Μεζεδάκια στα γενέθλια της Αυγής

Δεν έβρισκα τίτλο για το σημερινό άρθρο, οπότε είπα να δω ποιος άγιος γιορτάζει, και έπεσα στο Σαν Σήμερα το οποίο με πληροφόρησε, μου θύμισε πιο σωστά, πως σαν σήμερα το 1952 κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας Αυγή, με την οποία έχω την τιμή να συνεργάζομαι.

Οπότε, από την επέτειο αυτή ονοματίζω το σημερινό άρθρο, παρόλο που, κατά τα άλλα, δεν περιέχει κανένα μαργαριτάρι ή άλλο γλωσσικό αντλημένο από την Αυγή. Έψαξα όμως στα κιτάπια μου και βρήκα αυτό το πρώτο φύλλο, που το πρωτοσέλιδό του το βλέπετε εδώ αριστερά σε σμίκρυνση και, μεγαλύτερο, το ανέβασα εδώ αν θέλει κανείς να ρίξει μια ματιά.

Δύσκολα τα χρόνια εκείνα, δεν είναι και πολύ πανηγυρικό το πρώτο φύλλο. Η Αυγή αρχικά κυκλοφορούσε κάθε Κυριακή, αλλά από τον Οκτώβριο αν θυμάμαι καλά, ενόψει και των εκλογών του Νοεμβρίου, μετατράπηκε σε ημερήσια, πρωινή. Η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 έκλεισε την εφημερίδα και κατέστρεψε το αρχείο και τις εγκαταστάσεις της. Επανεκδόθηκε λίγες μέρες μετά τη μεταπολίτευση, στις 4 Αυγούστου 1974 και συνεχίζει ως σήμερα, που οι καιροί έχουν γίνει δύσκολοι για εφημερίδες.

* Και προχωράμε στα καθαυτό μεζεδάκια μας, με ενα κάπως παλιότερο που το στέλνει φίλος του ιστολογίου, πιστεύοντας ότι αξίζει να δημοσιευτεί. Σε ανακοίνωση του ΔΣ του ΔΕΠ του Παντείου για την κατάργηση του ασύλου, διαβαζουμε: Είναι μια κατάκτηση του λαού μας που σε καιρούς ανελευθερίας έδωσε τη δυνατότητα στους νέους να την διεκδικήσουν και να μας την κληρονομήσουν.

Δίκιο έχουν βεβαια επί της ουσίας οι διδάσκοντες του Παντείου, αλλά δεν μας την κληρονόμησαν την κατάκτηση οι νέοι των καιρών εκείνων. Μας την κληροδότησαν.

Βέβαια, είναι αρκετά συχνό να λέμε «κληρονόμησε στο παιδί του» αντί για «κληροδότησε». Είναι τοσο συχνό και καθιερωμένο ώστε να το δεχτούμε για κανονικό και να μην το διορθώσουμε, αν ας πούμε επιμελούμαστε ενα κείμενο; Ένα κριτήριο είναι τα λεξικά. Βλέπω ότι η χρήση του «κληρονομώ» με τη σημασία «κληροδοτώ» καταγράφεται στο ΜΗΛΝΕΓ, αλλά ως καταχρηστική. Δίνεται και ένα παράθεμα από βιβλίο του Χ. Χωμενίδη («….μέσα σε δέκα χρόνια ο κολοσσός που του κληρονόμησε ο μπαμπάς του θα έχει γίνει μπουτίκ»). Κατά πάσα πιθανότητα, σε μερικά χρόνια θα έχει λεξικογραφηθεί η χρήση χωρίς να χαρακτηρίζεται καταχρηστική αλλά προς το παρόν θα έλεγα ότι θα τη διόρθωνα αν την είχα σε κείμενο.

* Ένα ορθογραφικό σε επιγραφή φωτοτυπάδικου, που δείχνει την ασυγκράτητη πορεία των ψευδοεπιρρημάτων σε -ως, τώρα με οξύτονο παράδειγμα.

Ξέρουμε το «βαρέως τύπου» και το φέρω βαρέως όταν το βλέπω, αλλά εδώ έχουμε σφραγίδες «παντώς τύπου». Ελξη απο επιρρήματα όπως «σαφώς, προφανώς» θα είναι.

* Μια γυναίκα στην Κίνα σκότωσε τον φίλο της όταν αυτός την είπε «χοντρή» (άλλοι έχουν σκοτωθει για πολύ λιγότερα). Στο σχετικό άρθρο διαβάζουμε ότι » του επιτέθηκε με μαχαίρι και του πέτυχε θανάσιμα χτυπήματα».

Προσπερνάμε την παράξενη χρήση του «πέτυχε» και βλέπουμε κάτω κάτω στη σελίδα το βιντεάκι με την αγγλική λεζάντα Woman stabs her boyfriend to death with scissors. Mε ψαλίδι λοιπόν τον χτύπησε, προφανώς κλειστό, που το χρησιμοποίησε σαν στιλέτο. Μπορείς να πεις «μαχαιρώνω» στην περίπτωση αυτή; Δεν είμαι βέβαιος. Πάντως, το βέβαιο είναι πως δεν τον χτύπησε με μαχαίρι.

* Φίλος μου λέει ότι σε κάποιο δελτίο ειδήσεων του Αντένα (εδώ, και συγκεκριμένα στο 1.00.56, αλλά μόνο οι εντός Ελλάδος μπορούν να το δουν) η παρουσιάστρια είπε: «Τάδε έφη Γερμανίδες φίλαθλοι».

Όμως, η στερεοτυπη φράση μόνο στον ενικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Στον πληθυντικό δεν λέγεται, ούτε μπορούμε να πούμε «τάδε έφησαν». Δεν πειράζει αν μια φορά στο τόσο αφήσουμε αχρησιμοποίητο ένα κλισέ.

* Πράγμα που μού θύμισε το καλαμπούρι: Τι είδε η Έφη Ζαρατούστρα;

* Είναι αμφίσημος ο τίτλος αυτός της Καθημερινής;

Μάλλον όχι, αφού ξέρουμε ότι ο Μητσοτάκης βρισκόταν στο Παρίσι -και επιπλέον δεν έχει νόημα να καλεί επενδυτές ειδικά από το Παρίσι. («Παριζιάνους να φέρουμε, αυτοι οι Μαρσεγιέζοι δεν έχουν καλή προφορά!»)

* Κάπως παρεμφερές το επόμενο μεζεδάκι, από τη σύσκεψη για τη Σαμοθράκη. Όπως γράφτηκε, ένα από τα μέτρα που αποφασίστηκαν ήταν η «προσέλκυση Ρουμάνων τουριστών από τη Ρουμανία»!

Εδώ το ένα από τα δύο σαφώς περισσεύει και δίνει κωμικό αποτέλεσμα.

Θέλουμε γνήσιους τουρίστες, με ΠΟΠ, διότι οι Ρουμάνοι από τη Σερβία και τη Βουλγαρία δεν ξοδεύουν τόσο πολλά. Να τους κερνάμε και πορτοκαλάδα από πορτοκάλι.

* Στην είδηση για την πινακίδα που μπήκε στο άγαλμα του Μεγαλέξανδρου στη Βόρεια Μακεδονία (και την οποία πηγαν και αποκαθηλωσαν οι από εκεί εθνικιστές, διότι βαρεμένοι υπάρχουν και από τις δύο πλευρές των συνόρων) μαθαίνουμε ότι το κείμενο είναι γραμμένο «στα αγγλικά, τα γαλλικά και τα κυριλλικά».

Ένα στα τρία πέτυχε!

Τα κυριλλικά βεβαίως δεν είναι γλώσσα, με το κυριλλικό αλφάβητο γράφονται πολλές γλώσσες. Ήθελε να πει τα μακεδονικά, και βρήκε έναν τρόπο να αποφύγει την κακιά λέξη.

Και βεβαια η πινακίδα δεν ήταν στα γαλλικά, αλλά στα αλβανικά που είναι η δεύτερη επίσημη γλώσσα στη Βόρεια Μακεδονία.

(Κατά σύμπτωση, «γαλλικά» λένε στην ελληνική Μακεδονία τα σλαβομακεδόνια που μιλάνε οι «ντόπιοι»).

* Ποδαρικό στα μαργαριτάρια από τον καινούργιο κυβερνητικό εκπρόσωπο. Σε πρόσφατες δηλώσεις υποστήριξε:

«Βασικός μας στόχος είναι να κερδίσουμε την αξιοπιστία των εταίρων μας….» Δεν μπορείς να κερδίσεις την αξιοπιστία κάποιου, όμως, μόνο την εμπιστοσύνη του μπορείς να κερδίσεις.

Μπορείς να αποδείξεις την αξιοπιστία σου, τη δική σου αξιοπιστία, και κάνοντάς το αυτό θα κερδίσεις και την εμπιστοσύνη των άλλων.

* Η είδηση αυτή, για το δυστύχημα στον Πόρο, ανέβηκε μισή ώρα μετά το συμβάν.

«Ο Πόρος βυθίστηκε στο σκοτάδι». Όμως, την ώρα εκείνη ήταν ακόμα απομεσήμερο. Ή μήπως παραείμαστε αυστηροί αφού τελικά το νησί όντως βυθίστηκε στο σκοτάδι δεδομένου ότι η βλάβη δεν φτιάχτηκε;

* Πόσο μακριά πάει ο μη σημασμένος τύπος; Διαβάζω άρθρο για μια συνέντευξη της τραγουδίστριας Σέριλ Κρόου, η οποία «μίλησε για την εμπειρία της ως ένας από τους τραγουδιστές του Μάικλ Τζάκσον».

Βέβαια, στα αγγλικά, γλώσσα που δεν δηλώνει γραμματικό γένος, θα πούμε one of the singers και θα ξεμπερδέψουμε. Στα ελληνικά δηλώνουμε γένος, οπότε θα πούμε ότι η κ. Κρόου ήταν τραγουδίστρια του Μάικλ Τζάκσον και βέβαια ήταν «μία από τις τραγουδίστριες του Μ.Τζ.» δηλ. τραγουδούσε μαζί του.

Όχι, θα πει κάποιος ακριβολόγος. Δεν ξέρουμε αν ο Τζάκσον είχε πολλές τραγουδιστριες και εν πάση περιπτώσει μπορεί η εμπειρία των τραγουδιστών να ηταν ίδια με των τραγουδιστριών. Άρα θα πούμε ότι ήταν «από τους τραγουδιστές», λέει ο ακριβολόγος. Όμως, λέω εγώ, μπορούμε τάχα να πούμε ότι ήταν «ένας από τους τραγουδιστές»; Ή θα πούμε «μία από τους τραγουδιστές» που ακούγεται λίγο περίεργο, ή θα αποφύγουμε το αόριστο άρθρο. Τι λέτε;

* Ίσως σχετικό, ίσως άσχετο: Γυναίκες παλαιοντολόγοι φορεσαν γενειάδες για να διαμαρτυρηθούν για την έλλειψη ίσων ευκαιριών με τους άνδρες συναδέλφους τους.

* Μια και το Μπρέξιτ εξακολουθεί να βρίσκεται στην επικαιρότητα όσο πλησιάζει η 31η Οκτωβρίου, είδα μια επέκταση της ιδέας του Μπρέξιτ στις διάφορες χώρες της ΕΕ, με λογοπαίγνια προσαρμοσμένα σε κάθε χώρα. Μερικά είναι πετυχημένα, αν και όχι όλα.

* Σε άρθρο για «κανάλια και κάστρα που γεννούν μύθους» διαβάζουμε για το κάστρο Σιγιόν στο Μοντρέ ότι «Αυτό το μαγευτικό κάστρο χτίστηκε τον 13ο αιώνα στις όχθες της λίμνης της Γενεύης. Άλλοτε κατοικία των κόμηδων της Σαβοΐας….»

Όμως ο κόμης είναι αριστοκράτης, δεν είναι μανάβης να κάνει στον πληθυντικό μανάβηδες. Κόμητες θα πούμε, αλλιώς θα παρεξηγηθεί πολύ.

* Και πάλι για την επίσκεψη Μητσοτάκη στο Παρίσι. Γράφει το tvxs για τα «Ιλίσια πεδία«.

Όχι όμως. Τα Ιλίσια είναι η γειτονιά της Αθήνας. Εκείνα που είναι στο Παρίσι είναι τα Ηλύσια πεδία (Champs Elysées) που βέβαια πήραν το όνομά τους από τα Ηλύσια πεδία της ελληνικής μυθολογίας.

* Συζητήθηκε πολύ η φωτογραφία από τη Νέα Ζηλανδία (απέχει πολύ μακριά, κι αν διπλώσετε τον χάρτη δεν θα πέσει πάνω στην Αθήνα) όπου ο προεδρεύων της Βουλής τάισε το βρέφος ενός βουλευτή.

Στο σχετικό ρεπορτάζ διαβάζουμε για την «καρέκλα του Προέδρου». Κάθισμα είναι βέβαια αλλά η Speaker’s chair είναι η έδρα.

* Και κλείνω με μια φωτογραφία που μου έστειλαν από κάποια τελετή στον στρατό.

Απονομή πλακέτας, λέει, στον «αποχωρών» ανθυπασπιστή. Αν το είχαμε κάνει «ο αποχωρούντας», θα γράφανε όλοι «στον αποχωρούντα». Τώρα που το αφήσαμε έτσι, όλο και κάποιος θα το αφήνει άκλιτο -όπως τον πολύ συχνότερο «*Διευθύνων σύμβουλο».

Όσοι βρίσκεστε ακόμα σε διακοπές, κάντε καμιά βουτιά για όσους γύρισαν.

Advertisement