Παναμαϊκά μεζεδάκια

Τα μεζεδάκια τα λέμε παναμαϊκά επειδή μαζεύτηκαν μέσα στη βδομάδα που σημαδεύτηκε απ’ το μεγάλο μπαμ, την αποκάλυψη για τα παναμόχαρτα, όπως αποκαλέσαμε εδώ στο ιστολόγιο τα Panama Papers, μια αποκάλυψη που δεν ξέρουμε ακόμα τις διαστάσεις που θα πάρει ούτε τα ονόματα που θα βγουν στη φόρα. Αλλά στον Παναμά αφιερώσαμε ειδικό άρθρο, εμείς εδώ απλώς σερβίρουμε μεζεδάκια -που θα μπορούσαμε να τα πούμε και παναμέζικα.

* Ξεκινάμε την επιστολή του πρωθυπουργού προς την Κριστίν Λαγκάρντ, μια επιστολή που είχε λάθη και στην αγγλική μορφή της, και στην ελληνική.

Αν η φωτογραφία που έδειξε το Χάφιποστ είναι αυθεντική, και μάλλον είναι, θα προσέξατε στην τελευταία πρόταση ένα «your share my concern» που έπρεπε να είναι «you share..» και αν το κοιτάξετε και πιο προσεκτικά θα δείτε και κακοβαλμένα κόμματα. Θα μου πείτε, λάθη πληκτρολόγησης -αλλά αυτό δεν είναι δικαιολογία.

Το ελληνικό κείμενο, που υποθέτω ότι είναι η μετάφραση του αγγλικού που έγινε από το γραφείο του πρωθυπουργού και διανεμήθηκε στα μέσα ενημέρωσης, έχει επίσης ένα λάθος, πιο ουσιαστικό αυτό. Γράφει: Το δεύτερο θέμα, έχει να κάνει με το κατά πόσο η Ελλάδα μπορεί να εμπιστευθεί και να συνεχίσει να διαπραγματεύεται καλή τη πίστη…

Φυσικά, «καλή τη πίστει». Τις δοτικές ή μην τις χρησιμοποιείτε καθόλου (προτιμότερο) ή αλλιώς να τις χρησιμοποιείτε σωστά. Σχεδόν πάντα μπορούμε να το πούμε εξίσου καλά (ή και καλύτερα) χωρίς τη δοτική: με καλή πίστη, καλόπιστα.

(Αφού το είχα γράψει, είδα ότι περίπου τα ίδια λέει και ο Δαεμάνος στη Λεξιλογία -λες και τον αντέγραψα. Αλλά λέει επιπλέον, και έχει δίκιο, και για τα παραπανίσια κόμματα).

* Το Υπουργείο Παιδείας φαίνεται να πήρε κάποια σωστά μέτρα για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά την εγγραφή των μαθητών στα σχολεία. Δεν μπαίνω όμως στην ουσία, αλλά επισημαίνω μιαν ασυνήθιστη λέξη στην ανακοίνωση του υπουργείου:

[Οι υπηρεσίες του Υπουργείου] «δεν επιτρέπεται να ζητούν από τους πολίτες να προβαίνουν στην προσκομιδή δικαιολογητικών στα οποία περιλαμβάνονται οι πληροφορίες που περιέχονται από το ΟΠΣΕΔ».

«Να προβαίνουν στην προσκομιδή». Είναι σωστό αυτό; Είναι αλήθεια, και το έχουμε ξαναγράψει σε κάποια μεζεδάκια, ότι διάφορες… κομιδές είναι στανταρισμένες για ειδικές χρήσεις, όπως η αποκομιδή (μόνο για τα σκουπίδια), η διακομιδή (ασθενών) και η μετακομιδή (κυρίως λειψάνων). Η προσκομιδή, πάλι, χρησιμοποιείται κυρίως για την τελετή της προσκομιδής κατά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας στην εκκλησία, παρόλο που (μόνο) το Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας αναφέρει ότι σπανίως χρησιμοποιείται σε επίσημο ύφος ως συνώνυμο της προσκόμισης. Οπότε, ενώ δεν πρόκειται για αναντίρρητο λάθος, δεν παύει να μας ξενίζει.

Διότι βέβαια είναι λίγο ειρωνικό να προσπαθείς να περιορίσεις τη γραφειοκρατία και να το κάνεις με διατυπώσεις γραφειοκρατικές, όπως το «να προβαίνουν στην προσκομιδή δικαιολογητικών», λες και είναι ο άρτος και ο οίνος. Καλύτερο «στην προσκόμιση» και χίλιες φορές καλυτερότερο (σικ) να πετάξουμε τελείως εκείνο το «προβαίνω» που σχεδόν πάντοτε περισσεύει. Αλήθεια, τι διαφέρει το «προβαίνω στην προσκόμιση δικαιολογητικών» από το «προσκομίζω δικαιολογητικά»; Με τη λέξη πληρώνονται οι συντάκτες της ανακοίνωσης;

* Τέσσερις ενώσεις δικαστικών που θεωρούν ότι είναι σκανδαλώδες να ελέγχεται το πόθεν έσχες τους προσέφυγαν στο ΣτΕ. Τίτλος της κάποτε σοβαρής Ναυτεμπορικής: «Στο ΣτΕ η προσφυγή τεσσάρων δικαστικών ενώσεων για τη δήλωση τιμαλφής και μετρητών».

Η τιμαλφή λοιπόν, της τιμαλφής! Φυσικά πρόκειται για τα τιμαλφή, των τιμαλφών.

* Μια φίλη μου ζήτησε τη γνώμη μου για το περιστατικό που θα σας αναφέρω πιο κάτω, και, αφού της την είπα, θεώρησα ότι ίσως είναι ενδεικτικό και αξίζει να το αφηγηθώ κι εγώ.

Όπως θα ξέρετε αν έχετε παιδιά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, υπάρχει ένα μάθημα που λέγεται Τεχνολογία, και το οποίο θα μπορούσε να είναι πολύ ενδιαφέρον, αν και αρκετές φορές την κατασκευή ή τη μακέτα τη φορτώνονται (ή τη σφετερίζονται) οι πατεράδες.

Στο μάθημα αυτό λοιπόν, τα παιδιά είχαν να περιγράψουν ένα τελεφερίκ. Οπότε ο καθηγητής άρχισε να τους λέει ότι βαρβαρίζουν και δεν μιλάνε σωστά ελληνικά, και ότι ο τύπος «τελεφερίκ» είναι… λανθασμένος, διότι αφού προέρχεται από το ελληνικό «τηλε-» έπρεπε να διατηρηθεί ο ελληνικός τύπος, και διόρθωσε στα γραπτά των παιδιών τον τύπο σε «τηλεφερίκ»!

Κατά τη γνώμη μου, αυτό παραπάει. Άλλο είναι να έχεις τη θεωρητική άποψη ότι θα ήταν προτιμότερος ο τ. «τηλεφερίκ» (που κι αυτό δεν ισχύει) κι άλλο να θεωρείς λανθασμένον έναν τύπο που τον δέχονται όλα τα λεξικά μας -και να διορθώνεις τα γραπτά! Ο καθηγητής αυτός δείχνει ότι είναι άσχετος από γλωσσολογία και επικίνδυνος για δάσκαλος.

(Φυσικά, αν θες να εξελληνίσεις το τελεφερίκ, θα το εξελληνίσεις ολόκληρο, θα νεολογίσεις με κανένα τηλεφορικό μηχάνημα ή τηλεφορείο. Το τηλεφερίκ είναι κωμικό, λες κι είναι ο Ισμαήλ Φερίκ Πασάς που φωνάζει από μακριά).

* Πάντως το επεισόδιο με τον καθηγητή μού θύμισε ένα παλιότερο αστείο περιστατικό στην τηλεόραση, όταν καλός τραγουδιστής (δεν ζει πια) αγανακτισμένος καυτηρίαζε την παρακμή της γλώσσας μας, και έλεγε: «τελεσίγραφο! ακούς, τελεσίγραφο! Πήραν το ωραίο, το ομηρικό «τηλε-» και το έκαναν «τελε-» όπως στην τελεβιζιόν!»

(Φυσικά το τελεσίγραφο δεν έχει καμιά σχέση με το τηλε-, από το ρήμα «τελώ» προέρχεται).

* Tο βιντεάκι που ακολουθεί δεν είναι καινούργιο, αλλά εγώ προχτές το είδα και γέλασα πολύ, και το σας το παρουσιάζω εδώ. Είναι από μια παλιά Ελληνοφρένεια και δείχνει τον Άδωνη να διαφημίζει το βιβλίο του καθηγητή Σταύρου Θεοφανίδη «Τα αγγλικά είναι ελληνική διάλεκτος», ένα φαιδρό πορτοκάλειο σύγγραμμα για το οποίο έχω γράψει στον παλιό μου ιστότοπο.

Η λεζάντα των Ελληνοφρενών με καλύπτει απόλυτα, δεν έχω τίποτα να προσθέσω. Για τον καθηγητή Θεοφανίδη έχουμε γράψει και στο ιστολόγιο.

* Ενέδωσα στη λιστίτιδα που μαίνεται στο Διαδίκτυο και δοκίμασα ένα τεστ με τις 20 λέξεις που δεν θα μάθετε ποτέ την ορθογραφία τους.

Μερικές εικονογραφήσεις των ερωτήσεων έχουν γούστο, και μερικές ερωτήσεις είναι καλά διαλεγμένες. Στο τεστ πήρα 20/20 αλλά έκλεψα, με την έννοια ότι στην ερώτηση αριθ. 16, για την οποία υπάρχουν δύο παραδεκτές (σε λεξικά) ορθογραφίες (και γι’ αυτό ΔΕΝ έπρεπε να μπει) απάντησα τη μπαμπινιωτική ορθογραφία κι όχι αυτήν που χρησιμοποιώ κανονικά, του ΛΚΝ, μαντεύοντας σωστά ότι οι θεματοθέτες είναι μπαμπινιωτικοί. Δεν σας λέω ποια λέξη είναι, μήπως θέλετε να κάνετε κι εσείς το τεστ, πάντως για τη λέξη αυτή έχουμε γράψει παλιότερα.

* Κάποιος είδε μια ομιλία μου που κυκλοφορεί σε βίντεο στο Διαδίκτυο, με θέμα «Μύθοι και αλήθειες για την ελληνική γλώσσα«, και έγραψε ένα άρθρο στο ιστολόγιό του για να με κατατροπώσει.

Ομολογώ ότι δεν έχω να αντιτάξω τίποτα σε συντριπτικά επιχειρήματα, όπως τα εξής:

Τους παραπάνω μύθους, για την Αρχαία Ελληνική γλώσσα, του κυρίου Σαραντάκου, τους απορρίπτω απερίφραστα και δηλώνω με ρητό και κατηγορηματικό τρόπο ότι, η επιχειρηματολογία του, στο σύνολό της, είναι πρόχειρη και επιεικώς απαράδεκτη!

Ειδικότερα τα επιχειρήματά του, ότι η Αρχαία μας γλώσσα, στερείται μαθηματικής δομής, είναι πολύ φθηνά και πολύ ρηχά και δεν εμπεριέχουν ίχνος επιστημονικής τεκμηρίωσης!

Όπερ έδει δείξαι, που λέγαμε παλιά.

* Η ακλισιά της εβδομάδας σε μια ενδιαφέρουσα αρχαιολογική είδηση: Σύμφωνα με την Τζέσικα Λαμόντ, υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου…

Αν δεν θες να πεις «υποψήφια διδακτόρισσα», πες τουλάχιστον «υποψήφια διδάκτορα».

Πάντως η είδηση έχει γούστο -καλό είναι να ξέρουμε ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι δεν φιλοσοφούσαν όλη μέρα, είχαν και τις δεισιδαιμονίες τους, και τις λαϊκές τους τελετουργίες, και τα μαγικά τους.

* Στο τέλος ενός επιστημονικού άρθρου στο in.gr διαβάζω ότι: Αν όμως οι ελπίδες διαψευστούν, οι φυσικοί θα πρέπει να επιστρέψουν στο τετράγωνο ένα…

Αυτό είναι το αγγλικό go back to square one. Δεν νομίζω ότι ο αγγλικός ιδιωματισμός αντέχει να μεταφραστεί κατά λέξη -τι λέτε;

* Με ρώτησαν αν υπάρχει η λέξη «αυτοπυρπολισμός», που εμφανίζεται στις ετικέτες της είδησης για απόπειρα αυτοπυρπόλησης μετανάστη.

Όχι, δεν νομίζω ότι στέκει. Πυρπολώ, πυρπόληση, αυτοπυρπόληση. Δεν λέμε «πυρπολίζω». Ο Μποστ έφτιαχνε κάτι τέτοιες λέξεις (ενοχλισμός, ας πούμε) αλλά το έκανε για πλάκα.

* Και κλείνω με δυο μαθηματικά μαργαριτάρια. Το πρώτο, σε άρθρο του Βήματος για το ολλανδικό δημοψήφισμα:

Η συμμετοχή των Ολλανδών ψηφοφόρων ανήλθε στο 32%, ξεπερνώντας έτσι το συνταγματικό φράγμα του 30%, το οποίο απαιτείται προκειμένου να κριθεί έγκυρο ένα δημοψήφισμα στη χώρα. Με άλλα λόγια, σε απόλυτους αριθμούς, στις κάλπες προσήλθαν σχεδόν 13 εκατομμύρια ψηφοφόροι.

Η συμμετοχή ήταν 32%, μας λέει, και στις κάλπες προσήλθαν σχεδόν 13 εκατομμύρια ψηφοφόροι, άρα, λογαριάζω εγώ, το σύνολο των ψηφοφόρων της Ολλανδίας είναι, μούμπλε μούμπλε, καμιά σαρανταριά εκατομμύρια. Πω πω Ολλανδοί! Μετράνε και τους Ινδονήσιους μαζί; Πώς γίνανε τόσο πολλοί;

Στην πραγματικότητα, τα «σχεδόν 13 εκατομμύρια» είναι, όπως βλέπετε κι εδώ, το σύνολο των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων της Ολλανδίας. Στις κάλπες προσήλθαν λίγο περισσότερο από 4 εκατομμύρια. Πάντα έγκυρο το Βήμα!

* Το άλλο μαθηματικό μαργαριτάρι έχει και ενδιαφέρον επί της ουσίας. Πρόκειται για ένα τραγικό άρθρο της κυρίας Φωτεινής Τομαή, σουλτ… διευθύντριας του Ιστορικού και Διπλωματικού Αρχείου του ΥΠΕΞ, που έδωσε συνέντευξη για το καινούργιο βιβλίο της που είναι αφιερωμένο στους Έλληνες Δικαίους των Εθνών.

Ξεκινάω από το μαθηματικό μέρος. Θέλοντας να δείξει πόσο μεγάλος είναι ο αριθμός των Ελλήνων που βοήθησαν Εβραίους και έτσι ανακηρύχθηκαν Δίκαιοι των Εθνών, η κυρία Τομαή λέει: «Οι Έλληνες, που πήραν αυτόν τον τίτλο είναι 327 και αναλόγως με τον πληθυσμό της χώρας μας, θεωρείται από τους μεγαλύτερους στην Ευρώπη, αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι στη Γαλλία των 65 εκατομμυρίων έχουν αναγνωριστεί 2.500 ως «Δίκαιοι»«.

Εντάξει, τις ασυνταξίες να τις χρεώσουμε στον προφορικό λόγο. Αλλά από το απόσπασμα, η κυρία Τομαή φαίνεται να πιστεύει ότι ο κατά κεφαλήν αριθμός των Ελλήνων Δικαίων είναι μεγαλύτερος από των Γάλλων.

Αμ δεν είναι. Καταρχάς, στη Γαλλία φαίνεται πως έχουν αναγνωριστεί 4.000 Δίκαιοι, και όχι 2500 που μας λέει. Αλλά, ακόμα κι αν πάρουμε τα δικά της νούμερα, το 327/11.000.000 δίνει 29,7 Δίκαιους στο εκατομμύριο, ενώ για τη Γαλλία το 2500/65 δίνει 38,46 Δίκαιους στο εκατομμύριο, δηλαδή αρκετά μεγαλύτερο νούμερο.

Κι αν κάνουμε την αναγωγή στον πληθυσμό του 1944, διότι εκείνη την εποχή έδρασαν οι Δίκαιοι, αφού η Ελλάδα είχε περίπου 7,4 εκατ. πληθυσμό και η Γαλλία κάπου 39 εκατομμύρια, και πάλι η Γαλλία υπερτερεί (64 Δίκαιοι στο εκατομμύριο έναντι 44 της Ελλάδας).

Βρίσκω κι άλλα αξιοπρόσεκτα αποσπάσματα στη συνέντευξη, αλλά θα σας αφήσω να τα σχολιάσετε εσείς, αν έχετε όρεξη.

Επισημαίνω όμως το απόσπασμα: «τη Μάχη της Κρήτης, που μαζί με εκείνη του Στάλινγκραντ έκριναν την πορεία και την έκβαση του πολέμου». Δεν καταλαβαίνω γιατί να κάνει τέτοιες χειρονομίες γενναιοδωρίας η κυρία Τομαή και να παραχωρεί στην αψιμαχία του Στάλινγκραντ ίσο ρόλο με τη Μάχη της Κρήτης. Είναι γνωστό ότι η Μάχη της Κρήτης έκρινε μόνη της την έκβαση του πολέμου. Να μας λείπουν οι γενναιοδωρίες.

(Για να μην παρεξηγηθούμε: το παραπάνω είναι ειρωνικό).

 

 

Advertisement