Προγραμματικά μεζεδάκια

Ο τίτλος είναι προβοκατόρικος και ανακριβής, διότι το άρθρο ελάχιστη σχέση έχει με τις προγραμματικές δηλώσεις της ημιδιακομματικής κυβέρνησής μας. Δεν θα σχολιάσω όσα γλωσσικώς αξιοσημείωτα ειπώθηκαν (αν ειπώθηκαν) κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων. Απλώς, το άρθρο δημοσιεύεται ενώ οι δηλώσεις συζητιούνται στη Βουλή, εξού και ο τίτλος. Αν κάτι ωραίο ακουστεί, προσθέστε το στα σχόλια. Καταγράφω απλώς μιαν ατάκα που μου έστειλε ένας φίλος με sms, ο οποίος δεν έχει ιντερνέτι στο βουνό όπου έχει πάει: «Σαμαράς: Της αγοράς απέναντι, πείτε της πως μ’ αρέσει».

Το πρώτο μας μεζεδάκι είναι μπαγιάτικο, δηλαδή από το περασμένο Σάββατο, και το προσθέσατε με δικά σας σχόλια στα μεζεδάκια της περασμένης εβδομάδας, αλλά το επαναλαμβάνω εδώ γιατί μ’ αρέσουν τα «αποφεύγματα», όπως έχει ονομάσει ο Ν. Λίγγρης στη Λεξιλογία τις περιπτώσεις που κάποιος αποδίδει ένα ρητό ή στίχο σε λάθος πρόσωπο (το αγγλικό misattribution δηλαδή). Λοιπόν, το περασμένο Σάββατο ο Κ. Γεωργουσόπουλος έβαλε ένα τέτοιο «απόφευγμα» στο τέλος του άρθρου του στα Νέα: «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω», θα μπορούσε να πει με το ύφος του Καζαντζάκη ο λαός. Θα μπορούσε να το πει, αλλά όχι με το ύφος ΤΟΥ Καζαντζάκη, αλλά της Γαλάτειας Καζαντζάκη.

Κι ένα ακόμα άρθρο του περασμένου Σαββάτου σχολιάστηκε εδώ, από τα Νέα και πάλι, του Τ. Θεοδωρόπουλου. Σχολιάστηκε για τη σπάνια λέξη «παμφλέτο» που χρησιμοποιεί ο ΤΘ, εξελληνισμός του pamphlet. Αλλά πρόσεξα και δυο πραγματάκια ακόμα. Όχι τόσο το «Ο Περικλής Γιαννόπουλος αυτοκτόνησε το 1911, αν δεν κάνω λάθος», αφού για έναν χρόνο δεν θα χαλάσουμε τις καρδιές μας (ο Γιαννόπουλος αυτοκτόνησε το 1910, τον Μάη), αλλά το «Ο Ιων Δραγούμης δολοφονήθηκε από έναν οπαδό του Βενιζέλου στο πεζοδρόμιο της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, όπου και το μνημείο αφιερωμένο στη μνήμη του…» Εντάξει, ίσως λείπει ένα «το» μετά το μνημείο, αλλά βρίσκω τερατώδη ωραιοποίηση την περιγραφή «δολοφονήθηκε από έναν οπαδό του Βενιζέλου» όταν ξέρουμε ότι ο Δρ. βρήκε τον θάνατο στα χέρια αποσπάσματος χωροφυλάκων, που σταμάτησαν το αυτοκίνητό του που ερχόταν από την Κηφισιά, κατέβασαν τον Δραγούμη κάτω, τον συνέλαβαν και τον εκτέλεσαν.

Συζητήθηκε πολύ την περασμένη εβδομάδα μια συνέντευξη της Βίκης Σταμάτη από τη φυλακή, αλλά εγώ πρόσεξα κάτι στο ρεπορτάζ που τη συνόδευε και όχι στο κείμενο της συνέντευξης: «αντιμετωπίζει οξεία προβλήματα υγείας μετά την απεργία πείνας». Πολύ συνηθισμένο το λάθος του δημοσιογράφου, και αξίζει ειδικό άρθρο. Είναι λάθος «τα οξεία προβλήματα», όπως λάθος είναι και το «παχέων αγελάδων» που επίσης συχνά βλέπουμε. Το σωστό, έστω και άκομψο, είναι «τα οξέα προβλήματα» (και, αντίστοιχα, «των παχειών αγελάδων»). Θα μου πείτε, πώς να το πεις το σωστό, που ακούγεται αφύσικο; Να μην το πεις -να πεις «τα οξυμένα προβλήματα», ας πούμε. Ή τα έντονα προβλήματα. Και «των παχιών αγελάδων» στη δημοτική. Αν και πρέπει να γράψω ειδικό άρθρο (μια ακόμα από τις υποσχέσεις….) ας μείνει το παρόν σαν προκαταβολή -και να το δουν αυτό όσοι βαυκαλίζονται πως η ένταξη των καθαρευουσιάνικων τύπων γίνεται τάχαμ απρόσκοπτα, επειδή μάθαμε και λέμε ένα «βαρέος» (που και αυτό λάθος το κάνουν οι περσότεροι αφού το γράφουν με ωμέγα, π.χ. *βαρέως τύπου! Είναι μετά να μην το φέρεις βαρέως;)

Η ίδια η συνέντευξη της κ. Σταμάτη έχουν μερικά αξιοσχολίαστα στοιχεία, ειδικά εκεί που λέει ότι ξόδευε όσα μια μέση εύπορη Ελληνίδα, αλλά δεν είναι πρέπον να ειρωνευόμαστε κάποιον που έχει πέσει κάτω.

Το Τουίτερ εξακολουθεί να παίρνει κόσμο στο λαιμό του. Μετά την Ε. Βόζενμπεργκ που είδαμε την προηγούμενη βδομάδα, η σειρά του διανοούμενου, τρομάρα του, Άδωνη Γεωργιάδη.

Στο τιτίβισμα που βλέπετε αριστερά, επισημαίνει ότι είναι απαράδεκτο να θεωρούνται πρότυπα για την Ελλάδα «ο Ισημερινός και το Εκουαδόρ, δηλ. ανυπόληπτες χώρες». Πάντως, είναι αυστηρός ο Άδωνης. Για τον Ισημερινό έχει δίκιο σ’ ένα βαθμό, αλλά το Εκουαδόρ τα τελευταία χρόνια έχει κάνει πολλά βήματα προόδου.

(Για να μην παρεξηγηθώ, το τελευταίο είναι ειρωνικό -Ισημερινός και Εκουαδόρ είναι φυσικά η ίδια χώρα).

Πάμε στα ακριβά Μονμπλάν της δημοσιογραφίας, και ειδικότερα στον Στέφανο Κασιμάτη, ο οποίος συνηθίζει να μαστιγώνει πολιτικούς για τους σολοικισμούς τους αλλά κατάφερε να διαπράξει δυο λάθη στην ίδια λέξη, κάτι που και ο Π. Καμμένος δύσκολα το καταφέρνει (βάζω αυτό το μέτρο σύγκρισης επειδή ο ΣΚ συχνά παρουσιάζει τον Καμμένο σαν την επιτομή του αστοιχείωτου πολιτικού). Στη χτεσινή του στήλη λοιπόν στην Καθημερινή, ο κ. Κασιμάτης καταλογίζει στο ΠΑΣΟΚ «συμπεριφορά μυξοπάρθενου (διπλό σικ) κόρης». Διπλό το λάθος και καταρχάς ορθογραφικό, διότι η μιξοπαρθένα ή η μιξοπάρθενος -για όποιον του αρέσουν τα καθαρευουσιάνικα μεταξωτά βρακιά- ΔΕΝ έχει καμιά σχέση με τις μύξες, βέβαια, αλλά με τη μίξη. Μπορεί να τη βρείτε γραμμένη και με ει, μειξοπάρθενος ή μειξοπαρθένα, γιατί από την αρχαιότητα οι λέξεις της οικογένειας αυτής έχουν διπλή ορθογραφία, μιγ- και μειγ-, μιξ- και μειξ-, θέμα που θα το συζητήσουμε ελπίζω σε ειδικό άρθρο (το χρέος μου διογκώνεται επικίνδυνα…), αλλά όχι με ύψιλον! Κι έπειτα, μπορεί η ονομαστική να είναι προπαροξύτονη στα αρχαία, «μιξοπάρθενος», αλλά στη γενική ο τόνος κατεβαίνει, της «μιξοπαρθένου» (Καλά, δεν έχει ακούσει για την αειπάρθενο, της αειπαρθένου;) Δυο λάθη στην ίδια λέξη, μου φαίνεται πως τις λέρωσε οικτρά τις μεταξωτές περισκελίδες του ο κ. Στέφανος…

Κι ένα άλλο, πάλι από την Καθημερινή, που το συζητήσαμε και στη Λεξιλογία: «Ο κ. Πικραμμένος δεν ήταν ανασφαλής. Δεν είχε κανένα ενδοιασμό να αναζητήσει βοήθεια, συμβουλές και intelligence, όπου μπορούσε να τα βρει.» Ο φίλος π2, που το επισήμανε πρώτος, απόρησε γιατί μένει στα αγγλικά το intelligence: «Είναι τάχα τόσο δύσκολη στη μετάφραση λέξη, ή έχει γίνει κομμάτι της αργκό της κυβερνησιμότητας;» Από την άλλη, ο Ελληγεννής κι εγώ παραξενευτήκαμε από το «δεν είχε κανένα ενδοιασμό», επειδή η φράση αυτή σχεδόν πάντα λέγεται αρνητικά, ότι δεν δίστασε να κάνει πράγματα επιλήψιμα, γι’ αυτό άλλωστε και λέμε «ανενδοίαστα». Μπορεί όμως να πέφτουμε έξω και να χρησιμοποιείται (και) ουδέτερα η φράση.

Και κλείνω με την ακλισιά της εβδομάδας: «Σύμφωνα με δημοσίευμα της ‘Ημερησία’…» Το ότι ο τίτλος είναι «Ημερησία» δεν δικαιολογεί κατά τη γνώμη μου την ακλισία -ωστόσο αναγνωρίζω ότι μπορεί να γίνει μεγάλη συζήτηση για το πώς κλίνονται οι τίτλοι εντύπων. Κι εδώ χρωστάω άρθρο. Μάλλον θα πρέπει να πάω για κούρεμα….

ΥΓ Άντε, και ένα γλωσσικό κουίζ για το τέλος: Ποια είναι η πιο σύντομη οχτασύλλαβη λέξη της ελληνικής γλώσσας; Η απάντηση λίγο πιο κάτω:

.

.

.

.

.

.

Μα φυσικά, η λέξη «επαναδιαπραγμάτευση». Είδατε πόσο γρήγορα την προφέρει ο πρωθυπουργός; Ούτε που ακούστηκε!

Advertisement