Τα τελευταία μεζεδάκια του 2018

Τρεις μερούλες μείνανε για να υποδεχτούμε τον καινούργιο χρόνο, ή μάλλον δύο και μία όπως λέγαμε στον στρατό, οπότε σήμερα διαβάζετε τα τελευταία μεζεδάκια της χρονιάς. Αν είχαμε οργανωθεί κατάλληλα, θα μπορούσαμε να κάναμε και μιαν ανασκόπηση στη χρονιά που πέρασε: όπως άλλοι βάζουν τα ωραιότερα γκολ της χρονιάς ή τα πιο αστεία στιγμιότυπα από αθλητικούς αγώνες, θα μπορούσαμε κι εδώ να βαλουμε τα πιο εντυπωσιακά μαργαριτάρια ή τις πιο αστείες μεταφραστικές παρανοήσεις.

Αυτό όμως θέλει πολλή προεργασία, οπότε ας περιοριστώ, σε ό,τι αφορά ανασκοπήσεις και απολογισμούς, να σας θυμίσω ότι αύριο στις 6 μ.μ. κλείνει η ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς 2018 και να σας προτρέψω, στην απίθανη περίπτωση που δεν έχετε ακόμα ψηφίσει, να σπεύσετε να ψηφίσετε σύμφωνα με τις οδηγίες που θα βρείτε εδώ.

* Οι τακτικοί σχολιαστές το ξέρουν, αλλά να αναφέρω, για λόγους τάξεως, ότι προχτές ήμουν καλεσμένος στην εκπομπή της ΕΡΤ «Απευθείας» και μίλησα για τις λέξεις της χρονιάς. Το απόσπασμα μπορείτε να το δείτε εδώ.

* Η τελευταία ακλισιά της χρονιάς εμφανίστηκε στα άρθρα για την έκρηξη του ηφαίστειου της Αίτνας στη Σικελία, όπου πολύ συχνά γράφτηκε η άκλιτη γενική «της Αίτνα» (παράδειγμα εδώ) παρόλο που το όνομα του ηφαιστείου κλίνεται στην ελληνική γλώσσα από τα αρχαία χρόνια και δεν αποκλείεται να είναι και ελληνικής ετυμολογίας (από το ρήμα αίθω).

Στις ειδήσεις του Άλφα ο δημοσιογράφος είπε για το ηφαίστειο «της Αίτνα» αλλά αναπάντεχα, και μπράβο του, στη συνέχεια είπε ότι έκλεισε το αεροδρόμιο «της Κατάνιας». Σε άλλο κανάλι, στον Αντένα συγκεκριμένα, είπαν για το ηφαίστειο της Αίτνας (και μπράβο τους) αλλά στη συνέχεια ανέφεραν το αεροδρόμιο «της Κατάνια».

Θα πρόκειται για την αρχή της διατηρήσεως της ακλισιάς.

* Μέσα στη βδομάδα είχαμε και την τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού στον ναό του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη στο Κολωνάκι. Δεν θα σχολιάσουμε (εγώ τουλάχιστον, και εδώ) το γεγονός καθαυτό, δεν είναι αυτός ο σκοπός του σημερινού άρθρου. Σήμερα παραθέτουμε μαργαριτάρια, και τέτοια μας πρόσφερε κάμποσα η ειδησεογραφική κάλυψη του γεγονότος, ξεκινώντας από το όνομα της εκκλησίας, που όπως συμβαίνει πότε-πότε κακόπαθε, κι από τον άρειο πάγο βρέθηκε στον αέρα, π.χ. αγίου Διονυσίου του αεροπαγίτη. Μερικές φορές έπαθε και χειρότερα, όπως βλέπετε στην εικόνα, που μεταμορφώθηκε σε «Αεροπεγήτου».

* Από την έκρηξη τραυματίστηκε ελαφρά ο νεωκόρος του ναού. Στις ειδήσεις πολλοί τον έγραψαν «νεοκόρο», αλλά η λέξη δεν προέρχεται από το «νέος» ώστε να γράφεται με όμικρον. Το πρώτο συνθετικό στον νεωκόρο είναι, αν και δεν φαίνεται τόσο πολύ, ο ναός, με τον αττικό τύπο -και το φαινόμενο που από τον νηοκόρο φτάνουμε στον νεωκόρο, όπου το βραχύ γίνεται μακρό και τούμπαλιν, λέγεται «αντιμεταχώρηση», λέξη που θυμίζει κάποια σπάνια πάθηση.

* Σχόλιο φίλου:

Στις σημερινές ειδήσεις, ο αστυνομικός θέλησε να «επεξεργαστεί» το κουτί και του ‘σκασε στα χέρια. Όσο για τον απαχθέντα επιχειρηματία, η αστυνομία ερευνά και τις «συνδιαλλαγές» του.

* Αν δεν έχετε ακόμα κάνει τα δώρα σας για τις γιορτές, ένας φίλος έστειλε μερικές πολύ καλές ιδέες. Γιατί να μη χαρίσετε ορυκτά ρολόγια;

Ορυκτά ρολόγια, ρολόι σιλικόνης, και το αξεπέραστο «κυρίες παρακολουθούν», που υποθέτω ότι είναι το Ladies’ watch.

Γελάμε εμείς οι μεταφραστές με κάτι τέτοια και βαυκαλιζόμαστε ότι ποτέ δεν θα μπορέσουν τα μηχανάκια να κάνουν καλή μετάφραση -τη στιγμή που ικανοποιητική μετάφραση γίνεται ήδη και ενώ στο σκάκι τα μηχανάκια είναι πλέον ασυναγώνιστα (και ο Άλφα Ζήρο, που μαθαίνει το σκάκι μόνος του, διέλυσε το Στοκοφίσι, που ήδη κερδίζει όλους θαρρώ τους ανθρώπους). Αλλά αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο [Aν και γνωστός σκακιστής μού λέει ότι το ματς δεν ήταν δίκαιο διότι το Στοκοφίσι έπαιζε σε παλιό μηχάνημα].

* Κι ένας από τους καλύτερους πορτοκαλισμούς της χρονιάς, που μου τον επισήμανε ένας φίλος. Ξέρετε ότι το γαλλικό Noël είναι ελληνικής αρχής; Δεν το ξέρετε;

Ιδού τι γράφτηκε σε ελληνοβαρεμένη ομάδα του Φέισμπουκ:

Στα γαλλικά Χριστούγεννα λέγεται « Noël ». Οι Κέλτες της Γαλατίας μιλούσαν μια αρχαία ελληνική διάλεκτο. Το χειμερινό ηλιοστάσιο το λέγανε «νέο-ηλ» (neo-el) δηλαδή «νέος ήλιος». Το γιόρταζαν όλη τη νύχτα και πρόσφεραν δώρα στα παιδιά, χόρευαν κ.λπ. Γιόρταζαν την αναγέννηση της ζωής με τον ήλιο. Όταν οι Ρωμαίοι υπέβαλαν τον χριστιανισμό στους Γάλλους και σιγά σιγά ιδρύθηκε η γαλλική γλώσσα, πήραν τη λέξη Noël και την κάνανε δική τους. Τότε γεννήθηκε και ο μύθος της γέννησης του Χριστού 4 ημέρες ύστερα από το ηλιοστάσιο για να νομίζει ο κόσμος ότι ήταν πραγματικά έτσι.

Όποιος προσπαθεί να κατασκευάσει για πλάκα ελληνοκεντρικούς γλωσσικούς μύθους, δύσκολα θα μπορέσει να φτάσει στο ύψος της ανόθευτης σαχλαμάρας όπου φτάνουν οι γνήσιες προσπάθειες -όπως δείχνει και η συγκεκριμένη περίπτωση.

Κατά τα άλλα, η… κατεστημένη ετυμολογία επιμένει ότι το γαλλ. Noël προέρχεται από το λατινικό (dies) Natalis, δηλαδή η ημέρα της Γέννησης, απ’ όπου και το ιταλικό Natale.

* Πολλή συζήτηση έγινε για τη σακούλα του Τζάμπο όπου φιγουράριζε γραμματόσημο με τον Χίτλερ και την ταχυδρομική σφραγίδα του 3ου Ράιχ.

Τελικά η εταιρεία απέσυρε τη σακούλα με την εξής αμήχανη δικαιολογία:

«Αναφορικά με δημοσίευμα που αναφέρεται σε αισθητική απεικόνιση σακουλίτσας δώρου από τα καταστήματα και το eshop μας, η Jumbo AEE διευκρινίζει τα κάτωθι:

– H συγκεκριμένη σακουλίτσα δώρου επωλείτο στα καταστήματα μας χωρίς να έχει γίνει αντιληπτό ούτε από τον αγοραστή, ούτε από τους πελάτες μας που την αγόραζαν για πολύ καιρό ότι μια σφραγίδα και ένα γραμματόσημο εποχής μπορούσε να δημιουργήσει λάθος συνειρμούς.

– Μόλις αυτό έγινε αντιληπτό από πελάτη και μας υποδείχθηκε αποφασίστηκε να αποσυρθεί και να καταστραφεί».

Πολύ σωστές και υγιείς βρίσκω τις αντιδράσεις σε κάθε προσπάθεια να παρουσιαστεί το ναζιστικό φαινόμενο σαν κάτι το συνηθισμένο.

Ωστόσο, ένας φίλος μου που είναι καχύποπτος, πρόσεξε μια «λεπτομέρεια» που δεν την είδα να επισημαίνεται αλλού. Μου γράφει:

τώρα, αν το ρολόι είναι το Μπιγκ-Μπεν (…που είναι) το λαθάκι δε μοιάζει τόσο αθώο, αφού φαίνεται σα να υποδηλώνει τη φαντασίωση ότι το Σχέδιο (η εισβολή) πέτυχε… Όπως και νάχει, το κομμάτι θα γίνει συλλεκτικό στους γνωστούς κύκλους (αν δεν παράχτηκε, κυνικά, στοχεύοντας αυτό το ανερχόμενο target group).

* Γουστόζικο ορθογραφικό λαθάκι σε ακραιοφιλελεύθερο άρθρο για τον φθόνο των φτωχών, όπου μεταξύ άλλων διαβάζουμε:

Ο φθόνος και το μίσος μιας ολόκληρης κοινωνίας εναντίον των λίγων και εκλεκτών χαρακτηρίζει -διαχρονικά είναι αλήθεια- τις φορολογικές αντιμεταρρυθμίσεις. Την εποχή του ΣΥΡΙΖΑ πήγαμε ένα βήμα παραπέρα, ευθέως διακηρύσσεται από τα χείλη του πρωθυπουργού ότι αυτή ακριβώς είναι η επιλογή της κυβέρνησης· οι εκλεκτοί πολίτες, οι καινοτόμες επιχειρήσεις να πληρώνουν λίτρα για να τους «ανέχονται» όσοι ζουν από τα κονδύλια των δαπανών ή έστω αποφεύγουν «μαεστρικά» τα κονδύλια των εσόδων του προϋπολογισμού.

Να πληρώνουν λίτρα; Πόσα λίτρα; Πετρελαίου ή βενζίνης; Ή αναψυκτικών;

* Αυτό περίσσεψε από την προηγούμενη εβδομάδα. Μια σελέμπριτη, η Ιωάννα Τούνη, πήγε στο Βερολίνο και, κάνοντας επίσκεψη στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος έβγαλε αυτή τη φωτογραφία που βλέπετε, που την ανέβασε στο Ίνσταγκραμ.

Προκλήθηκε, κατά το κλισεδικώς λεγόμενο, σάλος, οπότε η σελέμπριτη έδωσε εξηγήσεις σε τηλεοπτική εκπομπή:

Εγώ δεν βλέπω κάτι στη συγκεκριμένη πόζα, έχω τα πόδια μου στην ανάταση. Αν δεν έβαζα την τοποθεσία, δεν θα ήξεραν πού βρίσκομαι. Όσοι μίλησαν τόσο πολύ άσχημα δεν έχουν ιδέα τι είναι το σημείο.

Τα πόδια στην ανάταση, είναι άλλη πόζα. Εδώ μάλλον σε διάΣταση είναι. Να μην τα μπερδεύουμε αυτά.

* Οι αρκούδες δεν είναι κατοικίδια. Ένας Ρώσος κυνηγός είχε βρει δυο αρκουδάκια κι είχε κρατήσει το ένα στον κήπο του -όμως η αρκούδα μεγάλωσε και τις προάλλες τον σκότωσε και τον κατασπάραξε, τουλάχιστον σύμφωνα  με τις ειδήσεις.

Στο σχετικό ρεπορτάζ προσέχω ένα αστείο τυπογραφικό λάθος και ένα μεταφραστικό αστόχημα.

Η αστυνομία αποφάσισε να θανατώσει την αρκούδα, η οποία είχε δραπετεύσει από το κλουβί της.

«Σκοτώσαμε το επικίνδυνο ζώο. Λόγω των μέτρων που ελήφθησαν, η αρκούδα δεν συνιστά πλέον κίνδυνο για την ζωή των πολτών», ανέφεραν οι αρχές.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο 41χρονος Sergey είχε διασώσει την αρκούδα, που ονομαζόταν Vorchun ή Grumbler, πριν τέσσερα χρόνια, μαζί με ένα άλλο μωρό αρκούδα, και αποφάσισε να τις μεγαλώσει στο χωράφι του.

Το αστείο τυπογραφικό είναι η παράλειψη ενός γιώτα, που μετέτρεψε σε ζωή των πολτών τη ζωή των πολιτών. Κάπως κωμική βρίσκω και τη διαβεβαίωση ότι «λόγω των μέτρων που ελήφθησαν…» που εγώ θα το απέδιδα «Φροντίσαμε ώστε….»

Το μεταφραστικό αστόχημα είναι ότι η αρκούδα ονομαζόταν Vorchun ή Grumbler. Δύο ονόματα είχε; Όχι βέβαια. Ο συντάκτης μετέφρασε κατά λέξη το αγγλικό πρωτότυπο, που ήταν: named Vorchun, or Grumbler. Το πρώτο είναι ρώσικη λέξη και το δεύτερο η αγγλική του μετάφραση. Ο Ρώσος είχε ονομάσει ворчун (βορτσούν) την αρκούδα του, που θα πει ‘γκρινιάρης’, και ο Άγγλος δημοσιογράφος μετέφρασε το όνομα στα αγγλικά. Ο Έλληνας έπρεπε να την αποδώσει στα ελληνικά: την αρκούδα, που ονομαζόταν Βορτσούν, δηλαδή Γκρινιάρης,…..

* Και κλείνω με έγκυρες προβλέψεις για το 2019. Όπως βλέπετε, τα καλύτερα έρχονται!

 

 

Advertisement