Μόρα και κασίδα

Δεν είναι ανάγκη να βάλω κι εγώ το βιντεάκι όπου ο κασιδιάρης πετάει το νερό στην Ρένα Δούρου και γρονθοκοπεί τη Λιάνα Κανέλλη. Θα το έχετε δει πολλές φορές. Θέλω να πω μια-δυο σκόρπιες σκέψεις μου όμως, παρόλο που το περιστατικό το σχολιάσαμε αρκετά στο ιστολόγιο. Σκέψεις όχι μόνο για το περιστατικό καθαυτό, αλλά και για τις αντιδράσεις ορισμένων.

Καταρχάς, μετά από το χτεσινό, νομίζω ότι κανείς εκπρόσωπος δημοκρατικού κόμματος δεν πρέπει να καθίσει ξανά σε πάνελ μαζί με χρυσαυγίτες, ακόμα κι αν η ΧΑ ανακαλέσει την απόφασή της να μην εμφανίζεται στα κανάλια. Είναι, στο κάτω-κάτω, θέμα αξιοπρέπειας. Δεύτερον, πιστεύω ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες να τεθεί εκτός νόμου η εγκληματική αυτή οργάνωση -αλλά σε κάθε περίπτωση, αν μπει στην επόμενη Βουλή η ΧΑ θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν κόμμα-παρίας: με το θεσμικό μίνιμουμ, χωρίς χαμόγελα, χωρίς εγκάρδιες χειραψίες (όπως έκανε η Ντόρα Μητσοτάκη με τον Μιχαλολιάκο).

Τρίτον, πρέπει να συγχαρώ τις δυο βουλευτίνες (εδώ ο έμφυλος τύπος δείχνει την αξία του, αλλιώς πρέπει να πούμε το άκομψο «γυναίκες βουλευτές») των αριστερών κομμάτων για τη θαρραλέα και αξιοπρεπή στάση τους απέναντι στον μαινόμενο ναζιστή. Για τους άντρες του πάνελ δεν μπορώ να πω το ίδιο. Πολύ χειρότεροι όμως είναι εκείνοι οι δημοσιογράφοι που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και επιδιώκουν να κρατήσουν ίσες αποστάσεις. Παράδειγμα, από το Βήμα: Εκεί, ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής Ηλίας Κασιδιάρης, εξοργισμένος από τα κοσμητικά επίθετα με τα οποία τον στόλισε η βουλευτής του ΚΚΕ Λιάνα Κανέλλη, της επιτέθηκε με μπουνιές, αφού προηγουμένως είχε πετάξει ένα ποτήρι νερό στη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ρένα Δούρου. Αν όμως δείτε προσεχτικά το βίντεο, θα δείτε ότι ο Κασιδιάρης αφενός εκτόξευσε και ο ίδιος άφθονα κοσμητικά επίθετα (παλιοκομμούνι, παλιορουφιάνα, ρουφιάνα, νούμερο) και αφετέρου καθόλου δεν εξοργίστηκε από την έντονη φυσικά λεκτική αψιμαχία του με την Κανέλλη, στη διάρκεια της οποίας είναι ψυχραιμότατος. Εξοργίζεται μόλις η Ρένα Δούρου τον πατάει εκεί που πονάει, με την φαινομενικά αθώα ερώτηση «Αναβολή πήρατε;» -διότι ο κασιδιάρης είναι υπόδικος, κατηγορούμενος για κακούργημα. Και ακόμα περισσότερο εξοργίζεται που βλέπει μια γυναίκα να αγνοεί τις προσπάθειές του να τη διακόψει του και να συνεχίζει να μιλάει -και τότε χάνει την ψυχραιμία του, όχι από τις βρισιές που δήθεν δέχτηκε αλλά από την παρρησία  των γυναικών της αριστεράς.

Όσο για τη Λιάνα Κανέλλη, δεν είναι του χαρακτήρα μου η πληθωρική παρουσία της στα πάνελ -αλλά τη θαύμασα απεριόριστα που επιχείρησε να κάνει αυτό που αμέλησε ο οικοδεσπότης της εκπομπής: να διώξει τον ανάγωγο τραμπούκο.

Περισσότερα δεν θέλω να πω για το επεισόδιο, αν θέλετε το σχολιάζετε εσείς τώρα που καταλάγιασε η πρώτη έξαψη. Ωστόσο, εμείς εδώ λεξιλογούμε και το επώνυμο του τραμπούκου έχει ήδη σχολιαστεί πολύ. Θυμίζω ότι η κασίδα είναι δερματοπάθεια του τριχωτού της κεφαλής που προκαλεί τριχόπτωση. Τα μαλλιά του κασιδιάρη (ή κασίδη) πέφτουν, αλλά όχι όλα μαζί παρά τούφες-τούφες. Έτσι εξηγείται και η παροιμία «στου κασίδη το κεφάλι έμαθα να μπαρμπερεύω» (υπάρχουν και άφθονες άλλες παραλλαγές, ενώ καμιά φορά λέμε απλώς «μαθαίνει στου κασίδη το κεφάλι», για κάθε αρχάριο επαγγελματία). Όπως είχαμε συζητήσει και στα σχόλια ενός παλιότερου άρθρου, ο μαθητευόμενος κουρέας μπορεί να εξασκηθεί με τον κασιδιάρη, αφού κι αν στραβοκόψει δεν έγινε και τίποτα.

Για την ετυμολογία της κασίδας είχαμε συζητήσει χωρίς να βρούμε σίγουρη άκρη. Το ετυμολογικό του Μπαμπινιώτη παράγει τον κασίδη απο το κασσίς-κασσίδος = κράνος (και φυσικά το γράφει με δύο σίγμα). Το ΛΚΝ από το μεσαιωνικό κασίδιν < κάσσις (ίδια λέξη με άλλο τονισμό). Αυτά ανάγονται στο λατ. cassis. Οι κρητικοί θυμίζουν ότι κάσα = λέρα, απλυσιά.

Την κασίδα τη βρίσκουμε και σε δυο λαϊκές «παρηχητικές ατάκες»: «Μόρα και κασίδα», που τη λέμε όταν έχουμε τα μπουρίνια μας και ο άλλος μας πει «μωρέ…», ή «νέκρα και κασίδα» που τη λέμε όταν ο άλλος μας πει «ναι». Λέω «παρηχητικές ατάκες» (μόλις έπλασα τον όρο) ελλείψει άλλου καλύτερου όρου. Δεν ξέρω αν κάποιος έχει ονοματίσει αυτό το είδος αγενών ή αστείων απαντήσεων. Στο slang.gr που έχει τα πάντα, τις λένε «γειώσεις», αλλά το εννοούν πολύ ευρύτερα, μια και εξετάζουν κάθε λογής αποστομωτικές απαντήσεις, ενώ εγώ εννοώ μόνο όσες χρησιμοποιούν μια πρώτη λέξη παρεμφερή με αυτήν που άρθρωσε ο συνομιλητής μας, όπως το «νέκρα» για το «ναι» και το «μόρα» για το «μωρέ». Παρεμπιπτόντως, μόρα είναι ο βραχνάς (από τη σλάβικη mora που σημαίνει θανατικό).

Από τον κατάλογο του slang.gr διάλεξα όσες είναι αυθεντικές παρηχητικές ατάκες, πρόσθεσα και καναδυό που έλειπαν, και έκανα τον εξής κατάλογο, που σας παρακαλώ να συμπληρώσετε, αν ξέρετε καμιάν άλλη. Ο κατάλογος είναι αλφαβητικός με βάση τη λέξη-έναυσμα:

ε                           έξι και ξερός / έξινος

θείε/θεία          θειάφι

θέλω                θελιά και κρητικά σύκα

καλά                καλάθια / καλάμια και παλούκια

κύριε/κυρία     κεριά και λιβάνια

μα…                μαμούνια

μάλιστα           μαλλί και μπαμπάκι

μαμά                μαμούνια

μπαμπά            μπαμπάκια

μπάρμπα          Μπαρμπαριά και Τούνεζι

μωρέ               μόρα και κασίδα

ναι                   νέκρα και κασίδα /  νενέκια

ξέρω                ξεράδια / ξεράδια ξέρεις

όχι                   οχιά κι αστρίτης / οχιά διμούτσουνη

τι;                     τυρί και ψωμί

Ευχαρίστως να ακούσω συμπληρώσεις.

Μετά το επεισόδιο του κασιδιάρη τραμπούκου, γράφτηκε ότι η αστρολόγος Λίτσα Πατέρα το είχε προβλέψει, αφού είχε προφητέψει: “Ένα πρόσωπο κύρους θα εκτεθεί αυτό τον καιρό. Κάποια επίθεση θα γίνει και θα ακούσουμε πάλι πολλά. Τα ΜΜΕ θα έχουν να πουν πάρα πολλά αυτόν τον καιρό” Οι «αρθρογράφοι» δηλώνουν πως εντυπωσιάστηκαν, σε σημείο να… αναθεωρήσουν τις απόψεις του για τα ζώδια, αλλά εμένα αποτυχημένη μου φαίνεται η πρόβλεψη: έλεγε για πρόσωπο κύρους, περιγραφή που δεν μου φαίνεται να ταιριάζει στον υπόδικο πολιτευτή.

Και άλλωστε, η πρόβλεψη της κ. Πατέρα ωχριά μπροστά σε μιαν άλλη, που έγινε όχι πριν από λίγες μέρες αλλά πριν από… 250 χρόνια. Φαίνεται απίστευτο, αλλά ο Κοσμάς ο Αιτωλός τα είχε προβλέψει. Αν πάτε στη σελίδα με τις προφητείες του, θα δείτε ότι η προφητεία αριθ. 47 το λέει καθαρά: Ο χαλασμός θα γίνει από έναν κασιδιάρη!

Κλείνω με μιαν άλλη παροιμία που υπάρχει με τον κασιδιάρη, και που την αγαπώ διότι την έλεγε συχνά η σχωρεμένη η πεθερά μου: «τι σου λείπει κασιδιάρη; σκούφια με το μαργαριτάρι», που είναι μια σπανιότερη παραλλαγή του «όλα τα’ χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε». Παρεμπιπτόντως, προσέχτε ότι οι λαϊκοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το οριστικό άρθρο εκεί που η σημερινή στάνταρ νεοελληνική δεν θέλει’ ίδια περίπτωση το «σησάμι με το μέλι» όπως στο δημοτικό τραγούδι του Ρασούλη ή «μακαρόνια με το κρέας» που έλεγε η γιαγιά μου. Αλλά πλατειάζω κι αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο. Υπάρχει και παραλλαγή της παροιμίας, «τι σου λείπει κασιδιάρη; μαργαριταρένια σκούφια». Εγώ πάντως ξέρω έναν κασιδιάρη που δεν του λείπει μόνο η μαργαριταρένια σκούφια αλλά και ένα ωραιότατο ζευγάρι χειροπέδες.