Πέντε επιστολές του Μότσαρτ
Posted by sarant στο 3 Δεκεμβρίου, 2017
Την Τρίτη έχουμε την επέτειο του θανάτου του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, οπότε σήμερα θα παρουσιάσω μερικές επιστολές του παρμένες από το βιβλίο Β.Α.Μότσαρτ -Αλληλογραφία, που κυκλοφόρησε το 1991 σε δική μου επιλογή, μετάφραση και επιμέλεια από τις εκδόσεις Ερατώ (β’ έκδοση το 2001).
Μου αρέσει πολύ ο Μότσαρτ, ιδίως οι μεγάλες του όπερες, και στα νιάτα μου είχα ασχοληθεί αρκετά με τη ζωή και το έργο του. Το 1991 δημοσίευα στην εφημ. Τα Νέα καθημερινή στήλη με τίτλο «Η σημερινή μέρα στη ζωή του Μότσαρτ» (εδώ ένα δείγμα) και στο τέλος της χρονιάς έβγαλα και το βιβλίο με την αλληλογραφία (εδώ ένα μικρό δείγμα).
Σήμερα που είναι Κυριακή και υπάρχει περιθώριο, παρουσιάζω τέσσερις ακόμα επιστολές του Μότσαρτ. Πρόσφατα επίσης έμαθα ότι από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ έγιναν φέτος δύο εκπομπές αφιερωμένες στην αλληλογραφία του Μότσαρτ, στην εκπομπή Μικρές δεξαμενές μελάνης της Αφροδίτης Κοσμά, στις οποίες χρησιμοποιήθηκε υλικό από το βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα και από άλλα βιβλία. Μπορείτε να τις ακούσετε εδώ (Πρώτη εκπομπή και Δεύτερη εκπομπή).
Ξεκινάμε λοιπόν τις επιστολές του Μότσαρτ.
Η πρώτη επιστολή γράφτηκε το 1777, από το Μανχάιμ. Ο Μότσαρτ έχει παραιτηθεί από την υπηρεσία του στην αυλή του Σάλτσμπουργκ και έχει φύγει με τη μητέρα του ταξίδι με τελικό προορισμό το Παρίσι. Στο Μανχάιμ θα περάσουν τον χειμώνα του 1777.
[Μανχάιμ, 8 Νοεμβρίου 1777]
Αγαπημένε μου μπαμπά!
Δεν μπορώ να γράψω ποιητικά, δεν είμαι ποιητής. Δεν ξέρω να χειρίζομαι τις φράσεις με τέτοια τέχνη που να τις κάνω να δίνουν σκιές και φως, δεν είμαι ζωγράφος. Ούτε μπορώ να εκφράσω τα αισθήματα και τις σκέψεις μου με χειρονομίες και παντομίμα, δεν είμαι χορευτής. Το μπορώ όμως με τους ήχους, είμαι μουσικός. Αύριο θα παίξω, στου Καννάμπιχ, προς τιμήν σας, τις ευχές μου για τη γιορτή σας στο πιάνο. Για σήμερα, αρκούμαι στο να σας ευχηθώ, απ’ όλη μου την καρδιά, πολυαγαπημενε μου πατέρα, όλα όσα σας εύχομαι κάθε μέρα, πρωί και βράδυ: υγεία, μακροζωία και καλή διάθεση. Ελπίζω επίσης ότι τώρα θα έχετε λιγότερες σκοτούρες απ’ όσες όταν ήμουν στο Σάλτσμπουργκ, διότι πρέπει να ομολογήσω ότι η μοναδική αιτία ήμουν εγώ. Με κακομεταχειρίζονταν και δεν το άξιζα — σεις φυσικά με συμπονούσατε, αλλά το παίρνατε πολύ κατάκαρδα. Βλέπετε, αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο άφησα τόσο γρήγορα το Σάλτσμπουργκ. Ελπίζω έτσι η ευχή μου να εκπληρωθεί. Θα κλείσω τώρα με μια μουσική φιλοφρόνηση. Σας εύχομαι να ζήσετε τόσα πολλά χρόνια που να φτάσετε να μην μπορείτε πλέον να συνθέσετε τίποτα καινούργιο. Να είστε καλα. Με όλο μου το σεβασμό σας παρακαλώ να συνεχίσετε να μ’ αγαπάτε λίγο και να αρκεστείτε σ’ αυτή τη θλιβερή φιλοφρόνηση, ώσπου στη μικρούτσικη και στενή ντουλάπα του μυαλου μου να φτιάξω καινούργια συρτάρια για να βάλω μέσα τη σοφία που σκοπεύω στο μέλλον να αποκτήσω. Φιλώ χίλιες φορές τα χέρια του μπαμπά και παραμένω έως τον θάνατο,
πολυαγαπημένε μου πατέρα,
ο ευπειθέστατος γιος σας
Βόλφγκανγκ Αμαντέ Μοτσαρτ
Μανχάιμ, 8 Νοεμβρίου 1777
Ο Καννάμπιχ που αναφέρεται ήταν ο Κρίστιαν Κανάμπιχ (1731-1798), αρχιμουσικός της αυλής του Μανχάιμ, συνθέτης με σημαντικό έργο, που συνδέθηκε φιλικά με τον Μότσαρτ και τον βοήθησε.
Και το δεύτερο γράμμα που θα παρουσιάσω είναι γραμμένο από το Μανχάιμ έξι μέρες μετά το προηγούμενο. Παραλήπτης και πάλι ο Λεοπόλδος.
[Μανχάιμ, 14 Νοεμβρίου 1777]
Εγώ, ο Γιοχάνες Κρισόστομους Αμαντέους Βολφγκάνγκους Σιγκισμούντους Μότσαρτ, ομολογώ ότι χτες και προχτές (αλλά και άλλες φορές) δεν γύρισα στο σπίτι παρά τα μεσάνυχτα και ότι από τις 10 το βράδυ έως την εν λόγω ώρα βρισκόμουν στου Καννάμπιχ, τη παρουσία και τη συντροφία του εν λόγω Καννάμπιχ, της συζύγου του, της κόρης του, του κυρίου θησαυροφύλακα, του Ραμ και του Λανγκ, όπου συχνά, χωρίς τύψεις και πολύ ανέμελα, παίζουμε φτιάχνοντας ρίμες. Και μάλιστα, αποκλειστικά και μόνο με βρωμόλογα, σκατά, χέζω, γλείψε μου τον κώλο, στη σκέψη και στα λόγια… αλλά όχι με πράξεις.
Δεν θα συμπεριφερομουν με τέτοια αποχαλίνωση χωρίς την παρώθηση και την υποκίνηση της αρχισυνωμότισσας — της λεγόμενης Λίζελ (Ελιζαμπέτα Καννάμπιχ)· οφείλω όμως να ομολογήσω ότι πολύ το διασκέδασα. Αναγνωρίζω από τα βάθη της καρδιάς μου όλα αυτά τα αμαρτήματα και τα πλημμελήματα, ελπίζοντας να μπορώ να τα εξομολογούμαι αρκετά συχνά, και παίρνω την ακλόνητη απόφαση να βελτιώνω όλο και περισσότερο την έκλυτη ζωή που άρχισα να διάγω. Για το λόγο αυτό ζητώ τη θεία συγχώρεση, αν είναι εύκολο να μου δοθεί· αν όχι, το ίδιο μου κάνει, γιατί το παιχνίδι θα συνεχιστεί. Lusus enim suum habet abitum, όπως λέει και ο μακάριος ψάλτης Μάισνερ, Κεφ. 9, σελ. 24. Επιπλέον, ο άγιος Ασέντιτορ, προστάτης της σούπας από καφέ, της μουχλιασμένης λεμονάδας, του ζωμού από αμύγδαλα χωρίς αμύγδαλα και κυρίως του παγωτού φράουλα με παγάκια, μια και είναι μεγάλος γνώστης και καλλιτέχνης σχετικά με τα παγωμένα πράγματα. Θα αντιγράψω όσο πιο σύντομα γίνεται σ’ ένα χαρτί μικρού σχήματος τη σονάτα που έγραψα για τη δεσποινίδα Καννάμπιχ [Σονάτα για πιάνο σε ντο μείζονα, Κ. 309] και θα τη στείλω στην αδερφή μου. Άρχισα να διδάσκω εδώ και τρεις μέρες τη σονάτα μου στη δεσποινίδα Ρόζα· σήμερα τελειώσαμε το Αλέγκρο. Περισσότερο θα δυσκολευτούμε στο Αντάντε, γιατί είναι πολύ εκφραστικό και πρέπει να παιχτεί ακριβώς με το γούστο, τα πιάνο και τα φόρτε που υποδεικνύω. Η κοπέλα είναι πολύ επιδέξια και μαθαίνει πολύ εύκολα. Το δεξί της χέρι είναι πολύ καλό, αλλά δυστυχώς δεν τα πάει καθόλου καλά με το αριστερό. Συχνά τη λυπάμαι, μπορώ να πω, όταν τη βλέπω πόσο κοπιάζει. Αγκομαχάει, και όχι από αδεξιότητα, αλλά επειδή δεν έχει μάθει, επειδή δεν της έδειξε κάποιος πώς είναι το σωστό. Της μίλησα, το ίδιο και στη μητέρα της, και είπα πως αν ήμουν ο επίσημος δάσκαλός της θα κλείδωνα όλες τις παρτιτούρες που έχει, θα σκέπαζα το πιάνο με ένα μαντίλι και θα την έβαζα να κάνει ασκήσεις με το δεξί και το αριστερό χέρι, απαλά-απαλά στην αρχή, γυρίσματα, τρίλιες, ποικίλματα και τα λοιπά, όλο ασκήσεις, ώσπου τα χέρια της να μάθουν να παίρνουν σωστές θέσεις, και στη συνέχεια θα ήμουν βέβαιος ότι θα την έκανα καλή πιανίστρια.
Η λατινικούρα του Μότσαρτ σημαίνει περίπου «το παιχνίδι θα συνεχιστεί», ενω η εκκλησιαστική παραπομπή είναι ανύπαρκτη. Το Ascenditor είναι περιπαιχτική λατινική μετάφραση του επωνύμου του Άντον Στάιγκερ (αυτός που ανεβαίνει), που είχε ανοίξει το πρώτο καφενείο στο Σάλτσμπουργκ.
Στο ταξίδι αυτό, ο Μότσαρτ γνώρισε στο Άουγκσμπουργκ (γενέθλια πόλη του πατέρα του) την ξαδέρφη του Μαρία Άννα Θέκλα Μότσαρτ, την επονομαζόμενη Μπέσλε (ξαδερφούλα). Οι δυο νέοι αισθάνθηκαν αμοιβαία έλξη και στην αλληλογραφία τους βρίσκουμε αρκετά υπονοούμενα. Το επόμενο γράμμα που θα δούμε απευθύνεται ακριβώς στη Μπέσλε και είναι γραμμένο το 1780 από το Σάλτσμπουργκ όπου έχει επιστρέψει ο Μότσαρτ.
Στην προσφώνηση ο Μότσαρτ παίζει με την ομοιότητα ανάμεσα στις λέξεις Bäschen (ξαδερφούλα) και Bässchen (μικρό μπάσο)
Σάλτσμπουργκ 10 Μαΐου 1780
Πολυαγαπημένη, εξαίρετη,
πανέμορφη, αξιαγάπητη,
γοητευτική, Φύσα με στον πισινό
με έναν ανάξιο ξάδερφο
αγανακτισμένη Είναι ωραίο
μπασοξαδερφούλα κάνει καλό!
ή
βιολοντσελάκι
Το αν εγώ, ο Γιοχάνες Κρυσόστομους Σιγκισμούντους Αμαντέους Βολφγκάνγκους Μοτσάρτους, μπορέσω να ηρεμήσω, να καταπραΰνω ή να μετριάσω έστω και κατά ένα τακούνι παντούφλας το θυμό που διακατέχει τη χαριεστάτη ομορφιά σας (ορατών τε πάντων και αοράτων) είναι ένα ερώτημα στο οποίο θα ήθελα πολύ να απαντήσω.
[…]
Ναι, αγαπητό μου βιολοντσελάκι! Έτσι είναι ο κόσμος, άλλος έχει το πορτοφόλι κι άλλος τα λεφτά, κι εκείνος που δεν έχει ούτε το ένα ούτε το άλλο δεν έχει τίποτα, και το τίποτα είναι ίδιο με το πολύ λίγο, ενώ το λίγο δεν είναι πολύ, κατά συνέπεια το τίποτα είναι πάντοτε λιγότερο από το λίγο και το λίγο πάντοτε περισσότερο από το όχι πολύ και το πολύ πάντοτε περισσότερο από το λίγο, και… έτσι είναι, έτσι ήταν κι έτσι θα είναι. [ . . . ]
Ο ταπεινότατος και ευπειθέστατος δούλος σας
Ο κώλος μου δεν είναι Βιεννέζος [Στα γερμανικά αυτό ομοιοκαταληκτεί: diener-Wiener]
Γυρίστε από την άλλη μεριά.
Υ.Γ.: Ο θίασος του Μπεμ έφυγε κιόλας; Πείτε μου, καλή μου, σας παρακαλώ για τ’ όνομα του Θεού! Ω! Θα πήγαν στο Ουλμ, έτσι; Ω, βεβαιώστε με επ’ αυτού, σας εξορκίζω σε ό,τι έχετε ιερό. Oι θεοί γνωρίζουν ότι είμαι ειλικρινής.
Τι κάνει του Πύργου ο Μιχαλάκης; [άγαλμα στην εκκλησία του Άουγκσμπουργκ]
Φυσήξτε μου τον πισινό λιγάκι
Ο Φογκτ και η συμβία πώς τα πάνε;
Δεν χώρισαν ακόμα; Πώς περνάνε;
[ · · · ]
Χαιρετισμούς από μένα και όλους μας στον κύριο δημιουργό σας και την κυρία δημιουργό σας, δηλαδή σε αυτόν που μόχθησε να σας κάνει και σε αυτήν που τον άφησε να της το κάνει. Αντίο, αντίο, άγγελέ μου. Ο πατέρας μου σας στέλνει την πατραδελφική του ευλογία και η αδερφή μου σας δίνει χίλια ξαδερφικά φιλιά. Και ο ξάδερφός σας σας δίνει αυτό που δεν έχει δικαίωμα να σας δώσει.
Αντίο, αντίο άγγελέ μου.
Το 1781 ο Μότσαρτ έρχεται σε σύγκρουση με τον αρχιεπίσκοπο Κολορέντο και απολύεται. Εγκαθίσταται στη Βιέννη και προσπαθεί να βιοποριστεί με τη μουσική του χωρίς να έχει σταθερό μισθό. Το επόμενο γράμμα είναι σταλμένο στον πατέρα του στις 26.9.1781 και αποτελεί την εκτενέστερη ανάλυση του Μότσαρτ για ένα έργο του -πρόκειται για την όπερα Απαγωγή απ’ το σεράι (και «Αρπαγή» θα το ακούσετε) σε γερμανικό λιμπρέτο του Στεφανί. Βλέπουμε πόσες επεμβάσεις κάνει ο Μότσαρτ στο λιμπρέτο και πώς μετατρέπει ένα ζίνγκσπιλ σε όπερα.
Βιέννη, 26 Σεπτεμβρίου 1781
Πολυαγαπημένε μου πατέρα!
Συγχωρήστε με που την τελευταία φορά σας έκανα να πληρώσετε περισσότερα ταχυδρομικά για το γράμμα μου! [του είχε στείλει το λιμπρέτο της όπερας -την εποχή εκείνη τα ταχυδρομικά τα πλήρωνε συνήθως ο παραλήπτης] Αλλά, μια και δεν είχα τίποτα σημαντικό να σας γράψω, σκέφτηκα να σας κάνω να χαρείτε, δίνοντάς σας μια μικρή ιδέα της όπεράς μου.
Στην αρχή, η όπερα άρχιζε με έναν μονόλογο, αλλά παρακάλεσα τον κ. Στεφανί να τον μετατρέψει σε μικρή αριέτα [Hier soll ich dich denn sehen, άρια του Μπελμόντε] και, αντί να έχει τα δυο πρόσωπα να φλυαρούν στη σκηνή μετά το τραγουδάκι του Οσμίν, να τους γράψει ένα ντουέτο [Ντουέτο Μπελμόντε-Οσμίν, Verwünscht seist du…]. Μια και τον ρόλο του Οσμίν τον προορίζουμε για τον κύριο Φίσερ, ο οποίος έχει οπωσδήποτε εξαιρετική φωνή μπάσου (αν και ο αρχιεπίσκοπος μου είχε πει ότι η φωνή του είναι πολύ βαθιά για μπάσο και τον διαβεβαίωσα ότι την άλλη φορά θα τραγουδούσε πιο ψηλά), πρέπει να αξιοποιήσουμε έναν τέτοιον άνθρωπο, πολύ περισσότερο που έχει εδώ το δικό του κοινό. Γιατί στην αρχική μορφή του λιμπρέτου ο Οσμίν δεν έχει παρά αυτό το τραγουδάκι και τίποτ’ άλλο, παρα μονο στο τρίο και στο φινάλε. Λοιπόν, του δώσαμε μιαν άρια στην πρώτη πράξη [Solche hergelaufne Laffen] και μιαν άλλη στη δεύτερη. Την άρια την έδωσα εγώ στον Στεφανί και η μουσική ήταν στο μεγαλύτερο μέρος της έτοιμη πριν ο Στεφανί ακούσει μια λέξη της άριας. Σε σας έστειλα μονάχα την αρχή και το τέλος της, το οποίο θα πρέπει να αρέσει, έτσι όπους η οργή του Οσμίν γυρνάει στο κωμικό επειδή χρησιμοποιώ τούρκικη μουσική. Στην ανάπτυξη της άριας, αφήνω να λάμψουν οι όμορφοι βαθιοί τόνοι της φωνής του τραγουδιστή (ό,τι κι αν λέει ο Μίδας του Σάλτσμπουργκ [ο άξεστος μουσικά αρχιεπίσκοπος]). Το κομμάτι που λέει «Drum beim Barte des Propheten» [«Μα τα γένια του προφήτη», το τελευταίο μέρος της άριας] είναι βέβαια στο ίδιο τέμπο, αλλά με γρήγορες νότες· η οργή του μεγαλώνει συνεχώς, ενώ θα πίστευε κανείς πως η άρια τελειώνει· το αλέγκρο ασάι, σε εντελώς διαφορετικό μέτρο και τόνο όπως είναι, θα κάνει, φαντάζομαι, πολύ καλό εφέ. Γιατί όταν κάποιος είναι τόσο βίαια θυμωμένος ξεπερνάει κάθε κανόνα, κάθε μέτρο και κάθε όριο, δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του· πρέπει λοιπόν και η μουσική να μην αναγνωρίζει τον εαυτό της. Επειδή όμως τα πάθη, βίαια ή όχι, δεν πρέπει ποτέ να παρουσιάζονται μέχρι σημείου που να προκαλούν απέχθεια, αλλά και η μουσική, ακόμα και στην πιο ανυπόφορη κατάσταση, δεν πρέπει ποτέ να ενοχλεί το αυτί αλλά πάντα να προκαλεί ευχαρίστηση, επειδή λοιπόν η μουσική οφείλει πάντα να παραμένει μουσική, δεν διάλεξα την ξένη τονικότητα του φα (όπως στην άρια) αλλά μιαν οικεία· όχι όμως την πιο γειτονική, τη ρε μείζονα, αλλά την πιο μακρινή, τη λα ελάσσονα.
Ας περάσουμε τώρα στην άρια του Μπελμόντε, σε λα μείζονα, «Ω με πόση αγωνία, ω, με πόση φλόγα» [O wie ängstlich o wie feurig]. Ξέρετε πώς το εξέφρασα αυτό; Και πώς έδειξα την ερωτευμένη καρδιά του που πάλλεται; Με τα δυο βιολιά που παίζουν σε οκτάβα. Είναι η αγαπημένη άρια όλων όσων την άκουσαν — και η δική μου άλλωστε. Είναι γραμμένη απ’ την αρχή ως το τέλος για τη φωνή του Ανταμπέργκερ. Βλέπεις το τρέμουλο, το δισταγμό, βλέπεις παλλόμενο το στήθος να φουσκώνει — αυτό το εκφράζω με ένα κρεσέντο. Ακούς τους ψιθύρους και τους αναστεναγμούς, που τους δίνω βάζοντας τα πρώτα βιολιά με σουρντίνα και ένα φλάουτο να παίζουν ταυτοφωνία.
Το χορωδιακό των γενιτσάρων [Singt dem grossen Bassa Lieder] έχει όλα όσα μπορεί να ζητήσει κανείς από μια χορωδία γενιτσάρων: σύντομο και εύθυμο, γραμμένο ειδικά για ν’ αρέσει στους Βιεννέζους. Στην άρια της Κονστάντσε [Ach ich liebte] έκανα μια μικρή παραχώρηση στο επιδέξιο λαρύγγι της μαμζέλ Καβαλιέρι. «Ο χωρισμός ήταν η σκληρή μου μοίρα και τώρα τα μάτια μου πνίγονται στα δάκρυα»: προσπάθησα να το εκφράσω όσο περισσότερο μου το επιτρέπει μια άρια ντι μπραβούρα αλά ιταλικά. Το hui που λέει το άλλαξα σε schnell. «Doch wie schnell schwand meine Freude», κτλ. Δεν ξέρω πώς σκέφτονται οι Γερμανοί ποιητές μας. Ακόμα όμως κι αν δεν καταλαβαίνουν τίποτα από θέατρο, απ’ όσα ζητάει η όπερα, δεν θα έπρεπε και πάλι να βάζουν τους ανθρώπους να μιλούν σαν να φωνάζουν στα γουρούνια. Hui Sau. [To hui ήταν μεν συνώνυμο με το schnell, αλλά το χρησιμοποιούσαν επίσης για να φωνάζουν τα γουρούνια]
Τώρα το τρίο, το φινάλε δηλαδή της πρώτης πράξης [Marsch! Marsch! Marsch!]. Ο Πεντρίλιο έκανε τον κύριό του να περάσει για αρχιτέκτονας, ώστε να μπορέσει να συναντήσει την Κονστάντσε του στον κήπο. Ο Πασάς τον προσέλαβε στην υπηρεσία του. Ο Οσμίν, ο επιστάτης, που δεν ξέρει τίποτα για την υπόθεση, ένας άξεστος και βάναυσος τύπος, ορκισμένος εχθρός όλων των ξένων, δεν θέλει να τους αφήσει να μπουν στον κήπο. Η αρχή είναι πολύ σύντομη και, μια και το κείμενο προσφέρεται, έκανα μια αρκετά πετυχημένη σύνθεση για τρεις φωνές. Ύστερα αρχίζει αμέσως η μείζων, σε πιανίσιμο — πρέπει να πάει πολύ γρήγορα — και ακολουθεί το τέλος, που θα κάνει πολύ θορυβο. Άλλωστε, έτσι πρέπει να είναι το φινάλε μιας πράξης: όσο πιο θορυβώδες, τόσο το καλύτερο. Και όσο συντομότερο, πάλι τόσο το καλύτερο, για να μην κρυώσει το κοινο πριν ερθει το χειροκρότημα.
| … | Για να τα πετύχω όλα αυτά, θα πρέπει να κάνω μεγάλες αλλαγές στο λιμπρέτο και να βάλω νέα στοιχεία στην πλοκή. Και καθώς ο Στεφανί είναι πνιγμένος στη δουλειά, θα πρέπει να κάνω λίγη υπομονή. Όλοι καταφέρονται εναντίον του Στεφανί και δεν αποκλείεται να μην είναι τόσο φιλικός μαζί μου όταν εγώ δεν είμαι μπροστά, αλλά διασκευάζει το λιμπρέτο όπως θέλω εγώ, ούτε μια τρίχα διαφορετικά, και μα το Θεό δεν του ζητώ περισσότερα! [ . . . ]
Αντίο, να είστε καλά, σας φιλώ 1.000 φορές τα χέρια, αγκαλιάζω την αδελφή μου (που ελπίζω να είναι καλύτερα στην υγεία της) εκ βάθους καρδίας και παραμένω ο ευπειθέστατος γιος σας
Β.Α. Μότσαρτ
Το τελευταίο γράμμα που θα δούμε είναι ένα από τα τελευταία που έγραψε ο Μότσαρτ, δυο μήνες πριν πεθάνει. Απευθύνεται στη γυναίκα του την Κονστάνς που έκανε λουτροθεραπεία στο Μπάντεν, μια λουτρόπολη κοντά στη Βιέννη. Ο Μότσαρτ ήταν δοσμενος στις παραστάσεις της όπερας Μαγεμένος αυλός, που παιζόταν σε ένα απόκεντρο θεατράκι αλλά σιγά σιγά κατακτούσε το κοινό. Παρά τα μεγάλα χρέη του, πάντως, ο Μότσαρτ διατηρούσε κάποια στοιχεία ευμάρειας, όπως ιδιόκτητο μπιλιάρδο ή άλογο. Κάποια ονόματα είναι σβησμένα στο γράμμα από τον Νίσσεν, τον δεύτερο σύζυγο της Κονστάνς. Ο Μότσαρτ ειρωνεύεται τον Σουσμάγιερ, συνεργάτη του, ο οποίος συνόδευε την Κονστάνς στα λουτρά -και όχι μόνο, λένε κάποιοι. Ο Σουσμάγιερ ολοκλήρωσε το Ρέκβιεμ μετά τον θάνατο του Μότσαρτ.
Βιέννη, 7 Οκτωβρίου 1791
Παρασκευή, ώρα δέκα και μισή
τη νύχτα
Πολυαγαπημένη μου, καλή μου γυναικούλα!
Μόλις γύρισα από την όπερα. Ήταν όπως πάντα γεμάτη. Το ντουέτο Άντρας και γυναίκα [Bei Männern, welche Liebe fühlen] και το γκλόκενσπιλ [Das klingt so herrlich, φινάλε της πρώτης πράξης] της πρώτης πράξης μπιζαρίστηκαν, όπως συνήθως, και επιπλέον το τρίο των αγοριών στη δεύτερη πράξη [Seid uns zum zweitenmal willkommen]. Αλλά αυτό που μ’ αρέσει περισσότερο είναι η σιωπηρή επιδοκιμασία! Φαίνεται ολοκάθαρα ότι η όπερα ανεβαίνει γρήγορα και συνεχώς.
Τώρα, για το πώς τα περνάω: αμέσως μόλις έφυγες έπαιξα δυο παρτίδες μπιλιάρδο με τον κ. φον Μότσαρτ (αυτόν που έγραψε την όπερα που παίζεται στο θέατρο του Σικανέντερ). Μετά πούλησα το παλιάλογό μου για 14 δουκάτα. Μετά είπα στον Γιόζεφ τον Πρίμους [ταβερνιάρης εκεί κοντά] να μου φέρει ένα φλιτζάνι μαύρο καφέ, ενώ κάπνιζα ένα υπέροχο τσιμπούκι. ‘Υστερα ενορχήστρωσα σχεδόν ολόκληρο το Ρόντο του Στάντλερ [Το τρίτο μέρος του Κοντσέρτου για κλαρινέτο, Κ. 622]. Στο μεταξύ, ήρθε γράμμα του Στάντλερ από την Πράγα. Οι Ντούσεκ είναι όλοι τους καλά. Απ’ ό,τι φαίνεται δεν πήραν το γράμμα σου, αν και δυσκολεύομαι να το πιστέψω! Αρκεί. Ξέρουν ήδη όλοι τους την καταπληκτική επιτυχία της γερμανικής μου όπερας. Το πιο περίεργο όμως είναι ότι το βράδυ που ανέβαινε για πρώτη φορά η γερμανική μου όπερα, το ίδιο βράδυ στην Πράγα παιζόταν για τελευταία φορά ο Τίτος [Η μεγαλοψυχία του Τίτου, όπερα σέρια του Μότσαρτ], επίσης με καταπληκτική επιτυχία. [ . . . ]
Μου γράφει επίσης ο Στάντλερ ότι ο […] και τώρα βλέπω κι εγώ ότι είναι γάιδαρος. Ο […] εννοείται, όχι ο Στάντλερ. Δηλαδή κι αυτός είναι λιγάκι γάιδαρος, όχι πολύ όμως. Αλλά ο […], ε αυτός είναι γάιδαρος με πατέντα.
Στις πεντέμισι διάβηκα την Στούμπεντορ και έκανα τον αγαπημένο μου περίπατο, μέσα απ’ το πάρκο, ως το θέατρο. Αλλά τι βλέπω; Τι μυρίζω; Κατέφθασε ο Δον Πρίμους με τις κοτολέτες μου! Che gusto! Τώρα τις τρώω στην υγειά σου. Το ρολόι χτυπάει έντεκα. Μήπως κοιμάσαι κιόλας; Σς! Σς! Σς! Έννοια σου, δεν θα σε ξυπνήσω!
Σάββατο, 8 του μηνός. Χτες βράδυ έπρεπε να μ’ έβλεπες που έτρωγα! Δεν έβρισκα το παλιό τραπεζομάντιλο και έβγαλα ένα άλλο, άσπρο σαν το παρθένο χιόνι — και το διπλό μου κηροπήγιο! […] Σήμερα ο κομμωτής ήρθε ακριβώς στις έξι το πρωί· ο Πρίμους είχε ήδη ανάψει τη φωτιά απ’ τις πεντέμισι και με ξύπνησε στις έξι παρά τέταρτο. Αχ, γιατί στο καλό να βρέχει σήμερα; Εγώ έλπιζα ότι θα έβρισκες καλό καιρό! Τυλίξου ζεστά-ζεστά μην κρυώσεις. Ελπίζω τα λουτρά να σε ωφελήσουν και να περάσεις εύκολο χειμώνα, γιατί η μόνη αιτία που σε πήγα στο Μπάντεν ήταν η ελπίδα ότι θα σου κάνει καλό στην υγεία σου. Χωρίς εσένα, η ώρα εδώ δεν περνάει, το ήξερα άλλωστε πως έτσι θα ’ταν. Αν δεν είχα τίποτα να κάνω, θα πέρναγα όλη τη βδομάδα εκεί μαζί σου, αλλά εκεί δεν υπάρχει βολικό μέρος για να δουλέψω και θα ’θελα, όσο μπορώ, να μη βρεθούμε ξανά σε οικονομικές δυσκολίες. Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα απ’ το να μπορείς να ζεις λιγάκι ήσυχος, αλλά γι’ αυτό χρειάζεται δουλειά σκληρή και με χαρά μου την κάνω.
Δώσε από μένα στον Σουσμάγερ μερικά γερά χαστούκια και πες σε παρακαλώ στη Σοφία (σ’ αυτή, χίλια φιλιά) να του δώσει κι εκείνη κάμποσα. Για όνομα του Θεού, φρόντισε μην του λείψουν και παραπονεθεί! Για τίποτα στον κόσμο δεν θα ’θελα να με κατηγορήσουν, τώρα ή αργότερα, ότι δεν τον περιποιήθηκα και δεν τον φρόντισα καταπώς του ταιριάζει, γι’ αυτό μη λυπηθείτε τις σφαλιάρες -το πολύ ποτέ δεν έβλαψε.
Καλό θα ήταν επίσης να του μαγκώσετε τη μύτη μ’ ένα καβούρι, να του βγάλετε κάνα μάτι ή να του κάνετε κάποια άλλη πληγή που να φαίνεται, ώστε να μη μπορεί ο μάγκας να αρνηθεί αυτό που έλαβε απο σας. Αντίο, αγαπημένη μου γυναικούλα! Το αμάξι ετοιμάζεται να φύγει. Ελπίζω οπωσδήποτε να λάβω κάτι από σένα και με τούτη τη γλυκιά ελπίδα σε φιλώ 1.000 φορές και μένω για πάντα ο
άντρας σου που σ’ αγαπάει
Β.Α.Μότσαρτ
Γς said
Καλημλερα
Μότσαρτ;
Αμαντέους Μότσαρτ;
Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ;
Γς said
>να σας ευχηθώ, απ’ όλη μου την καρδιά, πολυαγαπημενε μου πατέρα
Κι εγώ μιλούσα στον πληθυντικό του πατέρα μου.
Ντάξει δεν είμαι τόσο παλιός, αλλά φαντάζομαι κι άλλοι με καλή ανατροφή, Γαλλικά και πιάνο, εδώ μέσα στο ιστολόγιο,
cronopiusa said
ευχαριστούμε
cronopiusa said
καλά, δεν ξέρω πως τα κατάφερα
atheofobos said
Σχετικά με τον πληθυντικό στους γονείς:
ΔΕΝ ΜΑΣ ΧΕΖΕΤΕ ΜΗΤΕΡΑ !
http://atheofobos2.blogspot.gr/2010/11/blog-post.html
cronopiusa said
Νίκο, σβήστα
έχω πρόβλημα με το πισι πάλι
Γιάννης Ιατρού said
Καλημέρα
3/4 Κρόνη,
η λίστα έχει πολλά του Mozart, ποιο απ΄ όλα θέλεις να βάλεις; Ίσως αυτό;
gpoint said
Γράμματα από το Μανχάιμ…ηρωίνη του Μανχάιμ έγραφε οΤσιφόρος αναπόφευκτος ο συνειρμός μ’ αυτά που διάβασα και γνωστή η αντιπάθειά μου στον πολυδιαφημισμένο -άγνωστο πριν το 1900- συνθέτη που ενώ βαφτίστηκε Theophilus το γύρισε σε Amadeus…
Από την άλλη έχουμε κι άλλο μουσικό μνημόσυνο σήμερα, χριστιανού εκ μεταγραφής όπως διάβασα…
http://www.sdna.gr/monimes-stiles/san-simera/article/405401/toy-elafroy-o-zak-kai-toy-rempetikoy
Γς said
Η μουσική που βάζουν στα λουλούδια.
Μοτσαρτ πάντως δεν έχω ακούσει.
Μερικοί χαζομπαμπάδες όμως
Γιάννης Ιατρού said
3, 4, 6 Cronopiusa
δες το μέηλ σου 🙂
Γς said
Κι ο δικός μας Amadeus
Δύτης των νιπτήρων said
Ωραίο τυπάκι, που θα έλεγε κι η νεολαία.
Η δεύτερη επιστολή σε ποιον απευθύνεται;
Πέπε said
Καλημέρα.
> > ώσπου στη μικρούτσικη και στενή ντουλάπα του μυαλου μου να φτιάξω καινούργια συρτάρια για να βάλω μέσα τη σοφία που σκοπεύω στο μέλλον να αποκτήσω.
Εκπληκτικό!!
> > … η φωνή του είναι πολύ βαθιά για μπάσο
Σίγουρα έτσι λέει; Ο μπάσος είναι η πιο βαθιά από τις κλασικές αναγνωρισμένες φωνές. Υπάρχουν άντρες που φτάνουν πιο χαμηλά από τα «επίσημα» όρια του μπάσου, αλλά είναι σπάνιο. (Για κάποιο λόγο είναι λιγότερο σπάνιο ειδικά στη Ρωσία.) Θα μπορούσε να είναι πολύ ψηλή η φωνή του για μπάσο, ή πολύ βαθιά για βαρύτονο (που είναι ο επόμενος προς τα πάνω), αλλά τόσο βαθιά που να μην κάνει για μπάσος, δηλαδή τόσο βαθιά που οι νότες του μπάσου να του πέφτουν πολύ ψηλές, είναι περίεργο.
sarant said
Καλημέρα, ευχαριστώ πολύ για τα πρώτα σχόλια!
12 Πάλι προς τον πατέρα του, το πρόσθεσα.
13 Και όμως έτσι λέει. Ο Φίσερ είχε πολύ βαθιά φωνή και ο Μότσαρτ στην άρια αυτή του εδωσε ευκαιρία να την επιδειξει.
er singe zu tief für einen Bassisten ειναι η γερμανική διατύπωση.
Ετσι το είπε ο αρχιεπίσκοπος, που βέβαια είναι άσχετος απο μουσική.
Γς said
>τη σονάτα που έγραψα για τη δεσποινίδα Καννάμπιχ
http://www.youtube.com/watch?v=7QgT4_e8PTg
Emphyrio said
Για να προλαβω:
Βεβαια δεν ειναι το μοναδικο του σπουδαιο, ουτε μονο η Petibon και η Damrau αξιζουν.
dryhammer said
15 μια άλλη σονάτα για τη διδα Cannabich
sarant said
17 🙂
Ευχαριστώ για τα νεότερα!
Ριβαλντίνιο said
@ 13 Πέπε
μυαλό – συρτάρια
Σκύλος said
Χωνεύοντας το αρνάκι στο φούρνο με τις πατάτες τις τηγανητές, αναρωτήθηκα πώς να’ταν άραγε ο γραφικός χαρακτήρας αυτουνού του παλιοχαρακτήρα
Πηγή: https://www.justcollecting.com/miscellania/mozart-autographed-manuscripts-total-568-000-at-sothebys
Δημήτρης Μαρτῖνος said
Γειά σας κι ἀπὸ μένα.
Κεσάτια σήμερα μὲ τὶς «Πέντε πιστολιὲς τοῦ Μότσα… (ὅπως διάβασα ἀρχικὰ τὸν συντετμημένο τίτλο στὴν στὴλη τῶν σχολίων). Θὰ μποροῦσε νὰ γίνει ὡραῖος τίτλος γιὰ ρεμπέτικο (ἐκεῖ τὸ μυαλό μου) γιὰ τὶς πέντε πιστολιὲς ποὺ ἔριξε ὁ Μότσας ὁ νταὴς στὸν… (συμπληρῶστε κατὰ βούληση). Μπορεῖ στὸν …Ἀντώνη τὸ μπαμπέση τὸ Σαλιάρη· δὲν τὸν πέτυχε ὄμως κι ὁ ἄλλος τὸν ἔφαγε μπαμπέσικα. Τοῦ ᾿βαλε φαρμάκι στὸ μαῦρο ποὺ φουμάριζε!
@17. Σ᾿ αὐτὸ τὸ πνεῦμα καὶ ἡ Σονάτα γιὰ τὴν δεσποινίδα Καννάμπιχ 🙂
sarant said
20 Και όλες οι επιστολές σε κείμενο, εδώ:
http://dme.mozarteum.at/DME/briefe/doclist.php
(Τότε που έφτιαχνα το βιβλίο δεν είχαμε τέτοιες ευκολίες…)
gpoint said
# 21
Πάντως αν κάνεις τον κόπο να ακούσεις την όπερα Φάλσταφφ του Σαλιέρι μπορεί να αρχίσεις να αμφιβάλλεις για το ποιός έκλεψε ποιόν… ούτε είναι τυχαίο πως από τα χέρια του βγήκαν Μπετόβεν, Σούμπερτ και Λιστ.
sumac said
Μιας και το ανέφερες υπάρχει πιθανότητα να επανακυκλοφορήσει το βιβλίο αυτό;
Γιάννης Κουβάτσος said
Και ένα ποίημα του Σαχτούρη για τον Μότσαρτ:
Γιάννης Κουβάτσος said
Άσχετο με το σημερινό θέμα , αλλά το ξέρατε ότι ένας από τους χορηγούς της εκδήλωσης για τη «Μοναδικότητα της ελληνικής γλώσσας» ήταν και η ΕΡΤ; Εγώ δεν το ήξερα και μια σύγχυση για το πού πάνε τα λεφτουδάκια μας την πήρα:
http://yannisharis.blogspot.gr/2017/12/blog-post.html?m=1
Χάρης said
8 Από πού προκύπτει πως ο Mozart ήταν άγνωστος πριν το 1900;
sarant said
24 Θα ανατυπωθεί μέσα στο 2018, μου είπαν
26 Μήπως ήταν μόνο χορηγός επικοινωνίας; (όχι ότι κι αυτό δεν είναι σημαντικό)
Γιάννης Κουβάτσος said
Χορηγός επικοινωνίας μάλλον, Νίκο. Αλλά στο παρακάτω λινκ λέει ότι η ΕΡΤ μέσω αυτών των χορηγιών επικοινωνίας στηρίζει τον πολιτισμό, την καλλιτεχνική δημιουργία και την επιστημονική έρευνα. Επιστημονική έρευνα χωρίς να συμμετέχουν στην εν λόγω εκδήλωση για τη γλώσσα γλωσσολόγοι; Και να ‘ταν μόνο αυτό…
https://www.google.gr/url?sa=t&source=web&rct=j&url=http://company.ert.gr/uncategorized/ert-xorigies/&ved=0ahUKEwi4iJqkle7XAhVjQpoKHVFWDu4QFggjMAA&usg=AOvVaw1HjWrX_40rxtv_h1CGXPs8
gpoint said
# 27
Κοίταξε επειδή εγώ δεν είμαι καλός σε ψαχτήρια και τέτοια αν το ψάξεις θα βρεις πως σχεδόν όλες οι όπερές του κάνανε λίγες παραστάσεις με την εμφανισή τους, εξαφανίσθηκαν για πολλά χρόνια και εμφανίσθηκαν ξανά κυρίως οι μασονικές μετά το 1900. Δεν είναι κάτι κρυφό, εύκολα θα το βρεις. Και φυσικά κάνένας σχεδόν δεν θυμάται κάτι από αυτές όπως θυμάται από την Κάρμεν, τον Ριγκολέττο, την Τραβιάτα. Οσο για την συμφωνική μουσική του, έ στα τόσα κομμάτια που έγραψε λογικά θα βρεις και μερικά που αξίζουν αλλά σε γενικές γραμμές είναι εξαιρετικά λίγος για την φήμη που απέκτησεκυρίως γιατί τα κομμάτια του έχουν μεν έμπνευση αλλά δεν είναι δουλεμένα με αποτέλεσμα να ενθουσιάζεσαι με την έναρξη και να απογοητεύεσαι μετά το δεύτερο λεπτο.
Χαρακτηριστικά σου αναφέρω πως ο Μπετόβεν έγραψε μιά μόνο όπερα την Λεονόρα την οποίαν μετά από λίγα χρόνια την ξαναέγραψε σαν Φιντέλιο με μια εισαγωγή που για μένα παραμένει στα 3-4 καλύτερα κομμάτια που έχω ακούσε ποτέ
cronopiusa said
Ευχαριστώ πολύ Γιάννη Ιατρού
cronopiusa said
Εντουαρντ Μέρικε Ο Μότσαρτ στον δρόμο για την Πράγα» (1855)
Ο Βιεννέζος και ο κόντες
Γς said
1:
Και σ αυτό το πνεύμα και το Ηλιε μου, ήλιε μου Βασιλιά μου του Μάνου
sarant said
31-32 Αυτο το βιβλίο του Πανσέληνου μου έχει ξεφύγει και πρέπει να το βρω.
Γιάννης Ιατρού said
Σχεδόν καλοκαιριάτικες θερμοκρασίες (με τον νοτιά…).
Το εκμεταλλευτήκαμε για βόλτα με τα πόδια στα παλιά λημέρια στο κέντρο ….
Μελαγχολήσαμε μεν, αλλά το περπάτημα καλό ήταν!
20: Σκύλε,
η χαρά του οσιαρ είναι 🙂
31: Να ‘σαι καλά Κρόνη
dryhammer said
31, 32 μια κι είμαι άσχετος από κλασσική, υπάρχει κι αυτό
sarant said
36 Και μια παρωδία του Μπορίς Βιαν:
Γς said
31:
Rondo Alla Turca
Και το είχε η Ειρήνη σαν Ρίνγκτον στο κινητό της.
Εγώ θα έβαζα το «φέρτε μου Τούρκο να σφάξω» αν υπήρχε.
Κράτησα το τηλέφωνό της και που και που χτυπάει, από διάφορους που δεν έμαθαν ότι έχει εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο
Που και που την παίρνω εγώ για ν ακούσω το
Rondo Alla Turca, σαν να ήταν εδώ για να απαντήσει.
cronopiusa said
Γς said
Κι ο Μπετόβεν, Υποπτος κι αυτός. Με τα μεμέτια
sarant said
23 Ο Φάλσταφ του Σαλιερι ακούγεται πράγματι πολύ ευχαριστα. Δεν είπε κανείς ότι ο Σαλιερι ήταν τυχαίος.
Αλλά δεν έχει το βάθος του Μοτσαρτ.
Να το ντουέτο εκεί που οι δυο κυράδες ανακαλύπτουν πως ο Φάλσταφ τούς έστειλε το ίδιο γράμμα
και οι παραλλαγές του Μπετοβεν:
Γς said
Κι ο Χάυντν
Γς said
42->40
gpoint said
# 41
Νίκο, έχουμε διαφορετική μουσική αντίληψη…εγώ θα έλεγα πως ο Σαλιέρι δεν έχει το πλάτος του Μότσαρτ…
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως πριν τον Μότσαρτ υπήρχε ουσιαστικά μόνο ο Μπαχ και ο Μοντεβέρντι στις όπερες. Μετά όμως εμφανίσθηκαν Ροσσίνι, Βάγκνερ, Βέρντι από την μια, Μπετόβεν, Σούμπερτ από την άλλη, λογικά «εξαφανίσθηκε». Να μην ξεχνάμε πως και ο Λιστ ήταν «άγνωστος» πριν τον επιβάλλει -ουσιαστικά- ο φον Κάραγιαν. Την επαναφορά του Μότσαρτ δεν ζούσα για να ξέρω αν υπήρξε κάτι αντίστοιχο οπότε η μόνη λογική εξήγηση του φαινομένου είναι οι μασόνοι
Γιάννης Κουβάτσος said
Είπα κι εγώ, δεν θα είχαμε θεωρία συνωμοσίας σήμερα; 😉
Σκύλος said
Έβγαλε έναν φέγγαρο πάνω από τον Κορινθιακό, σαν κεφάλι τυρί.
Μη βάλουμε, τώρα, τη Σονάτα υπό το σεληνόφως, πού ‘ναι κι αλλουνού…
Emphyrio said
Τουλαχιστον υπαρχει σταθεροτητα στις θεωριες αυτες, κι’ας περασαν τοσα πολλα εξιμηση χρονια απο τοτε.
Still, it’s a refreshing point of view.
Γιάννης Ιατρού said
Νίκο,
για δες την φάκα… !
Γιάννης Ιατρού said
46: κι αυτό;

sarant said
οκ!
gpoint said
# 45
Καταλαβαίνω την πίκρα σου αλλά σκέψου πως αυτά που τραβάει η ομάδα σου σήμερα τα τράβηξε ο Εργοτέλης, η Καλλονή, ο Ηρακλής και γενικά τα παραρτήματα που έχασαν την προστασία του αφεντικού τους. Οταν προ ετών στα έλεγα, πως είσαστε παράρτημα του γάβρου, θεωρίες συνομωσίας μου έλεγες και τότε…
Εγώ έγραψα πως ΔΕΝ ΖΟΥΣΑ τότε για να ξέρω πως έγινε η ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗ νεκρανάσταση κι έγραψα αυτό που φαίνεται σαν πιθανότερη εξήγηση. Εσύ έχεις καμιά καλυτερη ; Να την πεις τότε.
Χάρης said
Αγαπητέ gpoint όσα λέτε είναι απλά ανιστόρητα και φυσικά δεν έχουν καμία σχέση με τη μουσική.Οι μεγάλες όπερες του Μότσαρτ δεν έπαψαν να παίζονται ούτε η υπόλοιπη μουσική του.Συμφωνβ πως τον 20ο αιώνα αναγνωριστηκε περισσότερο από όσο τον 19ο αλλά αυτό ήταν καθαρά θεμα «ιδιοσυγκρασιας» αν μπορώ να το πω έτσι του 19ου αιωνα.Οσο για τις συμφωνιες…παραβλέπετε το τι ήταν η συμφωνία στα χρόνια του Μότσαρτ και τι έγραψε εκείνος.Και αυτό ισχύει γενικά για τη μουσική του.Οσο για το πόσο δουλεμενα ήταν τα εργα του,ακούστε τα 10 τελευταία κονσέρτα για πιάνο και ίσως αλλάξετε γνώμη.Γενικα,δε μπορώ να καταλάβω την τόση αντιπάθεια.Λιγος ο Μότσαρτ; Τέλος,μια πιασαρικη άρια δε σημαίνει ταυτόχρονα και μεγάλος συνθέτης.Να μπει ο Βέρντι ,ένας κατεξοχήν σύνθετης οπερας,δίπλα στον Μότσαρτ που έγραψε αριστουργήματα σε κάθε είδος της εποχής του είναι ύβρις.
cronopiusa said
Επέσατε θύματα: τα Δεκεμβριανά
Athens 1944: Britain’s dirty secret
Σκύλος said
49, Εντάξει, Σαντάνα προβλεπέ!
Pedis said
Με κάθε ευκαιρία ρίχνει (καλά, εκτός από μαλακίες) δίχτυα, κι όλο και κάποιος καινούριος, αθώος και αγανακτισμένος θα μπλεχτεί …
—
Προτείνω, για να είμαστε στο ποδοσφαιρικό κλίμα που πρυτανεύει συχνά μεταξύ αρκετών σχολιαστών, να γίνει ντου των γεωμετριστών ενάντια στους μοτσαρτιανούς κι αν δεήσουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους κόντρα στους ρομαντικούς, εκεί να δεις φάση …
gpoint said
# 52
Οσον αφορά τις συμφωνίες τι να σου πω… του Μπετόβεν είναι οι πιο κλασσικές και η ενάτη του Σούμπερτ η αποθέωσή τους,εκτος από την λεσχη των φίλων του Μότσαρτ… Οσο για την όπερα από μουσικής πλευράς είναι σαφώς δυσκολότερη από την συμφωνική μουσική μια που περιλαμβάνει και το δυσκολότερο όργανο, την φωνή. Μόνο ο τεράστιος Μπετόβεν την χρησιμοποίησε στην ενάτη του και έχει μείνει στην ιστορία.
Αλλά όταν συγκρίνουμε παστό μπακαλιάρο με χαβιάρι πάντα υπάρχει η φράση de gustibus non est disputandum… το coloribus παραλείπεται σε όσους δεν βλέπουν καλά
cronopiusa said
Χάρης said
Θεέ μου…ελπίζω να είναι τρολ.Αλλιως μιλάμε για άσχετο ολκής.Καημενε Μότσαρτ…λίγα χρόνια πριν σου επιτέθηκαν φεμινίστριες με κατηγορίες κλοπής της αδελφής σου.Τωρα σε βγάζουν λίγο.Το αστείο είναι πως αν ο Μπετόβεν ή ο Σούμπερτ άκουγαν από κάποιον τέτοια πράματα για τον Μότσαρτ μπορεί και να τον έσερναν. @Pedis αναφέρεσαι στον gpoint;Είναι τακτική του;Να μην ακολουθήσω;
gpoint said
Χάρης said
Πάντως χάρηκα για την επανέκδοση των επιστολών.Παρακαλω ενημερώστε εμάς τους ταπεινούς θαυμαστές ενός τιποτένιους τριτοκλασάτου συνθέτη που έγινε γνωστός επειδή το ήθελαν οι μασόνοι ,οι Ντόιτσε Γκραμοφον και οι εξωγήινοι.Gpoint μήπως είσαι ο Κούλης;
Alexis said
#53: Ναι, σήμερα είναι η «μαύρη» επέτειος της ουσιαστικής έναρξης των Δεκεμβριανών, της πιο φονικής σύγκρουσης (τηρουμένων των αναλογιών) της νεότερης ελληνικής ιστορίας: 17000 νεκροί (κατά μία, μετριοπαθή μάλλον, εκδοχή) σε 33 μέρες, μια πραγματική ανθρωποσφαγή.
Για να καταλάβουμε το μέγεθος, το αλβανικό μέτωπο είχε 15000 νεκρούς σε περίπου έξι μήνες και ο ελληνικός εμφύλιος 25000 σε τρία χρόνια και κάτι…
Χάρης said
Και συγγνώμη για τα τόσα λάθη.Εκτος από την ταραχή γράφω και από κινητό.Ο οτοκορεκτορας είναι αμείλικτος.
Alexis said
Gpoint, για τον «άλλο» Μότσαρτ ποια είναι η άποψή σου; 🙂
Γιάννης Κουβάτσος said
Μάλλον αυτόν «θάβει» με τόσο μένος, Αλέξη, επειδή επέλεξε τον Παναθηναϊκό, ασχέτως αν δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τη συμφωνία ο φουκαράς.
sarant said
Ευχαριστώ πολύ για τα νεότερα!
60 Ναι, θα το ανακοινώσω όταν γίνει η επανεκδοση
odinmac said
Σε μια ψηφοφορία που έγινε φέτος και συμμετείχαν 172 από τους μεγαλύτερους ερμηνευτές όπερας παγκοσμίως σχετικά με το ποιά είναι η καλύτερη όπερα όλων των εποχών, (μεταξύ αυτών οι Placido Domingo, Kiri Te Kanawa, Renée Fleming, Bryn Terfel, Dame Felicity Lott, Gerald Finley κ.α.), για λογαριασμό του BBC Music Magazine, οι γάμοι του Φίγκαρο βγήκε πρώτη και μάλιστα με περισσότερους από διπλάσιους ψήφους από την δεύτερη, λα μποέμ, του Πουτσίνι.
Οι γάμοι του Φίγκαρο γράφτηκαν μέσα σε μόλις 6 εβδομάδες το 1786, έγιναν 5 επαναλήψεις στο ντεπούτο τους και είναι η πιο πολυπαιγμένη όπερα στην ιστορία.
Ο δον Τζιοβάννι βρέθηκε και αυτός αλλά μέσα στην εικοσάδα ενώ ο Πουτσίνι, με την Τόσκα στην έκτη θέση, είχε και αυτός δύο όπερες στο τοπ δέκα βέβαια.
Στην 4η θέση βρέθηκε ο Alban Berg με την «Wozzeck» και στην 5η ο Benjamin Britten με την «Peter Grimes».
Υ γ: δεν ξέρω περισσότερες λεπτομέρειες γιατί η ψηφοφορία αναφέρεται στο τεύχος του Οκτωβρίου που το έχασα:
http://www.classical-music.com/issue/october-2017
Χάρης said
66 Ο Φιγκαρο ε; Παντα ειχα την εντυπωση πως η πιο πολυπαιγμενη ηταν ο Μαγικος Αυλος.Αλλα ακομα και αυτα τα στοιχεια λιγη σημασια εχουν.Σε αλλα κείμενα ή ψηφοφοριες μπορει να προκυψει αλλο αποτελεσμα ενω για τον Ντον Τζοβαννι εχει ειπωθει πως ειναι η όπερα καθε άλλης οπερας.
Να συμπληρώσω απλα πως μαζι με τον Φιγκαρο ο Μοτσαρτ,σε αυτες τις λιγες εβδομαδες,εγραψε 2 κονσερτα για πιανο (k.488 και k.491) καθως και τον Ιμπρεσσαριο.Παρομοια συνεβησαν και κατα τη συνθεση του Μαγικού αυλού (κονσερτο για κλαρινεττο,Μεγαλοψυχια του Τιτου,Ρεκβιεμ)
Το οτι συζηταμε παντως για τετοιους δημιουργους σαν να μην ειναι μοναδικες και ανεπαναληπτες περιπτωσεις και αραδιαζουμε «στατιστικα και μετρησεις» ειναι παντελως λαθος.
odinmac said
67 θα συμφωνήσω στην κατακλείδα αλλά τα στοιχεία τα δίνω μόνο και μόνο γιατί οι συγκεκριμένοι που πήραν μέρος στην ψηφοφορία είναι οι πλέον ειδικοί, αφού είναι ερμηνευτές και βιώνουν τα έργα καθημερινά, είναι μέρος της ίδιας τους της ζωής.
Για να κάνω μια σύνδεση με αυτό, η Κάλλας είχε πει κάποτε:
«An opera begins long before the curtain goes up and ends long after it has come down.
It starts in my imagination, it becomes my life, and it stays part of my life long after I’ve left the opera house»
Βάταλος said
Εντιμώτατοι κύριοι,
διακόπτω την σιωπήν μου διά να προβώ εις ωρισμένας επισημάνσεις επί της παρούσης αναρτήσεως που ίσως μοί στοιχίσουν νέαν πορτοκαλιάν κάρταν
1) Διατί, άραγε, ο συνήθως σαφέστατος κ. Σαραντάκος αρνείται να μάς είπη από ποίαν γλώσσαν μετέφρασε τας επιστολάς του Θεοφίλου Μότσαρτ; Μήπως διότι δεν επιθυμεί να ελέγξωμε την μεταφραστικήν του δεινότητα; Αναρτώ μόνον την 1ην επιστολήν (εις αγγλικήν μετάφρασιν της μακαριστής Emily Anderson, 1966), διά να αντιληφθήτε πόσον ελλιπής είναι η μετάφρασις του κ. Σαραντάκου. Επειδής γνωρίζω την μεταφραστικήν δεινότητα του ανδρός, ΕΡΩΤΩ: Μήπως αι διαφοραί οφείλονται εις την διαφοράν του γερμανικού πρωτοτύπου με την αγγλικήν μετάφρασιν; Ιδίως το σημείον όπου ο Μότσαρτ εύχεται εις τον πατέρα του να ζήση μέχρι να γραφώσι όλαι αι δυναταί μουσικαί συνθέσεις και να μή δύναται να γραφή κάτι νέον, ο κ. Σαραντάκος το μεταφράζει εντελώς διαφορετικά και αλλάζει το νόημα. Αι ίδιαι ελλείψεις της ρωμέικης μεταφράσεως του κ. Σαραντάκου υπάρχουν και εις τας υπολοίπους επιστολάς που δεν αναρτώ
2) Διατί ο κ. Σαραντάκος αποφεύγει να ενημερώση τους μακαρίως κοιμωμένους αναγνώστας του ότι ο Μότσαρτ ήτο μέγας σκατολόγος, χυδαιολόγος κλπ. και ότι αι επιστολαί του βρίθουν από χυδαιολογίας και αστεία με σκατά, χέσιμον κλπ.; Αλλά και με αντισημιτικά υπονοούμενα διά πλουσίους Εβραίους (ο υιός ενός εξ αυτών έγινε και σπιτονοικοκύρης του Μότσαρτ) που μετεστράφησαν εις τον χριστιανισμόν διά να χοδροκονομήσουν;
3) Περαίνω ενημερώνων το σεβαστόν ακροατήριον ότι απόψε είχομεν και νέον ρεκόρ 24μήνου του Σαραντακείου Ιστολογίου: Ευρίσκεται πλέον εις την 1.223ην θέσιν της Αλέξαινας (εσκαρφάλωσεν 9 θέσεις απο χθές), πράγμα που δεικνύει πόσον ευεργετική διά την θεαματικότητά του είναι η απουσία των ανθελλήνων Μεταλληνιστών και του κακοψύχου Ιατρού
Μετά τιμής
Γέρων Βάταλος
αιμύλος και σπουδαιόμυθος
Χάρης said
68 Δεν ηταν μομφη για σας παντως…και εγω το ιδιο εκανα αναφεροντας ποσα αλλα εργα εγραψε μαζι με τις οπερες,λες και εχει σημασια.Αυτο που θελω να πω ειναι πως τετοιοι δημιουργοι δεν ειναι ουτε μετρησιμοι ουτε συγκρισιμοι.
69 Ενα πολυ καλο βιβλίο για τον ψυχισμο του Μοτσαρτ είναι του Νορμπερτ Ελιας «Μοτσαρτ,το πορτραιτομια μεγαλοφυιας» που δυστυχως ειναι εξαντλημενο.Εκει λοιπον,αναφερει παραδειγματα αλληλογραφιας απο τον ευρυτερο κυκλο του Μοτσαρτ και διαπιστωνει πως η σκατολογια του ηταν γνωρισμα της εποχης.Κατα ποσο αυτη ηταν κατι παραπανω στο Μοτσαρτ δεν το ξερω.Παντως εχει διατυπωθει και η αποψη πως επασχε απο τη νοσο Τουρετ.
odinmac said
70 Η άποψη ότι έπασχε από την νόσο Τουρέτ γράφτηκε από το British Medical Journal το 1992 και βασιζόταν στην συμπεριφορά του (mannerisms) και στα σκατολογικά του γράμματα και μάλλον είναι μύθος αφού αυτό το είδος χιούμορ ήταν συνηθισμένο στην μεσαία τάξη στην Βιέννη και μάλιστα το θεωρούσαν δείγμα (αν όχι απόδειξη) υψηλού πνεύματος.
Κουτρούφι said
#71 κλπ. Α, για αυτό ο Αλέξης Πανσέληνος (#31) σε ένα ταξίδι με άμαξα του Μότζαρτ με τη γυναίκα του αναφέρει κλανιές (από τα λίγα που θυμάμαι από το μυθιστόρημα. Πάνε και 25 χρόνια που το ‘χα διαβάσει).
Χάρης said
71 κάτι τέτοιο αναφέρει και ο Ελίας,απλά δε θυμόμουν λεπτομέρειες.
Γς said
70, 71:
>εχει διατυπωθει και η αποψη πως επασχε απο τη νοσο Τουρετ.
Και ήταν και η Χριστίνα Ζιούδρου, η δασκάλα μου και καλή μου φίλη, που τόσο με βοήθησε και τελικά προσπάθησα και να την μιμηθώ ακόμα, όσον αφορά την συμπεριφορά της στους φοιτητές της.
Και τα κατάφερα να είμαι κοντά τους και να με θεωρούν «δικό τους» κι οι δικοί μου.
Με αυτή την ελαφρώς μάγκικη συμπεριφορά της, που μου ήταν οικεία.
Εμοιαζε με την Λίνγκουα Φράνκα της νιότης μας, τα Βυρωνιώτικα όπως μου αρέσει να τη λέω.
Ομως ήταν κι αυτό το όμορφο, καλοπροαίρετο «μωρή» της. Στις φοιτήτριες.
-Ελα δω μωρή.
Με ένα πλατύ χαμόγελο
Ε, εδώ πάντα είχα πρόβλημα. Δεν τα κατάφερνα. Ούτε σ αυτές, ούτε στην κόρη μου, ούτε στις γκόμενες.
Και που κολλάνε όλα αυτά;
Το μωρή, η κόρη μου, ο Μότσαρτ, ωχ, εγώ και το σύνδρομο Τουρέτ.
Ξεσυνδέθηκε προχτές το τάμπλετ της δικιάς μου απ το WiFi του σπιτιού και δεν μπορούσε να μιλήσει με τις φίλες της στην Κύπρο.
Και μου το αφήνει στο γραφείο να το ρυθμίσω.
Και βλέπω ότι είναι φίλες με την κόρη μου στ ΦΒ.
Και δεν κρατήθηκα και από περιέργεια ανοιξα τα μηνύματά τους:
-Κόρη ο παπάς σου λαλεί με μωρή και ότι είμαι πελλή.
[=ο πατέρας σου με λέει μωρή κι ότι είμαι τρελή]
-Α, θα σου πω κάτι μεταξύ μας. Ο πατέρας μου πάσχει από ένα σύνδρομο. Το σύνδρομο Τουρέτ.
@!@#^%$)^^&$**#!, γαμώτο!
Αι Ντόντ Χεβ Τούρετ Σύντρομ Ασχολ!
odinmac said
72 μάλλον, και μάλιστα αυτό το είδος χιούμορ αναφέρεται ως bums-and-poo humour
cronopiusa said
Alexis 61
Δεκεμβριανά: Οι Βρετανοί ντρέπονται και ο Άδωνις με τους φασίστες ηδονίζονται
sarant said
O Mότσαρτ βέβαια είναι μεταφρασμένος από τα γερμανικά. Είναι αστείο να θέλει κανείς να βρει απόλυτη ομοιότητα με την αγγλική μετάφραση.
sarant said
66-67 Εδω που τα λέμε, το φινάλε της 2ης (;) πράξης του Φίγκαρο είναι αξεπέραστο. Αν υπάρχει Παράδεισος, αυτή τη μουσική θα βάζουν.
gpoint said
# 78
Ο Αρθουρ διαφωνεί μαζί σου … πειστικά !
gpoint said
Απευθύνομαι όχι στα γνωστά βλήματα (χρόνια τους πολλά, της Αγίας Βαρβάρας σήμερα) αλλά σε όσους μπορούν να κάνουν έναν παραλληλισμό : Ο Μότσαρτ ήταν στην μουσική ό,τι κι ο Τζορτζ Μπεστ στο ποδόσφαιρο, ένα τεράστιο ταλέντο- ίσως το μεγαλύτερο που υπήρξε- αλλά ποτέ δεν έφτασε το επίπεδο προσφοράς ενός Ντι Στέφανο, ενός Πελέ, ενός Μαραντόνα κ.α. Κι ο Μπεστ έχει το φαν κλαμπ του που μπορεί να ισχυρίζεται πως ήταν ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής στον κόσμο αλλά κανείς έξω από αυτό δεν συμφωνεί όλοι συζητάνε ματαξύ Πελέ και Μαραντόνα. Ετσι και στις όπερες όλη η κουβέντα είναι μεταξύ Βέρντι ή Βάγκνερ αν και δημοφιλέστερη όπερα είναι μακράν η Τραβιάτα και η πιο αναγωρίσιμη ο Τροβατόρε. Ο ίδιος ο Βέρντι θεωρούσε καλύτερη τον Ριγκολέττο και η αλήθεια είναι πως το La donna e mobile δεν μπορεί να συγκριθεί σε αποδοχή με καμιά άλλη μελωδία
Γς said
Της Αγίας Barbra σήμερα
Δεν είναι της Αγίας Ιλέιν
Και μια κιτς μίξη
Alexis said
Έχω την εντύπωση, και προκύπτει εμμέσως και από το σημερινό (χθεσινό) νήμα, ότι η όπερα ήταν ένα ιδιαίτερα δημοφιλές μουσικό είδος στην Ευρώπη του 18ου-19ου αιώνα και είχε μεγάλη απήχηση στις πλατιές λαϊκές μάζες.
Δεν ξέρω αν ισχύει το ίδιο και για τα υπόλοιπα είδη της κλασικής μουσικής. Είχαν δηλαδή απήχηση στον πολύ κόσμο ή απευθύνονταν κυρίως σε ένα κοινό αριστοκρατών-ευγενών και περισσότερο καλλιεργημένων ανθρώπων;
Kουτρούφι said
#72. Να διορθωθώ ώστε να μην αιωρούνται ανακρίβειες εδώ. Το βιβλίο του Πανσέληνου κυκλοφόρησε το 96. Άρα αποκλείεται να το διάβασα καμιά 25αριά χρόνια πριν. Καμιά 20αριά είναι το σωστό. Είναι άγνωστο γιατί έγραψα Μότζαρτ κι όχι Μότσαρτ.
Γς said
83:
>Είναι άγνωστο γιατί έγραψα Μότζαρτ κι όχι Μότσαρτ.
Ελα τώρα το ζ είναι κάτω απ το σ.
Και εσύ έβαλες το δάχτυλό σου στο κάτω.
Γράμμα
ΕΦΗ - ΕΦΗ said
Ο πατέρας Μότσαρτ παίζει βιολί με το γιο του Βόλφγκανγκ στο πιάνο.

http://www.mixanitouxronou.gr/i-erotikes-peripetis-tou-motsart-ke-o-gamos-me-tin-adelfi-tis-proin-agapimenis-tou/
Γιάννης Κουβάτσος said
Ο Μπεστ, που λες, Τζι, δεν ήταν μασόνος. Αν ήταν, όπως είναι ο Πελέ και ο Μαραντόνα, θα είχε άλλη εξέλιξη. Ξέρω πολλά για το θέμα, αλλά δεν μπορώ να μιλήσω, όσο και αν πιεστώ. 😜
sarant said
82 Στην Ιταλία τουλάχιστον η όπερα είχε ευρυτατη απήχηση στα λαϊκά στρώματα. Από την άλλη, και η υπόλοιπη κλασική μουσική ήταν διαδεδομένη στην Ευρώπη. Δεν ήταν σπάνιο, έχω την εντύπωση, σε ένα σπίτι αστικό να υπάρχουν οι γονείς και 3-4 παιδιά που να παίζουν καλούτσικα.
leonicos said
υπέροχο άρθρο και ωραίες μουσικές
Καλά, εσύ ρε Σαραντάκο, δεν ήξερες ότι merdes θα πει σκατά; Πήγες να μας ξεγελάσεις ότι προ τριών αιώνων ο Μ είπε μπαμπά φιλιά αντί μπαμπά φιλακια; Ντροπή σου ρε!
Βρήκε να πει ο αηδίας σε αυτονόητα κι επουσιώδη. Απλώς γελοιοποιηθηκε.
sarant said
🙂
Δημήτρης Μαρτῖνος said
Γιάννης Κουβάτσος said:
» Ο Μπεστ, που λες, Τζι, δεν ήταν μασόνος… »
Ἂν ἦταν μασόνος θὰ μασοῦσε· αὐτὸς μόνο ρουφοῦσε. 🙂
Δημήτρης Μαρτῖνος said
Ἕνα ἐνδιαφέρον, κατὰ τὴ γνώμη μου, πάντρεμα.
Δημήτρης Μαρτῖνος said
Ἕγραφα χτὲς (#21):
» Κεσάτια σήμερα μὲ τὶς «Πέντε πιστολιὲς τοῦ Μότσα… (ὅπως διάβασα ἀρχικὰ τὸν συντετμημένο τίτλο στὴν στὴλη τῶν σχολίων). Θὰ μποροῦσε νὰ γίνει ὡραῖος τίτλος γιὰ ρεμπέτικο (ἐκεῖ τὸ μυαλό μου) γιὰ τὶς πέντε πιστολιὲς ποὺ ἔριξε ὁ Μότσας ὁ νταὴς στὸν… (συμπληρῶστε κατὰ βούληση). Μπορεῖ στὸν …Ἀντώνη τὸ μπαμπέση τὸ Σαλιάρη· δὲν τὸν πέτυχε ὄμως κι ὁ ἄλλος τὸν ἔφαγε μπαμπέσικα. Τοῦ ᾿βαλε φαρμάκι στὸ μαῦρο ποὺ φουμάριζε!
Σήμερα προύκυψε καὶ τὸ στιχούργημα (ὅπως λέμε κακούργημα) 🙂
Πέντε πιστολιὲς τοῦ Μότσα
Πέντε πιστολιὲς τοῦ Μότσα στὸν ἀέρα φύγανε
τὸ μπαμπέση τὸ Σαλιάρη δὲν τὸν ἐπετύχανε.
Πέντε πιστολιές τοῦ Μότσα στὸν ἀέρα πέσανε
τὸ Σαλιάρη τὸ μπαμπέση δὲν τὸν ἐβαρέσανε.
…
Μὰ ὁ Ἀντώνης ὁ Σαλιάρης δὲν τὸ ἐλησμόνησε
βρῆκε καναδυὸ ρουφιάνους καὶ τὸν ἐκανόνισε.
Δηλητήριο στὸ μαῦρο στὰ κρυφά τοῦ βάλανε.
Ἂχ, τὸ Μότσα τὸ λεβέντη μᾶς τὸν ἐξεκάνανε.
ΥΓ. Τραγουδιέται στὸ σκοπὸ τοῦ «Πέντε μάγκες στὸν Περαία»· καὶ μὴν πλακώσουνε πάλι τίποτα κουνελακιστές, γιατὶ ἐμεῖς ἐδῶ εἴμαστε βουνελακιστές. Mέχρι κόκκαλο. 🙂
sarant said
Ωραίος!
Βουνελάκι και ξερό ψωμί
Πέπε said
@92:
Ωραίο, μπράβο Δημήτρη!
Α, εδώ είμαστε βουνελακιστές; Γιατί εγώ δε θυμάμαι τι ήμουν. Δεν έχω πρόβλημα πάντως με τον bunelacisme.
Δημήτρης Μαρτῖνος said
@93,94. Εὐχαριστῶ.
George M said
Έχω φάει τον κόσμο για ένα αντίτυπο του βιβλίου, χρόνια τώρα. Υπάρχει κάπου εκτός από την σφαίρα του αστικού μύθου πια; :-p
sarant said
96 Ήταν να γίνει επανέκδοση. Λόγω κρίσης δεν έγινε. Θα γίνει κάποτε, αλλά…