Μεζεδάκια με πνεύμονες

Γιατί με πνεύμονες τα σημερινά μας μεζεδάκια; Εύλογο το ερώτημά σας αλλά για να απαντηθεί θα πρέπει να κάνετε λίγη υπομονή. Όπως συμβαίνει πότε-πότε, η σημερινή μας πιατέλα πήρε τον τίτλο της από ένα από τα εδέσματα που περιέχει, ένα μαργαριτάρι αρκετά χοντρό που να δικαιολογεί αυτή την προτίμηση. Θα σας το σερβίρω σε λίγο.

Αλλιώς, θα τα βάφτιζα αποκριάτικα τα σημερινά μας μεζεδάκια καθώς αύριο έχουμε την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, πράγμα που μου θυμίζει ότι φέτος στο ιστολόγιο δεν αποκρέψαμε δηλαδή δεν βάλαμε κανένα άρθρο για το καρναβάλι. Πολύ αργά το πήρα είδηση όμως. Ίσως βάλω κάτι λεξιλογεορταστικό τη Δευτέρα.

* Και ξεκινάμε. Χτες είχαμε την Ημέρα της γυναίκας. Και για να τιμήσει την ημέρα, η Καθημερινή αναφέρθηκε σε μια γυναίκα, τη μοναδική γυναίκα που είναι κυβερνήτρια σκάφους του Λιμενικού στο Αιγαίο και σώζει ζωές προσφύγων στη Μυτιλήνη.

Τίτλος άρθρου: Η γυναίκα κυβερνήτης σκάφους που σώζει ζωές στο Αιγαίο. Και ξεκινάει το άρθρο: Επικελευστής Μαρία Κόντη.

Αμέσως-αμέσως, τη Μέρα της γυναίκας, φόρεσαν στην κ. Κόντη δυο γραμματικές μπούρκες: η κυβερνήτης και η επικελευστής.

Ομαλότατα μπορούμε να πούμε ότι η κυρία Κόντη είναι επικελεύστρια και υπηρετεί ως κυβερνήτρια σκάφους. Βέβαια, εδώ υπάρχει δικαιολογία, ότι η επίσημη ονομασια του βαθμού είναι, και για τις γυναίκες, «επικελευστής» ενώ «κυβερνήτης» είναι η επίσημη ονομασία της θέσης. Πράγμα που δείχνει ότι ορισμένες αλλαγές στη γλώσσα γίνονται από τα πάνω, όταν έχουμε λέξεις θεσμικές. Οπως ο μινίστρος έγινε υπουργός, ας γίνει και η επικελευστής επικελεύστρια.

Το θηλυκό του κυβερνήτη βέβαια το χρειαζόμαστε και με άλλες σημασίες της λέξης, π.χ. για τους Governor των ΗΠΑ, όπου εγώ τουλάχιστον χρησιμοποιώ εδώ και καιρό το «η κυβερνήτρια».

* Υπάρχουν χελιδόνια στο… διάστημα;

Σε φιλοζωικό αφισάκι διαβάζω ότι τα χελιδόνια κάνουν περίπου 118.000 χιλιόμετρα για να έρθουν στην Ελλάδα. Kάτι δεν πάει καλά με τον αριθμό. Θα περίμενα η απόσταση που διανύουν τα χελιδόνια να είναι πολύ μικρότερη, 3-4.000 χιλιόμετρα το πολύ. Πώς προκύπτει τόσο μεγάλος αριθμός;

Ή μήπως έχουμε να κάνουμε με τα αφρικανικά χελιδόνια των Μόντι Πάιθον, που κουβαλάνε και κελύφη ινδικής καρύδας;

* Διαβάζω στον Σκάι αφιέρωμα σε ελληνίδα αρχαιολόγο που αναζητεί τον τάφο του Μεγαλέξαντρου στην Αλεξάνδρεια. Το άρθρο είναι μετάφραση από αντίστοιχο αφιέρωμα του National Geographic.

Βλέπω λοιπόν ότι: Με την πάροδο των ετών σκληραίνει η πεποίθηση της κ. Παπακώστα ότι θα βρει το σημείο όπου ετάφη ο Αλέξανδρος, αν και η αισιοδοξία της μετριάζεται από μία υγιή δόση πραγματισμού, όπως αναφέρει το αφιέρωμα του «National Geographic».

Πώς είναι δυνατόν να σκληραίνει η πεποίθηση;

 

Αν ανατρέξουμε στο πρωτότυπο βλέπουμε το αντίστοιχο απόσπασμα: Over the years, Papakosta has become increasingly convinced that she’s closing in on Alexander’s lost tomb. She tempers her optimism, though, with a healthy dose of realism.

Οπότε, το «σκληραίνει η πεποίθηση» δεν οφείλεται σε μεταφραστική παρανόηση αλλά μάλλον σε πρωτοβουλία του συντάκτη -σου λέει, αφού λέμε ότι «έχω ακράδαντη πεποίθηση» δεν μπορεί, θα σκληραίνει.

* Και πάμε τώρα στο μεζεδάκι με τους πνεύμονες, που έδωσε και τον τίτλο σε ολόκληρη την πιατέλα μας.

Σε πρόσφατη επιφυλλίδα του στο capital.gr με τίτλο «Άλμα εις βάθος» ο συγγραφέας Χ. Χωμενίδης παρουσιάζει μια συνομιλία του με μη κατονομαζόμενο πανεπιστημιακό, ο οποίος περιγράφει με μελανά χρώματα το χαμηλό επίπεδο των φοιτητών του.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε» μού έλεγε «είναι ότι οι φοιτητές μας στερούνται γνωστικού υποβάθρου. Γενικής παιδείας. Στις θεωρητικές ιδίως σπουδές αυτό μάς δυσκολεύει αφάνταστα. Πώς να μυήσεις έναν νέο στην κλασσική λογοτεχνία άμα δεν έχει διαβάσει στη ζωή του ένα μυθιστόρημα; Πώς να τον εισαγάγεις στη νομική επιστήμη εάν δεν κατέχει ως έννοια τον επαγωγικό συλλογισμό; «Όλα τα θηλαστικά έχουν πνεύμονες. Η φάλαινα έχει πνεύμονες. Άρα;» ρωτάω στο εναρκτήριο μου μάθημα. Σιγή ιχθύος στα έδρανα. «Άρα η φάλαινα είναι θηλαστικό!» τούς δίνω την απάντηση και με κοιτούν με γουρλωμένα μάτια. Μην με παρεξηγήσεις – δεν κατηγορώ τα παιδιά, τα υπεραγαπώ. Διαπιστώνω απλώς με πικρία ότι ο απόφοιτος τριτάξιου γυμνασίου της δεκαετίας του ’80 ήξερε περισσότερα γράμματα από τον πρωτοετή φοιτητή του 2019…»

Αν είναι υπαρκτό πρόσωπο ο πανεπιστημιακός ή αν αποτελεί πλάσμα της φαντασίας του Χρ. Χωμενίδη δεν το ξέρω. Αν πάντως πρόκειται για υπαρκτό πρόσωπο, σοφα κάνει ο Χ.Χ. που δεν τον κατονομάζει, διότι ο «πανεπιστημιακός» εμφανίζεται να διαπράττει δύο χοντρές γκάφες στον συλλογισμό που παραθέτει.

Πρώτη γκάφα. Ο συλλογισμός του έχει λογική τρύπα. Τον επαναλαμβάνω για να τον δείτε:

Π1 Όλα τα θηλαστικά έχουν πνεύμονες.
Π2 Η φάλαινα έχει πνεύμονες
Σ Η φάλαινα είναι θηλαστικό

Η λογική τρύπα βρίσκεται στο ότι το συμπέρασμα δεν προκύπτει από τις Π1 και Π2, διότι πνεύμονες έχουν και άλλα ζώα που δεν είναι θηλαστικά, ας πούμε η κότα (και όλα τα πουλιά).

Με τη λογική του Ανώνυμου Πανεπιστημιακού, θα λέγαμε:

Π1 Όλοι οι συριζαίοι έχουν πνεύμονες
Π2 Ο Χ. Χωμενίδης έχει πνεύμονες
Σ Άρα, ο Χ.Χωμενίδης είναι συριζαίος.

Οπότε, δεν είναι καθόλου περίεργο που τα παιδιά κοίταζαν με γουρλωμένα μάτια τον Ανώνυμο Πανεπιστημιακό, διότι από τις προτάσεις Π1 και Π2 δεν βγαινει κανένα συμπέρασμα (παρά μόνο ότι «η φάλαινα ίσως είναι θηλαστικό»).

Για να μην έχει τρύπα ο συλλογισμός, η Π1 θα έπρεπε να είναι: Μόνο τα θηλαστικά έχουν πνεύμονες -αλλά τότε θα ήταν αναληθής η πρόταση.

Βασικά, ο μη κατονομαζόμενος καθηγητής μπέρδεψε τη σειρα των προτάσεων, που έπρεπε να είναι:

Π1 Όλα τα θηλαστικά έχουν πνεύμονες.
Π2 Η φάλαινα είναι θηλαστικό
Σ Άρα, η φάλαινα έχει πνεύμονες

Αυτό είναι έγκυρο συμπέρασμα.

Δεύτερη γκάφα.
Επαγωγικός είναι ο συλλογισμός που πηγαίνει από το μερικό στο γενικό.

Οι παραπάνω συλλογισμοί δεν πάνε από το μερικό στο γενικό αλλά από το γενικό στο μερικό. Λαθος έκανε ο Ανώνυμος Πανεπιστημιακός (αν υπάρχει), ο συλλογισμός που παρεθεσε είναι Παραγωγικος συλλογισμός.

Ως γνωστόν, το να κάνεις χοντρά λάθη σε ένα κείμενο στο οποίο στηλιτεύεις την ελλιπή κατάρτιση άλλων ονομάζεται «Νόμος του Μέφρι», που είναι λογοπαικτική παραλλαγή του Νόμου του Μέρφι.

Ο νόμος του Μέφρι είναι αμείλικτος και τα αποτελέσματά του πολύ αστεία, όπως μόλις θα διαπίστωσε και ο κ. Χ. Χωμενίδης -που περιμένουμε να πληρώσει τη συνδρομή του και να πάρει κάρτα μέλους του ΣΥΡΙΖΑ!

* Το παραπάνω το έγραψα τις προάλλες στο Φέισμπουκ, όπου προκάλεσε κάμποσο γέλιο -και έδωσε τροφή για μερικά μιμίδια, όπως αυτό που πολύ με έκανε να γελάσω.

* Στο προχτεσινό μας άρθρο, για τη λέξη ‘σούργελο’, είχαμε αναφερθεί σε μια συνέντευξη του Νικ. Αλιβιζάτου. Η συνέντευξη προκάλεσε αντιδράσεις. Πολλοί απέδωσαν ιδιοτελή κίνητρα στον Ν. Αλιβιζάτο, ο οποίος έκανε μια διευκρινιστική δήλωση.

Διαβάζω στην iefimerida τον τίτλο: Ο Αλιβιζάτος απολογείται για την δήλωσή του «ο Τσίπρας πιάνει πουλιά στον αέρα»

Το κείμενο της δήλωσης του Αλιβιζάτου είναι: «Δεν προτίθεμαι να είμαι υποψήφιος σε καμιά από τις επικείμενες εκλογές, ούτε να καταλάβω κάποιο δημόσιο αξίωμα. Και πέρυσι στην προσπάθεια για το μεγάλο ΚΙΝΑΛ και σήμερ,α πρόθεσή μου ήταν και είναι να πέσουν η τόνοι και να μιλήσουμε επιτέλους πολιτικά. Και τούτο, ξεπερνώντας τη διχαστική λογική που καταστρέφει τη χώρα και χωρίς να αγνοούμε μια πραγματικότητα που αλλάζει κάθε μέρα. Λυπάμαι που κάποιοι δεν το κατάλαβαν. Όλα τα άλλα είναι δίκες προθέσεων».

Και σας ρωτάω, βλέπετε εσείς να υπάρχει κάποια αναφορά στη φράση με τα πουλιά στον αέρα; Βλέπετε εσείς, έστω, να υπάρχει «απολογία»;

* Γράφοντας στα Νέα για την ίδια συνέντευξη Αλιβιζάτου, ο Χρ. Χωμενίδης, που τον μελετήσαμε και πιο πάνω, κάνει λόγο για το «αντισυριζαϊκό μένος» και τον «αντισυριζαϊσμό» κάποιων. Δεν βάζω λινκ διότι τα Νέα είναι κλειδωμένα στους μη συνδρομητές, εξάλλου θα αναφερθώ απλώς σε αυτές τις δύο λέξεις.

Το περίεργο λοιπόν ειναι που ο Χ.Χ. τις γράφει: αντισυρριζαϊσμός, αντισυρριζαϊκό μένος. Ομολογώ πως το βρίσκω εξεζητημένο. Αν είχαμε το επίρρημα, θα το γράφαμε με δύο ρο, σύρριζα. Αλλά το ακρώνυμο;

(Και ο σχηματισμός της λέξης δείχνει την τάση να κρατιούνται ακέραια τα συνθετικά, που ολοένα και περισσότερο ενισχύεται στην εποχή μας. Αν υπήρχε ΣΥΡΙΖΑ πριν από 40 χρόνια, θα λέγαμε «αντισυριζισμός», όχι «αντισυριζαϊσμός»).

* Κυκλοφορεί στο Φέισμπουκ αυτή η φωτογραφία.

Αν πάρουμε την πινακίδα τοις μετρητοίς, θα συμπεράνουμε ότι το πάρκο διατηρείται καθαρό από μόνο του, σαν κάτι φούρνους που κάνουν μόνοι τους πυρόλυση.

Και επειδή βέβαια είναι τόσο ασυνήθιστο το φαινόμενο αυτό, για να το αναδείξουν προτάσσουν το ρήμα, αντί για την πιο κοινή σύνταξη «Το πάρκο διατηρείται καθαρό».

(Φυσικά, πρόκειται απλώς για ανορθογραφία, Διατηρείτε ήθελαν να γράψουν).

* Η ακλισιά της εβδομάδας, σε τίτλο άρθρου του in.gr για το θέμα της αλλαγής του ποινικού κώδικα σε σχέση με τον βιασμό, ένα θέμα στο οποίο αναφερθήκαμε κι εμείς στο χτεσινό μας άρθρο.

Ο τίτλος:

Διεθνής Αμνηστία: Χειρότερος ο προτεινόμενος ορισμός του βιασμού από τον ισχύων.

Αυτά συμβαίνουν όταν η αριστεία σού τρέχει από τα μπατζάκια -ή από το… ισχίον!

* Σε άλλα νέα, ο πρόεδρος Τραμπ αποκάλεσε Tim Apple τον Tim Cook, πρόεδρο της Apple.

Το έχω πάθει κι εγώ πάντως αυτό, σε μια ομιλία που είχα δώσει, όπου ξεκινώντας ευχαρίστησα τον Βαγγέλη τάδε, που με είχε προσκαλέσει. Κι εκείνος αμέσως: «Βασίλη με λένε».

* Κι ένα περιστατικό αρκετά διδακτικό. Διέρρευσε στο Διαδίκτυο το εσωτερικό σημείωμα που εξέδωσε προς το προσωπικό που είχε υπό την εποπτεία της μια περιφερειακή διευθύντρια της αλυσίδας σουπερμάρκετ MyMarket:

Η διευθύντρια θέλοντας να παρακινήσει τους εργαζομένους να χαμογελούν διαρκώς παρέθεσε διάφορα επιχειρήματα, ανάμεσα στα οποία ότι πρέπει να χαμογελούν επειδή έχουν δουλειά και πληρώνονται στην ώρα τους, προσθέτοντας «για όσους θα πουν ότι παίρνουν 300 ευρώ, θυμίζω ότι το 300 σε σχέση με το μηδέν είναι 300% περισσότερο».

Δεν πάει καλά από μαθηματικά η διευθύντρια. Το 300 είναι «απείρως» περισσότερο από το 0 διότι διαίρεση με το μηδεν έχει αποτέλεσμα άπειρο. Το 300 είναι το 300% (δηλαδή το τριπλάσιο) του 100.

Αλλά βέβαια ο κυνισμός της εργοδοσίας, που μια χαρά επιβάλλεται πίσω από τις κλειστές πόρτες της επιχείρησης απέναντι στον καθένα εργαζόμενο ξεχωριστά, φυλλορροεί όταν ξεσκεπαστεί γυμνός στη δημόσια κριτική. Κι έτσι η εταιρεία ανακοίνωσε ότι «η συγκεκριμένη κυρία δεν ανήκει πλέον στο δυναμικό της My Market από την Πέμπτη 7 Μαρτίου«.  Όχι ότι θα παίρνουν πλέον περισσότερα οι εργαζόμενοι.

* Και κλείνω με την πιο αστεία, κατά τη γνώμη μου, από τις ατάκες που ειπώθηκαν με αφορμή τον θόρυβο που ξέσπασε τις προηγούμενες μέρες στα κοινωνικά μέσα για τις ονομασίες Γονέας 1 και Γονέας 2 που πιθανώς να καθιερωθούν στη Γαλλία στα έντυπα εγγραφής των μαθητών στο σχολείο.

Ήδη ο θόρυβος έχει καταλαγιάσει (κάθε θάμα τρεις ημέρες, ως γνωστόν) κι εμείς δεν αξιωθήκαμε να γράψουμε άρθρο. Ίσως γράψω στο μέλλον, ισως όχι, πάντως γέλασα πάρα πολύ με αυτό.

Καλήν αποκριά να έχουμε!

 

 

 

Advertisement