Μαρτυρολόγιον Απριλίου -πριν από 126 χρόνια

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Του Απριλίου το μαρτυρολόγιο είναι μεγαλούτσικο, αλλά το ανεβάζω σε εμβόλιμο άρθρο, απογευματινό.

Απρίλης. — Μην ανοίξεως, που βγαίνουν τα ζουμπούλια,
οι αγκινάρες, τα κουκιά, οι τσίροι, τα μαρούλια,
αλλά και μην ιστορικός και πλήρης μεγαλείου
διά την υπερένδοξον εβδόμην Απριλίου,                                 Εννοεί τις εκλογές της 7.4.1885, όπου ο Τρικούπης ηττήθηκε
που ο Τρικούπης ο κλεινός εχόρτασε το μαύρο,                     -αν και νίκησε στις επόμενες, το 1887.
κι ο ήλιος τώρα έρχεται απάνω εις τον Ταύρο.

 

Ο Λάζαρος, ο εκ νεκρών αναστηθείς εν τάχει,
που έρδε Λάζαρε περδέ του ψάλλουνε οι Βλάχοι,                      Εγώ για αρβανίτικο το ξέρω το έρδε, ας μας πουν οι επαΐοντες
τα νέα Βάγια των Βαγιών, μυρσίνες και κεριά,
στην Βηθανίαν ο Χριστός εμπήκε με πουλάρι,
και ο Ζακχαίος ο κοντός ανέβη στη μουριά
κι απ’ εκεί πάνω άρχισε καλά να τον κιαλάρει.
Η των παθών του Ιησού μεγάλη εβδομάς,
φασούλια, μύδια, χάβαρα, φακή και ταραμάς,
και ύμνοι κι Ευαγγέλια εις διαφόρους γλώσσας,
και κακοστομαχιάσματα με συνεπείας τόσας.
Ό Ιωσήφ, που τον καλούν της αρετής αστέρα,
και η κυρά τού Πετεφρή τού ρίχτηκε μια μέρα
και του ’σχισε τραβώντας του το μαύρο του σουρτούκο
κι ο πάγκαλος εστέκετο εμπρός της σαν τον κούκο.
Η ψάλτρια Κασσιανή, γυνή εκ των ασπίλων,
όπου του Αυτοκράτορος απέρριψε το μήλον,
διότι άλλον ήθελε, ως φαίνεται, να πάρει,
κι απελπισμένη έγραψεν εκείνο το τροπάρι.

 

Νικήτας ο πανάγιος και όσιος εν πρώτοις,
προς δε Νικήτας Πάσσαρης, της Ώρας ο εκδότης,
και ο Νικήτας, του κλεινού Τρικούπη νοικοκύρης,
Αντίπας ο επίσκοπος και μέγας εν μαρτύροις,
Ευψύχιος κι Ευτύχιος, μαθήσεως ποικίλης,
ο Γεώργης ο Μυτιληνιός, ο Παριανός Βασίλης,
Τερέντιος, Πομπήιος, και όλ’ η άλλη φάρα,
η του Χριστού Ανάστασις μ’ αυγά, μ’ αρνιά και σμπάρα
αρχίζουν τα φιλήματα, μα πέφτουν και γιακάδες,                                         γιακάδες: σφαλιάρες
και με γαρούφαλο στ’ αυτί γυρίζουν οι βρακάδες.

Η Ζωοδόχος η Πηγή, της παρθενίας ο κρίνος,
Μαρτίνος, Πάπας ξακουστός, και ο παπα Μαρτίνος,
Παφνούτιος, ομογενής καθώς και ο Σκουλούδης,
ο Τρόφιμος κι Άρίσταρχος και μετ’ αυτών ο Πούδης
από τους εβδομήκοντα πατέρας και οκτώ,
οπού κι αυτοί ετράβηξαν μαρτύριο φρικτό,
η του Θωμα Κυριακή, εκείνου του απίστου,
της Χιονίας έπειτα, της νύμφης του Υψίστου,
που κάθε τόσο έβγαζε στα πόδια της χιονίστρες
και ούτε λούσα έκανε ποτέ της και χωρίστρες.

 

Θεόδωρος ο Τραχανάς καθώς κι ο Συκεώτης,
προς δε Ιανουάριος, μάρτυς και μήνας πρώτης,
ο Μάρκος ο Απόστολος ο κι Ευαγγελιστής,
της Ελισάβετ εορτή, θαυματουργού γνωστής,
οι εν Κυζίκω μάρτυρες, τον αριθμόν εννιά,
που εις το πόδι σήκωναν την κάθε γειτονιά,
αι Μυροφόροι αι καλαί, οπού με τόσα μύρα
επήγανε κι εράντισαν του κόσμου τον Σωτήρα.

 

Γεώργιος ο νικητής, λεβέντης με καρδιά,
που κατά γης σ’ εξάπλωνε με μια τρικλοποδιά
κι ένα θεριό εσκότωσε εις τον καιρόν εκείνον,
προς δε και ο Γεώργιος, ο βασιλεύς Ελλήνων,
κι ο Πρίγκιψ ο Γεώργιος με δύναμιν μυώνων                                      Δευτερότοκος γιος του βασιλιά Γεωργίου Α’, γνωστός από τη θητεία του στην Κρήτη
και του Ρωμηού συνδρομητής δι’ έξι μήνας μόνον,
και ο Γεώργιος Σουρής, Κυθήριος και Χιώτης,
απορριφθείς φιλόλογος και του Σταυρού ιππότης,                               Ο Σουρής το 1883 έδωσε πτυχιακές στη Φιλοσοφική, αλλ’ απερρίφθη μετά
Επίσκοπος ο Βασιλεύς ο εκ της Αμασείας,                                            πολλών επαίνων!
Ιάσων και Σωσίπατρος κι Ειρήνης τής οσίας,
του Παραλύτου εορτή, εκείνου του σακάτη,
που σήκωσε μονάχος του στον ώμο το κρεβάτι.