Αγκαλιά μ’ ένα βιβλίο στις γιορτές

Τις γιορτές κάνουμε δώρα. Το ιστολόγιο αρέσκεται να δίνει (και να δέχεται) βιβλία για δώρα και τα τελευταία χρόνια έχουμε καθιερώσει κι ένα βιβλιοφιλικό άρθρο λίγο πριν από τις γιορτές ακριβώς για να ανταλλάσσουμε προτάσεις. Το περυσινό άρθρο με ιδέες για βιβλία-δώρα βρίσκεται εδώ, ενώ μπορείτε να βρείτε εδώ το προπέρσινο αντίστοιχο άρθρο.

Πέρυσι είχα βάλει έναν περιορισμό στις προτάσεις, σας είχα ζητήσει να προτείνετε μόνο βιβλία που είχαν εκδοθεί μέσα στη χρονιά. Με όλο το θάρρος, θα επιμείνω και φέτος στον ίδιο περιορισμό, ή έστω θα τον χαλαρώσω λίγο.

Θα προτείνω λοιπόν βιβλία για να κάνετε δώρα στις γιορτές και θα σας καλέσω να κάνετε κι εσείς τις προτάσεις σας, αλλά όχι οποιαδήποτε βιβλία. Στο άρθρο αυτό, θα ήθελα να περιοριστούμε σε καινούργια βιβλία, βιβλία δηλαδή που κυκλοφόρησαν στην ελληνική γλώσσα τα τελευταία τρία χρόνια -αν και δεν θα ζητήσω πιστοποιητικό από τη Βιβλιονέτ για να δεχτώ μια πρόταση που θα κάνετε! Να διευκρινίσω ότι ζητάω η έκδοση να είναι φετινή, όχι η συγγραφή του βιβλίου. Και φυσικά περιλαμβάνονται και επανεκδόσεις βιβλίων που ήταν εξαντλημένα.

Γιατί μόνο καινούργια βιβλία; Επειδή, και το έχω ξαναγράψει, στις πολύ ιδιόμορφες συνθήκες κρίσης που περνάμε σήμερα το μεγάλο πρόβλημα το αντιμετωπίζουν οι νέες εκδόσεις. Παρόλο που τα βιβλία που εκδοθηκαν φέτος είχαν χαμηλότερες τιμές από τα αντίστοιχα περσινά ή προπέρσινα, ο ανταγωνισμός που αντιμετωπίζουν από παλιότερες, καλές και πάμφθηνες εκδόσεις είναι οξύτατος και εντείνεται ακόμα περισσότερο μέσα στις γιορτές. Βλέπετε, εξαιτίας της κρίσης των εφημερίδων, οι περισσότερες κυριακάτικες εφημερίδες προσφέρουν από ένα βιβλίο (και όχι μόνο) μαζί με κάθε φύλλο τους. Έπειτα, πολλοί εκδοτικοί οίκοι, και μάλιστα από τους κορυφαίους, διαθέτουν το παλιό τους στοκ σε εξευτελιστικές τιμές, με εκπτώσεις που φτάνουν το 80%. Τρίτον, έχουν πληθύνει πολύ τα βιβλιοπωλεία που διαθέτουν μεταχειρισμένα και πάμφθηνα βιβλία, ενώ τα τελευταία χρόνια ακόμα και περίπτερα του κέντρου βγάζουν πάγκους με παλιά, καλά βιβλία. Και, τέταρτον, μέσα στις γιορτές πολλοί εκδοτικοί οίκοι και άλλοι φορείς κάνουν και έκτακτα μπαζάρ, όπου πάλι διαθέτουν βιβλία κοψοχρονιάς.

Για τον βιβλιόφιλο η κατάσταση αυτή είναι από ευνοϊκή έως παραδεισένια: ακόμα κι όταν το εισόδημά του έχει περικοπεί εξαιτίας της μνημονιακής λαίλαπας, οι εκπτώσεις στα βιβλία είναι ακόμα μεγαλύτερες, οπότε η βιβλιαγοραστική του δύναμη συχνά όχι απλώς δεν έχει μειωθεί, αλλά ίσως και να έχει αυξηθεί, υπό τον όρο ότι αγοράζει μόνο προσφορές και μεταχειρισμένα. Όμως για τον εκδότη, που βγάζει νέα βιβλία, η ίδια κατάσταση είναι ασφυκτική αφού τα καινούργια βιβλία, όσο και να ρίξουν τις τιμές τους, πάντα θα είναι ακριβότερα από τις προσφορές ή από τα μεταχειρισμένα.

Γι’ αυτό θα σας προτείνω, και θα ζητήσω να προτείνετε, μόνο καινούργια βιβλία.

Για να ξεκινήσω ευλογώντας τα γένια μου, εγώ φέτος έβγαλα ένα βιβλίο (λογάριαζα και άλλα δύο αλλά για διάφορους λόγους τα σχέδιά μου δεν ευοδώθηκαν). Πρόκειται για τη συλλογή διηγημάτων του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη «Τα δεκατρία ντόμινα«, τον τρίτο τόμο διηγημάτων του Λαπαθιώτη, με τον οποίο ολοκληρώνεται η έκδοση των διηγημάτων του. Για να βάλω και τα λίγο παλιότερα (αλλά εντός της τριετίας) βιβλία μου, πέρυσι είχα εκδώσει, σε δική μου επιμέλεια, τις εντυπώσεις του Κώστα Βάρναλη από τη Μόσχα το 1934, με τίτλο Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ, και το άγνωστο διήγημα του Παπαδιαμάντη Η νοσταλγία του Γιάννη, ενώ πρόπερσι το φρασεολογικό λεξικό  Λόγια του αέρα, ένα τερπνό και ενδιαφέρον, ελπίζω, φρασεολογικό λεξικό με 1001 παγιωμένες (ή ιδιωματικές) εκφράσεις της ελληνικής γλώσσας.

Από τις φιλικές εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου θα ξεχωρίσω, από τα φετινά και μόνο βιβλία, ένα που έχει γίνει τραγικά επίκαιρο, το Εμείς οι πρόσφυγες, μια συλλογή με τρία κείμενα, της Χάνας Άρεντ, του Τζόρτζο Αγκάμπεν και του ‘Εντσο Τραβέρσο, σε μετάφραση Κώστα Δεσποινιάδη, Άκη Γαβριηλίδη και του φίλου Νίκου Κούρκουλου.

Από τις ίδιες εκδόσεις, πρόσφατα βγήκε ένα δύσκολο αλλά ενδιαφέρον βιβλίο της Molly Green, «Καθολικοί πειρατές και Έλληνες έμποροι» για την πειρατεία στη Μεσόγειο τον 16-17ο αιώνα. Και για να μη μείνει παραπονεμένη η λογοτεχνία, έχουμε το Βασίλειο, του Εμανυέλ Καρέρ, ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στα πρώτα χριστιανικά χρόνια, και το νουάρ μυθιστόρημα Μετά τον πόλεμο, του Hervé le Corre, με τη δράση στη δεκαετία του 1950 στο Μπορντό, με διεφθαρμένους αστυνομικούς, μυστικά του πολέμου που πέρασε και εγκλήματα του καινούργιου πολέμου που έχει αρχίσει στην Αλγερία.

Από τον άλλο φιλικό εκδοτικό οίκο «Αρχείο», θα ξεχωρίσω ένα βιβλίο για τη γλώσσα, που το έχω ήση παρουσιάσει εδώ. Εννοώ το λεξικό (και όχι μόνο) Μπαγιάτηδες και χαμουτζήδες, του Χαράλαμπου Μεταξά, που επιδιώκει να εξοικειώσει τους χαμουτζήδες με τα μυστικά της θεσσαλονικιάς διαλέκτου και γενικά της Θεσσαλονίκης.

Από τις ίδιες εκδόσεις να αναφέρω κι ένα ντοκουμέντο που ήρθε στο φως ύστερα από έναν αιώνα, την εμπιστευτική έκθεση του Γιωργή Κάρταλη, «Στη διοίκηση της Αυτοκρατορικής Οθωμανικής Τράπεζας«. Ο Κάρταλης ήταν διευθυντής της την κρίσιμη περίοδο 1915-18 και έγραψε αυτή την έκθεση στα Γαλλικά, εξιστορώντας πώς χειρίστηκε το θέμα του οθωμανικού χρέους.

Δεν έχω ακόμα προτείνει καθόλου ελληνική λογοτεχνία και για να επανορθώσω θα προτείνω ένα περυσινό βιβλίο, το καταπληκτικό Γκιακ του Δημοσθένη Παπαμάρκου, από τις εκδόσεις Αντίποδες. Δεν θα πω τίποτε άλλο για το βιβλίο αυτό, διότι το έχω παρουσιάσει. Πάντως το συνιστώ ένθερμα.

Από τη νεότερη παραγωγή του ίδιου εκδοτικού οίκου, έχω σκοπό να διαβάσω (είναι και μικρούλι) τον μονόλογο «Δύσκολη τέχνη» του Δημήτρη Ελευθεράκη, που παίρνει αφορμή από το πολυσυζητημένο γκράφιτι του Πολυτεχνείου.

Όταν λέμε ότι προτείνουμε «καινούργια» βιβλία, δεν εννοούμε απαραιτήτως βιβλία που να γράφτηκαν πρόσφατα. Έτσι, θα προτείνω και τη Μύτη του Νικολάι Γκόγκολ από τις εκδόσεις Ερατώ.

Δεκτές είναι και οι επανεκδόσεις, και έτσι αναφέρω το κλασικό Όταν ήμουν με τον Άρη, του αγαπημένου μου Γιώργου Κοτζιούλα, που το παρουσίασα άλλωστε πρόσφατα στο ιστολόγιο. Πρόσφατα όμως βγήκε και άλλο ένα βιβλίο του Κοτζιούλα, όχι επανέκδοση αυτό αλλά από το εκτενές αρχείο του ποιητή, ένα βιβλίο που λογαριάζω να το παρουσιάσω κι αυτό στο μέλλον, το Ο Γιώργος Κοτζιούλας μεταφράζει και σχολιάζει αρχαίους Έλληνες ποιητές.

Από τα φετινά βιβλία που παρουσιάστηκαν στο ιστολόγιο είναι και η νουβέλα του Γιάννη Μακριδάκη «Αντί στεφάνου«. Ο Μακριδάκης είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας, από τους ζωντανούς εννοώ, οπότε είμαι ίσως προκατειλημμένος, αλλά μου άρεσε πολύ.

Από τα μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν τους τελευταίους μήνες δεν πρόλαβα να διαβάσω κανέναν διότι έχω μπλέξει με τον Μπαλζάκ και άλλους κλασικούς, κι έτσι δεν μπορώ να συστήσω τίποτα. Εκτός λογοτεχνίας, θα αναζητήσω το Άξιζε της Νίτσας Λουλέ, με άξονα την αλληλογραφία του Κώστα και της Μαρίας Λουλέ.

Όμως εγώ είπα πολλά. Περιμένω και τις δικές σας προτάσεις, που θα καλύψουν ένα μεγάλο κενό του άρθρου μου, και εννοώ βέβαια τις σχετικά λιγοστές δικές μου αναφορές σε λογοτεχνικά βιβλία. Θυμίζω: προτείνουμε φετινά βιβλία ή έστω της τελευταίας τριετίας!

Advertisement