Ο γείτονας διαθέτει τσαγανό

Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, του Δημ. Σαραντάκου, δημοσιεύτηκε χτες, 21.9.2010, στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της Μυτιλήνης.

Το πρόσφατο δημοψήφισμα στη γειτονική μας χώρα, κατά το οποίο ο τουρκικός λαός ενέκρινε με καθαρή πλειοψηφία την πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν, είναι χαρακτηριστικό μιας τελείως ασυνήθιστης πορείας ηγέτη χώρας, που ως τώρα ανήκε στη χορεία των «δορυφόρων» των υπερδυνάμεων.
Ο Ταγίπ Ερντογάν με τις ενέργειές του και τη γενικότερη στάση του τα τελευταία χρόνια έδειξε πως διαθέτει το πιο σημαντικό χάρισμα, που θα έπρεπε να διαθέτουν ηγέτες τέτοιων χωρών: τη βούληση να επιβάλλει τις απόψεις του αλλά και την ικανότητα να κάνει πράξη αυτήν τη βούληση.
Ας δούμε πώς ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του. Χωρίς να προέρχεται από πολιτικά τζάκια και χωρίς να έχει την εύνοια των πραγματικών κυρίαρχων της πολιτικής σκηνής της χώρας, δηλαδή του στρατού και των τραπεζών, αναδείχτηκε στην ηγεσία του ισλαμικού κόμματος του Ερμπακάν, το οποίο αναμόρφωσε, μειώνοντας τον έντονα λαϊκίστικο χαρακτήρα του.
Να θυμηθούμε πως το πραξικόπημα του στρατηγού Εβρέν παγίωσε την καθιέρωση του στρατού ως πολιτειακού παράγοντα. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, αλλά και οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, στην Τουρκία ο στρατός έχει από το σύνταγμα δικαίωμα να επεμβαίνει στην πολιτική όταν η ηγεσία του φρονεί πως οι εξελίξεις είναι «εθνικώς ασύμφορες».
Αυτό είχε επιχειρήσει να κάνει το 1973 και σε μας ο Παπαδόπουλος με το Μαρκεζίνη, αλλά του χάλασαν τα σχέδια τα παιδιά του Πολυτεχνείου. Εν τούτοις ο Ερντογάν τόλμησε να συλλάβει και να παραπέμψει σε δίκη δεκάδες στρατηγούς, πράγμα αδιανόητο ως πριν από λίγα χρόνια.
Επί δεκαετίες η Τουρκία ήταν σύμμαχος με το Ισραήλ, βοηθώντας έτσι την Αμερική να ελέγχει τις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Τώρα πια δεν είναι. Ουσιαστικά Τουρκία και Ισραήλ δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις. Βοήθησε βεβαίως στην εξέλιξη αυτή και η πειρατική συμπεριφορά του Ισραήλ στο θέμα της διεθνούς βοήθειας προς την πολιορκημένη Γάζα, κατά την οποία σκοτώθηκαν κάποιοι Τούρκοι ακτιβιστές και άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Πιάστηκαν όμως και πολλοί Έλληνες ακτιβιστές, αλλά η στάση της ελληνικής κυβέρνησης σε σύγκριση με της τουρκικής ήταν η μέρα με τη νύχτα. Δεν ξέρω γιατί μου θύμισε το «ευχαριστώ τις ΗΠΑ» του Σημίτη στην κρίση των Ιμίων.
Ο Ερντογάν, όμως, ακολουθεί τελείως διαφορετική γραμμή από την αμερικανική και στις σχέσεις του με το Ιράν. Όχι μόνο δε μετέχει στο εμπάργκο των Αμερικανών και των δορυφόρων τους, αλλά διατηρεί φιλικές σχέσεις με την Τεχεράνη.
Ο Ερντογάν είναι ο μόνος Τούρκος πολιτικός, που τόνισε το πόσο άσκοποι είναι οι συνεχείς εξοπλισμοί που απορροφούν τεράστια κονδύλια από τους προϋπολογισμούς της Τουρκίας και της Ελλάδας και ευχήθηκε να βρεθεί τρόπος να τα βρουν οι δυο χώρες, ώστε να σταματήσει αυτή η αιμορραγία. Από όσο ξέρω, κανένας Έλληνας πολιτικός και από τα δύο κόμματα εξουσίας – τρομάρα τους – δεν είπε ποτέ κάτι τέτοιο.
Φυσικά, όλα αυτά τα πολύ επικίνδυνα βήματα τα κάνει με μεγάλη προσοχή και σωφροσύνη και έχοντας πάντα τη λαϊκή επιδοκιμασία. Η ως τώρα στάση του δεν είναι στάση του απερίσκεπτου και λογά εθνικιστή. Θα μπορούσα να τον χαρακτηρίσω πατριώτη, που είναι κάτι το διαφορετικό.
Ένα μικρό παράδειγμα πείθει για αυτό. Με εντολή του, όλοι οι υπουργοί και κυβερνητικοί εκπρόσωποι (και ο ίδιος φυσικά) στις συναντήσεις τους με ξένους επισήμους, είτε Αμερικανούς είτε Ευρωπαίους, μιλάνε πάντοτε τουρκικά. Σε μας αντίθετα, όλοι ανεξαιρέτως, από τον πρωθυπουργό μας ως τον τελευταίο διπλωματικόν υπάλληλο, σε συναντήσεις με ξένους επίσημους (και φυσικά και με Τούρκους) θα μοστράρουν τα άπταιστα αγγλικά τους.
Εξ όνυχος τον λέοντα, που έλεγαν και οι αρχαίοι ημών…

Το πρόσφατο δημοψήφισμα στη γειτονική μας χώρα, κατά το οποίο ο τουρκικός λαός ενέκρινε με καθαρή πλειοψηφία την πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν, είναι χαρακτηριστικό μιας τελείως ασυνήθιστης πορείας ηγέτη χώρας, που ως τώρα ανήκε στη χορεία των «δορυφόρων» των υπερδυνάμεων.
Ο Ταγίπ Ερντογάν με τις ενέργειές του και τη γενικότερη στάση του τα τελευταία χρόνια έδειξε πως διαθέτει το πιο σημαντικό χάρισμα, που θα έπρεπε να διαθέτουν ηγέτες τέτοιων χωρών: τη βούληση να επιβάλλει τις απόψεις του αλλά και την ικανότητα να κάνει πράξη αυτήν τη βούληση.
Ας δούμε πώς ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του. Χωρίς να προέρχεται από πολιτικά τζάκια και χωρίς να έχει την εύνοια των πραγματικών κυρίαρχων της πολιτικής σκηνής της χώρας, δηλαδή του στρατού και των τραπεζών, αναδείχτηκε στην ηγεσία του ισλαμικού κόμματος του Ερμπακάν, το οποίο αναμόρφωσε, μειώνοντας τον έντονα λαϊκίστικο χαρακτήρα του.
Να θυμηθούμε πως το πραξικόπημα του στρατηγού Εβρέν παγίωσε την καθιέρωση του στρατού ως πολιτειακού παράγοντα. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, αλλά και οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, στην Τουρκία ο στρατός έχει από το σύνταγμα δικαίωμα να επεμβαίνει στην πολιτική όταν η ηγεσία του φρονεί πως οι εξελίξεις είναι «εθνικώς ασύμφορες».
Αυτό είχε επιχειρήσει να κάνει το 1973 και σε μας ο Παπαδόπουλος με το Μαρκεζίνη, αλλά του χάλασαν τα σχέδια τα παιδιά του Πολυτεχνείου. Εν τούτοις ο Ερντογάν τόλμησε να συλλάβει και να παραπέμψει σε δίκη δεκάδες στρατηγούς, πράγμα αδιανόητο ως πριν από λίγα χρόνια.
Επί δεκαετίες η Τουρκία ήταν σύμμαχος με το Ισραήλ, βοηθώντας έτσι την Αμερική να ελέγχει τις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Τώρα πια δεν είναι. Ουσιαστικά Τουρκία και Ισραήλ δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις. Βοήθησε βεβαίως στην εξέλιξη αυτή και η πειρατική συμπεριφορά του Ισραήλ στο θέμα της διεθνούς βοήθειας προς την πολιορκημένη Γάζα, κατά την οποία σκοτώθηκαν κάποιοι Τούρκοι ακτιβιστές και άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Πιάστηκαν όμως και πολλοί Έλληνες ακτιβιστές, αλλά η στάση της ελληνικής κυβέρνησης σε σύγκριση με της τουρκικής ήταν η μέρα με τη νύχτα. Δεν ξέρω γιατί μου θύμισε το «ευχαριστώ τις ΗΠΑ» του Σημίτη στην κρίση των Ιμίων.
Ο Ερντογάν, όμως, ακολουθεί τελείως διαφορετική γραμμή από την αμερικανική και στις σχέσεις του με το Ιράν. Όχι μόνο δε μετέχει στο εμπάργκο των Αμερικανών και των δορυφόρων τους, αλλά διατηρεί φιλικές σχέσεις με την Τεχεράνη.
Ο Ερντογάν είναι ο μόνος Τούρκος πολιτικός, που τόνισε το πόσο άσκοποι είναι οι συνεχείς εξοπλισμοί που απορροφούν τεράστια κονδύλια από τους προϋπολογισμούς της Τουρκίας και της Ελλάδας και ευχήθηκε να βρεθεί τρόπος να τα βρουν οι δυο χώρες, ώστε να σταματήσει αυτή η αιμορραγία. Από όσο ξέρω, κανένας Έλληνας πολιτικός και από τα δύο κόμματα εξουσίας – τρομάρα τους – δεν είπε ποτέ κάτι τέτοιο.
Φυσικά, όλα αυτά τα πολύ επικίνδυνα βήματα τα κάνει με μεγάλη προσοχή και σωφροσύνη και έχοντας πάντα τη λαϊκή επιδοκιμασία. Η ως τώρα στάση του δεν είναι στάση του απερίσκεπτου και λογά εθνικιστή. Θα μπορούσα να τον χαρακτηρίσω πατριώτη, που είναι κάτι το διαφορετικό.
Ένα μικρό παράδειγμα πείθει για αυτό. Με εντολή του, όλοι οι υπουργοί και κυβερνητικοί εκπρόσωποι (και ο ίδιος φυσικά) στις συναντήσεις τους με ξένους επισήμους, είτε Αμερικανούς είτε Ευρωπαίους, μιλάνε πάντοτε τουρκικά. Σε μας αντίθετα, όλοι ανεξαιρέτως, από τον πρωθυπουργό μας ως τον τελευταίο διπλωματικόν υπάλληλο, σε συναντήσεις με ξένους επίσημους (και φυσικά και με Τούρκους) θα μοστράρουν τα άπταιστα αγγλικά τους.
Εξ όνυχος τον λέοντα, που έλεγαν και οι αρχαίοι ημών…

Αποστολή με Email

Εκτύπωση