Ένα γλωσσάρι που ενοχλεί

Παρουσιάστηκε πριν από μερικές μέρες στη Λευκωσία ένα «Γλωσσάρι για τη δημοσιογραφία», με τίτλο Words that matter / Λέξεις που έχουν σημασία / Önem taşıyan kelimeler, ένα γλωσσάρι που απευθύνεται σε ελληνοκυπρίους και τουρκοκυπρίους δημοσιογράφους που καλύπτουν τα ενδοκοινοτικά θέματα, και έχει σκοπό να προωθήσει ορολογία που να μην προσβάλλει την αντίθετη πλευρά.

Ποια ορολογία, θα ρωτήσετε. Πρόκειται, για να δώσω μερικά παραδείγματα αντλημένα από την ελληνοκυπριακή ορολογία, για όρους όπως Τούρκος εισβολέας (αντιπροτείνονται οι όροι Τουρκία / τουρκικός στρατός / τουρκική κυβέρνηση), εγκάθετος ηγέτης (αντιπροτείνεται ο όρος Τουρκοκύπριος ηγέτης), ψευδοκυβέρνηση (προτείνεται ο όρος τουρκοκυπριακή διοίκηση).

Οι εναλλακτικές αντιπροτάσεις έχουν προκύψει από συνεργασία ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων. Ωστόσο, δεν έχει επιτευχθεί συναίνεση για όλους τους «προσβλητικούς» όρους. Για παράδειγμα, για όρους όπως εισβολή, κατοχή και ψευδοκράτος δεν έχει βρεθεί κάποιος όρος που να τον δέχονται και τα δύο μέρη.

Η πρωτοβουλία της σύνταξης του γλωσσαριού ανήκει, αν κατάλαβα καλά, στο Γραφείο Ελευθερίας του Τύπου του ΟΑΣΕ. Παράλληλα πραγματοποιούνται και άλλες πρωτοβουλίες, όπως η απόσπαση δημοσιογράφων που θα δουλέψουν για μία εβδομάδα σε εφημερίδες της άλλης πλευράς (ελληνοκύπριοι σε τουρκοκυπριακές και τουρκοκύπριοι σε ελληνοκυπριακές).

Οι προτάσεις του γλωσσαρίου φυσικά είναι προαιρετικές, έχουν τον χαρακτήρα προτάσεων που εθελοντικά καλούνται να υιοθετήσουν οι δημοσιογράφοι ώστε να διευκολυνθεί η συνεννόηση.

Στην Κύπρο έχει προκληθεί σάλος από το γλωσσάρι, περισσότεροι από 170 δημοσιογράφοι υπέγραψαν κείμενο στο οποίο διαμαρτύρονται «για οποιεσδήποτε ενέργειες, πρωτοβουλίες, ακόμη και σκέψεις έχουν αναπτυχθεί τον τελευταίο καιρό γύρω από τον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης και κατ’ επέκταση της αυτονομίας της σκέψης» και θεωρούν ότι οι υποδείξεις για αποφυγή ορισμένων όρων υπηρετούν μια λογική που «μετατρέπει τους δημοσιογράφους σε άβουλα όργανα μετάδοσης πληροφοριών».

Εξίσου αρνητικές ήταν οι αντιδράσεις αρκετών φίλων και γνωστών σε συζητήσεις που έγιναν στο Φέισμπουκ.

Ολόκληρο το γλωσσάρι, που πιάνει περίπου 90 σελίδες, μπορείτε να το διαβάσετε εδώ. Πιο κάτω θα παραθέσω ορισμένα δείγματα, όπως τα βρήκα σε κυπριακή εφημερίδα.

Θα ήθελα όμως πρώτα να πω τη γνώμη μου. Καταρχάς, εκτιμώ τις διακηρύξεις των δημοσιογράφων υπέρ της ελευθερίας έκφρασης. Ωστόσο, η ελευθερία έκφρασης δεν κινδυνεύει τόσο και κυρίως από τη σύσταση να αποφεύγονται προσβλητικοί όροι, όσο από την επέμβαση στο περιεχόμενο της είδησης. Η βασική παραβίαση της δημοσιογραφικής ελευθερίας έκφρασης είναι τα κομμένα ρεπορτάζ όταν θίγεται κάποιος ισχυρός, οι υποδείξεις κάθε φορά που θίγεται κάποιος φίλος του εκδότη («Να το δούμε αυτό με τον Λέο γιατί είναι φίλοι μας αυτοί που καταγγέλλονται»), οι απροκάλυπτες εντολές προς τον δημοσιογράφο να αποκρύψει ή να διαστρεβλώσει γεγονότα. Κάθε βετεράνος δημοσιογράφος έχει να αφηγηθεί δεκάδες τέτοια περιστατικά -όσοι ακόμα δουλεύουν είναι λίγο πιο φειδωλοί σε εκμυστηρεύσεις.

Σε επίπεδο λεξιλογίου, ο δημοσιογράφος ήδη υπόκειται σε περιορισμούς που τους υπαγορεύουν είτε ο γραπτός ή άγραφος «Οδηγός στιλ» του μέσου στο οποίο εργάζεται είτε τα όργανα δεοντολογίας ή η κοινή λογική. Αν κάποιος αρθρογράφος πιστεύει ότι ο κ. Ακιντζί φέρει ακέραια την ευθύνη για το ναυάγιο των τελευταίων συνομιλιών, μπορεί να το εκφράσει εξίσου καλά είτε γράψει «Η ευθύνη βαραίνει ολοκληρωτικά τον εγκάθετο του Αττίλα» είτε γράψει «Η ευθύνη βαραίνει ολοκληρωτικά τον Τουρκοκύπριο ηγέτη».

Φυσικά, ενώ οι δυο προτάσεις λένε το ίδιο πράγμα, δεν το λένε με τον ίδιο τρόπο. Ο πρώτος τρόπος («τον εγκάθετο του Αττίλα») είναι φορτισμένος, ο δεύτερος («τον Τουρκοκύπριο ηγέτη») είναι ουδέτερος. Τον πρώτο τρόπο θα τον χρησιμοποιήσει όποιος δεν ενδιαφέρεται να προωθήσει τη συνεννόηση ανάμεσα στις δυο πλευρές, ίσως μάλιστα και όποιος έχει στόχο να υπονομεύσει αυτή τη συνεννόηση, τον δεύτερο τρόπο θα τον επιλέξει εκείνος που θέλει να προωθήσει την συνεννόηση.

Και εδώ είναι που φαίνεται χρήσιμο το Γλωσσάρι, διότι δεν είναι όλοι οι όροι τόσο φανερά προσβλητικοί ούτε είναι πάντοτε φανερές οι ουδέτερες, μη προσβλητικές εναλλακτικές λύσεις. Το Γλωσσάρι δεν είναι υποχρεωτικό· η υιοθέτησή του είναι εθελοντική, απευθύνεται σε όσους θέλουν να υπηρετήσουν την υπόθεση της συνεννόησης και δεν ξέρουν τον καλύτερο τρόπο.

Ταυτόχρονα, είναι χρήσιμο διότι παρουσιάζει τη λογική της άλλης πλευράς -κι αυτό ασφαλώς διευκολύνει και προωθεί τη συνεννόηση.

Εδώ υπάρχουν δυο αντιρρήσεις. Η πρώτη: αν δηλαδή σταματήσω να λέω τον Ακιντζί «εγκάθετο ψευτοηγέτη» θα σταματήσει να είναι εγκάθετος;

Το ζήτημα όμως δεν είναι αυτό. Είναι ότι, από τη στιγμή που έχεις αποφασίσει ότι θέλεις να συζητήσεις μαζί του και να βρείτε μια λύση αμοιβαία αποδεκτή, οι προσβλητικοί χαρακτηρισμοί δεν έχουν θέση.

Δεν θα μπούμε καν στην ουσία, να εξετάσουμε δηλαδή αν όντως είναι εγκάθετος ο τ/κ ηγέτης. Αν δεν θέλεις να συζητήσεις με την άλλη πλευρά, ασφαλώς δεν χρειάζεται να χολοσκάς για το λεξιλόγιο, μπορείς να σούρεις τα εξ αμάξης στον αντίπαλο. Αν όμως αναγνωρίζεις την ανάγκη να μην τον δεις ως αντίπαλο αλλά ως συνομιλητή, τότε πρέπει να κάνεις υποχωρήσεις στην επιλογή του λεξιλογίου σου, ώστε να μην τον προσβάλεις. Ποιος θα δεχόταν να κλείσει αμοιβαία επωφελή συμφωνία με κάποιον που τον αποκαλεί «εγκάθετο ψευτοηγέτη»; Συμβιβασμός γίνεται, όχι συνθηκολόγηση άνευ όρων.

Η δεύτερη αντίρρηση: Να ξεχάσουμε τον Αττίλα; τα κατεχόμενα, τους φόνους και τους βιασμούς; Ωστόσο, το φταίξιμο για τη σημερινή κατάσταση δεν βαραίνει μονόπαντα τη μία πλευρά. Η άλλη πλευρά θα μιλήσει για το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον νόμιμο Πρόεδρο της Κύπρου και είχε στόχο την Ένωση με την Ελλάδα. Ή για το κάψιμο της Κοφίνου από τον Γρίβα. Ή για την παραβίαση της συμφωνίας της Ζυρίχης από την ελληνοκυπριακή πλευρά, τη μη τήρηση της ποσόστωσης 70/30 στις προσλήψεις δημοσίων υπαλλήλων (αλλά και τη δημιουργία αμέτρητων ημικρατικών φορέων ακριβώς για να μην υπόκεινται στην υποχρέωση ποσόστωσης), με αποκορύφωμα τα 13 σημεία του Μακαρίου που καταδικάστηκαν από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Κύπρου.

Φυσικά σε όλα όσα έγραψα υπάρχει αντίλογος της ε/κ πλευράς, η οποία επίσης έχει πολλά να καταμαρτυρήσει στους τουρκοκυπρίους. Αλλά σκοπός μου δεν είναι να ζυγίσω ποιος φταίει περισσότερο αλλά να δείξω ότι το φταίξιμο μοιράζεται και στις δύο πλευρές, έστω και όχι κατ’ ανάγκη ισομερώς.

Και βέβαια, ξαναλέω ότι η ανάγκη να χρησιμοποιούνται ουδέτερες και όχι φορτισμένες εκφράσεις υφίσταται μόνο αν κάποιος θέλει τη συνεννόηση. Αν κάποιος θέλει τη διχοτόμηση ή τη διατήρηση του σημερινού καθεστώτος (το ίδιο είναι τελικά) τότε μπορεί να χρησιμοποιεί εμπρηστικούς όρους όσο βαστάει η καρδιά του: και εγκάθετους, και Αττίλες και ψευδοηγέτες α βολοντέ. Αλλά να μη λέει ότι θέλει συνεννόηση. Να ξέρει ότι προωθεί τη διχοτόμηση.

Θα παραθέσω πιο κάτω τους επιλεγμένους όρους από το Γλωσσάρι για να πάρετε μια ιδέα. Να επισημάνω όμως μια αδυναμία του κειμένου. Όπως θα δείτε, το «λημματολόγιο» είναι ετεροβαρές. Περισσότεροι είναι οι όροι που ενοχλούν τους τουρκοκύπριους παρά οι όροι που ενοχλούν τους ελληνοκύπριους.

Υπάρχουν και τέτοιοι, όπως πχ ο (μεταφρασμένος στα ελληνικά) όρος «Τρομοκρατική οργάνωση ΕΟΚΑ» ή Άπιστος ή «Ειρηνευτική επιχείρηση» αντί για «τουρκική στρατιωτική επέμβαση». Υπάρχουν, αλλά είναι πολύ λιγότεροι. Δεν έχω εποπτεία του τουρκοκυπριακού τύπου, ιδίως του εθνικιστικού, και των μέσων ενημέρωσης, αλλά υποθέτω ότι θα χρησιμοποιούν και άλλες εκφράσεις μη αποδεκτές από την ελληνική πλευρά. Οπότε, αφού στην εισαγωγή αναγνωρίζεται ότι το Γλωσσάρι δεν είναι τελειωμένη υπόθεση αλλά υπό εξέλιξη, θα ήταν ευχής έργο να συμπληρωθεί στο τουρκοκυπριακό του σκέλος.

Και κλείνω με το δείγμα από το Γλωσσάρι. Όσα παραθέτω εμφανίζονται στο Γλωσσάρι σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, τουρκικά) αλλά βέβαια εγώ θα παραθέσω μόνο την ελληνική βερσιόν. Και σε κάθε περίπτωση αξίζει προσοχή και στο σκεπτικό, τους λόγους για τους οποίους μια έκφραση δεν είναι αποδεκτή από την άλλη πλευρά. Πολλά που θα θεωρούμε αυτονόητα παύουν να είναι αν τα δούμε από τη σκοπιά του άλλου.

 

Αττίλας: Επιχείρηση Αττίλας ήταν το κωδικό όνομα της στρατιωτικής επιχείρησης της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974, η οποία ακολούθησε το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου που υποστηρίχθηκε από την ελληνική στρατιωτική χούντα. Ο όρος «Αττίλας» χρησιμοποιείται μερικές φορές από τα ελληνοκυπριακά μέσα ενημέρωσης όταν αναφέρονται σε τουρκικά στρατεύματα στην Κύπρο. Έχει αρνητική έννοια η οποία υποδηλώνει ότι ο τουρκικός στρατός είναι βάρβαρος και αυτό μπορεί να προκαλέσει προσβολή σε μερικούς Τουρκοκύπριους οι οποίοι θεωρούν τον τουρκικό στρατό σωτήρα τους.

Προτείνεται: Τουρκικός στρατός, τουρκικά στρατεύματα

 

Κυπριακός Λαός: Ο όρος «κυπριακός λαός» όταν χρησιμοποιείται ως αναφορά στους Κύπριους όλων των κοινοτήτων, δεν είναι προσβλητικός. Ωστόσο όταν ο όρος «κυπριακός λαός» αναφέρεται μόνο στους Ελληνοκύπριους είναι προσβλητικός για τους Τουρκοκύπριους, επειδή αποκλείει όλες τις κοινότητες της Κύπρου.

Προτείνεται: Ελληνοκυπριακή κοινότητα

 

Μπουντρούμι: Η λέξη μπουντρούμι αντί της λέξης «φυλακή» χρησιμοποιείται από τα περισσότερα ελληνοκυπριακά μέσα ενημέρωσης όταν αναφέρονται σε φυλακές στο βόρειο μέρος της Κύπρου και υπονοεί ότι οι συνθήκες των φυλακών στο βορρά είναι χειρότερες από αυτές των κανονικών φυλακών. Έχει πολύ αρνητική έννοια και είναι προσβλητικός για τους περισσότερους Τουρκοκύπριους, καθώς υποδηλώνει απολίτιστες και βάρβαρες συνθήκες.

Προτείνεται: Φυλακή

 

Μητέρα Πατρίδα: Ορισμένοι Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι δεν αισθάνονται άνετα με τη λέξη «μητέρα πατρίδα» σε σχέση με την Τουρκία και την Ελλάδα αντίστοιχα. Πιστεύουν ότι η προσκόλλησή στην έννοια αυτή και στο ρόλο των δύο χωρών στις υποθέσεις της Κύπρου συνέβαλε στη δημιουργία προβλημάτων που οδήγησαν στη διαίρεση του νησιού. Υποστηρίζουν ότι όλοι οι Κύπριοι θα πρέπει να δουν την Κύπρο ως τη μητέρα πατρίδα τους.

Προτείνεται: Ελλάδα, Τουρκία

 

Ψευδοπρωθυπουργός/ Λεγόμενος υπουργός/ «υπουργός»: Υπάρχει η τουρκοκυπριακή άποψη ότι αυτές οι φράσεις ή η χρήση εισαγωγικών εκφράζουν πολιτική προκατάληψη. Χρησιμοποιούνται για να απονομιμοποιούν τους Τουρκοκύπριους, τη διοίκηση τους, τους αντιπροσώπους και τους ηγέτες τους. Οι Τουρκοκύπριοι πιστεύουν ότι ήταν υποχρεωμένοι να δημιουργήσουν τις δικές τους διοικητικές δομές για να οργανώσουν τη ζωή τους μετά την αναστολή των διατάξεων καταμερισμού εξουσίας του Κυπριακού Συντάγματος και μέχρι να επιτευχθεί μια πολιτική διευθέτηση δεν έχουν άλλη εναλλακτική λύση παρά να ζουν σε αυτό το κράτος.

Δεν συμφωνήθηκε εναλλακτική λύση

 

Τούρκος Εισβολέας: Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται από μερικά ε/κ ΜΜΕ και αναφέρεται σε εκείνα τα στοιχεία του τουρκικού στρατού/ κράτους του 1974, τα οποία διέταξαν και υλοποίησαν την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση. Υπάρχει η τουρκοκυπριακή άποψη ότι ο όρος αυτός είναι αμφιλεγόμενος όταν χρησιμοποιείται για να περιγράψει γενικά την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση το 1974 με τρόπο που αγνοεί το δικαίωμα της Τουρκίας να παρέμβει κάτω από τη Συνθήκη Εγγυήσεων και μειώνει το γεγονός ότι συνέβη σε απάντηση ενός υποστηριζόμενου από την Ελλάδα στρατιωτικού πραξικοπήματος που ανέτρεψε τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας με πρόσθεση να ενώσει το νησί με την Ελλάδα.

Προτείνεται: Τουρκία / τουρκικός στρατός / τουρκική Κυβέρνηση

 

Πρόσφυγες: Αυτή η λέξη χρησιμοποιείται γενικά από τα ελληνοκυπριακά ΜΜΕ μόνο σε σχέση με τους Ε/κ πρόσφυγες του 1974. Υπάρχει η τουρκοκυπριακή άποψη ότι το γεγονός πως υπήρξαν και Τ/κ πρόσφυγες αγνοείται, συχνά εσκεμμένα. Περίπου 150.000 Ε/κ και 50.000 Τ/κ έγιναν πρόσφυγες το 1974. Άλλοι 12.000 Τουρκοκύπριοι έγιναν πρόσφυγες το 1963 και άλλοι 4.500 το 1958.

Προτείνεται: Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες / Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες

 

Απαγωγή: Τα Ε/κ ΜΜΕ χρησιμοποιούν τη λέξη απαγωγή όταν η αστυνομία στο βόρειο μέρος της Κύπρου συλλαμβάνει Ελληνοκύπριο. Ο συλλογισμός πίσω από αυτό είναι ότι, σύμφωνα με την ε/κ άποψη η αστυνομία στο βόρειο μέρος της Κύπρου δεν έχει νομική υπόσταση και έτσι δεν μπορεί αν προβεί σε τυπική σύλληψη. Ο όρος απαγωγή που χρησιμοποιείται σε αυτό το πλαίσιο εκλαμβάνεται ως προσβλητικός από τους περισσότερους Τουρκοκύπριους, διότι θεωρούν ότι συνεπάγεται εγκληματική συμπεριφορά. Επιπλέον, η χρήση αυτού του όρου σε αυτό το πλαίσιο θα προκαλούσε σύγχυση όταν υπάρχει πραγματική απαγωγή.

Προτείνεται: Σύλληψη

 

Εγκάθετος ηγέτης: Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται από μερικά ελληνοκυπριακά ΜΜΕ σε σχέση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Υπονοεί ότι ο ίδιος ο ηγέτης δεν έχει εξουσία, δύναμη ή ελεύθερη βούληση και ελέγχεται από την Άγκυρα. Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι θεωρούν τον όρο αυτό προσβλητικό καθώς πιστεύουν ότι είναι μια αδικαιολόγητη επίθεση ή μια προσπάθεια απονομιμοποίησης του εκλελεγμένου ηγέτη τους.

Προτείνεται: Τουρκοκύπριος ηγέτης

 

Εισβολή: Πολλοί Τ/κ βλέπουν τον εν λόγω όρο ως προσβλητικό και αμφιλεγόμενο όταν χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση του 1974. Πιστεύουν ότι ο όρος αυτός δεν λαμβάνει υπόψη το δικαίωμα της Τουρκίας να παρέμβει στο πλαίσιο της Συνθήκης Εγγυήσεων και επιπλέον μειώνει το γεγονός ότι συνέβη σε απάντηση σε ένα υποστηριζόμενο από την Ελλάδα στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τον εκλεγμένο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και είχε την πρόθεση να ενώσει την Κύπρο με την Ελλάδα.

Δεν συμφωνήθηκε εναλλακτική λύση

 

Κύπριοι και κυπριακό: Τα ελληνοκυπριακά μέσα ενημέρωσης χρησιμοποιούν τον όρο «Κύπριοι» συνήθως ως αναφορά μόνο στους Ελληνοκύπριους. Η χρήση αυτού του όρου για αναφορά σε μια μόνο κοινότητα είναι προσβλητική για τους Τουρκοκύπριους, καθώς υποδηλοί ότι οι μόνοι που μπορούν να αναγνωριστούν ως Κύπριοι στην Κύπρο είναι οι Ελληνοκύπριοι. Δεν υπάρχει πρόβλημα όταν ο όρος «Κύπριοι» χρησιμοποιείται για να αναφέρεται σε Κύπριους από όλες τις κοινότητες της Κύπρου. Αν και σπάνια, μερικά τουρκοκυπριακά μέσα μαζικής ενημέρωσης πιθανόν να χρησιμοποιούν τη λέξη «Κύπριοι» για να αναφερθούν μόνο στους Τουρκοκύπριους, ει9δικά όταν μιλούν για θέματα που δεν αφορούν το κυπριακό πρόβλημα.

Προτείνεται: Ελληνοκύπριοι

 

Εγκλωβισμένοι: Η φράση αυτή χρησιμοποιείται από Ε/κ ΜΜΕ όταν αναφέρονται στις ομάδες Ε/κ και Μαρωνιτών οι οποίοι δεν έφυγαν ποτέ από τα χωριά τους όταν το νησί διαιρέθηκε το 1974 και εξακολουθούν να ζουν στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Υπάρχει η τ/κ άποψη ότι παρόλο που η ελευθερία κινήσεών τους ήταν πολύ περιορισμένη πριν από το άνοιγμα των σημείων διέλευσης μεταξύ του βόρειου και του νότιου μέρους της Κύπρου το 2003, σήμερα δεν υπάρχει περιορισμός στην μετακίνησή τους και ότι ο όρος «εγκλωβισμένος» είναι ανακριβής και δεν αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα.

Προτείνεται: Ελληνοκύπριοι ή και Μαρωνίτες που ζουν στο βόρειο μέρος της Κύπρου

 

Απελευθερωτικός Αγώνας ΕΟΚΑ: Παρόλο που η ΕΟΚΑ διεξήγαγε έναν αγώνα αυτοδιάθεσης και τερματισμού της βρετανικής κυριαρχίας στην Κύπρο, εντούτοις οι περισσότεροι Τ/κ πιστεύουν ότι ο στόχος της ΕΟΚΑ ήταν η ενδεχόμενη ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και η απομάκρυνση των Τ/κ από την Κύπρο. Αυτός ήταν ο λόγος, πιστεύουν, που οι Τ/κ αποκλείστηκαν από αυτό τον αγώνα. Επομένως, υποστηρίζουν ότι αποκαλώντας της ΕΟΚΑ «απελευθερωτή» είναι παραπλανητικό και προσβλητικό.

Προτείνεται: Αγώνας της ΕΟΚΑ

 

Ελεύθερες περιοχές: Ο όρος «ελεύθερες περιοχές» χρησιμοποιείται από τα ελληνοκυπριακά ΜΜΕ σε σχέση με το νότιο μέρος του νησιού, αντικατοπτρίζοντας την άποψη ότι το βόρειο μέρος του νησιού είναι κατεχόμενο και μόνο το νότιο μέρος του νησιού είναι ελεύθερο. Οι περισσότεροι Τ/κ αισθάνονται προσβεβλημένοι από οποιαδήποτε υπόνοια ότι δεν είναι ελεύθεροι και ορισμένοι θεωρούν πως είναι υποτιμητικό να τους πει κάποιος άλλος ότι δεν είναι ελεύθεροι.

Προτείνεται: Το νότιο μέρος της Κύπρου

 

Advertisement