Ο άγνωστος ποιητής Άχθος Αρούρης: Φεύγοντας ατρόμητος και ασυμβίβαστος

Εδώ και κάμποσο καιρό έχω αρχίσει να δημοσιεύω, κάθε δεύτερη Τρίτη, αποσπάσματα από το βιβλίο του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, “Ο άγνωστος ποιητής Άχθος Αρούρης” (εκδ. Ερατώ, 1995, εξαντλημένο), που είναι μια βιογραφία του παππού μου, του Νίκου Σαραντάκου (1903-1977), ο οποίος είχε το ψευδώνυμο Άχθος Αρούρης (που είναι ομηρική έκφραση και σημαίνει ‘βάρος της γης’).

Η σημερινή συνέχεια είναι η πεντηκοστή όγδοη.  Η προηγούμενη συνέχεια βρίσκεται εδώ. Όπως ίσως θα υποψιαστήκατε από τον τίτλο της, η σημερινή δημοσίευση είναι η τελευταία της σειράς, αφού αφηγείται τον θάνατο του ποιητή, του παππού μου. Σε δεκατέσσερις μέρες θα αρχίσω τη δημοσίευση άλλου βιβλίου του πατέρα μου -θα δούμε ποιο θα είναι αυτό.

Όπως ίσως θα θυμάστε, είχαμε σταματήσει την προηγούμενη συνέχεια με ένα ποίημα που έστειλε στον Νίκο Σαραντάκο ο φίλος του Στέλιος Ευαγγελινός από τη Μυτιλήνη για να του ευχηθεί περαστικά.

Το ποίημα του φίλου του ο Νίκος το πήρε στο παθολογικό τμήμα της «Αλεξάνδρας» όπου είχε μεταφερθεί στο τέλος του Γενάρη. Οι γιατροί είχαν διαγνώσει καρκίνο του πνεύμονος σε προχωρημένο στάδιο. Με επιμονή της Ελένης, δεν του ‘πανε την αλήθεια. Ο ίδιος επέμενε πως είχε γρίπη, αλλά δε σχολίαζε την (παρηγορητική) αγωγή που του ‘καναν. Τις ακτινοβολίες τις έλεγε διαθερμίες. Στο κρεβάτι του νοσοκομείου δεν έμενε αργός. Μέσα σε μια βδομάδα ετοίμασε ένα φύλλο της «Φωνής της Προόδου» και επιμελήθηκε την έκδοση της συλλογής των ποιημάτων του «Της Κατοχής και του Στρατόπεδου». Μέρα με τη μέρα η κατάστασή του χειροτέρευε. Οταν του ήταν πια πολύ δύσκολο να γράφει, υπαγόρευε τα κείμενα στο γιο του ή στη γυναίκα του. Αλλά σε λίγο δε μπορούσε ούτε να μιλήσει, παρά μόνο ψιθυριστά. Ενα πρωί είπε στη νύφη του που τον επισκεπτόταν πρωί πρωί από το γειτονικό «Αρεταίειο» όπου εργαζόταν

— Σε παρακαλώ βρε Κική, διώξε αυτές τις θεούσες που με πιλατεύουν με τους σταυρούς και τα εικονίσματά τους. Στα χάλια που είμαι δε μπορώ να τους μπήξω φωνή. Πες τους πως είμαι άθεος και να σεβαστούν τις πεποιθήσεις μου.

Η νύφη του φρόντισε κι από τότε οι θεούσες δεν τον ξαναενόχλησαν. Μάντευε τη σοβαρότητα της θέσης του; Άγνωστο. Το γεγονός είναι πως έστειλε στο «Δημοκράτη» το παρακάτω πεζό κείμενο

ΕΝΥΠΝΙΟΝ

(Το «Ενύπνιον» είναι το τελευταίο γραφτό του Νίκου Σαραντάκου, που μας ταχυδρόμησε λίγες μέρες πριν ο θάνατος τον μεταφέρει από το «μουράγιο της Αχερουσίας» με το υπόσαθρον σκαφίδιόν του»…

Την είδε τη διαδικασία αυτή στο «Ενύπνιόν» του και την περιέγραψε ζωντανά, αλλά δεν μπόρεσε να την αποφύγει. Το σημείωμα που συνόδευε το γραφτό του είναι γραμμένο με το χέρι του, ενώ το άλλο κείμενο το υπαγόρευσε στη γυναίκα του, την Ελένη Σαραντάκου γιατί ο ίδιος, θανάσιμα καθηλωμένος στο κρεβάτι από βαριά αρρώστια, δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει τη διαδικασία της γραφής μιας συνεργασίας).

Ακόμη οριζοντιωμένος χάρη στην κακεντρέχεια των ιών της γρίπης, θα επιχειρήσω να γράψω την ιστορία τους και να ξεσκεπάσω την κακοποιό δράση τους.

Μην περιμένετε ακρίβεια ούτε στις χρονολογίες ούτε και στα δεδομένα, γιατί δεν βρίσκομαι σπίτι μου να μπορώ να συμβουλευτώ πηγές, αλλά σε κλινική.

Κάπου μεταξύ 1925 και 1940 οι επιστήμονες, αντιλήφθηκαν ότι υγρά φιλτραρισμένα με ηθμούς πορσελάνης που επιστεύετο ότι δεν αφήνουν να περάσει τίποτα περιεχόμενο στο υγρό και ότι κάνουν τέλειο φιλτράρισμα, είχαν την ικανότητα να προκαλούν μολύνσεις. Αυτό τους έβαλε σε τεράστιες ανησυχίες. Συμπεράνανε πως μέσα στα υγρά αυτά υπήρχαν κάποιες λεπτεπίλεπτες ουσίες που περνάνε κι απ’ τα φίλτρα της πορσελάνης ακόμα και που τις ονόμασαν «διηθητούς ιούς».

Φυσικά με τα μικροσκόπια της εποχής εκείνης ήταν απολύτως αδύνατο να γίνει οποιαδήποτε ανίχνευση. Θα ‘τανε σα να ψάχνει ένας εκ γενετής τυφλός να βρει μια μαύρη γάτα σε ένα θεοσκότεινο τούνελ την πιο ζοφερή νυχτιά της χρονιάς.

Αργότερα – δυστυχώς χρονικό προσδιορισμό δεν μπορώ να κάνω – με την εφεύρεση των ηλεκτρονικών μικροσκοπίων που έχουν την ικανότητα να μεγεθύνουν τα αντικείμενα πολλές χιλιάδες φορές περισσότερο από τα συνηθισμένα, άρχισε να χύνεται κάποιο φως στην υπόθεση των ιών.

Διαπιστώθηκε, να πούμε, πώς στο χώρο μιας τελείας κάθονται ανέτως…250 χιλιάδες μικρόβια. Και ότι στη ράχη καθενός μικροβίου μπορούνε να άνετα να κάτσουνε καμμιά εικοσαριά χιλιάδες ιοί.

Αυτό δίνει μια κάποια ιδέα της μικροσκοπικότητας αυτών των απαίσιων δημιουργημάτων.

Οι διηθητοί ιοί δεν είναι εξ ολοκλήρου ζωντανά είδη. Βρίσκονται στο «μεχμέτιον» ανάμεσα στη ζωντανή και την νεκρή ύλη.

Η λέξη «μεχμέτιον» παραφθορά του μεταίχμιου, είναι από κείνες τις κοτσάνες που χρησιμοποιούν συχνά οι ημιμαθείς όταν προσπαθούν να φανούν μορφωμένοι. Ομως τώρα που τα «μεχμέτια» έχουν αρχίσει να μας κάνουν το ζόρικο, νομίζω πως η χρησιμοποίησίς της μπορεί να γίνεται επίκαιρη.

Η φθοροποιά δράση των ιών είναι ποικίλη, και είναι αδύνατον να εκτεθεί με λίγες γραμμές. Αρκεί να σημειωθεί ότι πολλαπλασιάζονται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και προσβάλλουν τα κύτταρα, πολλές φορές σε βαθμό καταστροφικό.

Την ίδια λαχτάρα κάνουν και στα μικρόβια (μικροβιοφάγοι) που πολλά είναι όχι απλώς ευεργετικά αλλά χρησιμότατα στον οργανισμό μας. Τα αποτελέσματα όλων αυτών των διεργασιών είναι πολλές φορές ολέθρια για τον άρρωστο. Και δεν υπάρχει κανένα μέσον αμύνης εναντίον τους, τίποτα δεν τους σκοτώνει τους άτιμους. Μόνον ο οργανισμός με κατάλληλη τόνωση, ανάπαυση και άλλες προϋποθέσεις μπορεί να τους εξοντώσει.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .

Ο Λουκιανός σ’ έναν χαριτωμένο διάλογό του που επιγράφεται «Κατάπλους ή τύραννος» μας παρουσιάζει το Χάρο καθισμένο δίπλα στην Κλωθώ στο μουράγιο της Αχερουσίας πλάι στο αραγμένο «πορθμείο», να περιμένει τους πεθαμένους που φέρνει ο Ερμής.

Το φορτίο φτάνει, κι αρχίζει η επιβίβαση των πεθαμένων μέσα σε σπαρταριστά επεισόδια. Ο Χάρος παρατηρεί:

– «Υπόσαθρον εστι το σκαφίδιον και διαρρεί τα πολλά». Είναι λίγο σάπιο τα καϊκι και κάνει νερά.

Ετσι τους υποχρεώνει να μπαίνουν όλοι τους μέσα χωρίς να πάρει μαζί του κανένας τίποτα. Ενας αθλητής, φοβερά σωματώδης πάει να μπει. Ο Χάρος τον εμποδίζει.

– Ε, άσε με να μπω Χάρο. Γυμνός είμαι.

– Τί γυμνός είσαι μωρέ, αφού είσαι ντυμένος τόσα κρέατα. Μονάχα να πατήσεις στην κουπαστή θα μπατάρει το καϊκι. Πέταχ’τα όλα.

Ο τύραννος Μεγαπένθης, αφού επανειλημμένα προσπαθεί να δωροδοκήσει την Κλωθώ να τον αφήσει να φύγει, υποχρεώνεται ν’ αφήσει στη μπάντα τα αγάλματα και τα μνημεία, τα στεφάνια, τις αρπαγμένες περιουσίες, τη σκληρότητα, την κακοήθεια κι όλα τ’ άλλα εφόδια ενός τυράννου κι επειδή δεν θέλει να μπει μόνος του, τόνε πάνε σηκωτό και τόνε δένουνε στο κατάρτι.

Το καϊκι σαλπάρει.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Εγώ βρισκόμουνα εκεί από την αρχή της ιστορίας. Ενα φοβερό σύννεφο από ιούς μ’ είχε στριμώξει με την αγαθή πρόθεση να με στείλει στον άλλο κόσμο. Φαίνεται ότι χαμένος μέσα στο σύννεφο των αοράτων όντων ήμουνα αθέατος γιατί ούτε ο Αιακός ούτε κανένας άλλος με είδε. Είχα ζυγώσει το μουράγιο ακριβώς την ώρα που έλεγεν ο Χάρος.

«Υπόσαθρον εστι το σκαφίδιον».

Αυτό με ξύπνησε. Δε θες να πάθω καμιά λαχτάρα και να πνιγώ στην Αχερουσία με τέτοιο καϊκι;

Κι άρχισα ένα δαιμονισμένον αγώνα ενάντια στα εξάκις εκατομμύρια των ιών και τους υποχρέωσα να με ξαναφέρουνε στο κρεββάτι μου.

 

Αρχές Μαρτίου οι δικοί του τον πήραν για να πεθάνει στο σπίτι. Εκδηλώνοντας μιαν απροσδόκητη φιλαρέσκεια ζήτησε να ανακαινίσουν ριζικά τον κοιτώνα του, να αντικαταστήσουν το διπλό κρεβάτι με δύο μονά και να αλλάξουν τις κουρτίνες των παραθύρων με άλλες πιο ανοιχτόχρωμες.

Ο Κώστας Μίσσιος στο βιβλίο του «Οι δικοί μου άνθρωποι», γράφει για τις τελευταίες μέρες του ποιητή:

     Ήταν απομεσήμερο Πέμπτης. Μαζί του βρισκόταν ο γιος του ο Μίμης με την Κική τη γυναίκα του, ο Μιχάλης, ο Γιώργος, τ’ αδέλφια του κι εγώ. Έδειχνε πως δε θα κρατούσε πολύ. Χλωμός, αδύνατος, μόλις κατάφερνε να στηριχθεί σε δυο μαξιλάρια, ακουμπισμένα στον τοίχο. Φαίνεται ότι διαισθανόταν το τέλος που πλησίαζε. Στο βλέμμα του είχε αρχίσει να περιπλανιέται η άχνα του σκοταδιού. Μου έγνεψε ανάλαφρα.

— Τί έγινε; ψιθύρισε

Η ερώτηση πήγαινε σε κουβεντολόι μας της προηγούμενης μέρας. Έβλεπε πως δεν υπήρχε κάποια καλυτέρευση εδώ και πίστεψε ότι ένα ταξίδι στο εξωτερικό θα τον βοηθούσε. Μου είχε ζητήσει να ψάξω τι διατυπώσεις χρειάζονταν. Αυτές ήθελε κείνη τη στιγμή να μάθει.

— Θα μας πάρει κάποιος χρόνος θείε Νίκο για το Λονδίνο, εγκρίσεις, διαβατήρια, ένα σωρό.

   Τότε πετάχτηκε η Κική

— Τι Λονδίνα και Παρίσια μου λέτε, για την περίπτωση του πατέρα, η Μόσχα είναι η ελπίδα μας.

   Ζωήρεψε το χρώμα του Σαραντάκου, λες και πέρασε μέσα του το κόκκινο της φωτιάς. Τα μάτια του λαμπυρίσανε και γαληνέψανε και στα χείλη του ξεπετάχτηκε ένα αδιόρατο χαμόγελο. Σήκωσε αργά το χέρι του σα να μιλούσε σε χιλιάδες ανθρώπους:

— Η Μόσχα, είπε, η Μόσχα, είναι η ελπίδα όλου του κόσμου.

   Είχε καταλάβει κι ο ίδιος πως το τέλος πλησίαζε, αλλά δεν ήθελε να το δείξει στους δικούς του. Με τρόπο και σα να συζητούσε με τους δικούς του μακρινές προοπτικές, ρύθμισε ορισμένες οικονομικές εκρεμότητες και κατόπιν φέρνοντας την κουβέντα σε ιστορικά θέματα, αναφέρθηκε στην καθιέρωση του σταυρού ως συμβόλου από τα πανάρχαια χρόνια, πολύ πριν το χριστιανισμό και είπε απευθυνόμενος κυρίως στο γιο του:

— Αυτό το ωραίο σύμβολο του ήλιου και της φωτιάς, οι χριστιανοί το συνδέσανε με το θάνατο και μάλιστα μαρτυρικό θάνατο. Δε θα ‘θελα να ‘χω πάνω από το κεφάλι μου σύμβολα θανάτου.

     Ηταν σαφής υπόδειξη να μη βάλουν σταυρό στον τάφο του.

     Ως την τελευταία του στιγμή κράτησε ασυμβίβαστος τις φιλοσοφικές πεποιθήσεις του. Ούτε μια στιγμή δε λιποψύχησε, ούτε μια στιγμή δεν παραπονέθηκε. Πέθανε το μεσημέρι της 24 Μαρτίου, τη μέρα των γενεθλίων του.

 

Advertisement