Ποιος είναι ο καθημαγμένος;
Posted by sarant στο 13 Μαρτίου, 2015
Με ρωτάει ένας φίλος αν είναι σωστός ο τύπος που άκουσε τις προάλλες σε κάποιο δελτίο ειδήσεων μεγάλου καναλιού, ότι η κρίση «έχει καθημάξει τη χώρα». Θα μπορούσα να το περάσω σε μεζεδάκι, αλλά τελικά αποφάσισα να αφιερώσω σ’ αυτό το ερώτημα το σημερινό μου σημείωμα.
Ξεκινώντας, να πω ότι ο τύπος «έχει καθημάξει» είναι αντικανονικός, παρόλο που βγάζει καμιά εκατοστή γκουγκλιές. Σχηματίστηκε, εύλογα αλλά όχι κανονικά, από τη μετοχή «καθημαγμένος», που δεν είναι πια μετοχή βέβαια, αφού μόνο ως επίθετο χρησιμοποιείται και αφού οι περισσότεροι που τη χρησιμοποιούν δεν ξέρουν καν σε ποιο ρήμα αναφέρεται. (Εσείς το ξέρετε; Αν όχι, προσπαθήστε να το μαντέψετε).
Εύλογα λοιπόν, κάποιος που σκέφτεται ότι η χώρα είναι καθημαγμένη και που θέλει να διατυπώσει τη φράση ενεργητικά, προσπαθεί να βρει τον ενεργητικό παρακείμενο κι έτσι πλάθει το «έχω καθημάξει». Πολύ πιο συνηθισμένο παράδειγμα τέτοιου αντικανονικού σχηματισμού έχουμε στην περίπτωση του «απηυδισμένος», από τον οποίο επίσης κάποιοι πλάθουν τον τύπο «έχω *απηυδήσει» και κάποιοι λιγότεροι πλάθουν και ενεστώτα, «*απηυδώ». Ωστόσο, στο σχηματισμό της αρχαίας μετοχής του παρακειμένου μπαίνει στη μέση η χρονική αύξηση. Το ρήμα είναι απαυδώ (αυδή είναι πανάρχαια λέξη για τη φωνή, που επιβιώνει στον άναυδο, τον άφωνο), απηύδησα στον αόριστο, αλλά «έχω απαυδήσει» στον νεοελληνικό παρακείμενο. Για να πάρουμε ένα παράδειγμα με ένα πιο κοινόχρηστο ρήμα, λέμε «αφηρημένος» που είναι το ρήμα «αφαιρούμαι» αλλά βέβαια δεν λέμε «αφηρώ». Μπορούμε να πούμε «αφαιρεμένος», όχι όμως «έχω αφηρεθεί». Γι’ αυτό και δεν λέμε «έχω απηυδήσει» αλλά «έχω απαυδήσει».
Καθημαγμένος είναι βέβαια ο κατεστραμμένος, ο ρημαγμένος. Λέμε, δυστυχώς πολύ συχνά την τελευταία πενταετία, για καθημαγμένη χώρα, για καθημαγμένη οικονομία, για καθημαγμένη κοινωνία. Για παράδειγμα, πρόσφατα οι γιατροί της Ένωσης Ιατρών ΕΣΥ Λέσβου κατάγγειλαν περιστατικό δωροδοκίας συναδέλφου τους, που γίνεται ενώ «ο καθημαγμένος λαός μας βρίσκεται στα όρια της εξαθλίωσης». Ξέρουμε λοιπόν τι σημαίνει η λέξη και πού χρησιμοποιείται, αλλά ποιο είναι το ρήμα στο οποίο ανήκει (ή μάλλον: ανήκε) η πρώην μετοχή; Ή, όπως είχε αναρωτηθεί στο Τουίτερ κάποιος πριν από μερικούς μήνες «Ωραία λέξη το καθημαγμένος, να μας έλεγε κάποιος και τι σημαίνει» -ασφαλώς ξέρει τι σημαίνει, αλλά εννοεί «ποια είναι η αρχική της σημασία, και πώς ετυμολογείται».
Δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά, αλλά ο καθημαγμένος ήταν μετοχή παθητικού παρακειμένου του αρχαίου ρήματος καθαιμάσσω, που θα πει «ραντίζω με αίμα, κηλιδώνω με αίμα» και κατ’ επέκταση προκαλώ πολλές και βαθιές πληγές σε κάποιον, τον καταματώνω. Καθημαγμένος λοιπόν ήταν ο αιμόφυρτος, ο καταματωμένος -και με αυτή την αρχική, την κυριολεκτική σημασία χρησιμοποιείται στα αρχαία κείμενα (όπου δεν έχει και πολλές ανευρέσεις, καμιά δεκαριά όλες κι όλες, π.χ. στον Πομπήιο του Πλούταρχου «θεασαμένη δε καθημαγμένην την τήβεννον» όταν είδε την τήβεννο γεμάτην αίματα).
Στα νεότερα χρόνια, η λέξη χρησιμοποιείται επίσης κυριολεκτικά -ας πούμε, στον Κασομούλη, ο οποίος περιγράφει με τη μικτή του γλώσσα, τη σφαγή των αιχμαλώτων, Τούρκων και Χριστιανών, τις τελευταίες μέρες της πολιορκίας του Μεσολογγιού, λίγο πριν την Έξοδο:
Ο αυτάδελφός μου Μήτρος, αναλαβών έως τότες από την ασθένειαν, και ειδοποιηθείς τούτο, έτρεξεν και έκοψεν δώδεκα μόνος του εις την ακρογιαλιάν. Ήλθεν καθημαγμένος από τα πόδια έως εις το κεφάλι, χαρούμενος. Ετρόμαξεν η ψυχή μου· τον επίπληξα, διότι μόνος αυτός επιχειρίσθη, ως πελεκάτωρ, να κόψει τόσους.
Ωστόσο, στα νεότερα χρόνια αρχίζει να εμφανίζεται, και τελικά να κυριαρχεί, η μεταφορική σημασία, η οποία -λένε τα λεξικά- αποτελεί μεταφραστικό δάνειο από το γαλλ. ensanglanté. Θα μπορούσε πάντως να είναι και ανεξάρτητος σχηματισμός. Αρχικά, θα ειπώθηκε για μια πόλη ή χώρα που έχει βγει ηττημένη από πόλεμο και που είναι καταματωμένη αλλά και ρημαγμένη. Για παράδειγμα, στον Παπαρρηγόπουλο διαβάζουμε ότι οι επιφανείς οικογένειες του Χάνδακα προτίμησαν «να εγκαταλείψωσι την καθημαγμένην αυτών πατρίδα» -εδώ η κυριολεξία συναντάει τη μεταφορά.
Σταδιακά, οι μεταφορικές σημασίες της λ. καθημαγμένος απομακρύνονται από την εικόνα του αίματος, και εστιάζονται περισσότερο στην εικόνα της καταστροφής γενικά, ενώ σε κείμενα που γράφονται σήμερα την κυριολεκτική σημασία τη βρίσκουμε, θαρρώ, μόνο σε εκκλησιαστικές πασχαλινές περιγραφές του Εσταυρωμένου, γραμμένες στην αρχαϊζουσα.
Ούτως ή άλλως, καθώς και η μορφή της λέξης έχει απομακρυνθεί αρκετά, νομίζω ότι όταν διαβάζουμε π.χ. «καθημαγμένη κοινωνία» δεν σκεφτόμαστε το αίμα.
Το ΛΚΝ και το Χρηστικό Λεξικό καταγράφουν τον τύπο «καθημαγμένος» σε αυτόνομο λήμμα, όπως είναι και το λογικό και αναμενόμενο. Σε μια κρίση συντηρητισμού, ο Μπαμπινιώτης δεν έχει κανονικό λήμμα «καθημαγμένος», αλλά παραπομπή στο «καθαιμάσσω», όπου εξηγεί βεβαίως ότι χρησιμοποιείται «κυρίως» η μετοχή παρακειμένου, συνήθως με μεταφορική σημασία (και με την παραδειγματική φράση «η τελευταία κρίση βρίσκει την οικονομία μας καθημαγμένη από τα χρέη»). Βρίσκω άστοχη αυτή την επιλογή.
Ακόμα πιο λανθασμένη βρίσκω την επιλογή του Λεξικού Συνωνύμων Μπαμπινιώτη, το οποίο, ενώ σωστά περιλαμβάνει ως αυτόνομο λήμμα το «καθημαγμένος», δίνει ως συνώνυμα μόνο τα «καταματωμένος, αιμόφυρτος»! Αυτό είναι μάλλον παραπλανητικό, αφού δύσκολα θα έστεκε φράση όπως «κοινωνία αιμόφυρτη από τα χρέη», ενώ λείπουν τα πραγματικά συνώνυμα όπως κατεστραμμένος, ρημαγμένος.
Για να κλείσουμε, ας ξαναγυρίσουμε στο «έχω *καθημάξει», που είπαμε ότι είναι αντικανονικός. όπως και τα «έχω *απηυδήσει» ή, σε μια διαφορετική αλλά ανάλογη περίπτωση, «έχω *περισυνελέξει». Το «έχω περισυνελέξει» διορθώνεται εύκολα σε «έχω περισυλλέξει», αλλά το «καθημάξει» δεν σώζεται τόσο απλά διότι το ρήμα «καθαιμάσσω» δεν είναι από τα τρέχοντα. Ο κανονικός τύπος είναι το «έχω καθαιμάξει» αλλά εγώ δεν θα τον χρησιμοποιούσα γιατί πολύ λίγο θυμίζει τον καθημαγμένο -δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το «καθαιμάξει», ο κανονικός τύπος, βγάζει τις μισές γκουγκλιές από τον αντικανονικό, τον «καθημάξει». Υπάρχουν και τα συνώνυμα άλλωστε, έχει καταστρέψει, έχει εξαρθρώσει, έχει ρημάξει, έχει εξουθενώσει, έχει καταταλαιπωρήσει, έχει σμπαραλιάσει. Όταν έχει να περιγράψει τη δυστυχία και την καταστροφή, η γλώσσα βρίσκει πολλούς τρόπους.
Αγάπη said
Καλημέρα
Εδώ http://adamantobabis.blogspot.gr/2008/08/blog-post_6754.html
βρίσκω μαζεμένα αρκετά παρόμοια λάθη και μού αρέσει που όλο και περισσότερα τετοια άρθρα βρίσκω στο Διαδίκτυο 🙂
Κύρος Μοναχός said
Καλημέρα.
Στὴν ἐρώτηση τοῦ τίτλου ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλὴ καὶ αὐθόρμητη: Ἡ γλῶσσα! (Διαχρονικὸ θύμα κάθε λογῆς καθαρευουσιάνων – παλιῶν καὶ νέων, τῆς δημοτικῆς ἢ τῆς πάλαι ποτὲ καθαρεύουσας, κυρίως δὲ θύμα τῶν νέων φυντανιῶν τῆς δημοσιογραφίας). Τὸ αἷμα ρέει ἄφθονο!
Βασίλης Ορφανός said
«Όταν έχει να περιγράψει τη δυστυχία και την καταστροφή, η γλώσσα βρίσκει πολλούς τρόπους».
‘Οπως ο Σολωμός στον ΄Υμνο στην Ελευθερία.
8.- Τότε εσήκωνες το βλέμμα
μες στα κλάιματα θολό,
και εις το ρούχο σου έσταζ’ αίμα,
πλήθος αίμα ελληνικό.
9.- Με τα ρούχα αιματωμένα
ξέρω ότι έβγαινες κρυφά
να γυρεύεις εις τα ξένα
άλλα χέρια δυνατά.
Αρχιμήδης Αναγνώστου said
Καλημέρα, μήπως να γράψεις κι ένα άρθρο για το «διαγνωνεται»
LandS said
Διάβασα το άρθρο, έμαθα, και είπα να κάνω τον έξυπνο.
Εσύ ξέρεις τι πάει να πει, τι σήμαινε αρχικά, η λέξη καθημαγμενος;
Και απαντάει η πτυχιούχος ΑΒΣΠ με απολυτήριο Οικονομικού Γυμνασίου (χωρίς τις ατελείωτες ώρες Αρχαία των άλλων σχολείων της εποχης) :
Ο γδαρμένος.
sarant said
Kαλημέρα, ευχαριστώ για τα πρώτα σχόλια!
1: Η δική μου προσέγγιση είναι, νομίζω, κάπως διαφορετική. Κάποια από αυτά που λέει για λάθη, τα δέχομαι.
4: Ο Καχτίτσης έλεγε «διαγνώθω». Σε αντίθεση όμως με το καθαιμάσσω, εδώ έχουμε ένα κοινό ρήμα, απολύτως αναγκαίο σε κάποια συμφραζόμενα, επομένως δεν μπορεί να μην το χρησιμοποιήσουμε. Και ο μεταπλασμένος τύπος επιβάλλεται αφού το «διαγιγνώσκω» ενοχλεί το νεοελληνικό αισθητήριο -και δεν παραπέμπει τόσο πολύ στη διάγνωση.
Πάνος με πεζά said
Καλημέρες !
Μια μικρόυλα ένσταση λίγο με το αίμα : πολύ σωστά θα έστεκε η αναφορά και σήμερα, αφού σε πάμπολλες περιπτώσεις λέμε «η οικονομία αιμορραγεί», «θα ματώσει η ελληνική κοινωνία με αυτά τα μέτρα» κλπ. Δεν ήξερα μέχρι σήμερα τη ρίζα της λέξης, αλλά βρίσκω τη χρήση απόλυτα λογική !
Και μια απορία : αυτός που του αφαιρούν το αίμα, που του κάνουν αφαίμαξη, κατά την ίδια λογική αφημαγμένος;
sarant said
5: Είδες η γυναικεία διαίσθηση; Κοντά έπεσε.
7: Καλημέρα. Μάλλον δεν εξηγήθηκα σαφώς. Δεν λέω ότι κακώς λέμε ότι η οικονομία είναι καθημαγμένη, το αντίθετο. Λέω πως όταν το λέμε δεν πάει το μυαλό μας στο αίμα αλλά σε μια γενικότερη εικόνα καταστροφής.
sheikyerbutti said
Εϊμαι αυτός που αναρωτήθηκε στο τουίτερ που κάνετε μνεία στο ωραίο σας άρθρο, προφανώς ήταν ρητορικό/ειρωνικό το ερώτημα, το καταλάβατε, συμφωνώ με την ανάλυσή σας, το καθημαγμένος είναι παθητική επιθετοποιημένη μετοχή του καθαιμάσσω και χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός με την μεταφορική της έννοια (εξάλλου και στην καθομιλουμένη το «έχω ματώσει» χρησιμοποιείται κατά κόρον γιά πλείστες περιπτώσεις πάντα μεταφορικά).
sarant said
9: Καλημέρα -δεν σε ενόχλησε η αναφορά, ελπίζω!
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
Καλημέρα, ωραίο άρθρο, ωραίο και διδακτικό!
Θα προτιμούσα, πάντως, σε κάθε περίπτωση τη χρήση της ενεργητικής μετοχής «καθαιμάσσουσα», είτε για οικονομία πρόκειται είτε για χώρα είτε για σχέση (αφού και το προσωπικό σπανίως είναι άμοιρο του δημοσίου και κοινωνικού): μου φαίνεται πιο εύηχη, πιο έγχρωμη και πιο πραγματική.
Οι μελλοντικές της χρήσεις θα φέρουν στην ούγια την υπογραφή «Σαραντάκος».
sheikyerbutti said
10: ποσώς, αλίμονο!
spatholouro said
4, 6: μπα, μια χαρά είναι το «διαγιγνώσκω» (ή «κάνω διάγνωση» για όσους ζορίζονται γλωσσικώς) και ατυχέστατα βρίσκω τα άλλα. Και μια χαρά μπορεί κανείς να λέει «έχει καθαιμάξει»/ «έχει καθαιμαχθεί».
«Νεοελληνικό αισθητήριο» από «νεοελληνικό αισθητήριο» έχει διαφορά (ενίοτε ουρανομήκη) και μου μοιάζει παρακινδυνευμένη τέτοια απόφανση περί της οχλήσεώς του από το «διαγιγνώσκω».
Α, και εάν τυχόν από το «γιγνώσκω» δεν παραπεμπόμαστε ευχερώς «στη «γνώση» (και άρα από το «διαγιγνώσκω» στη «διάγνωση»), μάλλον δεν φταίνε οι έρμες οι λέξεις…
Παναγιώτης Κ. said
Σε ανθρώπους που έχουν διδαχθεί την καθαρεύουσα κάποιες λέξεις που συνηθίζονταν κυρίως στις πολιτικές ομιλίες και στη δημοσιογραφία επιβιώνουν γιατί έχουν και μια… γοητεία για τους ίδιους ανθρώπους.
Και ενώ έχουμε αποφασίσει εδώ και πολλά χρόνια να μιλάμε την δημοτική, υποκύπτουμε στη…γοητεία τους και τελικά τα θαλασσώνουμε.
Η λύση είναι απλή. Αντιστεκόμαστε και επιμένουμε να μιλάμε και να γράφουμε τη δημοτική όπως την έχουν γράψει σπουδαίοι δημοτικιστές.Πρόχειρα μου έρχεται στο νου ο Βάρναλης.
(Δεν αναφέρομαι στο ιστολόγιο για να μη μου πούνε, «παινεύεις το σπίτι σου , να μη πέσει να σε πλακώσει». 🙂 )
LandS said
@13 Ναι, αλλά εμείς δεν μιλάμε για μια όποια κι όποια διάγνωση αλλά για diagnosis.
sarant said
Eυχαριστώ για τα νεότερα!
13: Ε, διαφωνούμε 🙂
(Για να μη λέγεται το «έχει καθαιμάξει», κάτι θα σημαίνει).
ΛΑΜΠΡΟΣ said
Παρασκευή και 13 σήμερα για τους προληπτικούς, έμαθα και σήμερα κάτι που δεν ήξερα, νάσαι καλά.
Καλημέρα.
Katsoyannou said
«Κλέβω», δηλαδή αναδημοσιεύω στη Γλωσσολογία 🙂
Παναγιώτης Κ. said
@5. LandS, με πήγες καμιά σαρανταπενταριά χρόνια πίσω για να μου θυμίσεις ότι και το δικό μου απολυτήριο είναι Οικονομικού Γυμνασίου. Κάνοντας τη σχετική αποτίμηση και με την πείρα μου ως εκπαιδευτικού, ήταν σχολείο που σου έδινε σημαντικά εφόδια. Και μόνο με αυτό τον τίτλο θα μπορούσες να εργασθείς ως λογιστής διότι, μαθαίναμε και λογιστική εκτός των άλλων.
LandS said
@17 Όχι για μας και τους Ισπανούς που φοβόμαστε τη Τρίτη.
ΛΑΜΠΡΟΣ said
14 – Ο εξυπνακισμός-ζουραρισμός, ή αλλιώς, ΘΕΛΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΤΟΝ ΕΞΥΠΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕ ΠΡΟΣΕΞΟΥΝ, είναι βαριά και βαθιά ασθένεια, σχεδόν ανίατη. Υπάρχουν βεβαίως και κάποιοι χαρισματικοί ομιλητές, που ενσωματώνουν κάποιες καθαρευουσιάνικες λέξεις στον δημοτικό τους λόγο, χωρίς να σου τρυπάνε το αυτί ή το μάτι.
stratosbg said
Reblogged this on a hairless ape.
ΛΑΜΠΡΟΣ said
20 – Για μας το ήξερα, αλλά οι Ισπανοί γιατί; έχει αποκλειστεί η Ρεάλ τρίτη και 13;(χαμόγελο).
nirevess said
Καλημέρα. Να προσθέσουμε και το αρχαίο αιματόω, άμεσο πρόγονο του νεοελλ. ματώνω. «Έχει ματώσει την οικονομία», λοιπόν, και, εναλλακτικά προς το «καθημαγμένη», «καταματωμένη οικονομία». «Προφανώς», θα μου πεις…
sarant said
18: Kλέψτε ευχαρίστως!
cronopiusa said
Kαλή σας μέρα
Spiridione said
Να δούμε και ποιοι έχουν φτιάξει ενεστώτα καθημάζω/καθημάζομαι:
http://www.real.gr/DefaultPrint.aspx?page=arthroprint&id=369997
http://vasilisoikonomou.blogspot.gr/2011/02/15-02-2011.html
http://www.avgi.gr/article/1106622/to-grafeio-proupologismou-tis-boulis-diapseudei-tin-kubernitiki-aisiodoxia
Νέο Kid L'errance d'Arabie said
«En martes, ni te cases, ni te embarques, ni de tu casa te apartes»
λένε οι Σπανιόλοι (και οι Αργεντίνοι και οι Χιλιάνοι ,νομίζω)
Πιθανόν η Τρίτη που λέγεται Μάρτες στα Ισπανικά, συνδέθηκε με τον πλανήτη Μάρτες (Άρη) που στο σκοτεινό μεσαίωνα θεωρείτο πηγή κακοδαιμονίας και δεινών .
Νέο Kid L'errance d'Arabie said
Ο πλανήτης ρόχο βέβι είναι «Μάρτε» κι όχι Μάρτες.
nirevess said
«θεασάμενη δε καθημαγμένην την τήβεννον» -> θεασαμένη
sarant said
27 Δεν το είχα σκεφτεί αυτό!
30: Ε βέβαια, ευχαριστώ!
voronwearanwion said
Reblogged this on mariapapageorgiou30.
Σκύλος της Β.Κ. said
Ε, λοιπόν, εγώ το καθημαγμένος το πίστευα ως το εντελώς ανάποδο: αυτός που δεν του έχει μείνει στάλα αίμα, ο χαλάλ, ο κοσέρ.
Νέο Kid L'errance d'Arabie said
33. Αχχ! Mόλις έφαγα ένα Σουίς μάσρουμ μελτ μπέργκερ 100% χαλάλ. Χαλάλι οι θερμίδες! 😉
cronopiusa said
Νέο Kid L’errance d’Arabie
haces tus conjuros en catorce y jueves.
así no te pica ni una Blancanieves.
Viernes 13
Alexis said
Καλημέρα.
Πετάω αμέσως τη μπάλα στην εξέδρα, και ελπίζω να μη φάω πολύ «ξύλο» από Νικοκύρη και σχολιαστές, αλλά από προχθές προσπαθώ να βρω λύση σε κάποια απορία μου και θεωρώ ότι το ιστολόγιο αυτό είναι ο πλέον κατάλληλος χώρος για να την θέσω ενώπιον όλων:
Ένα μήνα αργότερα, την 1η Δεκεμβρίου 1913, κηρύχθηκε και επίσημα η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, με την παρουσία τού τότε βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Η ελληνική σημαία υψώθηκε στο ιστορικό φρούριο του Φιρκά και, στη θέση, όπου άλλοτε κυμάτιζε η τουρκική σημαία, στήθηκε μαρμάρινη επιγραφή, που έγραφε:
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝ ΚΡΗΤΗ
1669-1913
ΗΤΟΙ, 267 ΕΤΗ, 7 ΜΗΝΕΣ, 7 ΗΜΕΡΑΙ
ΕΤΗ ΑΓΩΝΙΑΣ
Το παραπάνω είναι απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου. Όμως, αν κάνεις την αφαίρεση 1913-1669 προκύπτουν 244 και όχι 267 χρόνια. Άρα τι συμβαίνει;
α)Πρόκειται για τυπογραφικό λάθος
β)Ο συντάκτης της επιγραφής συνυπολόγισε το χρόνο του λεγόμενου Κρητικού Πολέμου (1645-1669). Τότε όμως έχουμε 1913-1645=268 χρόνια (+κάτι μήνες). Και επιπλέον, αν είναι έτσι γιατί βάζει ξεκάθαρα ως έτος έναρξης της Τουρκοκρατίας το 1669;
γ)Η περιοχή στην οποία στήθηκε η επιγραφή είχε κατακτηθεί πολύ πιο πριν από το 1669 (όπως πράγματι έγινε με το μεγαλύτερο μέρος της Κρήτης), ας πούμε το 1646, οπότε τότε βγαίνουν τα 267 χρόνια. Αλλά και πάλι, γιατί 1669 στην επιγραφή, και γιατί «Τουρκοκρατία εν Κρήτη«;
Ξέρει κάποιος, Κρητικός ή μή, την απάντηση, εάν δηλαδή πρόκειται για λάθος ή υποκρύπτει κάτι άλλο;
Και για του λόγου το αληθές…
το σχετικό απόσπασμα
Alexis said
…και ξέχασα βέβαια να πω ότι έφαγα «φλασιά» και ανέφερα όλα τα παραπάνω, παίρνοντας αφορμή από τη λέξη «Χάνδακας» που ανέφερε κάπου ο Νικοκύρης στο άρθρο του… 😳
sarant said
36 Ιδέα δεν έχω, εύλογο το ερώτημα -μήπως αφαιρούν τα χρόνια της αυτονομίας: Αλλά δεν είναι πολλά.
Δύτης των νιπτήρων said
Η αφαίρεση βγάζει, αν μετράω καλά, 23 Απριλίου του 1646. Αν δεν κάνω λάθος, δεν έγινε τίποτα άξιο λόγου τότε (λίγο μετά την πτώση των Χανίων, λίγο πριν την πτώση του Ρεθύμνου).
Απ’ την άλλη, 23 Ιουνίου του 1645 έγινε η απόβαση των πρώτων οθωμανικών δυνάμεων στην Κρήτη. Προσθέτοντας τα 267 έτη, 7 μήνες κλπ βγαίνει 1η Φεβρουαρίου 1913. Βλέπω ότι στις 14 του μηνός υπεστάλησαν από το φρούριο της Σούδας οι σημαίες των Μεγάλων Δυνάμεων και της Τουρκίας. Κάποιο λαθάκι στον υπολογισμό — εκτός αν πρώτη του μηνός είχε ήδη κατεβάσει τις σημαίες ο σύντεκνος του επιγραφοποιού από το εργαστήριό του, ξερωγώ. 🙂
Γς said
1:
>βρίσκω μαζεμένα αρκετά παρόμοια λάθη και μού αρέσει που όλο και περισσότερα τετοια άρθρα βρίσκω στο Διαδίκτυο
λάθη, θέλει να πει.
Βίτσιο κι αυτό …
gpointofview said
# 36
το 268 προκύπτει σαν 10% επί του 244, κάτι σαν ΦΠΑ νησιώτικος δηλαδή. Από Κρητικούς όλα τα περιμένω
Γς said
19:
>το δικό μου απολυτήριο είναι Οικονομικού Γυμνασίου. […] θα μπορούσες να εργασθείς ως λογιστής διότι, μαθαίναμε και λογιστική εκτός των άλλων.
Κι είχε πετύχει στην τότε ΑΣΟΕ και άρχισε να μας λέει για το πόσο καλή είναι, τι μαθήματα έχει και τι λαμπρή εξέλιξη θα έχει όταν την τελειώσει.
Προσπαθούσαν να του πούνε να τελειώνει.
Ολοι, εκτός από μένα που είχα κάτι δικά μου και δεν πρόσεχα τι έλεγε, απλώς τον κοίταζα.
Τελείωσε και περίμενε κάποιο σχόλιο τουλάχιστον από εμένα.
-Δηλαδή, αν κατάλαβα καλά, με το πτυχίο αυτής της σχολής, άνετα πιάνεις δουλειά σαν βοηθός λογιστού, ε
Ἀρχιμήδης Ἀναγνώστου said
6. Νὰ λέμε δηλαδὴ καὶ «ἀναγνώνω»; Ἢ «ἀναγνώθω»;
Γς said
43:
Ο ερωτών. Ο έχων και το έννομον συμφέρον
Πέπε said
Καλημέρα.
Το ότι μπορεί κάποιος να ακούσει, έστω για πρώτη φορά, έστω προφορικά (και όχι σε παλαιάς ορθογραφίας γραπτό κείμενο με την υπογεγραμμένη που θα ξεκαθάριζε τα πράγματα), τη λέξη καθημαγμένος και δε θα κάνει αυτόματα τη σύνδεση με το αιμάσσω, δεν το είχα σκεφτεί. Αρκεί βέβαια να την ακούσει σε σωστή χρήση – δεν έχει σημασία αν θα είναι μεταφορική.
Αλλά είναι γεγονός ότι δεν έχουν όλοι τόσο ανεπτυγμένο αυτό τον αυτοματισμό. Αυτό είναι μια πραγματικότητα, σεβαστή και όχι κατ’ ανάγκην κακή. Άλλοι λοιπόν ακούν «καθημαγμένος» και δεν καταλαβαίνουν το ρήμα. Οκέι.
Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν οι ίδιοι ότι δεν καταλαβαίνουν; Ε συγγνώμη, δεν μπορούμε να ασχολούμαστε με αυτούς! Η άγνοια είναι θεμιτή, η άγνοια της άγνοιας είναι τόσο πολύ αθέμιτη και ασυγχώρητη που είναι προτιμότερο να την παραβλέψουμε ολόκληρη παρά να αναπτύσσουμε ολόκληρους επιστημονικούς συλλογισμούς μπας και στραγγίξουμε μερικές σταγόνες συγκατάβασης. Όποιος έχει στοιχειώδη νου ας σκεφτεί μόνος του ότι αφού δεν ξέρει το ρήμα, καλύτερα να χρησιμοποιήσει ένα άλλο που το ξέρει.
Διερωτώμαι, στα μπλογκ των μαθηματικών γράφονται άρθρα για όσους νομίζουν ότι 5Χ5=23, βάσει του νόμου της αναλογίας «αφού 20+3 κάνει 23, γιατί όχι και 5Χ5;»; Γιατί εδώ μου φαίνεται ότι αφιερώνουμε υπερβολικά πολλή γλωσική σκέψη σε όσους δυσκολεύονται (και όμως επιμένουν να προσπαθούν) να συντάξουν κάτι πιο σύνθετο από το «Πάοκ ρε μουνιά».
Κανείς ποτέ δεν πρόκειται να γίνει απόλυτα επαρκής χρήστης της γλώσσας σε όλα της τα επίπεδα. Αυτό πάντα έτσι ήταν, κι αν ποτέ υπήρξαν εξαιρέσεις θα ήταν ατομικές, όχι ολόκληρες κοινωνίες. Συνεπώς δε θα ήταν σωστό να καταδικάζεται το κάθε γλωσσικό λάθος. Μη φτάνουμε όμως και στο άλλο άκρο, ότι όλα πρέπει να τα βλέπουμε με συγκατάβαση. Ο τύπος «έχει καθημάξει» ουδόλως «σχηματίστηκε εύλογα αλλά όχι κανονικά», αυτά είναι λαϊκίστικα. Πρώτον, δε σχηματίστηκε. Τον έφτυσαν μερικοί τόσο αγράμματοι που δεν είναι σε θέση, όπως λέγαμε, να ξεχωρίσουν ούτε το τι ξέρουν από το τι δεν ξέρουν. Δεύτερον, και ο εγκληματίας, άμα δεις τα δύσκολα παιδικά του χρόνια και την κρίση αξιών μέσα στην οποία ανδρώθηκε, μπλα μπλα, θα πεις ότι εύλογα εγκλημάτησε: δεν ήταν τη μια νύχτα άγιος και το άλλο πρωί σίριαλ κίλερ. Τα πάντα υπόκεινται σε μια εύλογη εξήγηση. Δε συνηθίζουμε όμως να λέμε π.χ. «Φρίκη στον Βύρωνα από το εύλογο πέταγμα βρέφους από το μπαλκόνι» ή «άλλοι δέκα εύλογοι αποκεφαλισμοί με πριόνι βιντεοσκοπήθηκαν από τους τζιχαντιστές». Παρόλο που περισσότερο νόημα έχει να εξετάσει κανείς γι’ αυτές τις ακρότητες πού βρίσκεται το εύλογό τους -μόνο έτσι θα αποτραπούν στο μέλλον- παρά για ορισμένους τύπους γλωσσικών λαθών, που η εύλογη εξήγηση άλλωστε είναι προφανής: «επειδή είναι στουρνάρια».
Γς said
Μα τι λες ευλογημένε;
Δύτης των νιπτήρων said
Σημείωση στο 39: ίσως βγαίνει σωστά αν υπολογίσει κανείς παλαιά και νέα ημερολόγια. Τώρα δεν προλαβαίνω να ψάξω σε ποιο ημερολόγιο δίνεται η καθεμιά ημερομηνία…
Πέπε said
Τι λέω; Την αγανάκτησή μου λέω!
cronopiusa said
Ελεύθερος Σκοπευτής
Γς said
48:
Κι εγώ λογοπαίζω, με τα πολλά «εύλογα» σου
sarant said
43 Τι να λέμε; Αναγιγνώσκω;
47 Το ημερολόγιο (παλιό και νέο) δίνει μάλλον την απάντηση.
ΕΦΗ-ΕΦΗ said
Με άλλη πρόθεση ίσως μας γίνεται πιο οικείο το αιμάσσω: θα αφαιμάξει, έχει αφαιμάξει (αυτή η έκφραση θυμίζει το ξεφραγγίζει (π.χ. ο αιώνιος φοιτητής την οικογένεια). Η αφαίμαξη χρησιμοποιείται άνετα νομίζω και κυριολεκτικά (ιατρικά).
Αιμάσσουσα πληγή κυρίως η ερωτική :
Αν πάω μπρος βρίσκω γκρεμό
κι α γ κάμω ,ρέμα
κι ανε σταθώ τρέχ η πληγή
και με πλαντά το αίμα.
gbaloglou said
45 Για φαντάσου, μέχρι να διαβάσω το σημερινό άρθρο ΔΕΝ γνώριζα την προέλευση του «καθημαγμένος»! (Έχω μάλιστα την εντύπωση ότι, όταν άκουσα τον όρο αυτό κάπου ανάμεσα στα 35 και στα 45 μου — να χρησιμοποιείται από φίλο για κοινό μας γνωστό που υπέκυψε στα θέλγητρα μιας κάποιας κυρίας καθημαγμένος ων — ΔΕΝ τον γνώριζα!)
ΕΦΗ-ΕΦΗ said
52. διόρθωση
Αν πάω μπρος βρίσκω γκρεμό
κι α γκάμω πίσω ρέμα
κι ανε σταθώ τρέχ η πληγή
και με πλαντά το αίμα
Και αιμάσσουσα καρδιά 🙂
Και μιά γριά στο Αννάμ, κεντήστρα στίγματος,
– μιά γριά σ’ ένα πολύβουο καφενείο –
μιά αιμάσσουσα καρδιά θα μου στιγμάτιζε,
κι’ ένα γυμνό, στο στήθος σας, κρανίο.
https://sarantakos.wordpress.com/2012/08/05/filyras/
Σκύλος της Β.Κ. said
Διάλειμμα για διαφημίσεις:
Εκδήλωση/συζήτηση την Τρίτη 24/3: Μεταφράζω, επιμελείσαι, διορθώνει… πληρωνόμαστε;
Αγγελος said
Το να λέει (και να γράφει στο μάρμαρο!) κανείς «1669-1913 ΗΤΟΙ, 267 ΕΤΗ, 7 ΜΗΝΕΣ, 7 ΗΜΕΡΑΙ» είναι βεβαίως ηλίθιο. Αφού διατυπώνεται κατά προσέγγιση ημέρας, κάποιος θα έκανε λογαριασμό με συγκεκριμένες ημερομηνίες [πιθανότατα αυτές που λέει ο Δύτης, αν η υποστολή των ξένων σημαιών έγινε στις 14 Φεβρουαρίου 1913 με το γρηγοριανό ημερολόγιο, που ήταν 1η Φεβρουαρίου με το ιουλιανό], αλλά ο δράστης της επιγραφής συνδύασε αυτό το λογαριασμό με τη χρονολογία της παράδοσης του Χάνδακα που όλοι ξέρουμε κι έβγαλε τον τραγέλαφο που έβγαλε… και που κανείς δεν φαίνεται να πρόσεξε πριν από τον Alexi!
sarant said
53 Καθημαγμένος ο φίλος;
55 Πολύ ωραία εκδήλωση, στεναχωριέμαι που δεν θα μπορέσω να πάω., αλλά ίσως βρούμε τα υλικά για το μπλογκ
56 Ή τουλάχιστον κανείς άλλος δεν το έγραψε εδώ! 🙂
Σκύλος της Β.Κ. said
💡 Μήπως αυτή η αλληλουχία με τα εφτάρια είναι ψιλοαυθαίρετη, λόγω των μυστήριων δυνάμεων που κρύβονται πίσω από τον αριθμό 7; 💡
Μαρία said
53
Και μορφωμένος άνθρωπος κι απο καλό σχολείο 🙂 Να τα βλέπουν μερικοί μερικοί.
Πώς τον φαντάστηκες τον καθημαγμένο γνωστό σου;
Σκύλος της Β.Κ. said
Μαρία,
αριστερά ο καθημαγμένος
gbaloglou said
57 Καθημαγμένος ο κοινός γνωστός, ο υποκύψας στα θέλγητρα (λόγω ακριβώς της κακής του κατάστασης).
Μαρία said
61
Δεν τον καθήμαξε δηλαδή η κυρία, ήταν ήδη καθημαγμένος.
ΕΦΗ-ΕΦΗ said
Οι καθημαγμένοι άνθρωποι της γης
η δημοκρατία είναι το καταφύγιο των αποδιαρθρωμένων, των καθημαγμένων
skol said
56,57:
Βρήκα και κάποιον φιλέλληνα στα γκουγκλοβιβλία που το έχει επίσης προσέξει.
https://books.google.gr/books?id=dIZmytgk2_IC&pg=PA205#v=onepage&q&f=false
Με τα κουτσογερμανικά μου καταλαβαίνω ότι δίνει μια εξήγηση παρόμοια με του δύτη. Το ωραίο όμως είναι ότι αφού κάνει κάποιους επιπλέον υπολογισμούς στο τέλος καταλήγει στο εξής:
Aber das alles ist natürlich nordeuropäische, wenn nicht preußisch-deutsche Erbsenzählerei! Der Steinmetz, der diese denkwürdige Inschrift in die Gedenktafel meißelte, wurde womöglich sogar auf den Rechenfehler hingewiesen. Aber Sie, liebe Leserinnen und Leser, wissen wohl schon, was er mit hoher Wahrscheinlichkeit geantwortet hat: Δεν πειράζει.
Κάνεις λάικ στον Ζουράρι τώρα ή δεν κάνεις;
Alexis said
Ευχαριστώ για τις απαντήσεις.
Εάν θεωρήσουμε ως έναρξη της τουρκοκρατίας στην Κρήτη την 23/6/1645 και λήξη την 1/2/1913 (14/2 με το καινούργιο) τότε βγαίνουν τα 267 έτη 7 μήνες και 7 μέρες.
Όμως, όπως σωστά επισημαίνει ο Άγγελος στο #56, είναι αν μη τι άλλο περίεργο το να εννοεί κάποιος 1645 και να γράφει στο μάρμαρο …1669!
gbaloglou said
59 Αυτό που στα Αγγλικά λέγεται ravaged 🙂
62 Ακριβώς — πρώτα η καθαίμαξη (από την ζωή εν γένει) και ύστερα η αφαίμαξη (από την κυρία)!
spatholouro said
51α: «Αναγιγνώσκω» οι σκληροπυρηνικοί, «Διαβάζω» οι αποδέλοιποι
Νέο Kid L'errance d'Arabie said
«Διερωτώμαι, στα μπλογκ των μαθηματικών γράφονται άρθρα για όσους νομίζουν ότι 5Χ5=23, βάσει του νόμου της αναλογίας «αφού 20+3 κάνει 23, γιατί όχι και 5Χ5;»; Γιατί εδώ μου φαίνεται ότι αφιερώνουμε υπερβολικά πολλή γλωσική σκέψη σε όσους δυσκολεύονται (και όμως επιμένουν να προσπαθούν) να συντάξουν κάτι πιο σύνθετο από το «Πάοκ ρε μουνιά»»
Διαφωνώ κύριε Πέπε. Δεν είναι τόσο απλό αυτό που κάνει ο Νικοκύρης εδώ μέσα, ούτε τόσο μονοσήμαντο. Και θυμίζω, μιας και λες για Μαθηματικά, όχι το 5 Χ 5 αλλά με κάτι πιο βασικό, το ένα κι ένα κάνει δυό! 1+1=2
Παρότι είναι η πρώτη πράξη που διδάσκεται στη σχολική αριθμητική, η θεμελίωση και ‘απόδειξή’ της από τους Russell – Whitehead, κάπου γύρω στο 1910, χρειάστηκε πάνω από 350 σελίδες. Με την ολοκλήρωση της απόδειξης μάλιστα, γράφηκε από τον Ράσσελl, κάτω από την ισότητα, το εξής φοβερό σχόλιο: The above proposition is occasionally useful. 🙂
ΚΑΒ said
Έχω διαβάσει μόνο το άρθρο. Αν έχει γραφεί, ζητώ συγνώμη για την επανάληψη.
από το «Θέρος,έρος» του Παπαδιαμάντη
η Ματούλα, ο Κωστής
Αλλά και το υποκάμισόν της το ολοβρόχινον εφαίνετο προς την αριστεράν πλευράν καθημαγμένον και η γραία ψηλαφήσασα ανεκάλυψε και τρίτην αμυχήν υπό τον αριστερόν κόλπον. Ο νέος απεδύθη το ελαφρόν ιμάτιόν του, έσχισεν επί του στήθους το λευκότατον καθάριον υποκάμισόν του και κόψας δύο πλατείας ταινίας τας έδωκεν εις την γραίαν να δέση την πληγήν.
Νέο Kid L'errance d'Arabie said
Επίσης-και χωρίς πλάκα! σοβαρολογώ- το «Πάοκ ρε μουνιά!» δεν είναι καθόλου κενά λόγια ή λόγια ρηχά χωρίς βαθυτερα νόημα που δεν τούς αξίζει διερεύνηση! Όχι τουλάχιστον λιγότερη διερεύνηση από αυτή που απαιτείται και ταιριάζει να έχουν σελίδες επί σελίδων περισπούδαστων κενοτήτων…
Νέο Kid L'errance d'Arabie said
Εεε… «Όχι τουλάχιστον ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ διερεύνηση…» εννοούσα προφανώς στο 70.
G2000 said
Όπως σημειώνουν και τα σχόλια υπ’ αριθμ. (52) και (54), το «αιμάσσουσα» δεν τα πάει άσχημα διαδικτυακά: «η αιμάσσουσα Συρία», «μία αιμάσσουσα καρδιά» (Καββαδίας).
gpointofview said
για τον Πέπε, από το in.gr
Οι τέσσερις φερόμενοι ως δράστες, όλοι τους οπαδοί του ΠΑΟΚ, συνελήφθησαν το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου, κατόπιν συμπλοκής που είχε σημειωθεί, τα ξημερώματα της ίδιας ημέρας, με δύο οπαδούς του ‘Αρη, εκ των οποίων ο ένας ήταν αστυνομικός και βρισκόταν εκτός υπηρεσίας.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι κατηγορούμενοι ως δράστες επιτέθηκαν με ξύλινα ρόπαλα στον αστυνομικό και τον φίλο του, όταν οι δυο τους, επιστρέφοντας από νυχτερινή διασκέδαση, φώναξαν συνθήματα κατά του ΠΑΟΚ, έξω από τον τοπικό σύνδεσμο του «Δικεφάλου» στις Σέρρες.
Νέο Kid L'errance d'Arabie said
Kαι μια και έκανε την αρχή με θάρρος ψυχής αξιέπαινο ο Γιώργος Μπαλόγλου, ας βγω κι εγώ απ’την κρυψώνα μου και ας πω πως δεν είχα ιδέα για τη σημασία του καθημαγμένου… 😳 (Mαρία, σιλώνς σιλβουπλέ! 🙂 )
sarant said
Ευχαριστώ για τα νεότερα!
69: Μου είχε ξεφύγει, ευχαριστώ! Με την κυριολεκτική σημασία λοιπόν.
72: Ναι, αλλά δεν είναι το ίδιο, είναι σαφώς πιο ευκρινές στο νόημά του.
74 Άρχισε το outing!
gpointofview said
Πέπε κι αυτό από την συνέντευξη του άσσου του NBA, Στογιάκοβιτς
Είχα δεθεί με τον ΠΑΟΚ, όχι μόνο εγώ, αλλά και η οικογένειά μου. Δεν θα μπορούσα να ξεχάσω και να διαγράψω όσα είχε προσφέρει ο ΠΑΟΚ και οι φίλαθλοί του σε εμένα και να το δω ψυχρά επαγγελματικά. Να δω μόνο το συμφέρον μου. Συζητώντας με παράγοντες της ομάδας –που άλλαζαν συχνά τότε–, πάντα υπήρχε στη συζήτηση πως «τον πρώτο λόγο στην Ευρώπη τον έχει ο ΠΑΟΚ». Δεν υπήρχαν συμβόλαια, παρά μόνο μια χειραψία. Τους είχα πει πως, αν έφευγα από τον ΠΑΟΚ, θα ήταν μόνο για το ΝΒΑ. Παρόλο που και την τελευταία στιγμή, πριν φύγω για τις ΗΠΑ, ο Παναθηναϊκός μού έκανε πρόταση, όπως και η Μπαρτσελόνα, η Μπολόνια, δεν μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου σε άλλη ομάδα της Ευρώπης. Όταν έρχεσαι σε μικρή ηλικία και ζεις σε ένα περιβάλλον που σε «μολύνει» με ένα θετικό τρόπο, το .«ΠΑΟΚ εναντίον όλων» καταλαβαίνεις ότι είναι ξεχωριστό
ΕΦΗ-ΕΦΗ said
ο καθημαγμένος,κρητικά,ματοβουρωμένος (ματοβουρώνω, ματοβουρώνομαι)
Μια κόρη ανθούς εμάζωνε
άλλη παραλλαγή για το τέλος της καθημαγμένης κόρης :
– Δε θέλω τα μεταξωτά
μούδε τα βελουδένια
μούδε τα χρυσοπράσινα
που τάχει ο νιος φερμένα
Μόνο τα ρουχαλάκια μου
τα ματοβουρωμένα, —-που τα ματοβουρώσανε τα δώδεκά μου αδέρφια—-ή
που να ματοβουρώσ΄η γης
και ν΄ακουστεί στη Χώρα,
πως με ματοβουρώσετε,
για ‘να ζευγάρι ρόδα.
ΚΑΒ said
Για την Έφη
Από τη β΄στάση των εγκωμίων, απρόθετο:
Πώς οι νοεροί ταγματάρχαι σε, Σωτήρ, ορώντες γυμνόν, ημαγμένον, κα.τάκριτον, έφερον την τόλμην των σταυρωτών
ΚΑΒ said
78. Η τελεία μετακινήθηκε στο κατάκριτον.
spiral architect said
Εξαιρετική ανάρτηση η σημερινή!
Νικος Κ. said
>36 Αν δεν έβρεχε αυτή τη στιγμή στα Χανιά, θα πήγαινε στον Φιρκά να επιβεβαιώσω αν πράγματι αυτή είναι η επιγραφή.
Επιφυλάσσομαι 🙂
spiral architect said
@53, 74:
Δίδαγμα: Λέξεις που δε τις καταλαβαίνετε μην τις αναπαράγετε γραπτώς τε και προφορικώς. 😉
Αγγελος said
Ποιος θυμάται την καθημαξευμένη του Κόντου; (Εντάξει, δεν είναι το ίδιο…)
(Ψάχνοντας να βεβαιωθώ πως καλά θυμόμουν, μη γράψω καμιά πατάτα, έπεσα στην ωραιότατη αγόρευση του Βενιζέλου για το γλωσσικό ζήτημα στη Βουλή του 1911.)
Πέπε said
@Gpoint:
Είπα να προσθέσω και μια παρένθεση «τίποτε προσωπικό με τον ΠΑΟΚ, τυχαίο παράδειγμα», αλλά το θεώρησα τόσο αυτονόητο ώστε όποιος δεν το καταλάβαινε μπορεί και να μην το πίστευε αν το διευκρίνιζα.
Δεν έχω την παραμικρή επαφή με αθλήματα και ομάδες. Στην παραμικρότερη και απλούστερη αθλητική είδηση είναι δυνατόν κάτι να μου διαφεύγει. Απλώς, επειδή οι οπαδοί του ΠΑΟΚ έχουν ένα εντελώς μοναδικό συλλογικό στυλ, με τα συνθήματά τους κλπ., μου είναι προσφιλείς ως παραδείγματα.
sarant said
83 Α μπράβο!
Κορνήλιος said
στὴν Γ’Λυκείου (ὅταν πήγαινα ἐγώ, στὸ βιβλίο Ἱστορίας, στὰ περὶ Καποδίστρια, θυμᾶμαι τὴν λέξι «καθημαγμένος» καὶ χωρὶς νὰ ῥωτήσω μιὰ χαρὰ εἶχα καταλάβει ὅτι εἶναι ἀπὸ τὸ καθαιμάσσω. δὲν μοῦ εἶχε φανῆ καὶ τόσο δύσκολο.
ἐμένα φίλος τὸ βράδυ τῆς Τετάρτης μὲ ῥώτησε τὶ εἶναι ἡ ὁμοφοβία. ὅταν τοῦ ἔξήγησα μοῦ εἶπε γελῶντας: «αὐτὸ εἶναι; ἐγὼ νόμιζα ὅτι εἶναι ὁ φόβος ποὺ αἰσθάνεσαι ὅταν ἐντοπίζῃς στοὺς ἄλλους τὰ δικά σου ἐλαττώματα». μὲ τὸ δίκιο του ὁ ἄνθρωπος, λέξι εἶναι αὐτή;
spatholouro said
83: χμ, εδώ θεωρώ ότι έχει ενδιαφέρον να γίνουν κάποιες επισημάνσεις.
Κατ’ αρχάς να βάλω το συγκεκριμένο παράθεμα του Βενιζέλου, αντλημένο από τον τόπο όπου επικρίνει τον λογιωτατισμό (σελ. 185 του υπόψη link): «Ἡ καθοµιλουµένη γλῶσσα ἦτο ἔγκληµα νὰ λέγηται καθοµιλουµένη⋅ ἔπρεπε νὰ γίνῃ καθωµιλουµένη ἢ καθηµαξευµένη.»
Δεν μπορώ να γνωρίζω εάν πρόκειται για τυπογραφικό λάθος κατά τη μεταγραφή των Πρακτικών (εννοώ το «καθωμιλουμένη») ή εάν έτσι ακριβώς το εκφώνησε στην αγόρευσή του ο Βενιζέλος: ακόμα όμως κι αν έτσι το εκφώνησε, μάλλον θα πρόκειται για lapsus και θα εννοούσε «καθωμιλημένη», και αυτό διότι εάν είχε κατά νου να επικρίνει τον λογιωτατισμό του Κόντου, αυτή είναι η λέξη που πρότεινε ως τη μόνη ορθή ο Κόντος, θεωρώντας μέγα σφάλμα την έκφραση «καθομιλουμένη γλώσσα» (αντί του ορθού σε παρακείμενο «καθωμιλημένη γλώσσα» («Γλωσσικαί παρατηρήσεις», σελ. 1).
Περαιτέρω, τη λέξη «καθημαξευμένη» δεν θα τη «χρέωνα» στον Κόντο, αφενός γιατί ήταν σε χρήση ήδη και αφετέρου γιατί ο μόνος λόγος που απαντά στο υπόψη κείμενό του (σελ. 2) είναι παραδειγματικά και μόνο προς επίρρωση της κατά παρακείμενο οφειλόμενης εκφοράς του «καθομιλουμένη»: «Την ανάγκην της κατά παρακείμενον εκφοράς ευκόλως τις κατανοεί και αν αποβλέψη εις τας συνήθεις ταύτας χρήσεις, κοινή και τετριμμένη λέξις, κοινή και πεπατημένη λέξις, κοινή και καθημαξευμένη (ή κατημαξευμένη) λέξις, εν αις ουδένα τόπον έχει ο ενεστώς».
gbaloglou said
53 Από την διήγηση μου δεν έπεται ούτε ότι ο φίλος που χρησιμοποίησε το «καθημαγμένος» αγνοούσε την σημασία και ετυμολόγηση της ούτε ότι εγώ την χρησιμοποίησα αφού την άκουσα από αυτόν (και αγνοώντας την ετυμολόγηση της ως σήμερα) 🙂
Νικος Κ. said
36: Συγνώμη που επανέρχομαι στο εμβόλιμο θέμα που ετέθη (επιγραφή στο φρούριο του Φιρκά, Χανιά, όπως την αναφέρει το σχολικό βιβλίο της Ιστορίας Γ’ Λυκείου).
Η αναφορά αυτή είναι ίδια με αυτήν που υπάρχει στο βιβλίο του Θεοχάρη Δετοράκη «Ιστορία της Κρήτης» Ηράκλειο 1990 σελίδα 456:
«Στο ίδιο σημείο όπου άλλοτε υψωνόταν η τουρκική σημαία, στήθηκε μαρμάρινη επιγραφή, που έγραφε:
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝ ΚΡΗΤΗ
1669-1913
ΗΤΟΙ, 267 ΕΤΗ, 7 ΜΗΝΕΣ, 7 ΗΜΕΡΑΙ
ΕΤΗ ΑΓΩΝΙΑΣ
Στις φωτογραφίες που έψαξα στο διαδίκτυο δεν κατάφερα να βρω αυτή την επιγραφή. Βρήκα μια άλλη:
ΕΘΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ
ΥΨΩΘΗ ΕΝΤΑΥΘΑ ΕΙΣ ΤΟ ΔΙΗΝΕΚΕΣ
ΥΠΟ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΜΑΝΤΑΚΑ
ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΚΗΡΥΞΑΝΤΩΝ
ΤΗΝ ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ …
http://www.zarpa.gr/%CE%88%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%88%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%9A%CF%81/
Έχει λάθος το βιβλίο του Θ. Δετοράκη (ή κάποια προγενέστερη πηγή) απ’ όπου πιθανόν το πήρε το σχολικό βιβλίο;
Υπάρχει ακόμη η επιγραφή του βιβλίου στον χώρο; (αυτό μπορεί να διαπιστωθεί);
Υπήρχε η επιγραφή κι έφυγε; (δεν πιστεύω ότι θα συνέβαινε)
Πέπε said
@86: Ε βέβαια, αντί του ομοφυλοφιλοφοβία (που είναι το αντίθετο της ομοφυλοφιλοφιλίας).
Δύτης των νιπτήρων said
90 όπου έχουμε και τερματισμό στα σχόλια:
Ομοφυλλόφιλος: Αυτός που αγοράζει πάντα την ίδια κατηγορία φυλλάδας, π.χ. αθλητικές, οικονομικές, gossip κοκ.
Ομοφυλλοφιλόφιλος: Ο καλύτερος φίλος του ομοφυλλόφιλου
Ομοφυλοφιλοφυλλοφιλόφοβος: Αυτός που απεχθάνεται όσους διαβάζουν gay τύπο
😀
sarant said
86 Κορνήλιε, θα συμφωνήσω με τον Πέπε και τον Δύτη.
87 Δίκιο έχεις, το καθωμιλημένη στέκει.
Μιχάλης Νικολάου said
42, …βοηθός λογιστού…
Υπο-λογιστής, δηλαδή (όπως, ξερωγώ, υπομηχανικός)
Μιχάλης Νικολάου said
39, 41,
Δημιουργική χρονολόγηση; 🙂
cronopiusa said
77
Συγνώμη Εφούλα, τι είναι τα μα και τα θα;
Μηδε τα μα μήδε τα θα
έχω συνταιριάξει το τραγούδι με το φουκαρά το φοιτητή στα Γιάννενα που ακόμα αγνοειται
Μιχάλης Νικολάου said
74,
Κιντ, αφού άνοιξες τον δρόμο, ας το παραδεχτώ κι εγώ:
Λέγομαι Μιχάλης* και δεν είχα ιδέα τι σημαίνει καθημαγμένος. 🙂
*Αλκοολικός στου Νικολάου Σαραντάκου
Μαρία said
96
Σιγά τα αίματα!
Μιχάλης Νικολάου said
91, 😀
Δύτα, με λίγη προσπάθεια ξεπερνάς και το ρεκόρ της πρότασης
«Buffalo buffalo Buffalo buffalo buffalo buffalo Buffalo buffalo.»
που είναι κανονικότατη!
Μιχάλης Νικολάου said
97, 🙂
sarant said
Χαχαχά!
Κορνήλιος said
πρέπει νὰ ἦταν βιβλίο τῆς Β’Λυκείου τώρα ποὺ τὸ σκέπτομαι, γιατὶ στὴν Γ΄ δὲν περιλαμαβνόταν ἡ ἑλληνικὴ ἐπανάστασι.
ἄμα πῶ ἑτεροφοβία τί καταλαβαίνετε; φόβο γιὰ τὴν ἑτεροφυλοφιλοφιλία ἢ γιὰ τὸ διαφορετικό;
Κορνήλιος said
*ἑτεροφυλοφιλία
nestanaios said
Έχουμε ξεχάσει το ρήμα άγω. Συμβάλει στην σύνθεση της λέξεος.
Η ετυμολογία αναλύει·
Κατά + αίμα + άγω.
Αίμάγω, καθαιμάγω από το «καταιμάγω» λόγω δασείας. Ο μέλλων καθαιμάγσω (καθαιμάξω).
Ο αόριστος καθήμαξα (το α της μα είναι μακρό) και βρες από πού βγαίνει αυτό μετά από όλα
τα πάθη που έχει υποστεί. Μπορεί να είναι και ξένο ἤ μάλλον από ξένους έχει φτιαχτεί.
Κατ αρχάς έχει τραπεί το τ της προθέσεος σε θ λόγω της δασείας που φέρει το αίμα.
Αυτό το συνήθιζαν και οι παλαιοί (αρχαίοι) και μόνο κακό έχει κάνει στην γλώσσα.
Το η έχει προκύψει από την αι στην οποία έχει προστεθεί το ε του αορίστου και γίνεται εαι
και κατά κράση ῇ με το ι προσγεγραμένο και τον χρόνο του α προστεθειμένο στο ε για να έχουμε η.
Και το ξ προέρχεται από τα γσ μη υπάρχοντος άλλου διπλού. Κατεαίμαγσα είναι ο αόριστος αλλά επειδή
η γλώσσα μας (η γεύσα) έχει περιορισμένες ικανότητες, το έτρεψε σε καθήμαξα.
Το μέγα ερώτημα τώρα είναι άλλο.
Η λέξη αίμα συμβάλει στην σύνθεση της λέξεος;
Η ελληνική γραμματική λέει όχι διότι οι λέξεις δεν γίνονται από λέξεις
Η ετυμολογία αναλύει.
Κατά + αιμ +άγω. Για να πάμε στο «καθήμαξα» με το α της μα βραχύ.
Η συλλαβή αἱμ αναλύεται·
Α είναι τα υλικά σώματα.
Ι είναι επιτατικό μόριο και επιτάσσει το μεγάλο.
Μ είναι το στοιχείο της φυσικής συστολής με όλες της συνεκδοχικές σημασίες.
Αιμ είναι η επιτεταμένη συστολή υλικών αγαθών και έχει σχέση με την ύφεση που ζούμε, ἄν προσθέσουμε και την δασεία.
Και κάτι άλλο· όλες οι λέξεις που έχουν γίνει με συνθετικό το αίμα οφείλουν να εμπεριέχουν και το στοιχείο «τ»
διότι το θέμα του αίματος είναι «αιματ» και όχι «αιμ».
spatholouro said
Το «άγω» δεν έχει καμμία σχέση με το «αιμάσσω»: ετυμ. θέμα αιματ- και με το πρόσφυμα j και αφομοίωσή του: αιματ-j-ω=αιμάττω ή αιμάσσω
sarant said
101 Καλό επιχείρημα -αλλά δεν αρκεί 🙂
gbaloglou said
Λοιπόν μια και πιάσαμε τα ετυμολογικά … ιδού μία μαθηματική ερώτηση: το «παράλληλος» έχει μία έξοχη ετυμολόγηση*, με το «κάθετος» τι γίνεται; [Έθεσα πρόσφατα το θέμα σε παρέα μαθηματικών και φιλολόγων … και άκρη μάλλον δεν βγήκε.]
*»παράλληλες (ευθείες)» = «παρά αλλήλων (ευθείες)» … καθώς οι παράλληλες ευθείες ναι μεν ουδέποτε τέμνονται, επίσης όμως ουδέποτε απομακρύνονται αλλήλων, δεν χάνει η μία την άλλη
sarant said
106 Η κάθετος από το κάθημαι, καθίημι. Κάθεται δηλαδή.
voulagx said
#107: Και η κατακόρυφος; Ποια εννοείται σαν κορυφή εδώ;
gbaloglou said
108 Κορυφή είναι μάλλον το σημείο έναρξης της ελεύθερης πτώσης.
[Είναι ενδιαφέρουσα η σχέση ανάμεσα στο «κάθετος» (perpendicular) και στο «κατακόρυφος» (vertical): μου επισημάνθηκε πριν λίγα χρόνια από Ελληνίδα μαθηματικό ότι, για παράδειγμα, δεν πρέπει να μιλάμε για «οριζόντια πλευρά» και «κάθετη πλευρά» ενός ορθογωνίου τριγώνου, αλλά για «οριζόντια πλευρά» και «κατακόρυφη πλευρά» — σε πλήρη αντιστοιχία με την χρήση στα Αγγλικά, δηλαδή. (Βλέπε όμως χρήση στα σταυρόλεξα (οριζοντίως και καθέτως) ή στην οικονομία (οριζόντιες και κάθετες μειώσεις μισθών), κλπ)]
Γς said
Αιμάσσω και αιματίτης.
Πούλαγε διάφορα χαϊμαλιά, βραχιολάκια και τέτοια.
Είχε κι ένα περίεργο με κάτι πετρούλες.
-Αιματίτης είναι κύριε. Εχετε κομπιούτερ;
-Ναι.
-Βάλτε τη λέξη «αιματίτης» να δείτε.
-Σερφάρετε κυρία μου;
-Οχι αλλά ξέρω. Πάρτε το. Δύο ευρώ μόνο.
Και μου το φόρεσε για δοκιμή. Αν δεν ζεσταινόμουν να μην το αγόραζα.
Α, μου είπε ότι ανεβάζει και την λίμπιντο.
Και πήγα απέναντι κι έπιασα κουβέντα με κάτι φιλαράκια, περιμένοντας την κυρά να βγει απ τον Αγιο Εφραίμ (Νέα Μάκρη, μεριά).
Και ήρθε και
-Πιάσε αυτό [το βραχιολάκι με τους αιματίτες] και δώσε το σ αυτήν απέναντι.
Και το πήγε.
Και μες το αυτοκίνητο βλέπω ότι το φόραγε.
Της το πούλησε, 5 ευρπουλάκια.
Ποιος ξέρει πως την έπεισε
ΕΦΗ ΕΦΗ said
96.>>Λέγομαι Μιχάλης
καθαρμένος ! 🙂 🙂 (κεκαθηρμένος κάνει!) 🙂
Μαρία said
107
Καθίημι, όχι κάθημαι. Αυτός που αφήνεται προς τα κάτω, βλ. την καθετή των ψαράδων και τον καθετήρα.
ΕΦΗ ΕΦΗ said
95 >> τι είναι τα μα και τα θα;
Το τραγούδι αυτό έχει πάμπολλες παραλλαγές στο στίχο και του Γιώργη Στρατάκη(β’ λινκ) είναι μια τελευταία διασκευή,παραλλαγή,πώς να πω. Ενδιαφέρουσα απόδοση και συνδέθηκε πια και σ εμένα με το Βαγγέλη Γιακουμάκη. Η μητέρα μου(και η μητέρα της) το έλεγαν σαν ποίημα, δεν το τραγουδούσαν κι έτσι δεν το ήξερα ως τραγούδι μέχρι πριν από κάποια χρόνια που το βρήκα με κοντινό στίχο και νόημα στο συγκρότημα «Ξαθέρι» (έχω κάπου το σιντάκι,αλλά δε μπορώ να το ψάξω τώρα και δεν υπάρχει στο τιούμπι).
Το μα και το θα ,(σ΄εμάς δε λέγεται έτσι-αλλά » δε θέλω τα μεταξωτά μούδε τα βελουδένια»-)το εξέλαβα ως «τούτο ή τ΄άλλο».Στο πρώτο λινκ παρακάτω, που το απαγγέλλουν από το σύλλογο Παλιοχωριτών,(σημειώνω πως σ΄αυτό δεν υπάρχει η λέξη ματοβουρωμένα* καθόλου), ακούω τη μια φορά «βα και ξα» και την άλλη «μπα και ξα». Μπαμπακερά και μεταξωτά ίσως;(δική μου φλασιά)
Σύλλογος Παλαιόχωρας,Μια κόρη ρόδα εμάζωνε
Γιώργος Στρατάκης/Ο βασιλιάς-Κόρη ανθούς εμάζωνε
Ένας εδώ, το σχολιάζει ως «μα» τα μαύρα και «θα» τα θαλασσιά.Δε νομίζω όμως ότι λέγανε θαλασσιά .(Γαλανά ή μπλάβα π.χ. τα μάθια).Επίσης οι σχολιαστές δε γράφουνε σωστά σε πολλά σημεία τους στίχους όπως είναι στη νέα αυτή εκδοχή.
*φαντάζομαι ότι το ματοβουρωμένος: αίμα + «βουρίδι» , επίρρημα, ο ολόγρος, μουσκίδι.
gbaloglou said
112 Μάλιστα! Ουσιαστικά δηλαδή είναι ίδιες οι (αρχικές) σημασίες του «κάθετος» και του «κατακόρυφος» … και αυτό συμβαίνει τελικά και με τα vertical και ! Η διάκριση δηλαδή που χρειαζόμαστε στα Μαθηματικά δεν υπάρχει στην γλώσσα!
gbaloglou said
114 …… και με τα vertical και perpendicular!
cronopiusa said
113
Ευχαριστώ!
Soleá (José González, Giorgos Papadopoulos, Haig Yazdjian)
Μαρία said
114
Δεν υπήρχε πριν απ’ το νεολογισμό κατακόρυφος. 1843 δίνει ο Κουμανούδης.
Θυμάμαι οτι μια χρονιά στις πανελλήνιες την πάτησαν κάποια παιδάκια σε άσκηση φυσικής, όπου τους ζητούσαν να φέρουν κάθετο κι έφεραν κατακόρυφο. Αλλά έχω την εντύπωση οτι αυτά τα έχουμε ξαναπεί.
Γς said
Κατακόρυφος.
Κι είχα κάνει πιτσιρικάς εγχείρηση κύστης του κόκκυγος και ήθελα από την δεύτερη μέρα κιόλας μέρα να φύγω.
Ανένδοτοι οι γιατροί. Οτι δεν μπορώ να περπατήσω ακόμη και τέτοια.
Οπότε σηκώνομαι απ το κρεβάτι και τους έκανα μια κατακόρυφο!
sarant said
112 Σωστά!
ΚΑΒ said
Γινέσθω δὲ καὶ εὐσυνείδητος, πάσης κακίας καὶ πονηρίας καὶ ἀδικίας κεκαθαρμένος, ὅτι πάλιν εἴρηται· «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».
Επειδή είναι επίκαιρη η επί του όρους ομιλία χρησιμοποίησα αυτό το παράδειγμα.
ΚΑΒ said
Για το «καθομιλουμένη» αύριο θα ανεβάσω μια άποψη του Πανταζίδη του 1872.
ΚΑΒ said
Δηλ. τώρα:
Στη σ. ιβ΄του προλόγου
http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?filename=%2Fvar%2Fwww%2Fanemi-portal%2Fmetadata%2F6%2F2%2Fa%2Fattached-metadata-44
ΕΦΗ ΕΦΗ said
111,120, Ωχ . Κεκαθαρμένος βέβαια. (και τόκανα και κόπι! έγινε ψιλομούτι στο τάμπλετ αλλά το συμπληρο-διόρθωσα «με νου του κενού»… Διπλή αύξηση. 😦
elkas said
36, 89
Φαίνεται μαθηματικό λάθος βέβαια η επιγραφή: 1913-1669 δεν κάνει 267 αλλά 244!
Όμως. ο υπολογισμός πρέπει να έγινε με αφετηρία την πρώτη αποβίβαση τουρκικών στρατευμάτων στην Κρήτη, στο Κολυμπάρι Χανίων την 23η Ιουνίου 1645, (και όχι την κατάληψη του Χάνδακα, 6 Σεπτεμβρίου 1669) και κατάληξη την 1η Φεβρουαρίου 1913, οπότε έγινε η πρώτη ανακήρυξη της Ένωσης (και όχι την 1η Δεκεμβρίου 1913, οπότε έγινε η επίσημη τελετή ύψωσης της σημαίας).
nik said
Εγώ θυμήθηκα μια εκλησιαστική χρήση του αιμάσσω, ημαγμένη. Υπάρχει τροπάριο της Θ΄ωδής του κανόνος του Μ. Σαββάτου που λέει: «Γή με καλύπτει εκόντα, αλλα φρίττουσιν Άδου οι πυλωροί, ημφιεσμένον βλέποντες στολήν ημαγμένην, Μήτερ, τής εκδικήσεως,…», όπου ημαγμένη= ματωμένη και η έννοια της λέξης με την προσθήκη του κατα- επιτείνεται και ενισχύεται.
sarant said
124: Λογικό αυτό.
125: Δεν την είχα υπόψη μου. Βέβαια, τι καταλαβαίνει όποιος την ακούει σήμερα;