Απεργιακά μεζεδάκια

Τα ιστολόγια βέβαια δεν απεργούν, ούτε και η μπλογκόσφαιρα, αλλά προχτές είχαμε γενική απεργία, οπότε αυτό αρκεί θαρρώ για να δικαιολογήσει τον τίτλο του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου, πολύ περισσότερο αφού κάποια από τα μεζεδάκια της πιατέλας μας είναι αντλημένα ακριβώς από τις συγκεντρώσεις των τελευταίων ημερών.

Πράγματι, δυο φωτογραφικά στιγμιότυπα από την προχτεσινή συγκέντρωση έχουν και γλωσσικό ενδιαφέρον.

 

Στο πρώτο, αριστερά, βλέπουμε τις βλαβερές συνέπειες της γλωσσικής μπούρκας. Οι ένστολοι, θέλοντας να δώσουν το μήνυμα ότι τούς αγγίζουν οι περικοπές των εισοδημάτων των άλλων πολιτών, είχαν την εύστοχη ιδέα των μαύρων πανιών με συνθήματα όπως «Ο πατέρας μου είναι αγρότης» -μόνο που το «Η γυναίκα μου είναι μισθωτός» προκάλεσε θυμηδία. «Η δικιά μου είναι άνεργος», λέει φίλος που το στέλνει. (Από την άλλη, λέγεται τάχα το θηλυκό του «μισθωτός»; ).

Δεξιά, πάλι, βλέπουμε πανό με σύνθημα σε διάλεκτο, κάτι που είναι μάλλον σπάνιο -εγώ δεν θυμάμαι να έχω ξαναδεί, γι’ αυτό και το ξαναβάζω, παρόλο που το συζητήσαμε και προχτές στα σχόλια. Κι έτσι, εμφανίστηκε και ο Πιλέκατς (Τσέχος ή Κροάτης τάχα; ) που θυμίζει τον μεγάλο γκολτζή Μόνιτς, που είχε μεγαλουργήσει στην ελληνική επαρχία παλιότερα.

(Πάει ένας αργοπορημένος στο γήπεδο, ας πούμε στη Λαμία, και ρωτάει τους άλλους:
Πόσο είμαστε; Κερδάμε 1-0.
Ποιος τόβαλε; Μόνιτς (= Μόνοι τ’ς)
Μπα; Πήραμε και Γιουγκοσλάβο; )

Βέβαια, το πανό με το «πιλέκατς» φαντάζομαι ότι γράφτηκε σε διάλεκτο ακριβώς για να ξεχωρίσει και να προσεχτεί.

Μια άλλη πικέτα, αυτή εδώ αριστερά, σχολιάστηκε επίσης πολύ:
Χωρίς ένσημα μπορώ, χωρίς την Αλεξάνδρα όχι. Αναρωτιέμαι αν συγκινήθηκε η Αλεξάνδρα.

* Το περασμένο Σάββατο, αντιθέτως, είχαν απαγορευτεί οι συγκεντρώσεις στην Αθήνα -γιατί; Επειδή, όπως μαθαίνουμε εδώ, ήταν η επέτειος των Ίμια ή, όπως είναι ο τίτλος του άρθρου: Ποιο αριστερά πεθαίνεις… Απαγόρευσαν συγκέντρωση για την επέτειο των Ίμια.

Το «ποιο αριστερά» είναι μπόνους, κυρίως στην ακλισιά «των Ίμια» ήθελα να σταθώ.

Η ακλισιά αυτή παλιότερα (όταν τα Ίμια είχαν έρθει άξαφνα στο προσκήνιο) ήταν αρκετά συνηθισμένη γιατί το τοπωνύμιο είναι ασυνήθιστο -και κάθε τι το ασυνήθιστο έχουμε την τάση να μην το κλίνουμε. Τώρα πια, βέβαια, μάθαμε πώς κλίνεται.

* Παρεμπιπτόντως, πρέπει να το έχω ξαναγράψει, υποθέτω ότι το παράξενο αυτό τοπωνύμιο προήλθε από σπασμένο τηλέφωνο. Αρχικά πρέπει να λεγόταν Λιμνιά, το οποίο οι Ιταλοί που είχανε τα Δωδεκάνησα το είπαμε Limmia, και το αρχικό L το θεωρήσανε άρθρο, L’ immia, εξού και τα Ίμια.

* Φίλος με ρωτάει αν είναι σωστό αυτό που είπε χτες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στον Γερμανό Υπουργό Εσωτερικών, ότι «δεν είναι νοητές κοινές περιπολίες με την Τουρκία«. Φυσικά, δεν με ρωτάει για την ουσία του θέματος, αλλά αν στέκει η λέξη «νοητός» εδώ, ή αν θα έπρεπε να πει «είναι αδιανόητες».

Εγώ θα έλεγα «δεν νοούνται κοινές περιπολίες», αλλά η φράση του Παυλόπουλου δεν είναι λάθος νομίζω. Το ΛΚΝ δίνει στο λήμμα νοητός: 2. για κτ. που μπορεί να το καταλάβει, να το φανταστεί κανείς, συνήθ. όταν θέτουμε κτ. άλλο ως προϋπόθεση: H τεχνική εκπαίδευση δεν είναι νοητή χωρίς πρακτική άσκηση. Δεν είναι νοητό να έχουμε δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις, είναι αδιανόητο.

* Χοντρό μεταφραστικό μαργαριτάρι από το μεταξωτό thetoc. Σε μετάφραση άρθρου του Εκόνομιστ, εκεί που γίνεται λόγος για την ομιλία του πρωθυπουργού στην εκδήλωση για τον ένα χρόνο από τη νίκη στις εκλογές της 25.1.2015, διαβάζουμε:

Αν στόχος της ομιλίας Τσίπρα ήταν να ανυψώσει το ηθικό, τελικά εκπυρσοκρότησε.

Πώς δηλαδή εκπυρσοκρότησε; Υποψιαζόμαστε το λάθος και ανατρέχοντας στο πρωτότυπο βλέπουμε πως η υποψία μας ήταν σωστή, διότι το πρωτότυπο γράφει:

But if Mr Tsipras’s speech and video were intended to boost morale, they backfired.

Αλλά, ωγαθοί, το backfire δεν σημαίνει «εκπυρσοκροτώ», αυτό είναι το «fire». Πρόκειται για ιδιωματισμό, που σημαίνει «απέτυχε» και ειδικότερα «έγινε μπούμεραγκ» ή, καλύτερα αν και με περισσότερες λέξεις «έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα». Υποθέτω ότι ο ιδιωματισμός γεννήθηκε από τα τουφέκια, που όταν πυροβολείς κλοτσάνε προς τα πίσω, και κάποτε μπορεί να πονέσουν αυτόν που πυροβολεί.

Αυτά παθαίνει όμως όποιος τσιγκουνεύεται να πληρώσει μεταφραστή και επαφίεται στον γιο του φοροτεχνικού του, που έχει Λόουερ.

* Κι άλλο ένα φωτογραφικό μεζεδάκι, αυτή τη φορά απο κατάλογο καφετέριας σε επαρχιακή πόλη (δεν είναι ανάγκη να θίξουμε υπολήψεις).

Όπως βλέπετε, ανάμεσα στις σαλάτες φιγουράρει και η σαλάτα του Σ.Ε.Φ., ήγουν του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας.

Άντε, με το καλό να δούμε και τη σαλάτα Ο.Α.Κ.Α.

* Ελπίζω να μη γίνει τόσο διάσημος ώστε να φτάσουμε να του αφιερώσουμε άρθρο, αλλά θα ακούσατε τις τελευταίες μέρες για τον ιό Ζίκα, που μάλιστα εμφανίστηκε και το πρώτο κρούσμα του στην Ευρώπη.

Αν θέλετε να μάθετε τι είναι ο ιός, μην διαβάσετε το star.gr, διότι εκεί γράφει ότι: «Ο ιός Ζίκα είναι ένας ιός ο οποίος ενδημεί στις περιοχές της Λατινικής Αμερικής. Η μετάδοσή του γίνεται μέσα από δείγματα εντόμων, κουνουπιών κυρίως»

Δείγματα εντόμων; Είναι τουλάχιστον δείγματα δωρεάν; Φυσικά πρόκειται για «δήγματα», από το ρήμα δάκνω (δαγκώνω), και από τον αόριστο (έδηξα -τι έδειξες; ρωτάει ο άλλος)

Με την ομοηχία δείγμα-δήγμα πρέπει να έχει παίξει και ο Μποστ, ενώ μπορούν να γίνουν κάμποσα λογοπαίγνια (π.χ. «δεν έχει μείνει φαγητό ούτε για δήγμα»). Ένας συνάδελφος, θυμάμαι, είχε γράψει και «ιπποδήγματα».

* Μαργαριτάρι πρώτου μεγέθους από τον λογιότατο Γ. Σταματόπουλο της ΕφΣυν. Σε επιφυλλίδα του, στην οποία επικρίνει τον Ν. Βούτση για όσα αυτός είπε σε συνέντευξή του για τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, διαφωνεί παρεμπιπτόντως και με τη χρήση του ρήματος «δημοσιοποιώ» από τον Βούτση στη φράση «Δεν έχουμε δημοσιοποιήσει πολλά πράγματα που ξέρουμε».

Και λέει ο Γ.Σταμ.: Αντιπαρέρχομαι τον όρο «δημοσιοποιήσει» (που αφορά κτίρια, γέφυρες και υλικοτεχνικά προϊόντα)

Παρντόν; «Δημοσιοποιώ», λέει το λεξικό, σημαίνει μόνο «καθιστώ κάτι γνωστό, ανακοινώνω δημοσίως». Επομένως, ολόσωστα χρησιμοποίησε ο Βούτσης το ρήμα, για να πει ότι δεν «κατέστησαν γνωστά» αυτά που ξέρανε. Μια γέφυρα ή ένα κτίριο δύσκολα μπορείς να το «καταστήσεις γνωστό».

Έχω τη φριχτήν υποψία ότι ο κ. Γ. Σταμ. είχε στο νου του το «κρατικοποιώ» και τα μπέρδεψε. Αυτά παθαίνει όποιος όλη μέρα σκαλίζει το Λιντελ Σκοτ για να ψαρέψει καμιά αρχαϊκούρα σαν το «ισχνέγχυλον του βίου» και να εντυπωσιάσει τους αδαείς, αλλά δεν ξέρει την ίδια του τη γλώσσα, ούτε νοιάζεται να τη μάθει.

* Η Lifo είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο για την απόφαση του Καναδά να θεωρήσει προστατευόμενη περιοχή ένα τεράστιο δάσος, με έκταση διπλάσια από το Βέλγιο, το Great Bear Rainforest.

Στην αρχική μορφή του άρθρου, το Rainforest είχε αποδοθεί «τροπικό δάσος». Και βέβαια, αυτό ακούγεται οξύμωρο, αφού ο Καναδάς γενικά και η Βρετανική Κολομβία ειδικότερα βρίσκονται αρκετά μακριά από τους Τροπικούς -εξηγείται πάντως, αφού τα περισσότερα τέτοια δάση στους Τροπικούς βρίσκονται.

Τελικά το άλλαξαν σε «εύκρατο δάσος». Πάντως, σε μια βάση δεδομένων που κοίταξα, το rainforest αποδίδεται «τροπικό δάσος» και «βροχοδάσος». Στην περίπτωση του Καναδά, ο δεύτερος όρος θα ταίριαζε θαρρώ.

* Ένας φίλος διάβασε ένα προπέρσινο άρθρο με μεζεδάκια, και κλικάροντας σε ένα λινκ διαπίστωσε ότι ο σύνδεσμος ήταν ανενεργός, η σελίδα (που είχε το μαργαριτάρι) είχε κατεβεί ή είχε αλλάξει η διεύθυνσή της. Τα μεζεδάκια, βλέπετε, δεν είναι παντοτινά.

Ωστόσο, το μήνυμα λάθους του ιστοτόπου τηρεί την αρχή της διατηρήσεως των μεζεδακιών, διότι γράφει: Η εγγραφή έχει διαγραφεί ή τροποποιειθεί. Φυγείν αδύνατον, λέμε!

* Και κλείνω με ένα άρθρο από τα τεμένη της παραγλωσσολογίας, που είναι μεν παλιότερο αλλά τώρα μου το έδειξαν. Το παραθέτω ασχολίαστο, διότι ο τίτλος τα λέει όλα: Καθώς μιλάμε ελληνικά, στην πραγματικότητα διατυπώνουμε μαθηματικές εξισώσεις. Διαφορικές ή δευτεροβάθμιες;