Λωποδυτική ανθολογία (για την αργκό το 1934)

Το σημερινό άρθρο είναι αναδημοσίευση ενός κειμένου που δημοσιεύτηκε το 1934 στην εφημερίδα «Ακρόπολις» με θέμα την αργκό του υποκόσμου της εποχής. Το ανακάλυψε τυχαία ο φίλος μας ο Κόρτο και προσφέρθηκε να το πληκτρολογήσει και να μου το στείλει, μια και έχει γλωσσικό ενδιαφέρον.

Ο συντάκτης του άρθρου παρουσιάζει την αργκό του υποκόσμου στους ευυπόληπτους αναγνώστες της εφημερίδας σαν κάτι το εξωτικό, ιδωμένο ή ακουσμένο απέξω -όχι δηλαδή όπως την προσλάμβανε, λίγο νωρίτερα, ο αναγνώστης πχ. των μυθιστορημάτων του Πέτρου Πικρού. Αναρωτιέμαι αν δοκίμασε τον πειρασμό να εμπλουτίσει λίγο το υλικό του για να το κάνει πιο αξιοπερίεργο (κι αν ενέδωσε στον πειρασμό) -και βέβαια, ύστερα από 80 χρόνια δεν είναι καθόλου εύκολο να κρίνουμε την αυθεντικότητά του.

Ο συντάκτης παραθέτει δύο αργκοτικά κείμενα, εμφανώς φτιαχτά από τον ίδιο και κατάφορτα από συνθηματικές λέξεις και φράσεις, που τα εξηγεί και δίνει και γλωσσάρι -το πρώτο κείμενο έχει λέξεις που παραπέμπουν σε άνθη και φυτά ενώ το δεύτερο θυμίζει τα καλιαρντά. Καθώς το άρθρο δημοσιεύεται αμέσως μετά την πρωτομαγιά, ο αρθρογράφος παίρνει αφορμή από τη γιορτή των λουλουδιών, κάνοντας υπαινιγμό και σε έναν διάσημο στην εποχή του στίχο του Αχιλλέα Παράσχου, και στη συνέχεια παρουσιάζει το «ανθοκομικό» κείμενο.

Το άρθρο το υπογράφει ο Ε. Θωμόπουλος, που πρέπει να είναι ο Στάθης Θωμόπουλος, που τον αναφέρει ο Μάγερ στην Ιστορία του Ελληνικού Τύπου σαν συντάκτη της Ακροπόλεως. Τον βρίσκω να υπογράφει τη νεκρολογία του Λαπαθιώτη το 1944 και το ρεπορτάζ για τη δίκη του Ναυτικού το 1948.

Κατ’ εξαίρεση, διατηρώ την ορθογραφία του πρωτοτύπου, αλλά βέβαια μονοτονίζω. Και ευχαριστώ και πάλι τον Κόρτο!

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ————— ΤΕΤΑΡΤΗ, 2 Μαΐου 1934

ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΙΣ

ΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΤΟΥ ΥΠΟΚΟΣΜΟΥ

 

ΛΩΠΟΔΥΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ

Οι ερωτευμένοι, οι ποιηταί και οι άνθρωποι των πέντε δακτύλων – Το λουλούδινον αλφάβητον της ρωμέϊκης αργκώ- Μία συνταγή και μία απολογία με τα τρία περίεργα ιδιώματα.

Σπεύσαντες οι ερασταί έδρεψαν…ναρκίσσους, εις της πρωτομαγιάς τους φαιδρούς και ευώδεις παραδείσους, όπως θέλει ο παληός ρωμαντικός ποιητής. Και όπως ήθελαν οι σύγχρονοι ποιηταί και ποετάστροι, οι οποίοι υπεράφθονοι όπως τα μανιτάρια της εποχής, «αδεία της ημέρας», μας άλλαζαν τον αδόξαστο από των στηλών των εφημερίδων και των περιοδικών. Οι ύμνοι και οι παιάνες προς τον μήνα των ρόδων και του έρωτος, δια τα εξαίσια των οποίων «ουδενός μάρτυρος εστί χρεία», έδωσαν κι’ επήραν. Από την γενικήν…ανθοφιλολογίαν όμως ελησμονήθη η πρακτικωτέρα! Εκείνη, που κάμνει τους επιχειρηματίας των πέντε δακτύλων να συνεννοούνται και να χαίρωνται…τα αγαθά του επαγγέλματός των και τα λαγωνικά της αστυνομίας να «τρελλαίνωνται» από το κακό τους, που δεν ημπορούν να την εννοήσουν. Να μας συγχωρούν οι ερωτευμένοι και οι ποιηταί. Αλλά και οι λωποδύτες έχουν εμπνευσθή και αυτοί από την ανθολογίαν τας προσωνυμίας των μεγάλων τους κόλπων. Οι αστυνομικοί μετά μακράς και πολυμόχθους προσπαθείας, έχουν κατατοπισθή επάνω – κάτω με την λουλούδινη λωποδυτικήν αυτήν διάλεκτον. Όχι δε ολοκληρωτικώς, γιατί και η περίεργος διάλεκτος έχει διαρκή την ανανέωσιν με τας εμπνεύσεις των ενδιαφερομένων από τον κόσμο των λουλουδιών και των χορταρικών.

ΛΟΥΛΟΥΔΙΝΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Οπωσδήποτε θα σας κατατοπίσωμεν με ό,τι είνε γνωστόν εις την αστυνομίαν. Ιδού λοιπόν πρώτον, οδηγία «αρχιμηχανικού» προς συντρόφους του γραμμένη εις στυλ…φιλανθές:

«Μολόχες πολλές αδερφέ μου και παπαρούνες στο τσαρδί και στο περιβόλι. Στο καλαμπαλίκι όλο τσουκνίδα κι’ας τα πώς βρίσκουμαι. Στην κατηφόρα που ανθίζεσαι περνάει ένας με πράσσο. Κάτι να γίνη μαλακά – μαλακά. Χλόη δεν πιάνει γιατί χαθήκαν τα παιδιά στη στενή, ούτε μανιτάρι φυτρώνει. Λάχανο είνε ένα κι’ ένα. Ποτίστε το και να βγη δίχως φασαρία, γιατί η παπαρούνες θα μας μπλέξουν».

Έπεται κατόπιν ανάλυσις της μεθόδου, η οποία δεν είνε…ανθολεκτική και εν προκειμένω δεν μας ενδιαφέρει.

Η εξήγησις τώρα:

«Φτώχειες μεγάλες αδελφέ μου και αστυφύλακες πλήθος μας παρακολουθούν στο σπίτι και στους τεκέδες. Στις επιχειρήσεις μας πολλοί σπιγούνοι έτοιμοι να μας προδώσουν κι’ ας τα σε τι χάλι οικονομικό βρίσκουμαι. Στο δρόμο που ξέρεις συχνοδιαβαίνει εσχάτως ένας με μεγάλο πορτοφόλι. Κάτι πρέπει να γίνη με τρόπο και με μέθοδο να του το πάρουμε. Να του σκαρώσουμε το κόλπο του Παπά σε κανένα χωράφι δεν είναι δυνατόν, γιατί οι «ειδικοί» άνθρωποί μας είνε φυλακή. Ούτε η μέθοδος του μανιταριού (το ρίξιμο του πορτοφολιού με τις εφημερίδες) πιάνει. Μόνον κλοπή του πορτοφολιού στην τσέπη είνε δυνατή και θα επιτύχη. Πιάστε τα πόστα και σε καμμιά στρίμωξι πάρτε του το πορτοφόλι δίχως μεγάλες φασαρίες γιατί οι αστυφύλακες μας ξέρουν και θα μας πιάσουν».

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΝ

Πρέπει να ομολογήσετε ότι θα ήτο αδύνατον να…ανθιστήτε (να εννοήσετε) το περισπούδαστον περιεχόμενον του λωποδυτικού αυτού επιστολαρίου αν οι σπιούνοι δεν το είχαν ερμηνεύσει εις την αστυνομίαν. Περίεργον δεν πρέπει ακόμη να σας φανή, ότι εις τα αρχεία της Γενικής Ασφαλείας, που υπάρχει, θεωρείται ως το πλέον ευκολονόητον. Θα σας δώσωμεν τώρα μερικάς λέξεις ακόμη ακολουθούντες την διάταξιν του αλφαβήτου δια να εννοήσετε και τα…δυσκολώτερα.

Λοιπόν:

Ανθίζεται = Μπαίνει στο νόημα.

Ανθίστηκαν = Μας πήραν είδησι.

Αγγινάρα = Κάμε ό,τι σου λέω.

Αγγιναράκι = Αρκετά κορόιδο.

Αγριάδα = Θα σε χτυπήσω όπου σε συναντήσω.

Αγριαδάκι = Παληκαρεύεται κούφια. Είνε μάγκας άνευ αξίας.

Αχλάδα = Ενέδρα.

Βασιλικός = Είμαστε σύμφωνοι.

Βασιλικία = Πρέζα ναρκωτικού.

Βάτα (βάτος) = μπερδεμένη υπόθεσις.

Βερύκοκκα = Δύσκολη επιχείρησις.

Βαλανιδιά = Ξηγήσου ειλικρινά.

Γαλλία = Κρύβεσαι και δεν ξέρουμε τι θα γίνη.

Γαρουφαλάκι = Παιδί στην τρίχα.

Ντάλια (ντάλια, αδερφέ μου) = Μας έχουν μυριστή και κρύψου.

Δαμασκηνάκι = Κάνε την κορόιδα.

Ζαφουρά ή ζαφουράκι = Μου τη σκας πότε πότε, αλλά δεν σε συνερίζουμαι.

Θρούμπι = λάσπη όλη η επιχείρησις.

Θυμάρι = Σκασμός.

Ιτιά = Υπομονή και θα πάρης το μερδικό σου.

Κανέλλα = Μπλέξαμε άσχημα.

Κανέλλα στην κορφή = Μας πρόδωσαν, αλλά δεν επάθαμε ζημιά.

Κολοκύθια = Είσαι βλάκας.

Κολοκυθάκια = Λίγα πράγματα βγήκαν.

Κρεμμύδι = Είσαι φασαρίας δίχως αποτέλεσμα.

Κρεμμυδάκια = Θα τους κανωνίσωμε.

Λαλές = λουλαδάκι ή και τσιγαρλήκι.

Λινάρι = Θα σε σπάσω στο ξύλο.

Λουλού = Ο ψιμμυθιωμένος νέος.

Λουλουδάκι = Παιδί πρωτόβγαλτο στην πιάτσα.

Μαϊντανακί ή μαϊντανάκι = Για να τους γελάσωμε.

Μαντζουράνα = Είσαι βρώμα και δυσωδία.

Μελιτζάνα = Μην είσαι φοβιτσιάρης.

Μαρουλόφυλλο = Δεν κάνεις παρά να φυλάς μόνο βάρδια.

Μανιτάρι = Η μέθοδος κλοπής των πορτοφολιών.

Μολόχα = Φτώχεια και γκρίνια.

Μούρα = Μαύρο.

Μουρηά = Είσαι μπούρδας.

Νερατζιά = Θα γίνη η κλοπή απόψε.

Νεραντζάκι = Είσαι γελασμένος.

Παπαρούνα = Αστυφύλακας.

Πράσσο = Πορτοφόλι, τόπος με λεφτά.

Πρασσαδούρα = Μας κάνουν τους νταήδες.

Σκόρδο = Μη με στενοχωρείς.

Σαλίγκαρος = Είσαι άτιμος και βλάκας.

Τριανταφυλλάκι = Κράτα σιωπή.

Τσικνίδες = Σπιούνος.

Φράουλα = Πολύ κάνεις τον σαχλαμάρα.

Χαμόμηλο = Είσαι ψιλικατζής και φλύαρος.

Χλόη = Τόπος για δράσι

κλπ κλπ.

Περίεργος δεν είνε, κατόπιν όλης αυτής της λουλούδινης ρωμέϊκης αργκώ, μία άλλη διαπίστωσις των αστυνομικών: Ότι ωρισμένα λουλούδια έχουν ορισθή να κάνουν τους ωροδείκτας ή όπως λένε οι έντιμοι άνθρωποι, με αυτά να καταστρώνεται το…ωρολόγιον εργασίας. Ο διόσμος αίφνης όπως άλλοτε με τους φοβισμένους ερωτιδείς, έχει την σημασία του 8 μ.μ. και η δάφνη ή μάλλον το δαφνάκι, όπως την λέγουνε …μαστουρλήδικα, να σημαίνη μεσάνυκτα και ο αμάραντος χαράματα!

Και δια να τελειώνωμεν, ιδού κλασικόν υπόδειγμα απολογίας μεγάλης σακαράκας του υποκόσμου των ασέμνων γυναικών, διατυπωμένης εν είδει σαλάτας και από τους τρεις τύπους των γλωσσών της ρωμέικης αργκώ. Της λουλούδινης, της μάγκικης και εκείνης που ομιλούν οι Λουλούδες.

«Η υπουρή ανθίστηκε το λάχανο και έπιαμε τη μαγερία. Έδωσε μούρο στο μάπα και έγινε η μάσα. Όταν ήτανε στην «πούλη» ο μάπας με την λατσή την Νίνα ψείρισαν το λάχανο και του μολώσαν μανιτάρι. Μα τη τσουκνίδωσε ματζουράνα στην κατούνα και τα’ πε  κι’ ήρθαν η παπαρούνες. Εν τάξει;»

Ήτοι εις την απλοελληνικήν: η διευθύντρια του κακοφήμου σπιτιού κατάλαβε πως είχε μεγάλο πορτοφόλι ο πελάτης και του χασίσωσε το τσιγάρο και έγινε η επιχείρησις. Έγινε όταν το θύμα ευρίσκετο στις τρυφερώτερες διαχύσεις με την ώμορφη την Νίνα. Τότε του πήραν το πορτοφόλι και του έβαλαν άλλο με εφημερίδες. Μα ήρθαν οι αστυφύλακες, γιατί κάποια από το κατώτερο προσωπικό τα μαρτύρησε. Η μαντζουράνα δηλαδή που ήταν στο κατώγι και…βάλτου ρήγανη.

Ε. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ

 

 

 

Advertisement