Μεζεδάκια δυσπιστίας

Τα ονομάζω έτσι επειδή, την ώρα που τα γράφω, συνεχίζεται στη Βουλη η συζήτηση για την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε η αξιωματική αντιπολίτευση. Θα μπορούσα βέβαια να τα πω και μουντιαλικά, μια και την ίδια ώρα παίζεται κάποιο από τα πρώτα παιχνίδια της διοργάνωσης, αλλά δεν έχουμε μπει ακόμα σε μουντιαλικους ρυθμούς οποτε ας κρατήσω την ονομασία για αργότερα.

Την ίδια την πρόταση δυσπιστιας, που πολλές φορές τη λέμε ανακριβώς «πρόταση μομφής», στο χτεσινό άρθρο τη χαρακτήρισα «πρόταση ευπιστίας» διότι, και να μου συγχωρέσετε την πολιτικολογία σε ένα άρθρο που δεν έχει αυτό το αντικείμενο, θεωρώ ότι χρειάζεται μεγάλη ευπιστία για να πιστεψει κανείς ότι η πρόθεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι ειλικρινής, ότι δηλαδή ο αρχηγός της όντως θεωρεί «κακή» τη συμφωνία. Άλλωστε, οπως αποκάλυψε προχτές ο Αντ. Καρακούσης, στην πρόσφατη συνάντηση με τον ΣΕΒ ο Κ. Μητσοτάκης είπε οτι ο ίδιος είναι υπέρ της λύσης αλλά δεν μπορεί να παραβλέψει τις διαθέσεις της κοινής γνώμης και θελει να φθείρει την κυβέρνηση. Αυτό είναι, θα έλεγε κανείς, αναμενόμενο από την αντιπολίτευση, αλλά το κακό είναι ότι διαπαιδαγωγεί τους πολίτες, τουλάχιστον τους φίλους της, στην ψευδή συνείδηση και την εθελοτυφλία. Αν η σημερινή συμφωνία ναυαγήσει, θα είναι πολύ δύσκολο σε μερικά χρόνια για την όποια ελληνική κυβέρνηση να πείσει την κοινή γνωμη για μια επόμενη συμφωνία που πολύ δύσκολα θα είναι τόσο συμφέρουσα για τη χώρα μας όσο τούτη εδω.

Αλλά ας σταματήσω εδώ κι ας προχωρήσω με τα μεζεδάκια.

* Σαν γέφυρα, να καταγράψω ένα μαργαριτάρι από τη σημερινή συζητηση. Όπως μου λένε, η βουλεύτρια της ΝΔ Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου πρότρεψε τους βουλευτές της συμπολίτευσης να «σεμνύνονται» όταν μιλάνε για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Τους κάλεσε να αισθάνονται περήφανοι; Να καμαρώνουν; Διότι αυτο σημαίνει το ρήμα «σεμνύνομαι». Πρόκειται για έναν άσπονδο φίλο της τρισχιλιετούς. Στα αρχαία, όπως σίγουρα έχουμε ξαναγράψει, σεμνός ήταν ο σεβάσμιος, ο μεγαλόπρεπος, και σεμνύνομαι σήμαινε καμαρώνω. Με την πάροδο των αιώνων, η λέξη σεμνος πήρε τη σημερινή σημασία, οπου σεμνός είναι αυτός που δείχνει σεβασμό, που φέρεται με συστολήκαι διακριτικότητα, αλλά το ρήμα «σεμνύνομαι», καθώς ειναι ρημα λόγιο που το χρησιμοποιούμε μόνο σε έκτακτες περιστάσεις, σαν το καλο σερβίτσιο που μενει κλεισμένο στη βιτρίνα και ανοίγει μια φορά το χρόνο, δεν τρίφτηκε στη χρήση και δεν άλλαξε σημασία. Η Αννα-Μισέλ κάλεσε τους συναδέλφους της να είναι σεμνοί, να δείχνουν σεβασμό.

Για να υπερασπιστώ την (εξ… αγχιστείας) γαλαζοαίματη βουλεύτρια, αναγνωρίζω ότι αυτή η χρήση του «σεμνύνομαι» ειναι οικονομική, διότι δεν έχουμε αντίστοιχο μονολεκτικό ρήμα. Είναι όμως, quelle horreur, λάθος.

* Βέβαια χτες είχαμε και τον χρυσαβγίτη βουλευτή Μπαρμπαρούση που κάλεσε τη στρατιωτική ηγεσια να συλλάβει τον Πρωθυπουργο και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

.

Η καταδίκη από τα άλλα κόμματα, και σωστά, ήταν ομόθυμη, πρόσεξα όμως το τιτίβισμα εδώ αριστερα, που θα μπορούσε κανείς να το σχολιάσει είτε για την ακυρολεξία της διατυπωσης «επικαλεστηκε μια σημειολογική υπερβολή» ειτε για την προσπάθεια ξεπλύματος από έναν ιστότοπο οικονομικών υποτίθεται ενδιαφερόντων, που και άλλες φορές έχει εκφράσει σκληρά ακροδεξιές απόψεις.

(Στον ιστότοπο, λινκ δεν δίνω, το ατόπημα Μπαρμπαρούση χαρακτηρίζεται «λεκτική ακροβασία»).

Σημειώνω ότι ο βουλευτής ανακάλεσε τις δηλώσεις του και υποστήριξε ότι ήταν «αυθόρμητες». Περίεργο, διότι αν προσέξετε το βίντεο, φαίνεται καθαρά ότι διαβάζει έτοιμο κείμενο -και δυσκολεύεται μάλιστα στην άρθρωση.

* Από την επιστολη Μπαρμπαρούση, το λαθακι της πληκτρολόγησης «υπηρετώ ως εκλεγμενος μέλος».

Πόσο καλύτερα θα ήταν να μην είχε τέτοιους μέλους η Βουλή!

* Περνάμε σε άλλο θέμα, που το δανείζομαι από την ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ. Σε άρθρο για το τηλεοπτικό τοπίο στην Κύπρο:

«Όπως επισημαίνουν διπλωματικοί κύκλοι στη Λευκωσία, μία τέτοια απόφαση δεν θα μπορούσε να ληφθεί ελλείψει συνεννόησης μεταξύ του Αρχιεπισκόπου και του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη»

Ελλείψει περικείμενου, τι καταλαβαίνετε; Ότι εξαιτίας της απουσίας συνεννόησης δεν μπόρεσαν να αποφασίσουν ή ότι τεκμαίρεται η ύπαρξη συνεννόησης διότι μόνο έτσι θα μπορούσαν να καταλήξουν σε απόφαση;

Ισχύει το δεύτερο, αλλά η πρόταση πάσχει και ο φταίχτης είναι το «ελλείψει» που δεν ταιριάζει με τον υποθετικό λόγο. Μπορείς να πεις: Τέτοια απόφαση δεν θα μπορούσε να ληφθεί χωρίς συνεννόηση μεταξύ Α και Β ή Δεν πάρθηκε απόφαση ελλειψει συνεννόησης.

* Η ενδεχομένως αστεια φωτογραφία της εβδομάδας έρχεται από τη Χίο, από κατάλογο καφετέριας.

Δεν υπάρχει κάποιο πολύ τρανταχτό ή πολύ γουστόζικο λάθος. Ίσως το πιο αξιοσημείωτο να είναι ότι τον κατάλογο τον ανέβασε στο Φέισμπουκ μια πελάτισσα του μαγαζιού, αναδημοσιεύτηκε κάμποσο (τον είδα κι εγώ να τον αναδημοσιεύει φίλος) και τελικά δημοσιεύτηκε στον βασικό τοπικό ειδησεογραφικό ιστότοπο (με τον τίτλο «Με αγγλικά Τσίπρα και ελληνικά Παπανδρέου»).

Πάντως, και ίσως αυτό να ενδιαφέρει περισσότερο τους θαμώνες, οι τιμές της καφετέριας φαίνονται λογικές.

* Ένα συνηθισμένο ορθογραφικο λάθος, σε μια έκφραση που είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια, είναι το *κότα λυράτη.

Τελευταίο κρούσμα, από τον Αντώνη Καρπετόπουλο, σε τίτλο άρθρου του.

Προσυπογράφω τα όσα σχολιάζει ο φίλος Νίκος Λίγγρης στη Λεξιλογία:

«Η κότα είναι λειράτη ή λυράτη; Λειράτη είναι, από το λειρί. Υπερθετικός βαθμός της σκέτης «κότας». Θα βρούμε σχετική εγγραφή στο Χρηστικό, λήμμα κότα: «κότα λειράτη (αργκό-επιτατ.): πολύ φοβητσιάρης, δειλός άνθρωπος».

Το γεγονός ότι βρίσκουμε στο διαδίκτυο διπλάσια ευρήματα με την ανορθόγραφη *λυράτη, που συνδέει την κότα με μουσικό όργανο, δεν σημαίνει ότι θα αγκαλιάσουμε την ανορθογραφία.»

Δίκιο έχει ο Λίγγρης διότι η ορθογραφία ειναι σύμβαση. Εφόσον λοιπόν η κότα λέγεται έτσι επειδή έχει λειρί και εφόσον το λειρί το γράφουμε έτσι και όχι «λυρί», η κότα θα είναι λειράτη.

Λυράτη θα ήταν αν έπαιζε λύρα. Αν πάλι είχε λίρα με ουρά, θα ήταν λιράτη. Κι αν παραληρούσε, ληράτη.

* Να μην ξεχναμε ότι έχουμε και Μουντιάλ. Διαβάζω στο in.gr ότι:
Βίντεο με τίτλο «κατέκτησε τα όνειρά σου» έδωσε στη δημοσιότητα η Πορτογαλία εν όψει της συμμετοχής της στο Μουντιάλ της Ρωσίας, το οποίο ξεκινάει την Πέμπτη.

Φυσικά πρόκειται για μετάφραση -ο τίτλος του βίντεο είναι conquista o sonho. Δεν θα έγραφα κανονικά για το τόσο συχνό αυτό «λάθος» της εναύξητης προστακτικής, κάθε μέρα σχεδόν βλέπω από ένα παράδειγμα, αλλά εδώ υπάρχει μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια.

Προσωπικά, θεωρώ αφύσικη την προστακτική «κατέκτησε», μου είναι εντελώς φυσικός ο τύπος «κατάκτησε» (δεν ισχυει το ίδιο για κάποια άλλα ρήματα βεβαια όπως το καβαφικό επιστρέφω, όπου θα αποφύγω την προστακτική επίστρεφε, κι άλλωστε σπανιότατα υπάρχει ανάγκη για τη χρήση της). Ωστόσο, εδώ ο αρθρογράφος ενώ αποφεύγει τον τύπο «κατάκτησε» για την προστακτική (όπου είναι σωστός) τον χρησιμοποιεί, λίγες γραμμές πιο πέρα, για τον αόριστο:

Η Πορτογαλία που πηγαίνει στα γήπεδα της Ρωσίας με τον τίτλο της πρωταθλήτριας Ευρώπης που κατάκτησε πριν δύο χρόνια….

Φυσικά δεν είναι λάθος, αλλά οι περισσότεροι στον αόριστο θα έγραφαν «που κατέκτησε…»

Εγώ πάλι άνετα χρησιμοποιώ τον αναύξητο αόριστο στα περισσότερα ρήματα της κατηγορίας αυτής. Ίσως να υπάρχει μια συσχέτιση ανάμεσα στον τύπο της προστακτικής και στον τύπο αορίστου που χρησιμοποιεί κανείς.

* Με ρωτάει φίλος:

«Η υγεία στη μετά-μνημόνιο εποχή» σε τουίτ του Σταϊκούρα. Είναι σωστό;

Όχι, είναι εντελώς αφύσικο. Η υγεία στην εποχή μετά τα μνημόνια ή στην εποχή μετά το μνημόνιο ή για να αποφύγεις το δίλημμα: στη μεταμνημονιακή εποχή.

* Ένα λάθος σε υποτίτλους, που το επισήμαναν δυο-τρεις φίλοι. Γράφει ο ένας:

Χτες το βράδυ, για πολλοστή φορά προβλήθηκε το «Απόλλων 13», στον Άλφα, με τον εξ αγχιστείας πατριώτη Τομ Χανκς να μην καταφέρνει για μια ακόμη φορά να φτάσει στη Σελήνη.

Μικρολάθη στον υποτιτλισμό είδα αρκετά, όμως έβγαζε μάτι η μετάφραση του «Aquarius» (το όνομα του θαλαμίσκου επιστροφής) σε… «Ενυδρείο»!!! Δεν ήταν μία ή δύο φορές, αλλά δεκάδες, μιας και όλη η δράση διαδραματιζόταν εκεί.

Δεν ξέρω αν ο υποτιτλιστής περίμενε να έχει ψάρια το φεγγάρι, ή προσπαθούσε να εκδικηθεί για το χαμηλό του μεροκάματο 🙂

Τα είπε όλα ο φίλος. Aquarius βέβαια είναι ο Υδροχόος, το ζώδιο ή ο αστερισμός. Το ενυδρείο είναι aquarium.

Όμως το όνομα εγινε επίκαιρο τουτη την εβδομάδα καθώς Aquarius ονομάζεται επίσης ένα καρυδότσουφλο φορτωμένο 600 και πάνω ταλαιπωρημένους μετανάστες, που έγινε μπαλακι μεταξύ Μάλτας και Ιταλίας για να το δεχτεί τελικά η Ισπανία (ακόμα δεν έχει φτάσει στη Βαλένθια).

* Tο σχολιάσαμε ήδη, αλλά ας το έχουμε κι εδώ να μείνει. Εννοώ το πρόσφατο εξώφυλλο της Ελεύθερης Ώρας, που για να εικονογραφήσει την υποτιθέμενη προδοσία την οποία τάχα συνιστά η συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ, έβαλε τη φωτοσοπιά με το ματωμένο άγαλμα, λες κι έπαθε ρινορραγία.

Νόμιζαν πως το άγαλμα δείχνει τον Μεγαλέξαντρο, αλλά βέβαια πρόκειται για τον Δαβίδ του Μικελάντζελο.

Μην τους το πείτε απότομα, αλλά ο Δαβίδ ήταν Εβραίος.

* Ειρωνεύεται ο Στεφανος Κασιμάτης τον υπουργό Πάνο Καμμένο επειδή μιλώντας σε εκδήλωση στα Ψαρά χρησιμοποιησε το ρήμα «συνευρέθηκαν».

Σε κάθε περίπτωση, ο υπουργός ήταν πανευτυχής που βρισκόταν «στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη», με εκπροσώπους των Σπετσών και της Υδρας και, όπως το έθεσε χαριτωμένα, «όλων εκείνων που συνευρέθησαν για την απελευθέρωση του έθνους». Συνεύρεση μπορεί να υπήρξε· έρωτας, όμως, δεν είμαι βέβαιος ότι υπήρξε.

Εννοεί ο κ. Στ.Κ. ότι συνευρίσκομαι σημαίνει συνουσιάζομαι άρα κακώς το χρησιμοποίησε ο Καμμένος. Δεν εχω καμιά διάθεση να υπερασπιστώ τα ελληνικά του Καμμένου, αλλά δεν είναι καλό να κρεμάμε άδικα ροζ ταμπελίτσες στις λέξεις.

Για να το πω αλλιώς, όταν πχ ο Βασίλης Βασιλικός γράφει «Κι ένα βράδυ, στο καφενείο «Μανταρέν» (1971), Χατζιδάκις, Βαλαωρίτης, Αργυράκης συνευρέθηκαν με τον παλιό τους τον διαφωτιστή, τον Δημήτρη Δεσποτίδη» δεν πρεπει να πάει το μυαλό μας στο πονηρό.

* Το σχολιάσατε ήδη, αλλά ας το σημειώσω κι εδώ.

Στο ελληνικό κείμενο της συμφωνίας Τσίπρα-Ζάεφ υπάρχει και η φράση:

γ) Το Δεύτερο Μέρος, εφόσον το αποφασίσει, θα διεξάγει δημοψήφισμα.

Με την ορολογία της συμφωνίας, το Δεύτερο Μέρος είναι η γειτονική χώρα. Αλλά «θα διεξάγει»;

Δεν νομίζω να εννοούν ότι θα τους βάλουν να ψηφίζουν και δώστου να ψηφίζουν μέχρι να έρθει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μία φορά θα ψηφίσουν οι γείτονες. Οπότε, «να διεξαγάγει» στα αμαληκιτικά ή «να διεξάξει» όπως το έλεγαν οι λόγιοι του 19ου αιώνα και όπως το λένε οι κουμπάροι στην Κύπρο τον 21ο αιώνα. Καλύτερο είναι το «να διεξάξει» γιατί φαίνεται αμέσως ότι είναι συνοπτικό.

*Μερικά μαργαριτάρια διορθώνονται.

Στο χτεσινό άρθρο του Ν. Μαραντζίδη στο Πρόταγκον υπήρχε η φράση: ….είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν και την πιο μεγάλη σαχλαμάρα που ο φανατισμός τους υπαγορεύει. Εντάξει δεν είναι η πρώτη φορά που το συναντάμε στην ελληνική ιστορία, είναι ένα εδώδιμο φρούτο, ασφαλώς.

Φυσικά, ο αρθρογράφος δεν ήθελε να πει πως είναι φρούτο που τρώγεται, αλλά πως είναι ντόπιο. Το λάθος αυτό ειναι πολύ συχνό και επανειλημμένα έχουμε γράψει σχετικά (παράδειγμα).

Πάντως, κάποιοι έδειξαν γρηγορα ρεφλέξ κι ετσι το διόρθωσαν γρήγορα και τώρα η παραπάνω φράση λέει «εγχώριο φρούτο».

Οπότε, αφού μια φορά συμφωνώ σχεδόν απολυτα με άρθρο του Ν.Μαραντζίδη, ας αντιγράψω μια παράγραφο που τη βρίσκω εύστοχη. Μιλάει για νουνεχείς κεντροαριστερούς ή κεντροδεξιους οι οποίοι επί σειράν ετών στηλίτευαν την επίσημη ελληνική πολιτική στο θέμα της συμφωνίας με τη γειτονική χώρα, αλλά τώρα:

Και τώρα, κοίτα να δεις πώς τα φέρνει η ζωή, που βρισκόμαστε με μια συμφωνία στα χέρια, που μερικοί ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν θα μπορούσαν να φανταστούν, αρκετοί από αυτούς τους παραπάνω σώφρονες και λογικούς που ανέφερα (ίσως όχι η πλειοψηφία, πάντως όχι και λίγοι) είτε κρύβονται φοβούμενοι να αναλάβουν το κόστος της υποστήριξής της, είτε «ψειρίζουν» τα πράγματα ψάχνοντας να βρουν ψεγάδια κάθε είδους ώστε να μετριάσουν τη θετική διάσταση των εξελίξεων είτε ακόμη χειρότερα βγαίνουν με ύφος «μάτσο» πατριώτη (που δεν τους πάει κιόλας, ρε παιδί μου) για να βροντοφωνάξουν όχι στις «εθνικές παραχωρήσεις». Τι υποκρισία!

* Και θα κλείσω με ένα αστείο μεταφραστικό λάθος, σε άρθρο για ένα περίεργο αρχαιολογικό εύρημα στην Κορνουαλη.

Σε ένα κάστρο λοιπόν βρέθηκε, όπως γράφει το ρεπορτάζ της lifo.gr:
Η εγχάρακτη επιγραφή, ηλικίας 1.300 ετών αποτελεί το τελευταίο εύρημα μία σειράς ευρημάτων στο κάστρο, στα οποία περιλαμβάνονται ιβοριανά κύπελλα και επιτραπέζιοι δίσκοι από την Τουρκία.

Καταρχάς, αυτό το «από την Τουρκία» είναι αδέξιο. Ας έβαζαν «από τη Μικρά Ασια». Αλλά τι είναι τα «ιβοριανά κύπελλα»;

Διαβάζοντάς το, απέκλεισα αμέσως το ενδεχόμενο να προέρχονται από τη χώρα. Σκέφτηκα ότι θα είναι ivory, από ελεφαντόδοντο, κι ότι έγινε λάθος στη μετάφραση. Όχι όμως -λάθος έγινε αλλά διαφορετικό.

Το πρωτότυπο έλεγε: Iberian goblets and bowls from what is now Turkey.

Ιβηρικά ήταν δηλαδη τα κύπελλα! Το τι είναι οι «επιτραπέζιοι δίσκοι» αγνοώ, ίσως σκεύη.

 

Advertisement