Τα εξηκοστά ένατα μεζεδάκια

Δεν έβρισκα τίτλο για τα σημερινά μεζεδάκια μου, οπότε κατέφυγα στην απλή λύση του αύξοντα αριθμού, που τον βγάζει αυτόματα το σύστημα -αλλά μετράω μόνο τα άρθρα στα οποία έχω δώσει όνομα αρχείου meze, και όχι όλα όσα προηγήθηκαν. Θυμάμαι το Ποντίκι της παλιάς εποχής, πριν από καμιά τριανταριά χρόνια, που κάποια φορά του έκαναν μήνυση και καθιέρωσε να βάζει υπέρτιτλο στο πρωτοσέλιδό του τη λέξη «κυνηγημένο», και μετά, όταν ξεμπέρδεψαν με τη μήνυση, άρχισαν να βάζουν άλλο επίθετο κάθε βδομάδα -ε, κάπως έτσι κάνω κι εγώ με τα μεζεδάκια.

Βέβαια, θα μπορούσα επίσης να μιλήσω για «μεζεδάκια διαίτης», αφού δεν έχω μαζέψει και τόσα πολλά αυτή τη βδομάδα, κάτι η επίσκεψη στα Γιάννενα και κάτι διάφορα τρεχάματα που είχα. Και δεν είναι όλα αστεία όσα μου έκαναν εντύπωση και θα ήθελα γι’ αυτά να γράψω. Λογουχάρη, προχτές ο βουλευτής Κασιδιάρης δήλωσε έμμεσα, σε συνεδρίαση της Βουλής, ότι είναι αρνητής του Ολοκαυτώματος (ακριβέστερα: είπε ότι στην εξεταστική επιτροπή της οποίας είναι μέλος υπάρχουν αρνητές του Ολοκαυτώματος). Αυτό είναι σοβαρό ατόπημα και, με τον κατάλληλο χειρισμό, θα μπορούσε να οδηγήσει στην πολιτική εξαφάνιση του χρυσαβγίτη σταρ. Περιέργως όμως δεν αντιλήφθηκα κανένα από τα μεγάλα κανάλια να ζητήσει από τον εγκληματία βουλευτή να διευκρινίσει, χωρίς περιστροφές, αν εννοούσε τον εαυτό του. Κάντε, αν θέλετε, τη σύγκριση με την ιεροεξεταστική ανάκριση στην οποία υπέβαλαν ο Οικονομέας και οι άλλοι την κ. Μαρία Ρεπούση (δείτε εδώ, στο 12.20 ή στο 15.00) για να ομολογήσει αν πιστεύει ότι συνέβη ο χορός του Ζαλόγγου. Τέλος πάντων, ίσως και να του ζήτησαν να διευκρινίσει και να αρνήθηκε ή να μην το πήρα εγώ είδηση (και διορθώστε με) -έτσι κι αλλιώς, η ευκαιρία να απαλλαγεί η πολιτική ζωή από τον κ. Κασιδιάρη δεν έχει χαθεί.

Αλλά αυτά είναι θέματα σοβαρά, όχι κατάλληλα για το σαββατιάτικο πρόγραμμα ποικιλιών. Πάμε σε κάτι πιο ανάλαφρο, ας πούμε σε μια ενδιαφέρουσα μετακίνηση χώρας, που τη διέπραξε χτες το Βήμα. Σε άρθρο για την τιμή των τσιγάρων, που η γαλλική κυβέρνηση θέλει να την αυξήσει, γίνεται πανευρωπαϊκή σύγκριση και διαβάζουμε ότι: Αν εξαιρέσει κανείς την αγορά της Λευκορωσίας, όπου το πακέτο της συγκεκριμένης μάρκας τσιγάρων κοστίζει μόλις 0,92 ευρώ, η φθηνότερη δυτικοευρωπαϊκή αγορά είναι εκείνη της Ανδόρας (πρόκειται βέβαια για φορολογικό παράδεισο που βρίσκεται στη δυτική Ιταλική Ριβιέρα), στην οποία μπορεί να αγοράσει κανείς ένα πακέτο Marlboro με μόλις 3,19 ευρώ. Βέβαια, η πληροφορία μέσα στην παρένθεση είναι λάθος, η Ανδόρα δεν βρίσκεται στη δυτική Ιταλική Ριβιέρα, ούτε καν στην ανατολική, στα Πυρηναία βρίσκεται! Το μαργαριτάρι το ψάρεψε χτες ένας φίλος και αρχικά είχα απορήσει πώς να έγινε το λάθος, διότι δεν ήξερα ότι υπάρχει και άλλη Ανδόρα (Andora), όχι βέβαια κράτος αλλά μάλλον τουριστικό θέρετρο, που βρίσκεται πράγματι στην ιταλική Ριβιέρα.

Κάποιοι θα έλεγαν ότι το λάθος αυτό οφείλεται στην απλογράφηση των ξένων λέξεων, διότι αν γράφαμε Ανδόρρα, όπως τον παλιό καιρό, δεν θα μπερδευόταν ο συντάκτης του Βήματος. Αλλά νομίζω ότι όποιος δεν ξέρει πού βρίσκεται ένα, έστω και μικροσκοπικό, ευρωπαϊκό κράτος και το μπερδεύει με μια μικρή πόλη, μπορεί να κάνει κάθε είδους λάθος ανεπηρέαστος από διπλά σύμφωνα. Και πρόκειται, βέβαια, για λάθος γκουγκλογενές, αφού τον παλιό καιρό άνοιγες εγκυκλοπαίδεια, έβρισκες μία μόνο Ανδόρα (η άλλη, αν υπήρχε, θα ήταν στο λήμμα Αντόρα) και έκανες τη δουλειά σου, ενώ σήμερα γκουγκλίζεις Andora και μεταφέρεις κοτζάμ κράτος (έστω και μικρό, είπαμε) από τα Πυρηναία στη Ριβιέρα.

* Πάλι από το Βήμα, αν και δεν είναι ακριβώς μαργαριτάρι. Τίτλος άρθρου: Αμερικανίδα αρχαιολόγος άνοιξε το δρόμο για την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β. Ξέρουμε βέβαια ότι αυτό έγινε εδώ και πολλά-πολλά χρόνια, το 1952 συγκεκριμένα, αλλά είναι παραπλανητικός ο τίτλος ή όχι; Υποβάλλει τάχα την ιδέα (σε όποιον δεν ξέρει) ότι η Γραμμική Β αποκρυπτογραφήθηκε χτες; Το αντεπιχείρημα εδώ είναι ότι, αν το γεγονός ήταν πρόσφατο, θα χρησιμοποιούσαν ενεστώτα, π.χ. Αρχαιολόγος ανοίγει το δρόμο για την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Α. Και βέβαια ο τίτλος εννοεί ότι στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής από τον Μάικλ Βέντρις έπαιξε ρόλο και η δουλειά της Αμερικανίδας Άλις Κόμπερ. Όσο για το άρθρο καθαυτό, ένα μεταφραστικό λαθάκι: αναφέρεται ότι ο ρόλος της Κόμπερ, της Αμερικανίδας αρχαιολόγου, «ήταν κάτι παραπάνω από συνδρομητικός». Δεν νομίζω ότι έχει τέτοια σημασία αυτή η λέξη. Έπρεπε να πει «επικουρικός», «βοηθητικός» ή κάτι ανάλογο.

* Ούτε το επόμενο μεζεδάκι μας θα είναι αστείο. Έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε διάφορους περίεργους νόμους που υπάρχουν σε διάφορες περιοχές των ΗΠΑ ή για εκκεντρικές δικαστικές αποφάσεις, αλλά η είδηση αυτή προκαλεί ίλιγγο. Ένας νομοταγής Αμερικανός πολίτης κάλεσε στο σπίτι του, την παραμονή Χριστουγέννων του 2009, μια συνοδό (escort), πιστεύοντας ότι η αμοιβή της (150 δολάρια) περιλάμβανε και σεξ, και όταν εκείνη έφυγε αρνούμενη, την πυροβόλησε. Η κοπέλα έμεινε παράλυτη και μερικούς μήνες αργότερα πέθανε. Τις προάλλες, το δικαστήριο αθώωσε τον δράστη, επειδή οι δικηγόροι του υποστήριξαν ότι δεν ήθελε να τη σκοτώσει αλλά απλώς να εμποδίσει την κλοπή της περιουσίας του. Βλέπετε, στο Τέξας υπάρχει νόμος βάσει του οποίου επιτρέπεται να σκοτώσεις κάποιον αν μπει σπίτι σου τη νύχτα για να σε κλέψει -και αν έχεις να πληρώσεις ευρηματικό δικηγόρο, οι ένορκοι δεν θέλουν και πολλή πίεση για να δεχτούν τη διασταλτική ερμηνεία του νόμου, ιδίως αν είσαι λευκός πλούσιος άντρας και το θύμα μια φτωχή πουτάνα. Φυσικά, μόλις αθωώθηκε, ο κατηγορούμενος ευχαρίστησε τους δικηγόρους του και τον Θεό.

* Νέες λέξεις στην ελληνική γλώσσα, μέρος α’. Σε σχέση με τα γεγονότα στην Τουρκία, το Βήμα, σε γκάλοπ αναγνωστών, ρωτάει, μεταξύ άλλων, αν πιστεύουμε ότι οι διαδηλωτές αντιδρούν στην «προσπάθεια εξισλαμοποίησης της χώρας γλώσσας«. Και εξ- και -ποίηση, πολύ πάει. Θα έλεγα να το πούμε «ισλαμοποίηση» (τη λέξη δεν την έχουν τα λεξικά), μια και εξισλαμισμός είναι ο προσηλυτισμός στο Ισλάμ.

* Νέες λέξεις στην ελληνική γλώσσα, μέρος β’. Η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου μόλις έπλασε, ή έστω έκανε ευρύτερα γνωστή, τη λέξη «ετεροφοβία», αφού την έβαλε σε τίτλο άρθρου της (Ομοφοβία, ετεροφοβία), θεωρώντας ότι «Οι ετεροφυλόφιλοι είναι ομόφοβοι όπως οι ομοφυλόφιλοι είναι ετερόφοβοι». Από την πλευρά μου, αναρωτιέμαι αν η εφεύρεση της «ετεροφοβίας» είναι παρεμφερής έννοια με τον «ρατσισμό κατά των λευκών» (racisme anti-blanc) που έχει κάνει σημαία του ο Ζαν Φρανσουά Κοπέ, ο νέος αρχηγός του γαλλικού UMP, ή με τον «ρατσισμό κατά των Ελλήνων» που θέλει να τιμωρήσει το «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο που κατέθεσε η Χρυσή Αβγή.

Προχωράμε σε καναδυό ανεπίκαιρα μεζεδάκια, που τα λέω έτσι επειδή έχουν διαπραχθεί εδώ και καιρό, αλλά τώρα επισημάνθηκαν.

* Ανεπίκαιρα μεζεδάκια, μέρος α’. Ένας φίλος ψάρεψε ένα μαργαριταράκι στο πρόσφατο βιβλίο του Ν. Χασαπόπουλου για τη Χρυσή Αβγή: «Την ημέρα των εκλογών της 12ης Ιουνίου 1994 η Χρυσή Αυγή θα λάβει 7.500 ψήφους. Ένα αποτέλεσμα που δεν είναι ικανοποιητικό, καθώς την ξεπέρασε ακόμα και η θνησιγενής εκείνη την εποχή ΕΠΕΝ» (σελ. 47). Μπορεί όμως να είναι κάποιος θνησιγενής στα γεράματα; Δεν νομίζω. Κάτι σε ετοιμοθάνατη, παρακμασμένη ή μισοπεθαμένη θα ήταν σωστότερο, θαρρώ.

* Ανεπίκαιρα μεζεδάκια, μέρος β΄. Σε ένα βιβλίο του Πρίμο Λέβι για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, που μου το χάρισαν στα Γιάννενα και το διάβαζα στο ταξίδι της επιστροφής, σε ένα σημείο όπου μιλάει για τα εγκλήματα του ναζισμού και παραλληλίζει με άλλα παλαιότερα, πρόσεξα τη φράση:

Κανείς δεν αθωώνει τους Ισπανούς κονκισταδόρες για τις σφαγές στην Αμερική σε όλη τη διάρκεια του 16ου αιώνα. Υπολογίζεται ότι εξοντώθηκαν τουλάχιστον εξήντα εκατομμύρια Ίντιος· αλλά δρούσαν αυτοβούλως, χωρίς εντολές της κυβέρνησής τους ή και εναντίον τους· …

Με ενοχλεί το «αλλά δρούσαν αυτοβούλως» γιατί, διά γυμνού οφθαλμού, παίρνει υποκείμενο τους Ίντιος, έτσι δεν είναι; Αναρωτήθηκα πώς έγινε η ατσαλιά, και αργότερα διαπίστωσα ότι έφταιγε η παθητική φωνή, που είναι εφεύρεση της ελληνικής μετάφρασης:

Nessuno assolve i conquistadores spagnoli dei massacri da loro perpetrati in America per tutto il sedicesimo secolo. Pare che abbiano provocato la morte di almeno 60 milioni di indios; ma agivano in proprio, senza o contro le direttive del loro governo;

Πέρα από αυτό, πολύ κακή επιλογή είναι και το «ή και εναντίον τους» (των εντολών της κυβέρνησης). Αν δεν θέλει κανείς το σφιχτό «χωρίς ή παρά τις εντολές της κυβέρνησης», μπορεί να πει «χωρίς εντολές της κυβέρνησης ή και κόντρα σ’ αυτές». Όσο για τους Ίντιος, που είναι ιταλισμός, σε ένα βιβλίο που δεν έχει κύριο θέμα του τους κονκισταδόρες και τους αναφέρει παρεμπιπτόντως, θα μπορούσε θαρρώ να μπει ‘ιθαγενείς’.

Είδατε πόσα σχόλια μπορούν να γίνουν σε μια προτασούλα; Άντε μετά να διαβάσεις βιβλίο αν το διυλίζεις έτσι.

* Ανεπίκαιρα μεζεδάκια μέρος γ’. Κοίταζα χτες το βράδυ την εκπομπή της Βίκης Φλέσσα με τον Διονύση Σαββόπουλο, που όμως μεταδιδόταν σε επανάληψη. Φυσικά, κάποια στιγμή η συζήτηση ήρθε στη γλώσσα, ευτυχώς όχι για πολλή ώρα. Ο Δ.Σ. επανέλαβε τις γνωστές του απόψεις περί πολυτονικού και «απέδειξε» την γλωσσική μας (τάχατες) φθορά με το εξής συντριπτικό επιχείρημα: Πάρτε έναν απόφοιτο της μέσης εκπαίδευσης που αποφοίτησε πριν από το 1976 και έναν τωρινό, και δείτε ποιος μιλάει καλύτερα, ποιος μπορεί να γράψει καλύτερα μια έκθεση ιδεών, ένα κείμενο. «Και δημοτικό να έχει τελειώσει», υπερθεμάτισε η κυρία Φλέσσα, τους βάζει κάτω τους σημερινούς. Και λίγο αργότερα η ίδια: «την τρίτη κλίση τη βγάλαμε και δεν μπορούν τα παιδιά να μιλάνε σωστά, κάνουν βαρβαρισμούς…» Τουλάχιστον ο Σαββόπουλος έχει γράψει θαυμάσια τραγούδια.

* Κάποιοι βέβαια όχι απλώς δεν έβγαλαν την τρίτη κλίση, αλλά και τόνους διατηρούν, και αρχαία νομίζουν ότι χρησιμοποιούν, και ακραιφνώς «ελληνικόν» Facebook θέλουν να φτιάξουν, το «Ελληνικό εθνικιστικό δίκτυο«. Όπως λένε, το «Ελληνικόν δίκτυον συνεστήθη μοναδικώ τω στόχω την ανάδειξιν του Ελληνικού πνεύματος» (τόσο βάρβαρα γράφουν), αλλά δεν αποκλείεται να ανταλλάσσουν μεταξύ τους και αρχεία, μουσική και ταινίες, αν κρίνω από την αναφορά ότι: Τό ἡμέτερον ἑλληνικόν δίκτυον βοηθεῖ ἡμᾶς νέμεσθαι ἀρχείων ὃλοις τοῖς Ἓλλησιν, ἀναδεικνύον τῷ Ἑλληνικῷ πνεύματι! Δεν είναι αριστουργηματική η δοτική στο «αναδεικνύω»;

Advertisement