Κολοκυθομέλτεμο (διήγημα του Δημήτρη Μαρτίνου)

Δημοσιεύω με χαρά σήμερα ένα καινούργιο διήγημα του φίλου μας του Δημήτρη Μαρτίνου, που ταιριάζει και με την εποχή, αφού είναι θαλασσινό, αν και δεν περιγράφει τη ναυτική ή τη νησιώτικη ζωή. Θα ταίριαζε περισσότερο αν το είχα βάλει πριν από δεκαπέντε μέρες που μου το έστειλε ο Δημήτρης, είχα όμως δεσμεύσει τις επόμενες Κυριακές. Το λέω αυτό επειδή «κολοκυθομέλτεμο», παναπεί ξεθυμασμένο, είναι το μελτέμι του Ιούνη. Τον Ιούλιο δυναμώνουν.

Όπως συνήθως, ο Δημήτρης μου έστειλε και γλωσσάρι μαζί, οπότε εγώ λίγα πράγματα έχω να κάνω. Του δίνω λοιπόν το λόγο για την εισαγωγή:

Ἄρχισα νὰ γράφω τὸ διήγημα στὶς ἕντεκα τοῦ Ἰούνη, ἀγναντεύοντας τὸ κολοκυθομέλτεμο ἀπὸ τὸ μπαλκόνι τοῦ σπιτιοῦ μου στὰ Θερμιά. Ὅταν τὸ τέλειωσα, μετὰ ἀπὸ δυό μέρες, τὸ μελτέμι εἶχε ξεψυχίσει.Ἔτσι εἶναι τὸ μελτέμι τῆς ἐποχῆς τοῦ κολοκυθιοῦ· χωρὶς ἔνταση, σὰν τὰ κολοκύθια· καὶ σὰν τὰ κολοκυθόγατα ποὺ γεννιοῦνται κι αὐτὰ τὸν Ἰούνη, ἀδύνατα καὶ λιγοζωισμένα.

Τὰ πρόσωπα, οἱ ἑταιρεῖες καὶ τὰ γεγονότα τῆς ἱστορίας εἶναι προϊόντα τῆς φαντασίας μου.

 

ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ

κύριος Νῖκος: τὸ ἀφεντικό· διευθύνων σύμβουλος τῆς Alex Medical Greece.

Λεονάρδος: διευθυντὴς τοῦ Τμήματος Ἰατρικῶν Ὀργάνων τῆς  Alex Medical Greece.

Χρῆστος Ἀδαμαντιάδης: διευθυντὴς μάρκετινγκ τῆς  Alex Medical Greece.

Παῦλος Γεωργίου: διευθυντὴς στρατηγικοῦ σχεδιασμοῦ τῆς  Alex Medical Greece.

Ἴνγκε: Σουηδέζα φίλη τοῦ Λεονάρδου.

Γεράσιμος: παπποῦς τοῦ Νίκου, αἰγυπτιώτης μὲ κεφαλονίτικες ρίζες.

Γιάννης: πατέρας τοῦ Νίκου, ἀξιωματικὸς τοῦ Ναυτικοῦ· πέθανε τὸ ᾿45 στὴν Αἴγυπτο.

Ἄννα: μητέρα τοῦ Νίκου, κόρη τοῦ Γεράσιμου.

Μποῦτρος: μπατζανάκης τοῦ Γεράσιμου, Αἰγύπτιος.

 

Στὸ τέλος ὑπάρχει γλωσσάρι.

 

ΚΟΛΟΚΥΘΟΜΕΛΤΕΜΟ

Πῶς βρέθηκε στὸ φλάιμπριτζ νὰ τιμονεύει τὸ δεκαπεντάμετρο κρούιζερ ποὺ πάλευε μὲ τὸ κολοκυθομέλτεμο τοῦ Ἰούνη εἶναι μεγάλη ἱστορία. Ἂς ὄψεται, ὁ κύριος Νῖκος, τ᾿ ἀφεντικό· ἐπηρεασμένος ἀπὸ τὶς ἀμερικάνικες σαπουνόπερες -ἔκαναν θραύση τὴ δεκαετία τοῦ ὀγδόντα – ἤθελε νὰ κάνει μίτινγκ μὲ τὰ στελέχη του ἐν πλῷ. Τὸ εἶχαν συζητήσει λίγες μέρες πρὶν στὸ γραφεῖο του.

«Θὰ πᾶς στὸ νησὶ γιὰ τὸ τριήμερο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος;» τὸν ρώτησε κι ὅταν τοῦ ἀπάντησε καταφατικά, συνέχισε «θὰ περάσω νὰ σὲ πάρω γυρίζοντας ἀπὸ τὴ Μύκονο μὲ τὸ σκάφος· θὰ εἶναι κι ὁ Χρῆστος ὁ Ἀδαμαντιάδης μαζὶ μας καὶ θὰ κάνουμε μίτινγκ γιὰ τὴν καλύτερη ὀργάνωση τοῦ τμήματός σου.»

…

Ὁ Λεονάρδος, εἶχε ἀναλάβει τὴ διεύθυνση τοῦ Τμήματος Ἰατρικῶν Ὀργάνων τῆς Alex Medical Greece πρὶν δεκαπέντε μῆνες, στὶς ἀρχὲς τοῦ ὀγδοντατρία καὶ ἦταν τὸ νεαρότερο στέλεχός της.

Γεννημένος στὴ Σύρα τὸ πενηνταπέντε, εἶχε τελειώσει τὸ Φυσικὸ τῆς Ἀθήνας καὶ εἶχε ἐξειδικευτεῖ στὰ Ἠλεκτρονικά. Τὸ καλοκαίρι τοῦ ἑβδομηνταοχτώ, λίγο πρίν τελειώσει τὴ σχολὴ –  χρώσταγε μερικὰ μαθήματα καὶ τὴν πτυχιακή του – γνώρισε στὸ νησὶ τὴν Ἴνγκε ἀπὸ τὴ Σουηδία. Ψηλή, ξανθιά, γαλανομάτα, μὲ κορμὶ ἀγαλματένιο, ἔγινε ἀμέσως ὁ στόχος τῶν ἀρσενικῶν τοῦ μπάρ· κι ὅλοι φάγανε τὰ μοῦτρα τους. Ὁ Λεονάρδος – στὸ σπίτι τὸν λέγανε Λινάρδο, στὸ Πανεπιστήμιο κάτι τροτσκιστές φίλοι του τὸν φώναζαν Λέον, ἐνῶ στὰ καλοκαιρινά του νταραβέρια μὲ τὶς τουρίστριες χρησιμοποιοῦσε τὸ Λεονάρντο γιὰ νὰ τονίσει τὴ δυτικὴ  καταγωγή του, ὑποδηλώνοντας ταυτόχρονα τὴν καλλιτεχνική του φύση καὶ τὴν ἀναμφισβήτητη εὐφυΐα του – ἔβαλε σὲ ἐνέργεια τὰ μεγάλα μέσα. Ἀργά, κατὰ τὶς δύο, ἔφυγε, χωρὶς νὰ τὴν πλησιάσει καθόλου, πῆγε στὸ σπίτι του, ἔβαλε στὸ σακβουαγιὰζ τὸ μπαγλαμά του κι ἕνα μπουκάλι οὖζο καὶ τράβηξε γιὰ τὴ Φραγκοσυριανή, μιὰ μερακλίδικη συριανή ψαρόβαρκα ποὺ εἶχε ὁ πατέρας του γιὰ τὰ ψαρέματά του. Τὴν πῆρε ἀπὸ τὸ ἀραξοβόλι της καὶ τὴν ἔδεσε στὸ μόλο, μπροστὰ στὸ μπάρ. Κάθησε στὴν πρύμη, πῆρε τὸ μπαγλαμαδάκι κι ἄρχισε νὰ τὸ κελαηδᾶ. Κατὰ τὶς τρεῖς, τὴν ὥρα ποὺ ἄδειαζε τὸ μπάρ, βγῆκε ἡ θεά. Πλησίασε στὴν ἄκρη τοῦ μόλου, κάθησε πάνω στὴ δέστρα καὶ τὸν ἄκουγε νὰ παίζει. Μόλις τέλειωσε τὸ σκοπό ποὺ ἔπαιζε ὁ Λεονάρδος, σηκώθηκε πῆγε στὴν πλώρη, τῆς ἅπλωσε τὸ χέρι, τὴν κοίταξε στὰ μάτια κι αὐτὴ πήδηξε στὴ βάρκα χωρίς δεύτερη κουβέντα· μόνο τὰ ὀνόματά τους εἶπαν:

«Λεονάρντο».

«Ἴνγκε».

Ἔτσι βρέθηκε στὸ Γετεμπόρι – ἔτσι τό λεγε στοὺς φίλους του, ὅποτε γυρνοῦσε στὴν Ἑλλάδα – νὰ κάνει μεταπτυχιακὸ στὰ ἠλεκτρονικά. Ὁ ἔρωτας μὲ τὴν Ἴνγκε πάγωσε στὰ χιόνια καὶ στὴ σκοτεινιὰ τοῦ Βορρᾶ. Χάθηκε  ἡ μαγεία τοῦ ἑλληνικοῦ καλοκαιριοῦ, ἡ θεά ἔχασε τὴ λάμψη της στὴ ρουτίνα τοῦ νοσοκομείου – ἦταν νοσοκόμα – κι αὐτὸν τὸν κατάπιε ἡ ρουτίνα τοῦ πανεπιστημίου. Μόνο τὰ Σαββατόβραδα ξέφευγε λιγάκι· ἔπαιζε μπαγλαμὰ σ᾿ ἕνα ἑλληνικὸ μαγαζὶ, στὸ «Ρόδος». Ἐκεῖ μαζεύονταν παιδιὰ μεταναστῶν, ἀπὸ τὴ Δράμα, τὶς Σέρρες, τὸ Κιλκὶς – «ἐδῶ μᾶς λένε Ἕλληνες καὶ στὴν πατρίδα Σουηδέζους» τοῦ ᾿λεγαν – ἀλλὰ καὶ ντόπια νεολαία, ἀπ᾿ αὐτοὺς ποὺ πήγαιναν τὰ καλοκαίρια στὴν Ἑλλάδα καὶ τοὺς ἄρεσαν τὰ τραγούδια μας· καὶ μόλις σούρωναν πιάνονταν ὅλοι ἀγκαλιὰ γιὰ χασαποσέρβικο.

Στὰ δυό χρόνια, μὲ τὸ ποὺ τέλειωσε τὸ μάστερ κι ἄρχισε νὰ ἑτοιμάζεται γιὰ τὸ διδακτορικό, πέθανε ξαφνικὰ ὁ πατέρας του κι ἀναγκάστηκε νὰ γυρίσει. Πῆγε ἕνα χρόνο φαντάρος – ὡς προστάτης – καὶ μετά, στὰ μέσα τοῦ ὀγδονταένα, ἔπιασε δουλειὰ σὲ μιάν ἀναπτυσσόμενη φαρμακευτική, τὴν Alex Medical Greece· ὑπεύθυνος τεχνικῆς ὑποστήριξης στὸ νεοσύστατο Τμῆμα Ἰατρικῶν Ὀργάνων.

Στὶς ἀρχὲς τοῦ ὀγδονταδύο ἦρθε στὴν ἑταιρεία ὁ Παῦλος Γεωργίου, οἰκονομολόγος καὶ κομματικὸ στέλεχος τῆς Νέας Δημοκρατίας· πιὸ μπροστὰ ἦταν στὸ Δουσοῦ κάποιας δημόσιας ἑταιρείας, ἀπ᾿ αὐτοὺς ποὺ ἔδιωξε τὸ ΠΑΣΟΚ μόλις ἀνέβηκε. Πῆρε ἕναν βαρύγδουπο τίτλο, «διευθυντὴς στρατηγικοῦ σχεδιασμοῦ»,  γιὰ νὰ δικαιολογεῖ τὸν μισθό του, ἀλλὰ στὴν οὐσία ἦταν «ἄνευ χαρτοφυλακίου»· ἕνα γραμμάτιο πρὸς ἐξόφληση ὅταν, σύντομα – ἔτσι ὑπολόγιζαν – ξανάρχονταν στὰ πράγματα ἡ Νέα Δημοκρατία. Τοῦ ἔδωσαν ἕνα γραφεῖο στὸν ὄροφο τῆς Διεύθυνσης, προσωπικὴ γραμματέα καὶ πέρναγε τὴ μέρα του διαβάζοντας Φαϊνάνσιαλ Τάιμς μὲ τὰ πόδια ἀνεβασμένα στὸ γραφεῖο· τοὐλάχιστον έτσι ἔλεγαν οἱ κακιὲς γλῶσσες. Κι ἐπειδὴ «δουλειά δὲν εἶχε ὁ διάολος» βάλθηκε νὰ ξεκαθαρίσει τὴν ἑταιρεία ἀπὸ τὶς «ζημιογόνες δραστηριότητες». Πρῶτος στόχος τὸ Τμῆμα Ἰατρικῶν Ὀργάνων, μόλις στὸ δεύτερο χρόνο λειτουργίας του, στελεχωμένο μὲ νέους πτυχιούχους ποὺ ἀριστέριζαν, ὅπως ἦταν τὸ πνεῦμα τῆς ἐποχῆς. Τὸ Μάρτη τοῦ ὀγδοντατρία, ὅταν βγῆκαν τὰ οἰκονομικὰ ἀποτελέσματα, τὸ τμῆμα ἦταν στὰ κόκκινα· λογικὸ μετὰ ἀπὸ μόλις δυό χρόνια λειτουργίας καὶ μάλιστα μὲ τέτοιο ἀντικείμενο. Ὅπως ἔλεγε ὁ Χρῆστος  Ἀδαμαντιάδης, ὁ διευθυντὴς μάρκετιγκ τῆς ἑταιρείας καὶ ἐμπνευστὴς τοῦ τμήματος, «δὲν πουλᾶμε στραγάλια, μηχανήματα πουλᾶμε· θέλουν τὸ χρόνο τους». Ὁ Γεωργίου ὅμως εἶχε τὸν ἀντίλογο, «οἱ καιροὶ εἶναι δύσκολοι, δὲν ξέρουμε τί γίνεται αὔριο μ᾿ αὐτοὺς ποὺ μᾶς κυβερνοῦν· πρέπει νὰ μειώσουμε τὶς δαπάνες». Ἔτσι ἔπεισε τὸ ἀφεντικὸ γιὰ δραστικὴ μείωση τοῦ προσωπικοῦ, διαλύοντας τὸ τμῆμα πωλήσεων καὶ κρατώντας κάποιους τεχνικοὺς γιὰ τὴν συντήρηση τῶν μηχανημάτων ποὺ ἦταν ὑπὸ ἐγγύηση. Κράτησαν καὶ τὸν Λεονάρδο ποὺ ἦταν ὑπεύθυνος τεχνικῆς ὑποστήριξης, ἀναθέτοντάς του καὶ τὴ διεύθυνση τοῦ τμήματος πωλήσεων. Χωρίς πωλητές ὅμως! Ἦταν ὁ τελευταῖος ποὺ θὰ ἔκλεινε τὴν πόρτα.

Παρὰ τὶς ἀντιξοότητες τὸ τμῆμα ἄρχισε νὰ παίρνει τὰ πάνω του. Ἡ δουλειά ποὺ εἶχε κάνει τὸ τμῆμα πωλήσεων τὰ δυὸ πρῶτα, σχετικὰ ἄγονα χρόνια ἄρχισε νὰ δίνει καρπούς. Βοήθησε πολὺ καὶ ἡ παρουσία τοῦ Λεονάρδου. Ἂν καὶ δὲν ἤξερε ἀπὸ τεχνικὲς πωλήσεων, ἦταν ἄριστος γνώστης τῶν λειτουργικῶν καὶ τεχνικῶν χαρακτηριστικῶν τῶν μηχανημάτων καὶ μποροῦσε νὰ πείθει τοὺς γιατρούς. Βοήθησαν βέβαια καὶ τὰ λεφτά ποὺ ἔριξε ἡ κυβέρνηση στὰ νοσοκομεῖα μὲ τὴ δημιουργία τοῦ ΕΣΥ. Τὸ ἀφεντικὸ εἶχε βάλει τὸ τμῆμα στὸ μικροσκόπιο μετὰ τὴν ἀναδιάρθρωση καὶ παρακολουθοῦσε τὰ ἀποτελέσματα μήνα μὲ τὸ μήνα. Ἔβλεπε τὴν ἄνοδο τῶν πωλήσεων καί τὸ κυριότερο, μετὰ τὴν δραστικὴ μείωση τοῦ προσωπικοῦ, κερδοφορία μὲ ἀνοδικὴ τάση. Γρήγορα κατάλαβε τὴ λούμπα ποὺ τὸν εἶχε ρίξει ὁ Γεωργίου – ἐπιχειρηματίας ἦταν, ὄχι κομματόσκυλο – καὶ ἄλλαξε πλεύση. Ἀποφάσισε νὰ ξαναφτιάξει τὸ τμῆμα μὲ προσεκτικὰ βήματα. Ἔστειλε τὸν Λεονάρδο στὶς ἑταιρεῖες ποὺ ἀντιπροσώπευαν  γιὰ ἐκπαίδευση στὶς τεχνικὲς πωλήσεων. Αὐτὸς ἔμεινε ἔκπληκτος μὲ τὴν στρατηγικὴ πωλήσεων κάποιων μεγάλων  πολυεθνικῶν· ἔδιναν μεγαλύτερο βάρος στὴν ψυχολογικὴ προσέγγιση, δηλαδὴ στὴν κάλυψη τῶν ψυχολογικῶν ἀναγκῶν τοῦ πελάτη καὶ λιγότερο στὶς πραγματικὲς ἀνάγκες τῶν νοσοκομείων. Στὰ σεμινάρια συμμετεῖχαν ἀρκετὰ στελέχη πωλήσεων ἀπὸ τὶς χῶρες τοῦ Περσικοῦ κι ἔλεγαν ἱστορίες ἀκραίου ἐπιστημονικοῦ καταναλωτισμοῦ. Οἱ διευθυντὲς τῶν νοσοκομειακῶν τμημάτων, συνήθως καθηγητὲς πανεπιστημίου, ἀγόραζαν τὸν ἐξοπλισμὸ μὲ τὴ νοοτροπία τοῦ νεόπλουτου, ὅπως θὰ ἀγόραζαν ἕνα πολυτελές αὐτοκίνητο· νὰ εἶναι καλύτερο   – δηλαδή πιό ἀκριβὸ – ἀπὸ τοῦ γείτονα.

…

Ὅταν τὸ Captain J., τὸ σκάφος τοῦ Νίκου,  ζύγωσε στὸ μόλο τῆς Ἑρμούπολης, ὁ Λεονάρδος ἦταν ἐκεῖ καὶ τοὺς περίμενε. Ἔπιασε στὸν ἀέρα τὸν κάβο ποὺ πέταξε ὁ καπετάνιος καὶ τὸν ἔδεσε στὰ σβέλτα στὴ δέστρα τοῦ μόλου· ἀφοῦ ἔδεσε καὶ τὸ δεύτερο κάβο κατέβασαν τὴν πασαρέλα καὶ βγῆκαν στὴ στεριά· ὁ κύριος Νῖκος, μὲ τὴ γυναίκα του τὴν κυρία Τζένη – ἀπὸ τὸ Ἰφιγένεια· ἡ ἴδια τό πρόφερε μέ μιὰ τόσο ξενικὴ προφορά ποὺ ἔνοιωθες τὰ ξένα γράμματα νὰ διαγράφονται στὸν ἀέρα: Jenny – καὶ τὰ δυό τους κοριτσάκια. Σὲ λίγο βγῆκε κι ὁ Ἀδαμαντιάδης, λίγο χλωμός, «κουνηθήκαμε λιγάκι μετὰ τὴν Τῆνο», παρατήρησε.

Κάθισαν γιὰ οὐζάκι στὸ κοντινὸ οὐζερὶ καὶ σὲ καμιὰν ὥρα ἀνέβηκαν στὸ σκάφος γιὰ νὰ ξεκινήσουν. Οἱ τρεῖς τους ἀνέβηκαν στὸ φλάιμπριτζ μὲ τὸν καπετάνιο· «γιὰ νὰ μήν μᾶς διακόπτουν τὰ παιδιά», εἶπε ὁ κύριος Νῖκος. Ἦταν περασμένες τρεῖς ὅταν ξεκίνησαν καὶ τὸ μελτέμι εἶχε δυναμώσει γιὰ τὰ καλά. Μόλις φάγανε τὶς πρῶτες χοντρές θάλασσες, ὁ Ἀδαμαντιάδης δήλωσε ἀδυναμία καὶ κατέβηκε νὰ ξαπλώσει. Σὲ λίγο κατέβηκε καὶ τὸ ἀφεντικό, «δὲν μποροῦμε νὰ συνεχίσουμε χωρὶς τὸν Χρῆστο», δικαιολογήθηκε· πάντως εἶχε χάσει κι αὐτὸς τὸ χρῶμα του. Ἔτσι ἔμειναν οἱ δυό τους μὲ τὸν καπετάνιο στὴ γέφυρα. «Πάρε τὸ τιμόνι· ξέρεις ἀπὸ θάλασσα· τὸ κατάλαβα ἀπὸ τὴν καντηλίτσα ποὺ ἔκανες γιὰ νὰ δέσεις τὸν κάβο», τοῦ ᾿πε ὁ καπετάνιος. «Κράτα το στὴ μάσκα μέχρι νὰ ψηλώσουμε στὸ μπουγάζι καὶ μετά, μόλις γυρίσουμε διπλαριά, θ᾿ ἀνοίξουμε στροφές γιὰ νὰ μή νυχτωθοῦμε».

…

Ὁ κύριος Νῖκος εἶχε γεννηθεῖ στὴν Ἀλεξάνδρεια. Ὁ Γιάννης, ὁ πατέρας του, ἀνθυποπλοίαρχος τοῦ – τότε – Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ, βρέθηκε στὴν Αἴγυπτο μὲ τὸν στόλο, μετὰ τὴν κατάληψη τῆς Ἑλλάδας ἀπὸ τοὺς Γερμανούς. Γνώρισε τὴν Ἄννα, τὴ μητέρα τοῦ Νίκου, κόρη πλούσιου ἐμπόρου τῆς Ἀλεξάνδρειας, σὲ κάποιον χορὸ τῆς παροικίας. Τὸ ἄβγαλτο, δεκαοχτάχρονο κορίτσι θαμπώθηκε ἀπὸ τὰ χρυσὰ γαλόνια καὶ τὴ στολὴ ποὺ τόνιζε τὴν κορμοστασιά του. Παντρεύτηκαν σὲ λίγους μῆνες μὲ δόξα καὶ τιμὴ, ἁψίδες ἀπὸ σπαθιὰ καὶ δεξιώσεις· στὸ χρόνο ἀπάνω, στὸ τέλος τοῦ σαραντατρία, γεννήθηκε ὁ Νῖκος κι ἔπλεαν ὅλοι σὲ πελάγη εὐτυχίας. Μιᾶς εὐτυχίας ποὺ κράτησε λίγους μῆνες, μέχρι τὸν Ἀπρίλη τοῦ σαραντατέσσερα. Τότε ὁ Γιάννης βρέθηκε μπλεγμένος στὸ κίνημα τοῦ Ναυτικοῦ. Ἀπὸ φιλότιμο, ὅπως ἀρκετοί· καὶ μετὰ στὰ «σύρματα», στὸ στρατόπεδο κρατουμένων στὴν ἔρημο.

Ὁ Γεράσιμος, ὁ πεθερός του, κίνησε γῆ καὶ οὐρανό γιὰ τὸ γαμπρό του. Ἄνθρωπος τετραπέρατος, μὲ Κεφαλονίτικες ρίζες, εἶχε πλουτίσει ἀπὸ τὸ ἐμπόριο τοῦ μπαμπακιοῦ. Λίγα χρόνια πρίν τὸν πόλεμο ἔφτιαξε κι ἕνα ἐργοστάσιο ἐπιδεσμικοῦ ὐλικοῦ ἐνῶ παράλληλα ἄνοιξε μιὰν ἑταιρεία εἰσαγωγῆς φαρμάκων, τὴν Alexandria Medical. Ἔδωσε μερικοὺς πόντους σὲ κάποιον Ἐγγλέζο γιὰ μεγαλύτερη εὐκολία στὶς συναλλαγές μὲ τὶς ἐγγλέζικες ἑταιρεῖες καὶ τὴν ἐγγλέζικη γραφειοκρατία τῆς Αἰγύπτου. Οἱ σχέσεις του μὲ τοὺς ἐγγλέζους βοήθησαν, ἀλλὰ πέρασαν κάποιοι μῆνες μέχρι νὰ καταφέρει  νὰ βγεῖ ὁ Γιάννης ἀπὸ τὰ «σύρματα». Ὅταν ὅμως βγῆκε, στὶς ἀρχές τοῦ σαρανταπέντε, ἦταν βαριὰ ἄρρωστος ἀπὸ φυματίωση καὶ πέθανε μέσα σὲ λίγους μῆνες.

Ὁ Νῖκος μεγάλωσε στὸ ἀρχοντικὸ τοῦ Γεράσιμου μὲ τὴ μητέρα του, ποὺ δὲν ἔβγαλε ποτὲ τὰ μαῦρα, τὸν παπποῦ, τὴν γιαγιά, τὴ θεία Σοφία, ἀδελφὴ τῆς γιαγιᾶς καὶ τὸν ἄντρα της, τὸν Μποῦτρος, ἕναν Αἰγύπτιο Κόπτη, φαρμακοποιὸ στὸ ἐπάγγελμα, ποὺ ἡ οἰκογένεια τὸν ἔλεγε Πέτρο. Εἶχαν μιὰν Ἐγγλέζα παιδαγωγὸ γιὰ τὸν Νῖκο ποὺ ὅλοι τὴ φώναζαν Νάνυ καὶ πεντέξι Αἰγύπτιους ὑπηρέτες καὶ ὑπηρέτριες.

Στὸν τοῖχο τοῦ σαλονιοῦ μὲ τὰ βαριά, σκαλιστὰ ἔπιπλα καὶ τὶς βελούδινες κουρτίνες ἦταν κρεμασμένο τὸ πορτραῖτο τοῦ πατέρα του μὲ τὴ στολή καὶ τὰ γαλόνια του, ζωγραφισμένο ἀπὸ κάποιον ντόπιο ζωγράφο μετὰ τὸ θάνατό του· ἀπὸ φωτογραφία. Ὅταν ἀργότερα πήγαιναν στὸ σπίτι οἱ συμμαθητές του ἀπὸ τὸ ἀγγλικό σχολεῖο, ὁ Νῖκος τό ᾿δειχνε μὲ περηφάνεια λέγοντας πὼς αὐτὸς εἶναι ὁ πατέρας του, ὁ κάπταιν Τζών, ποὺ πέθανε στὸν πόλεμο. Ἔτσι τοῦ ᾿λεγε ἡ Νάνυ.

Παρὰ τὸν πλοῦτο του ὁ παπποῦς ἦταν πάντα προετοιμασμένος γιὰ τὸ χειρότερο. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Alexandria Medical καὶ τὸ ἐργοστάσιο, ἀγόρασε ἕνα μεγάλο φαρμακεῖο στὴν Ἀλεξάνδρεια κι ἔβαλε τὸν Μποῦτρος νὰ τὸ διευθύνει. Παράλληλα εἶχε κάνει τὰ κουμάντα του βγάζοντας λεφτὰ στὸ ἐξωτερικό. Ἔτσι ὅταν ἔγιναν οἱ ἐθνικοποιήσεις τοῦ Νάσερ τὸ πενηνταεφτά, ὑπέμεινε στωικὰ τὴν ἀπώλεια τῆς Alexandria Medical καὶ τοῦ ἐργοστασίου. Μόνο τὸ φαρμακεῖο κατάφεραν νὰ σώσουν περνώντας το «ἔγκαιρα» – μὲ τὸ σχετικὸ μπαξίσι – στὸ ὄνομα τοῦ Μποῦτρος. Δὲν βαρυγκώμησε ὅμως· εἶχε μπολιαστεῖ ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ τόπου νὰ δέχεται τὶς ἀλλαγές τῆς μοίρας. «Λυγίζω σὰν τὸ καλάμι στὸν ἄνεμο· γιὰ νὰ μή σπάσω», ἔλεγε. Μέχρις ἐκεῖ μόνο. Μετὰ ξυπνοῦσε μέσα του τὸ κεφαλονίτικο δαιμόνιο κι ἄνοιγε πάλι τὰ πανιά.

Ἔτσι καὶ τώρα. Τὸ πενηνταεννιά, μόλις πέρασε ἡ πρώτη μπόρα καὶ εἶδε πὼς τὸ φαρμακεῖο ἐξασφάλιζε μιὰν ἄνετη ζωὴ στὴν οἰκογένειά του, ἄφησε τὸν Μποῦτρος στὸ κουμάντο τοῦ φαρμακείου καὶ τὴ γυναίκα του στὸ κουμάντο τοῦ σπιτιοῦ  καὶ πῆγε στὴν Ἀθήνα. Ἀγόρασε ἔνα μεγάλο, παραλιακὸ ρετιρὲ στὸ Φάληρο – τοῦ θύμιζε τὸ σπίτι του στὴν Κορνίς, μὲ τὴ θάλασσα ν᾿ ἁπλώνεται στὰ πόδια του – κι ἄρχισε νὰ γυρίζει τὴν Ἀθήνα ψάχνοντας γιὰ εὐκαιρίες.

Πρῶτα ἀγόρασε ἕνα φαρμακεῖο, κοντὰ στὴν Ὁμόνοια. Ὁ ἰδιοκτήτης πλησίαζε στὴ σύνταξη, παιδιὰ δὲν εἶχε καὶ προτίμησε νὰ περάσει καλὰ τὸ ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς του ἀπὸ τὸ νὰ τ᾿ ἀφήσει σὲ κάτι ἀνεπρόκοπα ἀνήψια του, νὰ τὸν σκατοψυχᾶνε κι ἀπὸ πάνω. Μετὰ ἀγόρασε πόντους σὲ μιὰ φαρμακαποθήκη καὶ σιγὰ – σιγά, πῆρε τὸν ἔλεγχό της ἐξαγοράζοντας τὰ μερίδια κι ἄλλων μετόχων. Ἔτσι, ὅταν ἦρθαν στὴν Ἑλλάδα ἡ κόρη του κι ὁ ἐγγονός του – τὸ ἑξηνταένα, μόλις τέλειωσε ὁ Νῖκος τὸ γυμνάσιο – βρῆκαν τὸν παπποῦ ἐνθουσιώδη καὶ ξανανιωμένο σὰν νά ᾿χε μόλις ξεκινήσει τὴν ἐπαγγελματική του ζωή.

Ὁ Νῖκος γράφτηκε στὴ Φαρμακευτικὴ χωρὶς ἐξετάσεις, ὡς ὁμογενής. Τοῦ ἀγόρασαν κι ἕνα διαμέρισμα στὸ Κολωνάκι γιὰ νὰ εἶναι πιὸ κοντά στὴ Σχολή· κι ὅπως ἦταν φυσικὸ αὐτὸς τὸ ἀξιοποίησε δεόντως. Ὁ παπποῦς τοῦ τά ᾿δινε ὅλα, σπίτι, αὐτοκίνητο, λεφτά. Τὸ μόνο ποὺ ἀπαιτοῦσε ἦταν ἡ τακτικὴ παρουσία του στὸ γραφεῖο· δυὸ φορὲς τὴν ἑβδομάδα, ὅποτε εἶχε μαθήματα καὶ τέσσερις στὶς διακοπές. Ἔτσι τὸν μπόλιαζε στὸ πνεῦμα τῆς δουλειᾶς.

Τὸ καλοκαίρι τοῦ ἑξηνταέξι ὁ παπποῦς ἔκανε τὸ ἑπόμενο βῆμα. Ἵδρυσε τὴν Alex Medical Greece. Διάλεξε τὸν τίτλο γιὰ συναισθηματικοὺς λόγους, ἀλλὰ παράλληλα ἤθελε νὰ ἐκμεταλλευτεῖ τὶς παλιές του συνεργασίες στὸ ἐξωτερικό, παρουσιάζοντάς την ὡς συνέχεια τῆς Alexandria Medical. Αὐτὴ ἡ δραστηριότητα ἐνθουσίασε τὸν Νῖκο κι ἄρχισε νὰ πηγαίνει στὸ γραφεῖο καθημερινά· ἀπὸ μόνος του, χωρὶς νὰ τὸ ζητήσει ὁ παπποῦς. Ἄρχισε τὴν ἀλληλογραφία μὲ τὶς ξένες ἐταιρεῖες καὶ συνόδευε τὸν παπποῦ στὰ ἐπαγγελματικὰ ταξίδια του στὸ ἐξωτερικό. Μιλοῦσε ἄπταιστα ἀγγλικὰ καὶ γαλλικά, ἐνῶ μὲ τὸν κοσμοπολίτικον ἀέρα καὶ τοὺς λεπτοὺς τρόπους τῆς ἀνατροφῆς του κέρδιζε τοὺς συνομιλητές του. Ὁ παπποῦς ἔμενε πίσω διακριτικὰ καὶ τοῦ ᾿δινε ὅλα τὰ εὔσημα γιὰ τὶς ἐπιτυχίες, φροντίζοντας ὅμως νὰ κάνει αὐτὸς τὶς οἰκονομικὲς διαπραγματεύσεις.  Ἔτσι ἄργησε νὰ τελειώσει τὴ σχολή, χρειάστηκε σχεδὸν ἑφτὰ χρόνια. Στὸ μεταξύ ἡ ἑταιρεία μεγάλωνε καἰ στὶς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ ἑβδομήντα ἄρχισαν νὰ χτίζουν τὸ ἐργοστάσιο. Ἡ ἐταιρεία ἔγινε ἀνώνυμη μὲ πρόεδρο τὸν παπποῦ καὶ διευθύνοντα σύμβουλο τὸν Νῖκο. Μέχρι τὸ ὀγδονταένα ἡ πορεία ἦταν ἀνοδική. Προβληματίστηκαν βέβαια μὲ τὴν ἄνοδο τοῦ ΠΑΣΟΚ, ἀλλὰ ὁ παπποῦς, μαθημένος ἀπὸ τὰ χειρότερα ποὺ εἶχε περάσει, τὸν καθησύχασε μὲ τὴν γνωστή του ρήση γιὰ τὸ καλάμι ποὺ λυγίζει στὸν ἀέρα καὶ δὲν σπάει.

…

Τὸ μελτέμι ξεψύχισε μέχρι νὰ πιάσουν τὴ Μακρόνησο κι ὁ ἥλιος κόντευε νὰ δύσει ὅταν ἔφτασαν στὴ μαρίνα τῆς Βουλιαγμένης. Ὁ καπετάνιος ἔκανε μὲ τὴν ἄνεσή του τὶς μανοῦβρες γιὰ τὸ ἄραγμα τοῦ σκάφους, χωρὶς νὰ χρειαστεῖ νὰ κατέβει ἀπὸ τὴ γέφυρα γιὰ νὰ πετάξει τοὺς κάβους· αὐτὴ τὴ δουλειὰ τὴν ἐμπιστεύτηκε στὸν Λεονάρδο. Ἄραξαν δίπλα σὲ μιὰ τεράστια θαλαμηγό. Μπροστά της τὸ Captain J. ἔμοιαζε μὲ βάρκα.

«Εἶναι τὸ σκάφος τοῦ Β…», εἶπε τὸ ἀφεντικό· καὶ εἶχε τὸσο φθόνο καὶ πίκρα στὴ φωνὴ καὶ στὸ βλέμμα, ποὺ τὸν λυπήθηκε ὁ Λεονάρδος. Τὸ μυαλό του πῆγε στὴ Φραγκοσυριανή, τὴ βάρκα του· καὶ τοῦ φάνηκε πιὸ μεγάλη καὶ πιὸ ὄμορφη ἀπ᾿ ὅλες τὶς θαλαμηγοὺς τοῦ κόσμου!

 

ΓΛΩΣΣΑΡΙ

διπλαριά: ἀρμένισμα μὲ τὸν καιρὸ στὸ πλάι.

ΕΣΥ: Ἐθνικὸ Σύστημα Ὑγείας.

κάβος: (ἐδῶ) σκοινί πρόσδεσης τοῦ σκάφους, παλαμάρι· ἐπίσης ἀκρωτήριο.

καντηλίτσα: εἶδος ναυτικοῦ κόμπου.

κολοκυθομέλτεμο: μελτέμι τοῦ Ἰούνη· ὑστερεῖ σὲ ἔνταση καὶ διάρκεια ἀπὸ τὰ μελτέμια τοῦ Ἰούλη (μελτέμι τοῦ σύκου) καὶ τοῦ Αὐγούστου (μελτέμι τοῦ σταφυλιοῦ).

Κορνίς: παραλιακὴ λεωφόρος τῆς Ἀλεξάνδρειας.

κρούιζερ: ταχύπλοο σκάφος ἀναψυχῆς

μάσκα: τὸ «μάγουλο» τοῦ σκάφους· «κράτα το στὴ μάσκα»= ἀρμένιζε μὲ τὸν καιρὸ ἀπὸ μπροστὰ καὶ πλαγίως.

μπουγάζι: θαλάσσιο στενὸ ἀνάμεσα σὲ δυὸ στεριές.

πασαρέλα (σκάφους): κινητὸς διάδρομος γιὰ ἀποβίβαση/ἐπιβίβαση σὲ σκάφη ἀναψυχῆς.

φλάιμπριτζ: ὑπερυψωμένη γέφυρα σὲ ταχύπλοα σκάφη ἀναφυχῆς.

Advertisement