Μακρόν προ Λεπέν προτιμάται

Ο τίτλος του σημερινού άρθρου αποτελεί μάλλον εύκολο λογοπαίγνιο με τον παλιό κανόνα, που τον μαθαίναμε την εποχή του πολυτονικού, που έλεγε «μακρόν προ βραχέος περισπάται», και με το επώνυμο του νικητή του πρώτου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών, του Εμανουέλ Μακρόν, που εκτός σεισμού θα αναδειχθεί Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας στον δεύτερο γύρο, στις 7 Μαΐου. Κι άλλα λογοπαίγνια είδα να γίνονται, π.χ. με την έκφραση «επί μακρόν» ή με την πρόβλεψη ότι ο Μακρόν θα βγει πρώτος μακράν, αλλά στο σημερινό άρθρο δεν θα σταθούμε στην ευτράπελη πλευρά των γαλλικών εκλογών -αρκεί ο τίτλος.

Για τις γαλλικές εκλογές είχα γράψει μερικά πράγματα στο σαββατιάτικο άρθρο, ταιριάζει λοιπον τώρα να κάνουμε έναν σχολιασμό των αποτελεσμάτων και κυρίως να δούμε τι μέλλει να συμβεί στη συνέχεια -όχι μόνο στον δεύτερο γύρο των εκλογών, στις 7 Μαΐου, αλλά και (κυρίως; ) στις βουλευτικές εκλογές που θα ακολουθήσουν, πάλι σε δύο γύρους, τον Ιούνιο.

Τα αποτελέσματα ήταν τελικώς τα αναμενόμενα -για μια φορά οι δημοσκοπήσεις και οι εκτιμήσεις ψήφου επιβεβαιώθηκαν: προκρίθηκαν στον β’ γύρο ο κεντρώος Εμανουέλ Μακρόν, υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Βαλς επί προεδρίας Ολάντ, και η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν. Τρίτος ο δεξιός Φρανσουά Φιγιόν, πρώην πρωθυπουργός επί προεδρίας Σαρκοζί, τέταρτος με πολύ μικρή διαφορά ο αριστερός Ζαν Λυκ Μελανσόν, που υποστηριζόταν από το Αριστερό Κόμμα, το Γαλλικό Κ.Κ. και άλλες δυνάμεις (εδώ τα αναλυτικά αποτελέσματα).

Γενικά οι διαφορές μεταξύ των τεσσάρων πρώτων δεν ήταν μεγάλες κι αν κάνετε τις πράξεις θα δείτε ότι αν με έναν μαγικό τρόπο οι ψήφοι των δύο τροτσκιστών υποψηφίων (Πουτού και Αρτώ) μεταφέρονταν όλες στον Μελανσόν, ο υποψήφιος της «Ανυπόταχτης Γαλλίας» θα ξεπερνούσε (ελάχιστα) τη Μαρίν Λεπέν και θα ερχόταν δεύτερος.

Ο σοσιαλιστής υποψήφιος Μπενουά Αμόν έμεινε πέμπτος, όπως αναμενόταν, αλλά με πολύ χαμηλό ποσοστό, μόλις 6,3% -τον εγκατέλειψαν τα στελέχη του κόμματός του και πήγαν στον Μακρόν, αλλά και αρκετοί ψηφοφόροι που στράφηκαν στον Μελανσόν δίνοντας στον αριστερό υποψήφιο τη δυνατότητα να έρθει πρώτος -για πρώτη φορά ύστερα από αρκετές εκλογικές αναμετρήσεις- σε μερικές παραδοσιακά αριστερές εκλογικές περιφέρειες (Αριέζ, Σεν Ντενί, Ντορντόνι, κάποια υπερπόντια εδάφη).

Ο Αμόν ήταν μέλος της πρώτης κυβέρνησης των σοσιαλιστών το 2012 και αποπέμφθηκε το 2014 όταν ανατέθηκε η πρωθυπουργία στον Μανουέλ Βαλς και το υπουργείο οικονομικών στον Μακρόν. Είναι ειρωνεία της ιστορίας ότι η προεδρία Ολάντ κρίθηκε η πιο αποτυχημένη όλων των εποχών -σε σημείο που ο ίδιος ο απερχόμενος πρόεδρος να μην τολμήσει να κατέβει υποψήφιος!- σε μεγάλο βαθμό λόγω της αποτυχίας της στον οικονομικό τομέα, κι όμως ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης αυτής είναι φαβορί για την προεδρία.

Ο Μακρόν έχει ιδρύσει το κίνημα En Marche!, που αρνείται να χαρακτηριστεί αριστερό ή δεξιό. Έτσι, είναι η πρώτη φορά σε προεδρικές εκλογές που τα δύο μεγάλα κόμματα που εναλλάξ κυβέρνησαν τη Γαλλία τις τελευταίες δεκαετίες, Σοσιαλιστικό Κόμμα και Ρεπουμπλικάνοι, βρίσκονται και τα δυο αποκλεισμένα από τον πρώτο γύρο. Οι κεντροδεξιοί δεν το είχαν ξαναπάθει αυτό.

Κι εδώ φαίνεται η σημασία των βουλευτικών εκλογών που θα ακολουθήσουν. Όπως είχαμε γράψει στο προηγούμενο άρθρο, ο Πρόεδρος που θα εκλεγεί στις 7 Μαΐου θα είναι δύσκολο να συγκεντρώσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία στη Βουλή που θα αναδειχεί τον Ιούνιο -και η Γαλλία δεν είναι προεδρική δημοκρατία, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Πρόεδρος έχει υπερεξουσίες αλλά όχι τόσες όσες στις ΗΠΑ (και σε άλλες χώρες της ηπείρου, π.χ. στη Βενεζουέλα). Όταν ο πρωθυπουργός ανήκει σε διαφορετικό κόμμα (όπως συνέβη τρεις φορές στο παρελθόν, δυο φορές με πρόεδρο τον Μιτεράν και μια με πρόεδρο τον Σιράκ) ο ρόλος του Προέδρου περνάει σε δεύτερο πλάνο, χωρίς όμως να γίνεται ποτέ απλώς τελετουργικός όπως στην Ελλάδα ή στη Γερμανία.

Οι εκλογές του Ιουνίου θα έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία επειδή είναι πολύ πιθανό να γίνουν σε καθεστώς διάλυσης του κάποτε κραταιού Σοσιαλιστικού Κόμματος -ένα κομμάτι του θα συνεργαστεί με το κίνημα του Εμανουέλ Μακρόν, πιθανώς το άλλο κομμάτι με την αριστερά. Να σημειωθεί ότι οι εκλογές στη Γαλλία γίνονται σε μονοεδρικές περιφέρειες σε δύο γύρους, κάτι που καθιστά αναγκαία τη σύμπηξη ευρύτερων συνεργασιών -ως τώρα, το Εθνικό Μέτωπο του Λεπέν (και αργότερα της Λεπέν) ελάχιστους βουλευτές έχει εκλέξει, ακριβώς επειδή στον β’ γύρο συνασπίζονται όλες οι άλλες δυνάμεις εναντίον του.

Αλλά πριν φτάσουμε στον Ιούνιο έχουμε τον Μάιο -τον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών. Και σε αυτόν τον δεύτερο γύρο συμμετέχουν ένας κεντρώος, οικονομικά νεοφιλελεύθερος, και η ακροδεξιά Λεπέν. Θα μπορούσε βέβαια να είναι και χειρότερα -θα μπορούσε, ας πούμε, να έχει έρθει πρώτη η Λεπέν και δεύτερος ο Φιγιόν, που το εκλογικό του πρόγραμμα ήταν πολύ πιο ακραία νεοφιλελεύθερο από του Μακρόν, ενώ σε κοινωνικά θέματα οι θέσεις του ήταν σχεδόν τόσο συντηρητικές όσο και της Λεπέν.

Ωστόσο, παρότι τα χειρότερα αποφεύχθηκαν και παρόλο που η εκλογική επίδοση του Μελανσόν είναι πολύ ενθαρρυντική, οι αριστεροί της Γαλλίας βρίσκονται μπροστά σε δίλημμα την μεθεπόμενη Κυριακή: να στηρίξουν τον κεντρώο νεοφιλελεύθερο, που το πρόγραμμά του είναι διαμετρικά αντίθετο από το δικό τους; Μήπως έτσι ανοίγει ο δρόμος για την ακροδεξιά;

Ο Μπενουά Αμόν έκανε διάκριση ανάμεσα στον πολιτικό αντίπαλο (Μακρόν) και στην απειλή για τη δημοκρατία (Λεπέν). O Πιέρ Λοράν, γραμματέας του Γαλλικού Κ.Κ. δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Υπάρχει ένας δεύτερος γύρος στον οποίο δεν αναγνωρίζω τον εαυτό μου, όπως και εκατομμύρια άνθρωποι. Θα νικήσουμε τη Μαρίν Λεπέν. Καλώ να την νικήσουμε και μόνο ένα ψηφοδέλτιο υπάρχει για να το κάνουμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι στηρίζουμε το πρόγραμμα του Εμμανουέλ Μακρόν, τον οποίο επίσης θα κληθούμε να πολεμήσουμε».

Και οι δυο ακολουθούν την παραδοσιακή τακτική του δημοκρατικού μετώπου, όπως είχε γινει και το 2002. Ωστόσο, ο Ζαν Λυκ Μελανσόν το βράδυ των εκλογών δεν κάλεσε τους ψηφοφόρους του να ψηφίσουν Μακρόν (όπως είχαν κάνει άλλοι αποτυχόντες υποψήφιοι) και, όπως διαβάζω, έχει καλέσει τους 450.000 εγγεγραμμένους υποστηρικτές του σε διαδικτυακό δημοψήφισμα με τρία ερωτήματα: Μακρόν, Άκυρο ή Αποχή;

Ταυτόχρονα, κάποιοι υποστηρικτές του Μελανσόν έχουν ξεκινήσει εκστρατεία στα γαλλικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το σύνθημα «Χωρίς εμένα στις 7 Μαΐου«, καταγγέλλοντας τον εκβιασμό, όπως τον θεωρούν, και αρνούμενοι να διαλέξουν «ανάμεσα στην πανούκλα και στη χολέρα», όπως είναι μια γαλλική παροιμιώδης έκφραση.

Δεν είναι ακατανόητη αυτή η στάση -αλλά δεν τη βρίσκω σωστή. Εγώ από ιδιοσυγκρασία προτιμώ να διαλέγω -όπως έχω ξαναγράψει, ακόμα και ο Οδυσσέας επέλεξε ανάμεσα στη Σκύλλα και στη Χάρυβδη. Έπειτα, ενώ είναι θεωρητικά σωστή η επισήμανση ότι πρέπει να καταπολεμηθεί το σύστημα που γεννάει τις Λεπέν, όταν κινδυνεύει να καεί το σπίτι σου δεν είναι η ώρα να πάρεις μέτρα για το σαράκι που κατατρώει τον ξύλινο σκελετό του (αυτό κάπου το διάβασα και δεν θυμάμαι πού).

Οπότε, αν εγώ είχα δικαίωμα ψήφου στις γαλλικές εκλογές θα έκανα την καρδιά μου πέτρα και θα ψήφιζα τον Μακρόν, παρόλο που οι πρώτες δημοσκοπήσεις δείχνουν άνετη επικράτηση του κεντρώου υποψήφιου. Η ψήφος είναι θέμα αρχών και δεν είναι σωστό να απέχεις σκεπτόμενος ότι έτσι κι αλλιώς οι άλλοι θα κάνουν τη βρόμικη δουλειά (άλλωστε κάτι τέτοιο σκέφτηκαν πολλοί το 2002 και πέρασε στον β’ γύρο ο πατήρ Λεπέν, ενώ και τωρινές αναλύσεις δείχνουν ότι εάν η αποχή είναι μεγάλη δεν αποκλείεται νίκη της Λεπέν).

Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και το σαράκι…

Advertisement