Ουμπεροποίηση και ουμπεράδες

Νόμιζα πως θα ήταν πρωτολογισμός, αλλά έπεσα έξω -αν τον γκουγκλίσετε, ο όρος «ουμπεροποίηση» βγάζει καμιά δεκαριά γκουγκλιές. Ο αντίστοιχος γαλλικός, uberisation, έχει αξιωθεί δικό του λήμμα στη Βικιπαίδεια, ενώ το αντίστοιχο αγγλικό λήμμα παραπέμπει στον γενικότερο όρο Sharing economy, που έχει αποδοθεί στα ελληνικά «Οικονομία του διαμοιρασμού».

Η ουμπεροποίηση αναφέρεται, βεβαίως, στην αμερικανική εταιρεία Uber που δραστηριοποιήθηκε αρχικά στον τομέα των υπηρεσιών ταξί αν και έχει στη συνέχεια επεκτείνει τις δραστηριότητές της και αλλού. Ουμπεράδες είναι οι οδηγοί που «συνεργάζονται» με την εταιρεία. Κατά γενικό κανόνα δεν είναι επαγγελματίες οδηγοί, δεν έχουν δηλαδή επαγγελματική άδεια, διαθέτουν οι ίδιοι το αυτοκίνητο με το οποίο γίνεται η μεταφορά (συνήθως είναι το ιδιωτικό τους αυτοκίνητο) και εισπράττουν κόμιστρο αρκετά χαμηλότερο από αυτό που χρεώνουν τα επίσημα ταξί στην αντίστοιχη πόλη. Συνήθως ο πελάτης δεν πληρώνει τον ταξιτζή αλλά την εταιρεία μέσω πιστωτικής κάρτας, και φυσικά η εταιρεία εισπράττει μια προμήθεια, που δεν ξέρω σε ποιο ποσοστό κυμαίνεται. Η εταιρεία έχει φτιάξει την εφαρμογή για σμαρτόφωνα, με την οποία οι πελάτες έρχονται σε επαφή με τους οδηγούς. Αυτό πουλάει. Υποτίθεται επίσης ότι ελέγχει τους οδηγούς «της», ότι εγγυάται την ευσυνειδησία τους και την ασφάλεια της μεταφοράς. Επίσης, μέσω της εφαρμογής, ο πελάτης βαθμολογεί τον οδηγό -να πάλι η αξιολόγηση, που την κουβεντιάσαμε και χτες.

Η Uber έχει συναντήσει αντιδράσεις από τον επίσημο κλάδο των ταξιτζήδων σε πολλές περιοχές του κόσμου, ιδίως στην Ευρώπη. Στη Γαλλία έχουν σημειωθεί πολλές φορές επεισόδια όπου ταξιτζήδες έχουν προκαλέσει φθορές σε αμάξια ουμπεράδων.Τους κατηγορούν για αθέμιτο ανταγωνισμό, αφού, όπως φαίνεται, οι άδειες των ταξί και εκεί είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης και πωλούνται ακριβά (δεν μας έλεγε αλήθεια ο Ραγκούσης το 2011 όταν ισχυριζόταν ότι μόνο στην Ελλάδα υπάρχει το φαινόμενο της άδειας ταξί).

Τελευταία, πάντως, έγινε διαδήλωση οδηγών της Uber, στην οποία οι οδηγοί διαμαρτύρονταν επειδή η εταιρεία επέβαλε όρους που τούς έκριναν ασύμφορους. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, πέρα από ευκαιριακή απασχόληση, για μόνιμη εργασία ο ουμπεράς εργαζόμενος είναι σε σαφώς χειρότερη θέση από τον μισθωτό οδηγό ταξί, αφού δεν έχει ούτε εγγυημένο εισόδημα ούτε ασφαλιστική κάλυψη, ενώ βάζει ο ίδιος το εργαλείο της δουλειάς και παίρνει όλα τα ρίσκα.

Σε πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες όπου το ταξί είναι πολυτέλεια και το κόμιστρο είναι συγκριτικά ακριβό, υπάρχει ίσως έδαφος για υπηρεσίες σαν την Uber. Στην Ελλάδα, όπου έχουμε πάρα πολλά ταξί (η Αθήνα πιθανώς να έχει τη μεγαλύτερη αναλογία κατά κεφαλήν ταξί απ’ όλες τις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις) και όπου το κόμιστρο είναι πολύ χαμηλό, αναρωτιέται κανείς αν υπάρχει περιθώριο για σημαντική μείωσή του. Βέβαια, αν και στα Δωδεκάνησα έγινε πρόσφατα διαδήλωση των ταξιτζήδων κατά της Uber (και κατά της ΝΔ, επειδή δηλώσεις στελεχών του κόμματος θεωρήθηκαν ευνοϊκές για τη νέα υπηρεσία), στην Αθήνα δεν μπορώ να πω ότι είναι αισθητή η παρουσία της Uber -αλλά και πώς να είναι, θα πει κανείς, αφού τα «ταξί» της είναι κοινά ΙΧ χωρίς κάποιο διακριτικό.

Βέβαια, όταν μιλάμε για «ουμπεροποίηση» εννοούμε συνήθως ένα ευρύτερο φαινόμενο, που δεν περιορίζεται στις υπηρεσίες ταξί. Ανάλογη περίπτωση είναι η ενοικίαση καταλυμάτων από ιδιώτες μέσω της πλατφόρμας Airbnb, σε κάποιο βαθμό και μέσω της πλατφόρμας Booking.com (όπου όμως συμμετέχουν κυρίως ‘κανονικά’ ξενοδοχεία). Κοινός τόπος είναι η ύπαρξη μιας εφαρμογής για σμαρτόφωνα, που φέρνει σε επαφή τον πελάτη με τον ιδιώτη πάροχο της υπηρεσίας, και η χρέωση προμήθειας από τον διαχειριστή της εφαρμογής. Υπάρχει βέβαια και το ερώτημα της φορολόγησης της υπηρεσίας, αν πληρώνεται κάπου φόρος για αυτήν ή όχι.

Το σημερινό άρθρο είναι εσκεμμένα λειψό -περισσότερο δίνει εναύσματα για τα σχόλιά σας. Ένας λόγος που μου επιβάλλει τη συντομία είναι ότι αύριο πολύ πρωί έχω αεροπορικό ταξίδι. Θα πάω στο αεροδρόμιο με ταξί, μόλις τελειώσω το άρθρο θα τηλεφωνήσω να κλείσω το ραντεβού. Κάποιοι θεωρούν ότι η εναντίωση στην ουμπεροποίηση είναι χαμένη μάχη, σαν να πολεμάς την τυπογραφία τον Μεσαίωνα, αλλά εγώ σε αυτά είμαι συντηρητικός, προτιμώ να πληρώνω εκείνον που κατέχει τα μέσα παραγωγής.

 

Advertisement