Καλή χρονιά κι ας είναι δίσεκτη!

Φέτος είναι η έβδομη πρωτοχρονιά του ιστολογίου και επειδή είμαι άνθρωπος συντηρητικός αποφάσισα να συνεχίσω να τηρώ την παράδοση που έχει καθιερώσει το ιστολόγιο. Έτσι, όπως κάναμε και προηγούμενες πρωτοχρονιές (παράδειγμα πέρυσι ή πρόπερσι), το θέμα του σημερινού πρωτοχρονιάτικου άρθρου είναι πέντε πρωτοχρονιάτικες γελοιογραφίες από περασμένες χρονιές, από την αντίστοιχη χρονιά προηγούμενων δεκαετιών, δηλαδή που πιάνουν τον ίδιο λήγοντα, σε 6 -και συγκεκριμένα από το 1926, το 1936, το 1946, το 1956 και το 1966.

Και επειδή παρόλο που έψαξα δεν βρήκα γελοιογραφία από το 1916, πριν έναν αιώνα, θα ξεκινήσουμε από το 1926, πριν από 90 χρόνια δηλαδή.

Η γελοιογραφία που βλέπετε αριστερά δημοσιεύτηκε στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο της εφημερίδας Δημοκρατία.

Η Δημοκρατία ήταν μια μάλλον βραχύβια εφημερίδα (1923 με 1927 κυκλοφόρησε ως καθημερινή εφημερίδα) που βρισκόταν κοντά στον Αλέξανδρο Παπαναστασίου και κατά περιόδους ήταν όργανο του κόμματός του. Είχε εκλεκτές συνεργασίες από λογίους της εποχής (ανάμεσά τους και ο αγαπημένος μου Ν. Λαπαθιώτης), ενώ ήταν από τις λίγες εφημερίδες (μαζί με τον Ριζοσπάστη, φυσικά) που τις έκλεισε η δικτατορία του Πάγκαλου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 εκδόθηκε και πάλι ως εβδομαδιαία, με αρχισυντάκτη τον Στρ. Μυριβήλη και υπεύθυνο φιλολογικής σελίδας τον Γ. Κοτζιούλα.

Η γελοιογραφία δεν έχει πολιτικό θέμα και, εδώ που τα λέμε, δεν ξέρω καν αν είναι ελληνική ή μεταφρασμένη γαλλική. Τα παιδιά μάταια περιμένουν τον Άγιο Βασίλη και υποθέτουν ότι θα πήγε πρώτα στην Αμερική -άραγε να εξαντλήθηκαν τα δώρα ή να έχασε τον δρόμο;

Προχωράμε στην επόμενη δεκαετία, με τη γελοιογραφία που βλέπετε αριστερά. Δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη την πρωτοχρονιά του 1936, μια πρωτοχρονιά που (όπως και πέρυσι) έπεσε σε προεκλογική περίοδο, αφού η χώρα όδευε προς τις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936. Δεν ξέρω το όνομα του σκιτσογράφου.
Οι αρχηγοί των αστικών πολιτικών κομμάτων ετοιμάζονται να κόψουν τη βασιλόπιτα των εκλογών, αλλά «κάνουν τον λογαριασμό χωρίς τον ξενοδόχο», τον εργάτη που προβάλλει στην πόρτα.

Από δεξιά προς τα αριστερά βλέπουμε: τον Γ. Κονδύλη με στρατιωτική στολή, τον Παναγή Τσαλδάρη του Λαϊκού Κόμματος, τον πρωθυπουργό Κ. Δεμερτζή να κρατάει το μαχαίρι και τον Ελευθέριο Βενιζέλο με τον χαρακτηριστικό κρητικό σκούφο. Κάτω από το τραπέζι ο μετέπειτα δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, ενώ δεν ξέρω ποιος είναι ο πολιτικός αρχηγός στο αριστερό άκρο -ο Σοφούλης ίσως;

Μια μακάβρια λεπτομέρεια: από τους εικονιζόμενους, τέσσερις δεν θα έβλεπαν την επόμενη πρωτοχρονιά, αφού πέθαναν τους αμέσως επόμενους μήνες: ο Κονδύλης στα τέλη του Γενάρη, ο Βενιζέλος τον Μάρτιο, ο Δεμερτζής τον Απρίλιο και ο Τσαλδάρης τον Μάιο. Λένε ότι ο Μάρκος Βαμβακάρης έγραψε το τραγούδι του «Ο Μάρκος υπουργός» όπου και ο στίχος «όσοι γενούν πρωθυπουργοί όλοι τους θα πεθάνουν» με αφορμή αυτή τη μακάβρια αλυσίδα, αλλά μάλλον το τραγούδι είχε γραφτεί από τον προηγούμενο χρόνο και προστέθηκε μια πρώτη στροφή με αναφορά στους θανάτους των επισήμων –περισσότερα εδώ.

Οι δύο επόμενες φωτογραφίες έχουν διεθνή διάσταση και οφείλονται στον ίδιο γελοιογράφο, τον μεγάλο Φωκίωνα Δημητριάδη.

Η Ελλάδα εμφανίζεται να πετάει περιφρονητικά στα πόδια των τριών Μεγάλων (ΗΠΑ-ΕΣΣΔ-Μεγ.Βρετανία) ένα χαρτί που γράφει «Επανορθώσεις 2,8%». Αν και δεν το έχω ψάξει, υποθέτω πως εννοεί ότι κατά τη διάσκεψη των Παρισίων, τα ελληνικά αιτήματα για πολεμικές επανορθώσεις ικανοποιήθηκαν μόνο σε ποσοστό 2,8% (δηλαδή ζητούσαμε 100 και μας έδωσαν 2,8).

Και κάτω βλέπετε την πρωτοχρονιάτικη γελοιογραφία του 1956, με τον καινούργιο χρόνο σαν μωρό, τυπικό γελοιογραφικό μοτίβο, να διστάζει να προχωρήσει και να αναλάβει καθήκοντα βλέποντας τους μεγάλους ηγέτες του κόσμου να καβγαδίζουν.

Δεξιά σε πρώτο πλάνο ο Χρουστσόφ -πίσω του να είναι ο Τίτο; Αριστερά βλέπουμε (νομίζω) τον Άντονι Ίντεν (τον Άγγλο πρωθυπουργό), τον Γάλλο Γκι Μολέ (επίσης υποθέτω) και δίπλα του τον Αϊζενχάουερ ντυμένον στο χακί.

 

Και τελειώνουμε με το 1966, πριν από 50 χρόνια. Η χώρα βρίσκεται με κυβέρνηση «αποστατών» και πρωθυπουργό τον Στέφ. Στεφανόπουλο, μετά την ιουλιανή εκτροπή, και η αντιπολίτευση ζητάει επίμονα εκλογές -που δεν έγιναν ποτέ αφού όταν προκηρύχτηκαν έγινε το απριλιανό πραξικόπημα.

Ο Κώστας Μητρόπουλος στα Νέα εικονογραφεί έναν στίχο από τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα και παρουσιάζει τον καινούργιο χρόνο, όχι βρέφος αλλά πάντως πιτσιρίκο, να κρατάει ένα πλακάτ με εικόνα του Γεωργίου Παπανδρέου και ένα χαρτί που γράφει «ΕΚΛΟΓΕΣ».

Αλλά έχουμε ήδη παρουσιάσει στο ιστολόγιο, μια προηγούμενη Πρωτοχρονιά, ένα ακόμα σκίτσο από εκείνη την πρωτοχρονιά του 1966, ένα σκίτσο του Μποστ από την Αυγή.

Και πάλι, ενώ ανατέλλει ο νέος χρόνος, η μαμα-Ελλάς προσπαθεί να ξυπνήσει τον Αγιοβασίλη για να της δώσει μια κάλπη, να τη στείλουν στην Αυλή, μήπως και γίνουν επιτέλους οι εκλογές. Ο τίτλος είναι παρμένος από την κωμωδία «Ξύπνα Βασίλη» του Δημήτρη Ψαθά που παιζόταν τότε στο θέατρο, αλλά τα περιστατικά της γελοιογραφίας τα αναλύω με μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο παλιότερο άρθρο, οπότε ας μην τα επαναλάβω εδώ.

Είχα πει για πέντε γελοιογραφίες, τελικά παρουσίασα έξι, αν και από πέντε πρωτοχρονιές. Ας πούμε ότι το έκανα επειδή το 2016 είναι δίσεκτο. Τα δίσεκτα έτη θεωρούνται δυσοίωνα, αλλά αυτό προφανώς δεν ισχύει αφού πάντοτε κάποιοι κερδίζουν και κάποιοι χάνουν, κι έτσι θα γίνει και το 2016. Η χρονιά που έκλεισε χτες, το 2015, ήταν πρωτοφανέρωτη από πολλές απόψεις. Κάποιοι είδαν την ελπίδα να δικαιώνεται, άλλοι τις προσδοκίες να διαψεύδονται -ή και να προδίνονται. Για τη χρονιά που μόλις ανέτειλε, μερικοί θα εύχονταν περισσότερη κανονικότητα, αλλά αυτό δεν σημαίνει το ίδιο για όλους.

Το ιστολόγιο εύχεται σε όλες και σε όλους που μας διαβάζουν καλή χρονιά, με υγεία και προκοπή, με αλληλεγγύη και κουράγιο!

 

 

 

Advertisement