Ο Αϊνστάιν ήταν τουρκαλβανός!

 

Παρασκευή σήμερα, τέλος της εβδομάδας, προσφέρεται για ένα πιο ανάλαφρο θέμα, αλλά διάλεξα να σας παρουσιάσω μια… επιστημονική ανακάλυψη μείζονος σημασίας, που προκύπτει από όσα είπε πριν από μερικές μέρες η ακάματη ερευνήτρια κ. Άννα Τζιροπούλου, σε μια τηλεοπτική εκπομπή την οποία παρουσιάζει ο Λεωνίδας Γεωργιάδης, αδελφός του Άδωνη. Αν θυμάστε, τις προάλλες είχαμε ασχοληθεί με μιαν άλλη εκπομπή του ίδιου παρουσιαστή, στην οποία ο φιλόλογος Σ. Καργάκος πρόβαλε τον τερατώδη ισχυρισμό ότι ο Καβάφης, μαζί με φίλους του, αριστερούς και δημοτικιστές της Αλεξάνδρειας, είχαν υπογράψει μανιφέστο υπέρ του φασισμού! Στη συζήτηση εκείνη, αναφέρθηκε και η νεότερη εκπομπή με την κ. Τζιροπούλου, και μου κίνησε την περιέργεια, κι έτσι έχουμε το σημερινό μας άρθρο.

Δεν έχουμε όλη την ομιλία της κ. Τζιροπούλου αλλά ένα μικρό απόσπασμα, που όμως είναι αυτοτελές. Δείτε το βιντεάκι ή αν προτιμάτε διαβάστε την απομαγνητοφώνηση.

Σε αυτό έχει προχωρήσει πιο εις βάθος ο Φεδερίκο Σαγρέδο, τα’ χουμε αλλού, που λέει ότι η ελληνική είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που μπόρεσε να αναπτύξει ευκτική έγκλιση, γιατί η ευκτική δεν είναι μόνο για ευχή, είναι για να μπορείς να εισαγάγεις… να εισάγεις πλάγιο λόγο, είναι για να χαρακτηρίζει το αορίστως επαναλαμβανόμενο κατά το παρελθόν, και είναι επιπλέον για να σου φτιάχνει υποθετικούς λόγους τεσσάρων ειδών, τεσσάρων ειδών υποθετικοί λόγοι, που στην ουσία είναι οι εξής πέντε… καταλαβαίνεις λοιπόν τι έκανε, ο Φεδερίκο Σαγρέδο λέει ότι μόνο με την ευκτική και μ’ αυτά τα παιχνίδια στο χρόνο μπορείς να κατανοήσεις τη θεωρία της σχετικότητος.

Καμία άλλη γλώσσα, ούτε η υποτιθέμενη μάνα η σανσκριτική είχε ευκτική, ούτε όμως και τα λατινικά, που είναι αιολική διάλεκτος της ελληνικής γλώσσης, που μιμήθηκαν τα πάντα, δεν μπόρεσαν τα μιμηθούν την ευκτική.

Λεωνίδας: — Άρα λοιπόν καμία από τις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες δεν έχει ευκτική.

— Καμία

Λ — Άρα λοιπόν, αυτό δείχνει την ανωτερότητα της ελληνικής, αμέσως

— Και από τον καιρό που αποβλακωθήκαμε, έχουμε αρκετές εκατονταετίες που έχουμε αρχίσει να αποβλακωνόμαστε, εξαφανίσαμε την ευκτική, δεν υπάρχει ευκτική.

Λ — Το πρώτο που… [δεν ακούγεται καλά]

(Σημείωση: στο βιντεάκι τα τελευταία 20 περίπου δευτερόλεπτα επαναλαμβάνονται, επειδή ο χρήστης που το ανέβασε, όντας εκτός από ακροδεξιός και δωδεκαθεϊστής, θεώρησε ότι η φράση «έχουμε αρκετές εκατονταετίες που έχουμε αρχίσει να αποβλακωνόμαστε» είναι καταγγελία του χριστιανισμού και όχι αυτοκριτική της ομιλήτριας).

Παρεμπιπτόντως να πω ότι ο Φεδερίκο Κρούτβιγκ Σαγρέδο (Federico Krutwig Sagredo) ήταν βάσκος λόγιος και πολιτικός (1921-1998) που η Βικιπαίδεια τον χαρακτηρίζει αναρχοεθνικιστή. Υπάρχει και ιστότοπος στη μνήμη του (krutwig.org), όπου μπορείτε να δείτε τα έργα του (αν και οι ιστοσελίδες είναι σε Interlingua, μια τεχνητή αλλά πολύ εύκολη γλώσσα). Προς το τέλος της ζωής του ίδρυσε ένα περιοδικό για την αρχαία ελληνική φιλολογία. Κρίνοντας από το συγγραφικό του έργο είχε και άλλες ενασχολήσεις που θα τις λέγαμε ασυνήθιστες.

Αν οι απόψεις που διαβάσατε πιο πάνω είναι όντως του Σαγρέδο ή της κυρίας Τζιροπούλου, δεν το ξέρω και δεν μπορώ τώρα να το ερευνήσω, αλλά ούτε και έχει πολύ μεγάλη σημασία. Προτιμώ να σχολιάσω τα λάθη και τα ψέματα που περιέχει το μικρό αυτό απόσπασμα.

Το πρώτο ψέμα είναι ότι μόνο η ελληνική γλώσσα έχει αναπτύξει ευκτική έγκλιση. Αν και λίγες είναι οι γλώσσες που έχουν διακριτή ευκτική έγκλιση, είναι αρκετές, τόσο γνωστές και μεγάλες, όσο και άγνωστες στο πολύ κοινό (π.χ. γλώσσες του Καυκάσου). Παραπέμπω πρόχειρα στο σχετικό λήμμα της Βικιπαίδειας που μας πληροφορεί ότι ευκτική διαθέτουν τα αρμένικα, τα γεωργιανά, τα κούρδικα και μερικές ακόμα πιο γνωστές μας γλώσσες που θα δούμε παρακάτω. Σύμφωνα μάλιστα με τον Παγκόσμιο Άτλαντα των Γλωσσικών Δομών, 48 γλώσσες έχουν διακριτή ευκτική, δείτε και τον χάρτη.

Ακόμα πιο εξωφρενικό ψέμα είναι ο ισχυρισμός της κ. Τζιροπούλου ότι τα σανσκριτικά δεν έχουν ευκτική. Παρόλο που δεν έχω τη χαρά να ξέρω τη γλώσσα, βρίσκω π.χ. στη Βικιπαίδεια ότι η σανσκριτική σαφώς έχει ευκτική, η οποία φαίνεται να έχει χρήσεις παρόμοιες με τα αρχαία ελληνικά. Κι αν δεν έχετε εμπιστοσύνη στη Βικιπαίδεια, ιδού και βιβλίο που λέει αναλυτικά πώς σχηματίζεται η ευκτική στα σανσκριτικά.

Την άποψη ότι τα λατινικά είναι… αιολική διάλεκτος της ελληνικής την αφήνω ασχολίαστη γιατί έχει να κάνει περισσότερο με τη μυθολογία παρά με τη γλωσσολογία. Ωστόσο, αναγνωρίζω ότι κάπως λιγότερο μακριά από την αλήθεια είναι το συμπέρασμα του Λεωνίδα Γεωργιάδη, ότι καμιά ινδοευρωπαϊκή γλώσσα δεν έχει ευκτική. Αφού επαινέσω το ότι παραδέχεται πως υπάρχουν ινδοευρωπαϊκές γλώσσες (διόλου απίθανο να τον κατσάδιασε ο Άδωνης για την άποψή του αυτή), θα συμφωνήσω πως οι περισσότερες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες δεν έχουν ευκτική, όμως τα αλβανικά οπωσδήποτε έχουν την έγκλιση αυτή, όπως βλέπετε όχι μόνο στο προηγούμενο άρθρο της Βικιπαίδειας αλλά και σε αγγελίες φροντιστηρίων.

Το χειρότερο για τους φίλους του Άδωνη: μια άλλη γλώσσα που έχει όχι απλώς μία αλλά δύο ευκτικές εγκλίσεις είναι τα τούρκικα, που διαθέτουν αφενός την υποθετική ευκτική (Dilek-Sart Kipi) και αφετέρου την ευχετική (Istek Kipi). Έτσι, με το θέμα gel (έρχομαι) έχουμε, λέει η γραμματική, gelse (αν γινόταν να έρθει…) και gele (μακάρι να έρθει…) Και επειδή μόνο όποιος χειρίζεται καλά την ευκτική μπορεί να κατανοήσει την αρχή της σχετικότητας, αβίαστα νομίζω βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Αϊνστάιν δεν ήταν γερμανοεβραίος, όπως νομίζαμε, αλλά ή τούρκος ή αλβανός -διόλου απίθανο, μάλιστα, να ήταν τουρκαλβανός.

Όσο για το άλλο που είπε η κυρία Τζιροπούλου, ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε αρχίσει να αποβλακωνόμαστε, επειδή ξέρω ότι μιλάει μόνο για πράγματα που ξέρει καλά, υποθέτω ότι με το πρώτο πληθυντικό εννοούσε τους συμμετέχοντες στην εκπομπή (να μια περίπτωση που χρειάζεται ο δυικός στα ρήματα).

Στα σοβαρά όμως, αν δεχτούμε για χάρη της συζήτησης ότι η ελληνοκεντρική ονειροφαντασία είναι αλήθεια, και ότι καμιά άλλη γλώσσα δεν έχει ευκτική έγκλιση, τι θα σήμαινε τάχα αυτό; Θα σήμαινε ότι πρέπει να αναστήσουμε την έγκλιση στα νέα ελληνικά που δεν την έχουν; Ότι πρέπει να δεχτούμε, ενάμιση αιώνα μετά τους νεοαττικιστές του Κόντου, ότι τα νέα ελληνικά είναι κατώτερη γλώσσα από τα αρχαία; (Και μάλιστα ανεπανόρθωτα κατώτερη, αφού πάντα θα αποτυχαίνει στο κριτήριο της ευκτικής). Και γιατί το να έχεις ευκτική έγκλιση είναι ένδειξη ανωτερότητας; Δηλαδή οι άλλοι ομιλητές, που δεν έχουν διακριτή ευκτική, οι Άγγλοι, οι Γάλλοι, οι νεοέλληνες, δεν μπορούν τάχα να εκφράσουν ευχή; Φυσικά και μπορούν, αλλά το εκφράζουν περιφραστικά. Στα νέα ελληνικά λέμε «Μακάρι να έρθεις / Ας ερχόσουν κτλ.» για την ευχετική ευκτική, ενώ για τη δυνητική ευκτική (είποι τις αν) έχουμε άλλες λύσεις: θα έλεγε κανείς ότι… / θα λέγαμε… / θα μπορούσαμε να πούμε… κτλ.

Δεν είναι πλουσιότερη η μια γλώσσα από την άλλη, απλώς όταν μεταφράζουμε και μας τύχει μια έγκλιση ή γενικά μια δομή που δεν την έχουμε στη γλώσσα μας, π.χ. την ευκτική, μπορεί να δυσκολευτούμε προς στιγμή να βρούμε την καλύτερη απόδοση, όπως όταν χρησιμοποιούμε ένα μη οικείο εργαλείο για να κάνουμε μια δουλειά. Γι’ αυτό το λόγο ο Έλληνας που μεταφράζει αγγλικά θαυμάζει τις εκφραστικές δυνατότητες της αγγλικής, ενώ ο Άγγλος που μεταφράζει ελληνικά χαίρεται τις εκφραστικές δυνατότητες της ελληνικής: ο καθένας εκτιμά περισσότερο αυτό που δεν έχει η δική του γλώσσα και ο μεταφραστής αυτό κυρίως προσέχει, μια και αυτό τον δυσκολεύει.

Διότι βέβαια, κάθε γλώσσα έχει χαρακτηριστικά που οι άλλες δεν τα έχουν -είναι κωμικό ή μάλλον θλιβερό να απομονώνεται ένα χαρακτηριστικό (όπως η ευκτική) και να θεωρείται ένδειξη τελειότητας. Για παράδειγμα, τα βουλγαρικά έχουν δυο παρακειμένους, κι έτσι μπορούν να δηλώνουν και την επανάληψη στο παρελθόν: έχω πει, έχω πει πολλές φορές, σαν να λέγαμε στα ελληνικά «έχω λέει». Ή τα ισπανικά έχουν υποτακτική και στον μέλλοντα (που δεν είχαν ούτε τα λατινικά), ενώ τα γαλλικά, τα ισπανικά και τα ιταλικά έχουν έναν ακόμα παρελθοντικό χρόνο (passé anterieur, pretérito anterior και trapassato remoto, αντίστοιχα) πέρα από τον υπερσυντέλικο (αν και πρέπει να πούμε ότι οι χρόνοι αυτοί εμφανίζονται μόνο σε παλιότερα κείμενα, διότι, βλέπετε, έχουν αρχίσει και οι φράγκοι να… αποβλακώνονται).

Διότι, καθόλου δεν είναι σωστό (αν και είναι αρκετά διαδεδομένη αυτή η πλάνη) ότι όσο πιο πολύπλοκο τυπικό έχει μια γλώσσα, όσο περισσότερες δομές έχει, τόσο «ανώτερη» είναι -και πολύ περισσότερο ότι τόσο ανώτερος είναι ο πολιτισμός που χρησιμοποιεί αυτή τη γλώσσα. Ο Ροΐδης στα Είδωλα αναφέρει πάμπολλα παραδείγματα από γλώσσες των αυτοχθόνων της Αμερικής ή της Αυστραλίας που έχουν «ένδειαν λεκτικού και πολυτέλειαν τύπων», που έχουν δεκαπέντε πτώσεις αντί των πέντε της αρχαίας ελληνικής (και των έξι της λατινικής ή των εφτά της σανσκριτικής), για τους Αλγκονγκίνους της Αμερικής που έχουν όχι μόνο ευκτική αλλά και: δεικτική, ικετική και διστακτική έγκλιση, για γλώσσες του Ειρηνικού που έχουν όχι μόνο δυικό αλλά και τριικό αριθμό ή τετραδικό.

Αντίθετα, βλέποντας ότι όλες οι ευρωπαϊκές γλώσσες βαίνουν προς την απλοποίηση (χάνονται χρόνοι, πτώσεις, εγκλίσεις) ίσως πρέπει να σκεφτούμε μήπως αυτό είναι μια φυσική τάση, που εκδηλώνεται όσο περισσότερο προοδεύουν οι πολιτισμοί, πράγμα που το βλέπουμε πιο έκδηλα στην αγγλική γλώσσα, που είναι σχεδόν άκλιτη ή πάντως έχει πολύ λιγότερους λεκτικούς τύπους από τις αρχαίες γλώσσες.

Βέβαια, εμείς που μιλάμε νέα ελληνικά έχουμε κόμπλεξ αιώνων, θεωρώντας τη νέα γλώσσα εξορισμού κατώτερη, οπότε και την απλοποίηση που έρχεται σαν λογική και αβίαστη συνέπεια της παρόδου του χρόνου την έχουμε πάρει από φόβο και τη θεωρούμε στην καλύτερη περίπτωση ένδειξη παρακμής και στη χειρότερη έργο σκοτεινών ανθελληνικών κύκλων. Σε πολλούς μάλιστα αρέσει να ξεγελιούνται και να προσπαθούν να πιστέψουν π.χ. ότι, επειδή η ελληνική γλώσσα είναι κλιτή, αυτό μας κάνει ευφυέστερους, έτσι εκ γενετής, από κληρονομικό δικαίωμα, και χωρίς να χρειαστεί να κουνήσουμε το δαχτυλάκι μας. Μάλιστα, αν πιστέψουμε τον λυκειάρχη που μιλάει στο πιο κάτω βιντεάκι (και ο οποίος, παρέμπ, δεν δέχεται τον μύθο των εκατομμυρίων λέξεων!), η δομή της ελληνικής γλώσσας μάς κάνει περίπου 20 φορές ευφυέστερους από τους Άγγλους, μόνο και μόνο επειδή γεννηθήκαμε με μητρική γλώσσα τα ελληνικά!

Είκοσι φορές εξυπνότεροι και ψηφίζαμε επί τόσες δεκαετίες αυτούς που ψηφίζαμε; Λέτε να έχει δίκιο ο τουρκαλβανός Αϊνστάιν που είπε για την αποβλάκωση;

 

 

Advertisement