Εδώδιμα μεζεδάκια

Ο τίτλος μπορεί να σας φανεί πλεονασμός, αφού τα μεζεδάκια εξορισμού πρέπει να είναι εδώδιμα, φαγώσιμα δηλαδή, αλλιώς δεν έχουν λόγο ύπαρξης -αλλά ο τίτλος δόθηκε για να τιμήσει ένα θηριώδες μαργαριτάρι, που μόλις χτες διέπραξε ένας επιφανής πολιτικός, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Αλ. Παπαδόπουλος, ο οποίος σε άρθρο του, όπως διαβάζω στο in.gr, μιλάει για «κύματα εισαγόμενης και εδωδίμως καλλιεργούμενης εσχάτως αισιοδοξίας». Το λάθος θα το χρεώσουμε στον τ. υπουργό, αφού υπάρχει και στην προσωπική του ιστοσελίδα. Και βέβαια, «εγχωρίως» ήθελε να γράψει ο κ. Παπαδόπουλος, αλλά παρασύρθηκε από το «εδώ» της λ. εδώδιμος και νόμισε, ελπίζω φευγαλέα, ότι «εδώδιμος» σημαίνει «αυτός που είναι από εδώ».

Κακά τα ψέματα, η λέξη «εδώδιμος» δεν έχει ετυμολογική διαφάνεια, δεν φαίνεται από πού προέρχεται, αν και υπάρχει μια λέξη συγγενική της που τη χρησιμοποιούμε, τα εδέσματα. Ίσως να υπάρχει κι ένας άλλος λόγος που μπλέκονται τα εδώδιμα με τα εγχώρια: οι πινακίδες των παλιών μπακάλικων έγραφαν συχνά «Εδώδιμα – Αποικιακά», κι αφού τα αποικιακά είδη έρχονται από μακρινά μέρη, εύλογο είναι να υποθέσουμε πως τα «εδώδιμα» είναι… από εδώ. Οπότε, θα συγχωρούσαμε το λάθος στον κ. Γιώργο Καρατζαφέρη, που επίσης το διέπραξε, διότι στο κάτω-κάτω της γραφής είναι ασπούδαχτος ο άνθρωπος, με λίγη ή πολλή καλή θέληση το συγχωρούμε και στον κ. Πέτρο Τατούλη, που ίσως επηρεάστηκε επειδή ο κ. Καρατζαφέρης τον είχε στηρίξει στις εκλογές -αλλά σε κοτζάμ Αλέκο Παπαδόπουλο, στυλοβάτη του εκσυγχρονισμού απ’ όπου κι αν προέρχεται;

Θα μου πείτε, ένα λάθος δεν σημαίνει τίποτε, και θα συμφωνήσω. Αλλά τότε ας μη λέμε ούτε για τις κάλτσες του Γ. Παπανδρέου, και κυρίως ας τα βλέπει αυτά εκείνος ο ανεκδιήγητος καθηγητής του Παντείου με το περίεργο όνομα που δεν ντρέπεται κάθε τόσο να ξεμπροστιάζει τις ελλιπείς γλωσσικές γνώσεις των μαθητών του (στην πραγματικότητα, εκθέτει και την δική του κακή διδασκαλία), διότι αν κάνει τόσο χοντρό λάθος κοτζαμάν πρωτοκλασάτος υπουργός, όχι της πρώτης νιότης (άρα: που διδάχτηκε πολυτονικό και αρχαία από το νηπιαγωγείο), που γράφει κείμενο στην προσωπική του ιστοσελίδα (δηλ. δεν πρόκειται για προφορικό λόγο), τότε έχουμε τάχα ηθικό δικαίωμα να κατηγορήσουμε τον φοιτητή που παρερμηνεύει την αρχαϊκούρα του καθηγητή του;

Από την άλλη, μπορεί η «εδώδιμη αισιοδοξία» του κ. Παπαδόπουλου να μην είναι λάθος. Θα σκέφτηκε ο άνθρωπος, αφού δεν μας έχει μείνει τίποτε άλλο να φάμε, ας χορτάσουμε τουλάχιστον με αισιοδοξία, που την παράγει και σε μεγάλες ποσότητες η βιομηχανία ζεστού αέρα της Συγγρού.

Όμως έπιασα τη μισή πιατέλα με αυτό το μεγαμεζεδάκι, ας προχωρήσω λοιπόν παρακάτω. Στη μετάφραση των τελευταίων γερμανικών ύμνων για τον Αντώνη Σαμαρά, διαβάζω ότι, κατά την Βελτ Αμ Ζόνταγκ «Επιστρέφει η εμπιστοσύνη – αυτό το ρευστό όσο και απαραίτητο ύφασμα». Ρευστό ύφασμα; Πριν παρασυρθεί ο νους σας σε νέα υλικά υψηλής τεχνολογίας, να σας προσγειώσω. Η γερμανική εφημερίδα έγραφε Stoff. Αυτό θα πει βεβαίως ύφασμα, αλλά θα πει επίσης ουσία, όπως θα πει και πράγμα.

Στον διαγωνισμό ηλίθιου τίτλου, σοβαρή υποψηφιότητα βάζει άρθρο που τιτλοφορείται «Μίξερ και μεζονέτες 8.000 ετών» και υποτίθεται ότι είναι ρεπορτάζ από την εισήγηση του αρχαιολόγου της ΚΘ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων Πανίκου Χρυσοστόμου, η οποία είχε τίτλο «Ο πολιτισμός των τεσσάρων λιμνών». Όπως λέει το άρθρο, «Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής είναι ένα κάθισμα με τέσσερα πόδια ηλικίας περίπου 7.500 ετών, ενώ φαίνεται πως οι πολιτισμοί εκείνοι χρησιμοποιούσαν ακόμη και… μίξερ, καθώς βρέθηκαν κεραμικά θραύσματα που υποδηλώνουν τη χρήση κάποιου είδους αναδευτήρα τροφών από το μακρινό 6.000 π.Χ.» Απορώ γιατί δεν λένε τίποτε για τα κινητά τηλέφωνα που χρησιμοποιούσαν οι ίδιοι πολιτισμοί (αφού δεν βρέθηκαν υπόγεια καλώδια, κατά το γνωστό ανέκδοτο).

Γούστο έχει επίσης η πνευματώδης εισαγωγή που έχει προσθέσει στην είδηση ο ελληνοκεντρικός ιστότοπος (Αυτός ο πολιτισμός δεν μας ανήκει), όπως και το ότι μέσα στο κείμενο οι χάντρες έγιναν… χάνδρες (ενώ είναι ξένο δάνειο, τουρκική λέξη, οπότε το -νδ- δεν έχει κανένα λόγο).

Μπιστικός ετεροχρονισμός: Θα έχετε παρατηρήσει ότι μετά την εκλογή Κουτσούμπα οι ανακοινώσεις του ΚΚΕ έχουν επιστρέψει ακόμα πιο πίσω από την εποχή της Αλέκας, κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Τότε που το νεαρό εργατικό κίνημα στρεφόταν με πάθος κατά των αστών και ο Μπεζεντάκος τους «τρόμαζε και καταργούσε τα κάστρα τους», γράφει στο metarithmisi.gr ο Νίκος Μπίστης. Αν και πού έχει επιστρέψει το ΚΚΕ δεν το ξέρω, ξέρω όμως ότι ο Μπεζεντάκος έγινε ονομαστός στις αρχές της δεκαετίας του 1930 -όσο για το τραγούδι, αυτό είναι πολύ-πολύ μεταγενέστερο.

Ένα λάθος μπορεί να κρύβει ένα άλλο. Πρόσφατο άρθρο στο ηλεΒήμα ξεκινούσε με την ελληνικούρα «Σημαντικό πρόβλημα έχει ενσκήψει με την υποχρέωση των συνταξιούχων…». Φαίνεται πως κάποιος τους ειδοποίησε κι έτσι το διόρθωσαν σε «έχει προκύψει». Όμως την επόμενη παράγραφο την άφησαν απείραχτη, κι έτσι διαβάζουμε:
Αν και ο νόμος προβλέπει τη δυνατότητα υποβολής χειρόγραφης δήλωσης σε εξαιρετικές περιπτώσεις (κινητικά πρόβλημα, ταραγμένης υγεία, πολλοί πτωχοί)… Τρία λάθη σε έξι λέξεις μέσα στην παρένθεση, διότι βέβαια είναι «πολύ» πτωχοί. Και να σκεφτεί κανείς ότι το Βήμα υπολογίζει να χρεώνει συνδρομή για να επιτρέπει την πρόσβαση στα άρθρα του!

Η ποίηση (ή ο σουρεαλισμός) στο Προεδρικό Μέγαρο. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των Νέων, ανάμεσα στον θριαμβευτή (δεν έχουμε καταλάβει για ποιο λόγο, αλλά μας κάνει καλό) πρωθυπουργό και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έγινε ο εξής διάλογος:

«Θέλει παρακολούθηση αυτή η προσπάθεια» τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
«Χωρίς «follow up» δεν γίνεται» συμπλήρωσε ο Πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «Για να το πω με τα λόγια του Ελύτη «χρειάζεται λίγο κι ακριβό»».

Και μικρό και τριανταφυλλένιο, πρόσθεσε ένας φίλος μου που διάβασε το ρεπορτάζ. Τι σχέση έχει ο Ελύτης με το follow-up δεν έχω καταλάβει, ούτε και ξέρω αν είναι σωστός ο στίχος. Οι ελυτιστές ας μας διαφωτίσουν.

Κλείνω με περιαυτολογίες. Καταρχάς, δεν ξέρω αν το προσέξατε, αλλά στις προχτεσινές εξετάσεις Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, το παράλληλο κείμενο που δόθηκε (μαζί με τον «Κρητικό» του Σολωμού) ήταν ένα απόσπασμα από τη νουβέλα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη «Κάπου περνούσε μια φωνή» που έχει εκδοθεί σε επιμέλεια δική μου από τις εκδόσεις Ερατώ το 2011. Πολύ χαίρομαι βέβαια για λογαριασμό του αγαπημένου μου συγγραφέα (που έτσι έφτασε στο ίδιο σκαλί με τον Πάσχο Μανδραβέλη), και ακόμα περισσότερο χαίρομαι που είχα την πρόνοια να εκδώσω τη νουβέλα σε μονοτονικό, με αποτέλεσμα να μεταφερθεί χωρίς σκουληκάκια και στο κείμενο που δόθηκε στους υποψηφίους. Ωστόσο, είναι σωστή η παρατήρηση που διάβασα κάπου, ότι έπρεπε να αναφερθεί η χρονολογία πρώτης έκδοσης της νουβέλας (1940), για να μη νομιστεί σύγχρονο το έργο -θα μου πείτε βέβαια, πρέπει να ξέρουν πότε έζησε ο Λαπαθιώτης.

Και δυο αναγγελίες. Πρώτον, το Σάββατο που μας έρχεται, 1 Ιουνίου, στις 11 π.μ., στο μουσείο Γουναρόπουλου (οδός Γουναροπούλου 6, Άνω Ιλίσια) θα κάνω μια ξενάγηση στα σκίτσα της έκθεσης Μποστ. Λαϊκαί Εικόναι, δηλαδή θα προσπαθήσω να εντάξω το κάθε σκίτσο στο ιστορικό του πλαίσιο και να εξηγήσω μερικές από τις αναφορές και τους υπαινιγμούς του. Περίπου τη δουλειά που κάνουμε εδώ, δηλαδή, αλλά προφορικά και από κοντά. Θα προηγηθεί η παρουσίαση των καθαυτό εικαστικών έργων της έκθεσης, από την επιμελήτρια κυρία Διονυσία Γιακουμή, και θα ακολουθήσει η προβολή δύο ντοκιμαντέρ για τον Μποστ.

Δεύτερον, τη Δευτέρα 3 Ιουνίου στις 9 το βράδυ, στα Γιάννενα, στα Παλιά Σφαγεία, θα πάρω μέρος σε μια συζήτηση για τα βιβλία μου, τη γλώσσα και τη λογοτεχνία, με τη φίλη Αθηνά Βογιατζόγλου, επίκ. καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και με συντονισμό από τον Φιλήμονα Καραμήτσο. Την εκδήλωση διοργανώνει το βιβλιοπωλείο Αναγνώστης.

Advertisement