Γελοιογραφίες για τα Ιουλιανά
Posted by sarant στο 15 Ιουλίου, 2011
Συμπληρώνονται σήμερα 46 χρόνια από την εκτροπή της 15ης Ιουλίου 1965, όταν ο εκλεγμένος πρωθυπουργός εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και ανατέθηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης σε ομάδα αποστατών βουλευτών με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα. Ακολούθησαν 70 ταραγμένες μέρες μέχρι να σχηματιστεί επιτέλους κυβέρνηση αποστατών ικανή να συγκεντρώσει πλειοψηφία στη Βουλή. Μέρες μεγαλείου, μέρες οργής, μέρες πένθους αλλά και μέρες γέλιου, μια και το λαϊκό χιούμορ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο.
Σε παλιότερα άρθρα του ιστολογίου, πέρυσι και πρόπερσι, είχα παρουσιάσει γελοιογραφίες της εποχής των Ιουλιανών. Φέτος αρκούμαι στο να συγκεντρώσω εκείνο το υλικό, διότι μπορεί κάποιοι νεότεροι φίλοι του ιστολογίου να μην το έχουν δει.
Το προπέρσινο άρθρο μου λεγόταν «Τα ιουλιανά του 1965 δοσμένα από το πενάκι των γελοιογράφων«. Περιείχαν δύο συνδέσμους προς τον παλιό μου ιστότοπο, ένας με σκίτσα του Κώστα Μητρόπουλου (που αργότερα εκδόθηκαν και σε βιβλίο με τίτλο «Ποτέ πια») και ένας άλλος με σκίτσα του Φωκίωνα Δημητριάδη από τη Μακεδονία.
Πέρυσι έβαλα σειρά από άρθρα που σχεδόν όλα τους επικεντρώνονταν σε σκίτσα του Μποστ. Πρόκειται για τα εξής:
Γαργάλατα και εργοστάσιον εμφιαλώσεως: ποίηση και αποστασία 45 χρόνια μετά (Για τον Νόβα και το ποίημα «γαργάλατα» που δεν έγραψε).
Ένα τηλεφώνημα απογνώσεως πριν από 45 χρόνια (Μποστ, για το πρώτο κύμα αποστασίας)
Το νέον μικρομάγαζον (Μποστ, για το πρώτο κύμα αποστασίας)
Μια συμφωνία με την Αυλή πριν από 45 χρόνια (Μποστ, για τον Ηλ. Τσιριμώκο και το δεύτερο κύμα αποστασίας)
Το άχρηστο απολυτήριο (Μποστ, για το τρίτο κύμα αποστασίας)
Τον περασμένο μήνα, όταν προς στιγμήν φάνηκε να κλονίζεται η κυβέρνηση αλλά και η συνοχή του κυβερνώντος κόμματος, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θ. Πάγκαλος είχε κάνει λόγο για «μέρες του 65». Ο παραλληλισμός ήταν άστοχος. Υπάρχει βέβαια η σύμπτωση στο όνομα του πρωθυπουργού, μια και σήμερα έχουμε και πάλι πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου (αυτό το κλειστό επάγγελμα δεν έχει ακόμα ανοίξει), αλλά κατά τα άλλα δεν νομίζω να υπάρχουν πολλά κοινά σημεία -η δήλωση Πάγκαλου ήταν μια ακόμα χοντράδα ενός κάποτε έξυπνου ανθρώπου.
Βέβαια, ο Θ. Πάγκαλος συμμετείχε και στα τότε Ιουλιανά, αν και όχι ως πρωταγωνιστής. Από τους πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής συμμετέχουν ακόμα στην πολιτική ζωή ο εγκέφαλος της αποστασίας, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Μίκης Θεοδωράκης, κατά κάποιο τρόπο και ο τέως βασιλιάς, που πολλοί εξακολουθούν να τον αποκαλούν με το παρατσούκλι που κέρδισε τότε με το σπαθί του: Κοκός. Αν υπάρχει κι άλλος και μου διαφεύγει, ζητώ προκαταβολικά συγνώμη.
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 
atheofobos said
Ξέχασες τον Σάκη Πεπονή που αν δεν κλειδωνόταν με τον εκφωνητή της τότε ΕΡΤ στον θάλαμο των ειδήσεων δεν θα άκουγε κατάπληκτο το πανελλήνιο την ανταλλαγή των επιστολών Γέρου με Κοκό.
Βασιλική Μετατρούλου said
Εντελώς τυχαία (αυτό είναι σχετικό, μιας που, όσο νάναι, με αρέσει να ψάχνω) βρήκα σε παλαιοβιβλιοπωλείο ένα έντυπο, σαν λεύκωμα με τίτλο «Η μικρή βίβλος των σκανδάλων της ΕΡΕ». Είναι διακοσμημένο ολόκληρο με σκίτσα Μποστ, προφανώς ειδικά φτιαγμένα για την «Βίβλο» αυτή.
Ηλεφούφουτος said
sx. 2 Δεν συνήθιζαν το «μαύρη βίβλος» τότε.
Βασιλική Μετατρούλου said
@Ηλεφούφουτον
Πράγματι, έτσι ξέρω κι εγώ:
«Μαύρη Βίβλος» της ΕΔΑ για τις εκλογές του 1961,
«Μαύρη Βίβλος» της Ενωσης Κέντρου για το x ζήτημα, κ.λπ.
Τούτη δω είναι «μικρή βίβλος», ποιος ξέρει, ίσως ετοίμαζαν καμιά μεγαλύτερη Βίβλο για αργότερα.
Θα την σκανάρω και θα την ανεβάσω στο μπλογκ, διότι αξίζει να υπάρχει στο ίντερνετ, είναι κάτι δυσεύρετο ομού και σπάνιο μαζί.
sarant said
Ευχαριστώ για τα σχόλια.
1: Ναι, δίκιο έχεις, ήταν και ο Πεπονής.
4: Βασιλική, σκανάρισέ το διότι ίσως καλύπτει κενό στη μποστική βιβλιογραφία 🙂
Νέος Τιπούκειτος said
Δεν έχει σχέση με σκίτσα και γελοιογραφίες, αλλά ίσως αξίζει να θυμηθούμε ότι η πληρέστερη (μάλλον) καταγραφή των Ιουλιανών στη λογοτεχνία βρίσκεται στη Χαμένη Άνοιξη του Τσίρκα — ένα κατά τα άλλα μέτριο αφήγημα, που υστερεί πάρα πολύ σε σχέση με τις αριστουργηματικές Ακυβέρνητες Πολιτείες.
Μαρία said
Πρωταγωνιστής όχι αλλά Γ.Γ. του υπουργείου κοινωνικής πρόνοιας μέχρι τις 15 Ιουλίου ήταν ο Απόστολος Κακλαμάνης, που θύμισε τις προάλλες στους νεότερους βουλευτές την εισβολή του Ρένου Αποστολίδη στη βουλή.
sarant said
Εισβολή που έγινε το καλοκαίρι του 1964 ύστερα από συγκέντρωση του υποψήφιου δήμαρχου (της ΕΡΕ) Πλυτά, με τον οποίο κατέβαινε για σύμβουλος και ο Ρένος.
Μαρία said
8 Εκτενές ρεπορτάζ με τα ονόματα των τραυματιών και των «τρομοκρατών* της ΕΡΕ» στην Ελευθερία της 4/7/64.
*Ένα τουλάχιστον παρουσιάζει ενδιαφέρον.
sarant said
Να το πάρει το ποτάμι;
Μαρία said
Δες και μόνος σου. Παν. Γ. Μιχαλόλιας ή Μιχαλολιάκος 18 ετών.
http://tinyurl.com/66ehapr
Σχολιαστής said
Ο Ρένος Αποστολίδης ήταν τιτάνας απ’ολες τις απόψεις…
Βασιλική Μετατρούλου said
Στην εφημερίδα λέει ότι ο Ρένος ήταν και «υποψήφιος βουλευτής του Μαρκεζίνη».
Οι Μιχαλολιάκοι είναι μεγάλη (μανιάτικη) οικογένεια.
Ο Νικόλαος της Χρυσής Αυγής (και ξάδελφος του Βασίλη της ΝΔ, νυν Δημάρχου Πειραιώς)
έχει τουλάχιστον δύο αδέλφια.
Ο ένας ήταν αξιωματικός, νομίζω έφτασε μέχρι στρατηγός,
ο άλλος είναι δικηγόρος, και συχνά σε αμφιλεγόμενες υποθέσεις, όπως π.χ του Σαλιαρέλη και πρόσφατα του Περίανδρου Αντώνη Ανδρουτσόπουλου της Χρυσής Αυγής.
Μάλλον αυτός είναι ο «Παν. Γ. Μιχαλόλιας».
Μαρία said
Βασιλική, ξέχασες τον Κοσκωτά.
Alfred E. Newman said
Ζεσταίνομαι πολύ για να κατεβάζω τόμους… Πάντως είχα κάποτε μελετήσει τα ονόματα των δικασμένων με το Ρένο για την εισβολή που είχε γίνει την ημέρα των… γεννεθλίων μου. Όπως αναφέρθηκε κάποιες οικογένειες είναι πολύ μεγάλες. Ο Παν. Γ. Μιχαλόλιας καταγράφεται από το Ρένο ως εργάτης. Αν επρόκειτο για τον Τάκη θα έλεγε φοιτητής Νομικής ξερωγώ…
Μαρία said
15 Σημειώνω τα γενέθλια, για να σου ευχηθώ του χρόνου, ζωή να ‘χουμε.
Η εφημερίδα τον έχει μαθητή. Μπορεί βέβαια να είναι και συνωνυμία.
Alfred E. Newman said
Το κείμενο του Ρένου δημοσιεύτηκε σχεδόν δύο χρόνια μετά και φυσικά αφού είχαν αποφυλακιστεί, επομένως είναι μάλλον ακριβέστερο. Όταν δροσίσει ο καιρός μπορεί να κάτσω να μεταγράψω κάποια στοιχεία.
Για όσους τα ζήσαμε από κοντά και πολύ έντονα, είναι ενδιαφέρουσες οι συγκρίσεις του χτες με το σήμερα.
Η «εισβολή» του Ρένου σύμφωνα με τις περιγραφές των αυτοπτών αλλά και την περιγραφή με τον ιδιαίτερο τρόπο του Ρένου, φαντάζει σήμερα ως εξωπραγματικό γεγονός.
Ως και τη Μεταπολίτευση το να βρεθείς σε κάποια από τις εισόδους της Βουλής ήταν απλούστατο. Επί χρόνια έκοβα δρόμο μέσα από το προαύλιο. Σήμερα η αναρχοενθουσιώδης πρωτοβουλία του Ρένου θα ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί.
Αυτό τον καιρό έχω αναρωτηθεί πολλές φορές αν οι παλιές ημέρες ήσαν ενδεχομένως καλύτερες σε ορισμένα πράγματα. (Φύσικά πέρα από το αυτονόητο ότι τότε είμαστε νεότεροι!)
Και άλλη μια ιστορική υποσημείωση: Ο Ρένος έχει περιγράψει πως και γιατί δέχθηκε να είναι υποψήφιος του Μαρκεζίνη. Η πρώτη προϋπόθεση που είχε θέσει ήταν ότι δεν επρόκειτο να αναφέρεται στις «αρχές» του κόμματος αλλά στις δικές του προσωπικές θεωρήσεις.
Επί προσωπικού. Για την καταγραφή και τη μνήμη σου δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία. Για την υλοποίηση κρατώ μια μικρή επιφύλαξη. 😀
Σχολιαστής said
Ο Ρένος δεν είχε καμιά πολιτευτική ιδιότητα, και δεν είχε σχέση με ακροδεξιούς κτλ. Βαθύτατα πνευματικός άνθρωπος, ο οποίος παρά τα επιμέρους λάθη του, όπως η επιβολή διηγημάτων σε διάφορες εφημερίδες κατά τη χούντα (αν και έβαζε ό,τι ήθελε αυτός, αλλωστε γι’αυτό το λόγο λογοκρίθηκε, εξαιτίας μιας νουβέλας Ο Α2 [αυτά δεν τα λένε όμως]), είναι για μένα ο καλύτερος κριτικός λογοτεχνίας του 20ου αι. Απ’ την Ανθολογία του (και του πατέρα του) ψωμίζονται πάρα πολλοί και τώρα και κυρίως στο παρελθόν, όμως ποτέ δεν το ομολογούσαν.
Alfred E. Newman said
Σχολιαστής @ 18
Ευτυχώς που είναι λίγα τα προηγηθέντα σχόλια και διαβάζονται εύκολα.
Από ποιον και ππου έγινε σύνδεση του Ρένου με ακροδεξιούς;
Μαρία said
17 Αν αληθεύουν όσα γράφονται στην προτελευταία στήλη, δεν ήταν και τόσο αναρχοενθουσιώδης.
http://tinyurl.com/66m9sjf
>για την υλοποίηση …
Ή θα έχω πεθάνει ή θα είμαι μακριά απο υπολογιστή.
Alfred E. Newman said
Γνωρίζεις καλύτερα από μένα ότι σε κάθε περιγραφή υπάρχουν συνήθως τρεις εκδοχές. Των δύο πλευρών και η πραγματικότητα.
Τώρα όσοι ζήσαμε εκείνη την εποχή αντιμετωπίζουμε με ιδιαίτερη επιφύλαξη τα όσα εν θερμώ κατατέθηκαν. Με αντίστοιχη επιφύλαξη (λόγω του κινδύνου της εκ των υστέρων ωραιοποίησης) αντιμετωπίζουμε και τα διάφορα κείμενα του Ρένου. Ειδικότερα γιατί εξέφραζαν μια ιδιαίτερη ορμή.
Τώρα για τους άλλους ένα μικρό παράδειγμα. Ο Τζακ Διαμαντόπουλος εκ του Κέντρου προερχόμενος είχε τη γνωστή του ορμητική προσέγγιση στη δίκη. Όμως κατά τα χρόνια της χούντας ξανά βρισκόταν στην πρωτοπορία. Μια μόνο μικρή του παρέκλιση. Χαριεντιζόμενος μου είχε θέσει στα χρόνια της χούντας της ακόλουθη ερώτηση. Άραγε ο Ανδρέας είναι πράκτωρ ή πράκτορας;»
Δώρο για τον καύσωνα ένα σχετικό κείμενο του Ρένου:
Περιγραφή της 3 Ιουλίου 1964 από το Ρένο με ύφος Θουκυδίδη
…άμα δε τω θέρει του δήμου καθ’ άπαν φενακιζομένου και εισβολή τις πλείστων ουχ ομοφρόνων επί το βουλευτήριον, ου δηλούντων και προς ό,τι επήσαν. οργή τε και ξυνώθησις μεγίστη, ην γαρ υπέρ τους τετρακισχιλίους καθορμώντες, υπέρ δε τους ενακοσίους και εσήλθον, ολίγου δειν δε και κατέσχον. πλην το τε πλήθος του παραχρήμα, μείρακες το πλείον, ουκ αξιόμαχον, και φοβηθέντες ήδη ότι εσέβαλον αύθις ετράπησαν. ηγείτο δε και κινήσας ο ξυγγράφων, ότι καλόν και την οργήν δηλώσαι μόνον, παντοίων δε και προστυχόντων, ει μη τι και άλλο. εμμείνας δε και κατασχείν και αντέχειν αυτού και ξυν τοις άλλοις μη τραπείς απ’ αυθεντίας είασε λαβείν και δίκην δώσας καθείρχθη. νυν δ’ ότε άπαντες την φενάκην έγνωσαν, χαράττει τοις επιγενεστέροις, μη ψεύδει τε και αλλοιώσει των εναντίων κινδυνεύεσθαι ως χείριστα ειπόντων πιστευθήναι.
Τώρα στο επί προσωπικού. Γνωρίζεις ότι έχω αριθμό προτεραιότητας…
sarant said
18: Το κατ’ εμέ ασυγχώρητο λάθος του Ρένου δεν είναι η με το ζόρι επιβολή της Ανθολογίας ή η εισβολή στη Βουλή, αλλά ότι το 1995 έβγαλε στη φόρα τα μαθητικά λάθη που έκανε ως μαθητής *του* ο έφηβος Έβερτ. Μόνο και μόνο γι’ αυτό, εγώ τον είχα ξεγράψει. Τέτοια προδοσία είναι δύσκολο να τη χωρέσει ανθρώπου νους. Σκάρτος ο Ρένος.
Και δεν σου λέω για τις εκπομπές που έκανε στη δεκαετία του 1990 (τα βιντεάκια κυκλοφορούν) στα οποία με φοβερή έπαρση βρίζει και θάβει Καζαντζάκηδες. Θα μου πεις, κι άλλοι στα γεράματα…
Σχολιαστής said
Alfred E. Newman
Δεν αναφερόμουν στο τι έχει ειπωθεί εδώ. Γενικότερα στις παρερμηνείες που έχουν διατυπωθεί για τον Ρένο αναφερόμουν.
Σχολιαστής said
22: Εντάξει, με τον Καζαντζάκη είχε κόλλημα, το έχει επεξηγήσει πολλές φορές όμως. Άνθρωποι που τον έχουν γνωρίσει λένε ότι κάθε άλλο παρά επηρμένος ήταν.
Μαρία said
21 Απ’ το φύλλο του 20 πάνε στη σελίδα 7 (αυτή λίνκαρα υποτίθεται).
Ο Τζακ είναι ο ίδιος που …βλέπουμε στο Λαύριο;
22 Αυτό με την Απωνία το 95 το ξέρασε;
Alfred E. Newman said
Μαρία αν η αναφορά στο Λαύριο περιέχεται στην εφημερίδα, δεν τη διάβασα. Πάντως ήταν Β Αντιπρόεδρος της τελευταίας Βουλής πριν τον Απρίλη του 67.
atheofobos said
25-Μαρία
Αυτός ακριβώς είναι !
Δεν είμαι σίγουρος αν το άγαλμα του βλέπει καλά τον ανδριάντα του Σερπιέρη!
π2 said
Δεν συμμερίζομαι καθόλου τον θαυμασμό που πολλοί τρέφουν για τον Ρένο. Έχω μια ενστικτώδη αντιπάθεια για άτομα με τέτοια χολερική αυταρέσκεια. Αυτό το «εγώ είμαι κι άλλος δεν είναι» που απέπνεε, ιδίως στα γεράματα (που φοβάμαι πως αντανακλάται και στην κακότροπη συχνά κριτική των γιων του), μου ήταν πάντοτε φοβερά απωθητικό.
(Όχι, δεν ήμουν διακοπές. Ένας θαυμάσιος συγχρονισμός μπελαλίδικης μετακόμισης και τόνου δουλειάς ευθύνεται για την απουσία μου.)
demo | Lesvosnews.net said
[…] Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία […]
Μπουκανιέρος said
π2, σου το έχω πει ότι σε συμπαθώ;
sarant said
Εγώ τον συμπάθησα πρώτος!
ΣοφίαΟικ said
Ευγέ νικόλαε για την συλλογή, και ελπίζω του χρόνου τέτοια εποχή ναμην ξανα-αναφερθείς στο ίδιο θέμα, γιατί θα αγγίζει τα όρια της εμμονής.
eponomos said
Επειδής τα αρχαία μου είναι λίγο σκουριασμένα – έχω να τα χρησιμοποιήσω ίσαμε δυόμιση χιλιάδες χρόνια – ο Ρένος λέει ότι μπούκαρε στη βουλή με ένα τουρλουμπούκι άσχετων μεν αγανακτισμένων δε, οι οποίοι στο τέλος λάκισαν;
sarant said
Να σας πω, δεν θυμάμαι την ακριβή διατύπωση. Σας ενοχλεί το «αγανακτισμένων»;
eponomos said
Η ερώτησή μου αφορά στη μετάφραση(απόδοση;) του αποσπάσματος που παραθέτει ο Alfred E. Newman sto ’21’.
Όχι δεν με ενοχλεί το «αγανακτισμένων”, ίσα ίσα γι αυτό το έβαλα πλαγιαστό, για να τονίσω τις ενδεχόμενες αναλογίες με το σήμερα.
Οι οποίες, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Ελευθερία της 4/7/64, είναι, υποθέτωντας ότι η απόδοσή μου του 21 είναι σωστή, και ότι πιστεύουμε τον Ρένο περισσότερο από τον Γεώργιο Παπανδρέου τον Α΄, ακόμη περισσότερες, μιας που και τότε κατηγορείτο ο όχλος ως υποκινούμενος.
sarant said
Ναι, αυτό λέει ο Ρένος, ότι μπήκε στη Βουλή με ένα μπουλούκι άσχετων. Παραλείπει ότι αυτό έγινε μετά από συγκέντρωση του υποψ. δημάρχου Πλυτά στο ψηφοδέλτιο του οποίου ο ίδιος ήταν υποψήφιος.
eponomos said
Ευχαριστώ για την μετάφραση.
Όσο για τον Ρένο …μάλιστα! Και «αναρχικός» και υποψήφιος με δεξιό(;), χωρίς μάλιστα το άλλοθι της νεαρής ηλικίας – 40 χρονών ήταν τότε.
Τον Ρένο τον θυμόμουνα ως μαΐντανό (μέχρι και στην αντιπαθέστατη, για μένα, Μαλβίνα είχε εμφανιστεί) απ’ τα νιάτα μου, και δεν του είχα δώσει κάποια σημασία. Πρόσφατα έτυχε να δω κάποια βιντεάκια και να διαβάσω ορισμένα πράματα και σκέφτηκα ότι τον είχα αδικήσει.
Πέρα από την πολύ σωστή επισήμανση περί Έβερτ, ποια είναι η γνώμη σας για τα έργα του, ειδικότερα οι απόψεις του για τον Ηράκλειτο(αν και δεν βρήκα να έχει εκδόσει κάτι), για την ανθολογία του Καβάφη, και για το «Πυραμίδα 67» το οποίο σκεφτόμουν να αγοράσω.
[Η ενδεχόμενη μη απάντηση σας, δεδομένου ότι είναι φυσικό να μη θέλετε να κάνετε δημόσια κριτική εν συντομία σε ένα σχόλιο, είναι απόλυτα κατανοητή]
sarant said
Η Πυραμίδα 67 είναι αξιόλογο έργο, αν και μπορεί να μην σας αρέσει. Την έκδοση του Καβάφη τη φυλλομέτρησα και δεν βρήκα κάτι που να με τραβήξει.
eponomos said
Ευθύς όπως πάντα και με έμπρακτο έξυπνο τρόπο!
Ευχαριστώ.
Υ.Γ> Είδα προχθές μια ταινία που αν δεν την έχετε υπόψη σας μπορεί να σας ενδιαφέρει : 12 Angry Men. Aφορά τη μάχη της λογικής με την προκατάληψη. Καλή ώρα, σαν να τα βάζεις με το Λερναίο 🙂
sarant said
Είναι η κλασική με τους ενόρκους, όχι; Πολύ καλή, πράγματι.