Δυο φωτογραφίες από μια εκδρομή

Στις εκδρομές βγάζει κανείς πολλές φωτογραφίες, και τώρα με τις ψηφιακές μηχανές, που έχει χαθεί το φιλότιμο, βγάζουμε πολύ περισσότερες. Το Σαββατοκύριακο είχα πάει κι εγώ μια μικρή εκδρομή, οπότε του έδωσα και κατάλαβε -αλλά δεν θα σας κατακλύσω με τα φωτογραφικά μου τρόπαια, αφενός επειδή δεν ξέρω να βγάζω καλές φωτογραφίες και το ξέρω ότι δεν ξέρω, και αφετέρου επειδή δεν συνηθίζω να εκθέτω στο ιστολόγιο προσωπικές στιγμές.

Δυο μόνο φωτογραφίες θα παρουσιάσω σήμερα, δυο φωτογραφίες που έχουν, ας πούμε, ελληνικό ενδιαφέρον. Από τη μια, επειδή μόλις γύρισα και δεν έχω ετοιμάσει κάτι άλλο, από την άλλη διότι την πρώτη από τις δυο φωτογραφίες την έχω ήδη ανεβάσει στο Φέισμπουκ και μπορεί να παραπονεθούν (και με το δίκιο τους) όσοι από τους εδώ επισκέπτες δεν ασχολούνται με εκείνο το μέσο.

Τη φωτογραφία αριστερά, την ανέβασα στο Facebook με το εξής σχόλιο: Μια ελληνική σημαία κυματίζει στα γραφεία της αριστερής συνδικαλιστικής παράταξης CGT (πρόσκειται στο ΚΚ αλλά έχει πολύ μεγαλύτερη επιρροή) στο Σεν Κεντέν (Saint Quentin), μια μικρομεσαία πόλη της βόρειας Γαλλίας, ως ένδειξη αλληλεγγύης προς την Ελλάδα.

[Τυπικά, η CGT είναι εργατική συνομοσπονδία, σαν τη ΓΣΕΕ, άλλωστε ο τίτλος της είναι Confederation General du Travail. Είναι η αρχαιότερη (από το 1895) και παρά την προσφατη μείωση της επιρροής της η μαζικότερη από τις πέντε γαλλικές εργατικές συνομοσπονδίες, που όμως σε πολλά μοιάζουν με τις δικές μας εργατικές παρατάξεις, αφού στη Γαλλία οι εκλογές σε έναν χώρο εργασίας, του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα, γίνονται μεταξύ «συνομοσπονδιών» και όχι μεταξύ παρατάξεων. Η CGT από το 1920 ως το 1995 περίπου είχε στενότατους δεσμούς με το Κ.Κ. Γαλλίας, τώρα έχει αυτονομηθεί αρκετά από αυτό.]

Ελληνικές σημαίες έχω δει να κυματίζουν κι άλλες φορές τα χρόνια της κρίσης σε γραφεία αριστερών οργανώσεων στην Εσπερία, αλλά τώρα είχα και τη μηχανή μαζί μου και την έμπνευση να βγάλω φωτογραφία.

Τη δεύτερη φωτογραφία την έβγαλα στο μουσείο Ματίς, που βρίσκεται σε μια ακόμα πιο μικρή πόλη ακόμα πιο βόρεια στη Γαλλία, το Λε Κατό-Καμπρεζί (Le Cateau-Cambrésis).

Το μουσείο έχει ιδρυθεί εκεί επειδή ο Ματίς γεννήθηκε στην πόλη αυτή το 1869 και πέρασε τα νεανικά του χρόνια στην περιοχή -μάλιστα, το ίδρυσε ο ίδιος και δώρισε αρκετά σχέδιά του. Ωστόσο, τα καλύτερα, ίσως μάλιστα και τα περισσότερα εκθέματα του μουσείου Ματίς προέρχονται από τη συλλογή του κυρίου που βλέπετε στη φωτογραφία αριστερά.

Θα μπορούσα να το βάλω κουίζ, ποιος είναι. Αν βέβαια έχετε μάτι αετού μπορείτε κάτω δεξιά να βρείτε την απάντηση, διότι γράφει A mon ami Tériade, Alberto Giacometti.

Πρόκειται λοιπόν για τον Τεριάντ, τον μυτιληνιό τεχνοκριτικό και εκδότη Στρατή Ελευθεριάδη (1897-1983), μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της τέχνης τον 20ό αιώνα, που βρέθηκε νεότατος στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά αλλά σύντομα τα εγκατέλειψε, στα τρελά χρόνια των 20, για το χατίρι της τέχνης. Και παρόλο που συντόμεψε το όνομά του, από Ελευθεριάδης (άντε να το προφέρουν αυτό ειδικά οι Γάλλοι) πάντοτε κράτησε στενούς δεσμούς και με την ελληνική ζωή και με το νησί του, όπου άλλωστε υπάρχει και το Μουσείο Τεριάντ στη Βαριά της Μυτιλήνης, κοντά στο Μουσείο του Θεόφιλου, που και αυτό δικό του δημιούργημα είναι, αφού και τον Θεόφιλο ο Τεριάντ τον ανακάλυψε.

Αλλά ας γυρίσουμε στο μουσείο Ματίς, το οποίο δεν έχει έργα μόνο του Ματίς -υπάρχει μια ξεχωριστή πτέρυγα Τεριάντ με Σαγκάλ, Λεζέ, έναν Πικάσο, Μιρό, Τζακομέτι, και πολλούς άλλους. Τα έργα αυτής της πτέρυγας, όπως και πολλά του Ματίς που βρίσκονται σε άλλες πτέρυγες, τα δώρισε στο γαλλικό μουσείο η χήρα του Τεριάντ, η Αλίς (1917-2007), το 2000.

Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά διαβάζοντας μέσα από τις γραμμές σκέφτηκα ότι η πλουσιότατη αυτή συλλογή κατέληξε στο μουσείο Ματίς σαν τελευταία λύση («ύστερα από μεγάλη ανησυχία, σήμερα αισθάνομαι ανακουφισμένη με αυτή τη δωρεά» έγραψε η Αλίκη Τεριάντ). Να είχε προσπαθήσει να τα στεγάσει στη Λέσβο και να μην ευοδώθηκε η προσπάθεια; Δεν ξέρω, δεν θα με εξέπληττε αν η γραφειοκρατία ή η σύγκρουση αρμοδιοτήτων έβαλε εμπόδια. Επιπλέον, καναδυό φορές που επισκέφτηκα το μουσείο Τεριάντ της Λέσβου, που και αυτό ομολογουμένως έχει πολύ καλά εκθέματα, ήταν εντελώς αφύλαχτο και διά γυμνού τουλάχιστον οφθαλμού φαινόταν ότι η ακεραιότητα του μουσείου επαφιόταν στην ευσυνειδησία των επισκεπτών -και κάποιοι δεν στάθηκαν και τόσο ευσυνείδητοι, αφού επανειλημμένα έχουν γίνει κλοπές και ληστείες έργων ανυπολόγιστης σημασίας.

Μπορεί βέβαια να κάνω και λάθος, και εξαρχής να είχε σκοπό η Αλίκη Τεριάντ να δωρίσει τα έργα στο γαλλικό μουσείο. Αν ξέρει κάποιος ας πει περισσότερα.