Τα έπη των Αριμασπών – 13 (Δημήτρης Σαραντάκος)

Εδώ και κάμποσο καιρό άρχισα να δημοσιεύω, σε συνέχειες, το μυθιστόρημα του αλησμόνητου πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, «Τα έπη των Αριμασπών» (2004). Η σημερινή συνέχεια είναι η δέκατη τρίτη. Η προηγούμενη συνέχεια βρίσκεται εδώ. Το καλοκαίρι οι δημοσιεύσεις ήταν εβδομαδιαίες, από σήμερα επιστρέφουμε στη δεκαπενθήμερη συχνότητα.

Η σημερινή συνέχεια είναι η πρώτη από το πέμπτο κεφάλαιο που έχει τον τίτλο Άκαρπες αναζητήσεις. Όπως ίσως μπορεί να συμπεράνει κανείς από τον τίτλο, στο κεφάλαιο αυτό δεν προχωράει και πολύ η δράση (οι δυο φίλοι αναζητούν τον Χρήστο που έχει γίνει άφαντος), δίνει όμως στον συγγραφέα την ευκαιρία να πλουτίσει την προσωπογραφία της Αριστεράς. Να θυμίσω ότι έχουμε σταματήσει στο σημείο όπου ο παλιός αντάρτης Χρήστος, που ισχυρίζεται ότι έχει στα χέρια του την αραβική μετάφραση των χαμένων Αριμασπείων επών εξαφανίζεται αφού έχει αποσπάσει μια γενναία προκαταβολή από τον μεγαλοεκδότη Βελή.

Η σημερινή συνέχεια είναι κάπως μικρή, για τεχνικούς λόγους (αλλιώς θα γινόταν πολύ μεγάλη). Ίσως γελάσετε με το καμάρι του κύριου Αντωνάκη, που περηφανεύεται πως ο υπολογιστής του είναι 486 και παρουσιάζει τα Γουίντοζ σαν καινοτομία. Αλλά έτσι έγινε (αν και ίσως υπάρχει ένας αναχρονισμός, αφού οι 486 πρέπει να ήρθαν κάπως αργότερα ενώ η δράση εκτυλίσσεται γύρω στο 1987).

5

ΑΚΑΡΠΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ

Τον πρώτο που σκέφτηκα να ρωτήσω για τον Χρήστο, ήταν ο κύριος Αντωνάκης, αφ’ ενός γιατί είχα μαζί του θάρρος και αφ’ ετέρου γιατί πολλές φορές τον είδα να κουβεντιάζει  συχνά με τον απολεσθέντα φίλο μου και κάποτε να φεύγουνε μαζί από το γραφείο. Τον πήρα στο τηλέφωνα και εκείνος με κάλεσε σπίτι του να τα πούμε.

Ο συγγραφέας της παράλληλης ιστορίας έμενε με τη γυναίκα του σ΄ένα ευρύχωρο τριάρι στο Κουκάκι. Με υποδέχτηκε εγκάρδια και μου αποκάλυψε ότι ήξερε καλά τον πατέρα μου και το θείο μου.

“Ελα να σου δείξω κάτι, που μπορεί να σε ξαφνιάσει”

μού ΄πε με μυστηριώδες ύφος και με οδήγησε σ’ ένα δωμάτιο του σπιτιού που ο κατασκευαστής της πολυκατοικίας προόριζε για σαλόνι αλλά ο κύριος Αντωνάκης χρησιμοποιούσε για γραφείο του. Οι τοίχοι του δωματίου ήταν σκεπασμένοι με χάρτες που εικόνιζαν τις διάφορες εκδοχές της παράλληλης πορείας της ιστορίας, άν δε μεσολαβούσαν τα γεγονότα που προκάλεσαν την πραγματική της εξέλιξη. Δεν ήταν όμως οι χάρτες που ήθελε να μου δείξει όσο ένας μεγάλος προσωπικός υπολογιστής από τους πιο πρόσφατα εμφανισθέντες

“Είναι συμβατός της ΙΒΜ και είναι 486. Από τους πρώτους που ήρθαν στην Ελλάδα. Ως τώρα κυκλοφορούν μόνο 386 και μικρότεροι”

“Δεν περίμενα να καταγίνεστε με την πληροφορική κύριε Αντώνη. Εμένα, που επίσης ασχολούμαι μαζί της, οι φίλοι μου το θεωρούν κάπως ασυμβίβαστο με την ηλικία μου”

“Αυτά είναι προκαταλήψεις. Η τεχνολογία είναι καλό πράγμα, φτάνει να τη χρησιμοποιείς σωστά. Δεν ξέρεις πόσο με βόηθησε στην έρευνα που κάνω. Χωρίς αυτό το μηχάνημα θα ήμουνα ακόμα στο άλφα. Να, για να καταλάβεις…”

Κάθισε μπροστά στον υπολογιστή, τον άναψε και άρχισε να τρέχει ένα πρόγραμμα που εγώ δεν το ήξερα

“Είναι το καινούργιο πρόγραμμα που λέγεται γουίντοουζ, δηλαδή παράθυρα”, μου εξήγησε βλέποντας με ξαφνιασμένον. Έκανε σαν παιδί που δείχνει στο φίλο του τα παιχνίδια του. Άρχισε να δουλεύει με το πληκτρολόγιο και  το ποντίκι και στην οθόνη πέφταν διαδοχικά κείμενα, αριθμοί και διαγράμματα

“Να βλέπεις. Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση της ανακάλυψης της Αμερικής. Αν δε γινόταν πριν πεντακόσια χρόνια αλλά πριν τριακόσια, όπως βλέπεις θα είχαμε αυτές τις εξ ενδεχόμενες εξελίξεις

Αν τώρα αποκλειστούν οι τρεις. Να, βλέπεις για ποιους λόγους, παρατηρούμε ότι ο καπιταλισμός δε θα αναπτυσσόταν με τη μορφή που αναπτύχθηκε, γιατί δε θα υπήρχε η πρωταρχική συσσώρευση στο βαθμό που υπήρξε. Στην υποπερίπτωση 4β η Κίνα θα κυριαρχούσε στο μεγαλύτερο τμήμα της Ασίας και θα απαγόρευε τη διείσδυση των Ευρωπαίων στον Ινδικό”.

Τον κύταζα έκπληκτος και γοητευμένος μαζί. Με μεγάλη δυσκολία αποφάσισα να μπώ στο θέμα της επίσκεψης μου.

“Ναι με το φίλο μας το Χρηστάκη είχαμε αρκετές συζητήσεις. Μου ζήτησε  να περάσω σε δισκέτες κάτι κείμενα του. Για να σου πω την αλήθεια, πήγε μάλλον να με χρησιμοποιήσει σα δακτυλογράφο κι αυτό με πείραξε λίγο. Εμείς οι παλαιότεροι προσέχουμε ορισμένα πράγματα. Τις ιδέες μας για παράδειγμα. Θα ξέρεις βέβαια ότι είμαι κι εγώ αριστερός, μολονότι από πολλά χρόνια παροπλισμένος. Ήμουνα όμως στο ΕΑΜ, μαζί με τον πατέρα σου και το θείο σου. Έφαγα ψωμί κι αλάτι μαζί τους. Ωραία τα χρόνια εκείνα. Και παρά  τις κατοπινές διώξεις που υπέστημεν, δε μετανοώ για τίποτε. Δεν περίμενα λοιπόν από έναν παλιόν αγωνιστή, σαν το φίλο σου, να μου πουλήσει αριστεροσύνη για να με χρησιμοποιήσει τελικά για δακτυλογράφο. Τι διάβολο δεν επηρεάστηκε από το πνεύμα που επικρατεί κει πάνω;”

Την ίδιαν απορία είχα και γω. Είχαμε πάει πέρσι στη Σοβιετική Ενωση, τουριστική εκδρομή  κι είχαμε μείνει γοητευμένοι. Προπάντων με τους λίγους σοβιετικούς που γνωρίσαμε.

“Μπορείτε να μου πείτε τι αφορούσαν αυτά τα κείμενα. Με συγχωρείτε κι όλας για το θάρρος μου”

“Γιατί όχι δεν ήταν άλλωστε μυστικά. Τα πρώτα κείμενα που μ΄έβαλε να γράψω ήταν κάτι γραφτά εμπορικής φύσεως ένα είδος προσφορών”

“Προσφορών; Δεν ήταν σχετικά με την Εγκυκλοπαίδεια;”

“Α μπα. Καθόλου. Ήθελε να τα γράψω και να τα τυπώσω για να δείχνουν ότι γράφτηκαν σε χαρτί φίρμας. Άλλωστε πάνω πάνω έγραφαν “Χρήστος Γιαννάκας – Αντιπροσωπείες – Εισαγωγές – Εξαγωγές”. Δε συγκράτησα όμως ούτε διεύθυνση ούτε τηλέφωνο. Γι’ αυτό λυπάμαι αλλά δε μπορώ να σε βοηθήσω”.

Τον ευχαρίστησα κι ετοιμαζόμουν να φύγω, όταν εκείνος μού ’πε:

“Εν συνεχεία με παρακάλεσε να του γράψω ένα πολύ πιο μεγάλο κείμενο, μια περίεργη ιστορία, κάτι σαν το ταξίδι του Μάρκο Πόλο, μόνο που γινόταν στην αρχαιότητα από κάποιον Αριστέα, αν θυμάμαι καλά. Ήταν όμως πολύ μεγάλο κι όταν έγραψα καμιά εικοσαριά σελίδες, τού ΄δειξα με τρόπο πως κουράστηκα. Ίσως να το ‘δωσε να το γράψει καμιά δακτυλογράφος.

Τώρα που το σκέφτομαι, ίσως να ξέρει τίποτα για τη διεύθυνσή του μια θεία του, που συμβαίνει να είναι και γνωστή μου”.

“Λέτε;” αναθάρρησα

“Είναι ξέρεις χήρα του παλιού μου συναδέλφου, του μαθηματικού Κώστα Παπαπορφυρίου, δηλαδή  του καπετάν Ανδρούτσου, θα τον έχεις ίσως ακουστά”

Πραγματικά είχα ακουστά τον ήρωα αυτόν της Αντίστασης, που πρόσφατα μάλιστα οι συμπατριώτες του έστησαν την προτομή του στο ορεινό χωριό του, στα Άγραφα, αλλά δεν ήξερα πως η χήρα του είχε κάποια συγγένεια με το Χρήστο. Πήρα πάντως τη διεύθυνση της  από τον κύριο Αντωνάκη, τον ευχαρίστησα και τον αποχαιρέτησα.

Πήγα στο σπίτι της χήρας του καπετάν Ανδρούτσου την επόμενη Κυριακή, αλλά δεν τη βρήκα εκεί

“Η μητέρα μου είναι στην Άνδρο, στο μνημόσυνο  που κάνει ο Δήμος για τον πατέρα. Θα γυρίσει αύριο”, μου εξήγησε ένας τριαντάρης άντρας που μου άνοιξε.

Έφυγα χωρίς να πω τίποτα αλλά γεμάτος απορίες. Ο καπετάν Ανδρούτσος σκοτώθηκε πριν από σαραντατρία χρόνια, τον Οχτώβρη του ΄44, όταν έφευγαν οι Γερμανοί. Πώς μπορεί να είχε γιο τριάντα περίπου  χρονών; Και γιατί να κάνει μνημόσυνο ο δήμος της Άνδρου για έναν Αγραφιώτη αγωνιστή;

Την άλλη μέρα ξαναπήγα και μόνο τότε μου λύθηκαν οι απορίες. Η κυρία Ελπίδα Παπαπορφυρίου τώρα λεγόταν Κωστοπούλου και ήταν εκ δευτέρου γάμου χήρα ενός Ανδριώτη αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού, που είχε σκοτωθεί το ΄74 στην Κύπρο. Όντας χήρα δύο ηρώων απολάμβανε τις τιμές τόσο της αγραφιώτικης κοινότητας όσο και του κυκλαδίτικου δήμου, παριστάμενη ταχτικά στα αντίστοιχα μνημόσυνα των συζύγων της ως τιμώμενο πρόσωπο. Δυστυχώς όμως για το Χρήστο, με τον οποίον πράγματι συγγένευε από την πλευρά της μητέρας του, δεν ήξερε τίποτα.

“Αυτός, από τότε που ήρθε στην Ελλάδα τό’χει ρίξει στις επιχειρήσεις. Είναι κάτι που εμένα ούτε μου ταιριάζει ούτε με ενδιαφέρει. Δε λέω, πρέπει κι αυτός να ζήσει, αλλά όχι κι έτσι βρε παιδί μου. Έχουμε τις αρχές μας, ποτισμένες μάλιστα με αίμα”, κατέληξε, ρίχνοντας άθελά της μια ματιά στα πορτραίτα των δύο συζύγων της, που μας κοίταζαν από τον τοίχο του σαλονιού.