Κολοκυθομέλτεμο, η συνέχεια (ένα διήγημα του Δημήτρη Μαρτίνου)

Πέρυσι είχαμε δημοσιεύσει το «Κολοκυθομέλτεμο», ένα διήγημα του Δημήτρη Μαρτίνου. Αρκετοί τότε είχατε γράψει ότι θα θέλατε να δείτε τη συνέχεια του διηγήματος. Ο φίλος μας ο Δημήτρης πράγματι έγραψε τη συνέχεια. Μου πρότεινε μάλιστα να δημοσιευετεί όχι μονοκοπανιά αλλά σε τρία μέρη, όμως εγώ τον απέτρεψα και τάχθηκα υπέρ της ενιαίας δημοσίευσης. Δεν ξέρω αν έκανα καλά, εσείς θα πείτε.

Ο Δημήτρης προτάσσει και πρόλογο, για όσους δεν θυμούνται το πρώτο διήγημα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ὅταν δημοσιεύτηκε τὸ – ἀρχικὰ αυτοτελές – διήγημα ΚΟΛΟΚΥΘΟΜΕΛΤΕΜΟ   πολλοὶ σχολιαστές ζήτησαν τὴ συνέχειά του. Μετὰ ἀπὸ ἀρκετοὺς μῆνες τὰ κατάφερα νὰ τὴν ὁλοκληρώσω. Ἐπειδὴ εἶναι ἀρκετὰ μεγάλη, τὴ χώρισα σὲ τρία μέρη, περίπου ἰσομεγέθη μὲ τὸ ἀρχικὸ διήγημα. Ἂν σᾶς κουράσει μπορεῖτε νὰ τὴ διαβάσετε σὲ δόσεις. Κι ἂν κάποιοι βαριοῦνται νὰ (ξανα)διαβάσουν τὸ ἀρχικὸ διήγημα, ὑπάρχει περίληψή του στὴν ἀρχή.

Τὰ πρόσωπα, οἱ ἑταιρεῖες καὶ τὰ γεγονότα εἶναι δημιουργήματα τῆς φαντασίας μου. Στὸ τέλος ὑπάρχει κατάλογος μὲ τὰ πρόσωπα τοῦ διηγήματος.

 

ΚΟΛΟΚΥΘΟΜΕΛΤΕΜΟ

Περίληψη 1^ου μέρους

Ἰούνιος τοῦ 1984. Ὁ Λεονάρδος, ἕνας εἰκοσιεννιάχρονος φυσικὸς, φραγκοσυριανὸς στὴν καταγωγή, εἶχε ἀναλάβει τὴν διεύθυνση τοῦ Τμήματος Ἰατρικῶν Ὀργάνων τῆς ἑταιρείας Alex Medical Greece πρὶν δεκαπέντε μῆνες, ὅταν τὸ τμῆμα ἦταν ὑπὸ διάλυση, μετὰ ἀπὸ εἰσήγηση τοῦ Παύλου Γεωργίου, διευθυντῆ στρατηγικοῦ σχεδιασμοῦ τῆς  Alex Medical Greece καὶ στελέχους τῆς Νέας Δημοκρατίας. Ἡ φιλότιμη προσπάθεια τοῦ Λεονάρδου καὶ οἱ ἐπενδύσεις τῆς κυβέρνησης τοῦ ΠΑΣΟΚ στὴν ὑγεία – γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ ΕΣΥ – ὁδηγοῦν, ὄχι μόνο στὴν ἐπιβίωση, ἀλλὰ καὶ στὴν ἀνάπτυξη τοῦ τμήματος. Ὁ κύριος Νῖκος, ἰδιοκτήτης τῆς ἑταιρείας, ἐπιστρέφοντας μετὰ ἀπὸ ἕνα τριήμερο μὲ τὸ  σκάφος του στὴ Μύκονο, μαζὶ μὲ τὴν οἰκογένειά του καὶ τὸν διευθυντὴ μάρκετινγκ Χρῆστο Ἀδαμαντιάδη,  παίρνει μαζί του – ἀπὸ τὴ Σύρα – καὶ τὸν Λεονάρδο· γιὰ ἕνα – τελικὰ ἀπραγματοποίητο, λόγῳ καιροῦ – μίτινγκ ἐν πλῷ.  

Ὁ κύριος Νῖκος, γεννημένος στὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου τὸ 1943, ἀπὸ πατέρα ἀξιωματικό τοῦ -τότε- Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ, καὶ μητέρα Ἑλληνίδα τῆς Ἀλεξάνδρειας, διευθύνει τὴν ἑταιρεία ποὺ ἵδρυσε στὴν Ἀθήνα ὁ Γεράσιμος, ὁ παπποῦς του, ἕνας πλούσιος αἰγυπτιώτης ἔμπορος. Ὁ πατέρας του εἶχε πεθάνει τὸ 1945 ἀπὸ φυματίωση, μετὰ τὸν ἐγκλεισμό του σὲ στρατόπεδο στὴν ἔρημο γιὰ τὴ συμμετοχή του στὸ κίνημα τοῦ Ναυτικοῦ. Ὁ παπποῦς του εἶχε ἀρχίσει ἐπιχειρηματικὴ δραστηριότητα στὴν Ἑλλάδα μετὰ τὴν ἐθνικοποίηση τῆς φαρμακευτικῆς ἐπιχείρησής του στὴν Αἴγυπτο τὸ 1957.

Φτάνοντας στὴ μαρίνα  τῆς Βουλιαγμένης, ἀράζουν  δίπλα σὲ μιὰ τεράστια θαλαμηγό. Ὁ κύριος Νῖκος τὴ δείχνει στὸ Λεονάρδο μὲ θαυμασμό, ἀλλὰ δὲ μπορεῖ νὰ κρύψει τὸν φθόνο του· κι ὁ Λεονάρδος τὸν λυπᾶται.  

 2^ο Μέρος.

«Τὰ μάτια σου τέσσερα, Λεονάρδο! Ἔχε ἀπὸ κοντὰ τοὺς πασόκους. Μὴν ἀκοῦς τί λέει ὁ Γεωργίου, τὸ ΠΑΣΟΚ θὰ ξαναβγεῖ.»

Ὁ Ἀδαμαντιάδης εἶχε φωνάξει τὸν Λεονάρδο στὸ γραφεῖο του γιὰ τὸν πρωινὸ καφέ· ὅπως συνήθιζαν κάθε Παρασκευή. Στὶς συναντήσεις αὐτές ἔκαναν ἕναν σύντομο ἀπολογισμὸ τῆς βδομάδας καὶ συζητοῦσαν γιὰ τὸ πρόγραμμα τῆς ἑπόμενης. Τοὐλάχιστον ἔτσι τὸ ξεκίνησαν στὰ πρῶτα, δύσκολα χρόνια, ὅταν τὸ Τμῆμα Ἰατρικῶν Ὀργάνων ἦταν ὑπὸ ἐπιτήρηση. Σιγὰ-σιγὰ ὅμως ὁ Λεονάρδος κέρδιζε τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ Ἀδαμαντιάδη καί, πάνω ἀπ᾿ ὅλα, τοῦ κυρίου Νίκου. Σ᾿ αὐτὸ βοηθοῦσαν τ᾿ ἀνοδικὰ ἀποτελέσματα τοῦ τμήματος καὶ τὰ καλά λόγια ποὺ ἄκουγαν γι᾿ αὐτὸν ἀπὸ τοὺς ξένους.

Ἔτσι ὁ καφές τῆς Παρασκευῆς εἶχε γίνει μιὰ φιλικὴ κουβέντα ἀνάμεσα στοὺς δυό τους. Ἐκεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ καθαρὰ ἐπαγγελματικά, συζητοῦσαν γιὰ τὰ πάντα· ἀπὸ ἀθλητικὰ καὶ πολιτικά, μέχρι τὰ τελευταῖα κουτσομπολιά, ἐντὸς καὶ ἐκτὸς ἑταιρείας.

«Τὸ ἀφεντικὸ δὲν μπορεῖ νὰ ἐκτεθεῖ. Ἔχει τὶς σχέσεις του μὲ τὴ Νέα Δημοκρατία καὶ πρέπει νὰ κρατάει τὰ προσχήματα. Ἐσύ ὅμως κράτα τὶς δικές σου ἐπαφές. Ἄλλωστε εἴμαστε μιὰ δημοκρατικὴ ἑταιρεία καὶ ὁ καθένας ἔχει τὴν ἰδεολογία του», συνέχισε ὁ Ἀδαμαντιάδης κλείνοντάς του τὸ μάτι μὲ νόημα.

Καὶ πραγματικὰ ὁ Λεονάρδος εἶχε δημιουργήσει ἕναν κύκλο ἐπαφῶν, τόσο σὲ ἐπίπεδο γιατρῶν, ὅσο καὶ σὲ ἐπίπεδο διοικήσεων τῶν νοσοκομείων. Ἀρχικὰ κερδίζοντας τὴν ἐμπιστοσύνη τους μὲ τὶς καθαρὲς ἐξηγήσεις του. Δὲν παραμύθιαζε τοὺς γιατρούς μὲ πολλὰ λόγια, ὅπως κάνουν συνήθως οἱ πωλητές. Ἔμπαινε στὴν οὐσία τονίζοντας τὰ λειτουργικὰ χαρακτηριστικά, αὐτὰ ποὺ πραγματικὰ τοὺς ἐνδιέφεραν. Καὶ κυρίως τοὺς κέρδιζε μὲ τὴν ἄριστη τεχνικὴ ὑποστήριξη. Ἤξεραν πὼς δὲν θὰ τοὺς ἄφηνε ποτέ ξεκρέμαστους. Πάντοτε θά ᾿βρισκε τὴ λύση, παρακάμπτοντας τὴν γραφειοκρατία τῶν νοσοκομείων καὶ τοῦ λογιστηρίου τῆς ἑταιρείας. Πάντα εἶχε στὸ αὐτοκίνητό του μερικὰ κρίσιμα ἀνταλλακτικά γιὰ ἐπείγουσες βλάβες. Τὶς διόρθωνε ὁ ἴδιος, ἂν ἦταν κοντά, ἢ ἔστελνε ἀμέσως κάποιον τεχνικό καὶ ἡ τιμολόγηση γινόταν μετὰ ἀπὸ μερικὲς βδομάδες, μπορεῖ καὶ μῆνες, ὅταν ὀλοκληρώνονταν οἱ γραφειοκρατικές διαδικασίες.

Μὲ τὶς διοικήσεις χρησιμοποιοῦσε ἄλλη προσέγγιση. Ἄφηνε μὲ ξεκάθαρο τρόπο νὰ καταλάβουν ὅτι ἦταν μὲ τὸ μέρος τους.

«Μπορεῖ νὰ συνεργαζόμαστε – ἀναγκαστικὰ – μὲ τὶς πολυεθνικές, ἀλλὰ πάνω ἀπ᾿ ὅλα εἴμαστε Ἕλληνες καὶ θέλουμε νὰ πετύχει τὸ ΕΣΥ. Στὰ δημόσια νοσοκομεῖα θὰ νοσηλευτοῦμε ἐμεῖς καὶ οἱ δικοί μας ἄνθρωποι», ἔλεγε μὲ κάθε εὐκαιρία.

Καὶ κατάφερνε πολλὲς φορές νὰ πείθει τοὺς ξένους οἴκους νὰ κατεβάζουν τὶς τιμὲς κάποιων μηχανημάτων, ἢ νὰ παραδίδουν πιὸ ἀναβαθμισμένο μοντέλο ἀπ᾿ αὐτὸ ποὺ εἶχαν δώσει στὴν ἐπίσημη προσφορά. Ἔτσι ἦταν ὅλοι εὐχαριστημένοι· ἡ διοίκηση τοῦ νοσοκομείου ποὺ πῆρε καλύτερο μηχάνημα μὲ λιγότερα λεφτά, ἡ ἑταιρεία ποὺ ἔκανε τὴν πώληση καὶ ὁ ξένος οἶκος ποὺ τοποθέτησε μηχάνημα στὴν ἑλληνικὴ ἀγορά, ἔστω καὶ μὲ μικρότερο κέρδος – μέσα ποτέ δὲν ἔμπαινε.

Αὐτά, βέβαια, στὰ πρῶτα χρόνια τοῦ ΠΑΣΟΚ, ὅταν κυριαρχοῦσε ἡ πολιτικὴ καὶ στὶς διοικήσεις ἔμπαιναν κομματικὰ στελέχη μὲ κύριο στόχο τὴν ἐπιτυχία τοῦ ΕΣΥ καὶ τῶν ἀλλαγῶν σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς, ὅπως εἶχαν ὑποσχεθεῖ προεκλογικά. Ἀργότερα ἦταν ποὺ ἔβαλαν τὸ δάχτυλο στὸ μέλι, ἄφησαν δεύτερο τὸ ΕΣΥ κι ἔβαλαν πρῶτο τὸ «ἐγώ»· δηλαδὴ τὸ τί θὰ πάρουν κάτω ἀπὸ τὸ τραπέζι.

Στὶς ἐκλογές τοῦ ὀγδονταπέντε ἡ ἑταιρεία κράτησε μιὰ φαινομενικὰ οὐδέτερη στάση. Ὁ κύριος Νῖκος, μὲ κάθε εὐκαιρία,  ἔλεγε στὸ προσωπικό:

«Ὁ καθένας ἔχει τὶς πολιτικές του ἀπόψεις καὶ εἶναι σεβαστές. Μέσα στὴν ἑταιρεία δέν συζητᾶμε πολιτικά· ἔξω μπορεῖτε νὰ λέτε καὶ νὰ κάνετε ὅ,τι θέλετε.»

Ὁ ἴδιος χρηματοδότησε – κρυφὰ καὶ χωρὶς τυμπανοκρουσίες – τὴν προεκλογικὴ ἐκστρατεία τοῦ Παύλου Γεωργίου, ποὺ κατέβηκε στὴν Α’ Ἀθηνῶν. Δὲν τὸ ἔκανε ἐπειδὴ ἔβλεπε  νίκη τῆς Νέας Δημοκρατίας στὶς ἐκλογές, ἀλλὰ γιὰ μακροπρόθεσμη ἐπένδυση. Καὶ γιὰ ν᾿ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν παρουσία του στὴν ἑταιρεία. Τοῦ τό ᾿πε κι ὁ Ἀδαμαντιάδης:

«Σὰν νὰ τὸν ἔδιωξες καὶ νὰ τοῦ ᾿δωσες ἀποζημίωση!»

…

Ὁ Χρῆστος Ἀδαμαντιάδης, γεννημένος στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ σαράντα, ἦρθε μόνιμα στὴν Ἀθήνα στὸ τέλος τοῦ ἑξηνταέξι. Οἱ γονεῖς μὲ τὰ δυὸ μικρότερα ἀδέλφια του εἶχαν ἔρθει νωρίτερα, μετά τὸ διωγμὸ τοῦ ἑξηντατέσσερα.   Ὁ Χρῆστος τότε σπούδαζε  οἰκονομικὰ στὴ Γερμανία καὶ μόλις εἶχε ξεκινήσει τὸ μεταπτυχιακό του. Τὸ καλοκαῖρι τοῦ ἑξηντατέσσερα ἡ οἰκογένειά του ἐγκαταστάθηκε στὸ Φάληρο, στὴν πολυκατοικία ὅπου ἔμενε ὁ παπποῦς καὶ ἡ μητέρα τοῦ Νίκου.

Ὁ πατέρας του, ὁ Γιάνκος, εὐκατάστατος ἔμπορος τῆς Πόλης, εἶχε κάνει τὸ κουμάντο του. Στὰ Σεπτεμβριανὰ τοῦ πενηνταπέντε εἶχε γλιτώσει τὸ μαγαζί του μὲ σχετικὰ μικρές ἀπώλειες. Βλέποντας ὅτι τὰ πράγματα δυσκολεύουν, βρῆκε τρόπους νὰ στέλνει λεφτὰ στὴν Ἑλβετία. Τοῦ κόστιζε ἀκριβά, ἀλλὰ ἤξερε πὼς ἔτσι ἐξασφάλιζε τὸ μέλλον τῆς οἰκογένειάς του.

Λίγο καιρὸ μετὰ τὴν ἐγκατάστασή τους στὸ Φάληρο, γνωρίστηκε μὲ τὸν Γεράσιμο καὶ ἔγιναν φίλοι, μιᾶς καὶ τά ᾿φερε ἡ τύχη νὰ ξεριζωθοῦν καὶ οἱ δυό. Πιὸ ἀπότομα καὶ πιὸ ὀδυνηρὰ ὁ Γιάνκος. Ἄφησε πίσω μαγαζί, σπίτι κι ἐξοχικὸ στὴν Ἀντιγόνη, στὰ Πριγκηπονήσια. Κάποια καλοκαιριάτικα δειλινὰ ἔπιναν τὰ οὐζάκια τους, πότε στὸ μπαλκόνι τοῦ Γεράσιμου – πότε στοῦ Γιάνκου,  ἀγναντεύοντας τὴ θάλασσα. Χωρὶς νὰ μιλοῦν. Μονάχα ποῦ καὶ ποῦ τοὺς ξέφευγε ἕνας ἀναστεναγμός. Γιὰ τὴν Ἀλεξάνδρεια ἢ γιὰ τὴν Πόλη.

Ὁ Χρῆστος πρωτοῆρθε στὴν Ἀθήνα λίγο πρὶν τὰ Χριστούγεννα τοῦ ἑξηντατέσσερα, στὶς χριστουγεννιάτικες διακοπές τοῦ Πανεπιστημίου.  Τὸ μεσημέρι τῶν Χριστουγέννων ὅλη ἡ οἰκογένεια ἦταν καλεσμένη στὸ σπίτι τοῦ Γεράσιμου. Ἐκεῖ γνώρισε τὸν Νῖκο, φοιτητὴ στὸ τρίτο ἔτος τῆς Φαρμακευτικῆς τότε – εἶχε ἤδη χάσει μιὰ χρονιά. Στὴν ἀρχὴ δὲν κόλλησαν. Ὁ Νῖκος τοῦ φάνηκε ρηχός, μὲ τὰ μυαλὰ πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι· μόνο γι᾿ αὐτοκίνητα καὶ γιὰ γκόμενες μιλοῦσε. Τοῦ Νίκου, πάλι, ὁ Χρῆστος τοῦ φάνηκε γέρος γιὰ τὴν ἡλικία του. Τὸν περνοῦσε μόνο τρία χρόνια, ἀλλὰ τοῦ φάνηκε πὼς ἦταν τριάντα χρόνια μεγαλύτερος. Ὅταν τοὺς ξεμονάχιασε ὁ παπποῦς – ἔτσι τὸν ἀποκάλεσε κι ὁ Χρῆστος ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς γνωριμίας τους – καὶ ξεκίνησαν σοβαρὴ κουβέντα, ὁ Νῖκος ἄρχισε τὰ χασμουρητά, ζήτησε συγγνώμη καὶ πῆγε γιὰ ὕπνο.

«Τὸ ξενυχτήσαμε χτές μὲ τὴν παρέα μου», δικαιολογήθηκε.

Ὁ παπποῦς ἐντυπωσιάστηκε ἀπὸ τὴ συζήτηση μὲ τὸν Χρῆστο. Ἐκτίμησε τὴν ὡριμότητα καὶ τὴν εὐστροφία του. Κι ἂς τοῦ ἔλειπε ἡ ἐμπειρία τῆς δουλειᾶς. Κι ὁ Χρῆστος χάρηκε νὰ τὸν ἀκούει νὰ μιλᾶ μὲ ἁπλὸ καὶ πρακτικὸ τρόπο γιὰ τὴν ὀργάνωση μιᾶς ἐπιχείρησης, ἀπόσταγμα ἐμπειριῶν μιᾶς ζωῆς γεμάτης ἀπὸ ἀγώνα· μὲ ἐπιτυχίες καὶ στραπάτσα.

Τότε πάρθηκε ἡ μεγάλη ἀπόφαση ποὺ θ᾿ ἄλλαζε τὴ ζωὴ τοῦ Χρήστου. Σὲ ἐρώτηση τοῦ παπποῦ γιὰ τὶς σπουδές του, αὐτὸς ἀπάντησε πὼς σκόπευε νὰ κάνει διδακτορικὸ καὶ ν᾿ ἀκολουθήσει ἀκαδημαϊκή καριέρα. Ἐκεῖ ὁ παπποῦς τὸν προσγείωσε ἀπότομα:

«Καὶ νὰ γυρίσεις στὴν Ἑλλάδα στὰ τριάντα σου γιὰ νὰ γίνεις ἐπιμελητὴς στὸ πανεπιστήμιο· μὲ τρεῖς κι ἑξῆντα. Νὰ φιλήσεις κατουρημένες ποδιές γιὰ νὰ γίνεις ὑφηγητὴς καὶ νὰ μή γίνεις ποτέ καθηγητής. Οἱ θέσεις εἶναι καπαρωμένες ἀπὸ τοὺς γιοὺς καὶ τοὺς γαμπροὺς τῶν καθηγητάδων. Σπούδασε κάτι γιὰ τὶς ἐπιχειρήσεις, κάτι ἐμπορικό. Κι ὅταν γυρίσεις ἔχεις θέση στὴν ἑταιρεία μας. Θέλουμε ἀνθρώπους μὲ μυαλὸ καὶ ὄρεξη γιὰ δουλειά.»

Ἔτσι ὁ Χρῆστος ἔκανε μεταπτυχιακὸ στὸ μάρκετινγκ καὶ γυρίζοντας πίσω στὰ τέλη τοῦ ἑξηνταέξι, ἔπιασε δουλειά στὴ νεοσύστατη Alex Medical Greece. Διευθυντὴς μάρκετινγκ. Χωρὶς κανέναν ὑφιστάμενο. Ὁ ἴδιος ἦταν καπετάνιος, λοστρόμος καὶ μοῦτσος.

Ἦταν ἡ ἐποχὴ ποὺ μπῆκε ἐνεργὰ στὴν ἑταιρεία καὶ ὁ Νῖκος. Στὴν ἀρχὴ δὲν τὰ πήγαιναν καὶ τόσο καλά. Ὁ Χρῆστος ἦταν πιὸ συντηρητικὸς καὶ ἤθελε νὰ γίνονται ὅλα μὲ τάξη. Τὸ γραφεῖο του ἦταν πάντα καθαρὸ καὶ ταχτοποιημένο. Γιὰ κάθε ὑπόθεση ποὺ χειριζόταν ἔφτιαχνε τὸν σχετικὸ φάκελο καὶ τὸν τοποθετοῦσε, μὲ ἀλφαβητικὴ σειρά, στὸν ἀντίστοιχο φοριαμό.

Ὁ Νῖκος ἦταν τελείως χύμα. Στὸ γραφεῖο του εἶχε σωροὺς ἀπὸ χαρτιά· ἀπὸ ἀλληλογραφία μὲ τὶς ξένες ἑταιρεῖες, προσπέκτους γιὰ καινούργια προϊόντα, ξένα περιοδικὰ καὶ ἔντυπα γιὰ φάρμακα, καλλυντικὰ καὶ τὰ συναφῆ, μέχρι προσπέκτους γιὰ νέα μοντέλα αὐτοκινήτων καὶ περιοδικὰ ποικίλης ὕλης ξένα καὶ ἑλληνικά. Καὶ ἦταν ὁ μόνος ποὺ ἔβρισκε ἄκρη σ᾿ αὐτὸ τὸ χάος.

Ὁ παπποῦς τοὺς εἶχε ἀπὸ κοντά. Τοὺς ἔβαλε στὸ διπλανό του γραφεῖο καὶ εἶχε ἄμεση ὀπτικὴ ἐπαφή μαζί τους μέσα ἀπὸ μιὰ μεγάλη τζαμαρία. Ὅταν εἶχε κάποιαν ἐμπιστευτικὴ συνάντηση, τὴν κάλυπτε μὲ μιὰ βαρειὰ   κουρτίνα ποὺ συνήθως ἦταν μαζεμένη στὴν ἄκρη της. Τὰ δυό γραφεῖα εἶχαν κοινὸ προθάλαμο μὲ μιὰ γραμματέα καὶ γιὰ τοὺς τρεῖς τους.

Ἡ συγκατοίκησή τους κράτησε δυὸ χρόνια περίπου, μέχρι τὸ τέλος τοῦ ἑξηνταοχτώ. Στὸ διάστημα αὐτὸ «ταίριαξαν τὰ χνῶτα τους», ὅπως ἔλεγε ὁ παπποῦς. Τὸ κυριώτερο, βρῆκαν τοὺς ρόλους τους καὶ ὁ καθένας τους ἐκτίμησε τὶς ἱκανότητες τοῦ ἄλλου. Ὁ Νῖκος ἦταν ὁραματιστής· ἔβλεπε παντοῦ εὐκαιρίες καὶ ἤθελε νὰ κάνουν τὰ πάντα. Ὁ Χρῆστος ἦταν προσγειωμένος καὶ ὀργανωτικὸς· προσπαθοῦσε νὰ τὸν συγκρατήσει – ὅσο μποροῦσε – καὶ νὰ νοικοκυρέψει κάθε καινούργιο ἐγχείρημα.

«Εἴμαστε σὰν τὸ αὐτοκίνητο», ἔλεγε ὁ παπποῦς. «Ὁ Νῖκος εἶναι τὸ γκάζι, ὁ Χρῆστος τὸ φρένο κι ἐγὼ τὸ τιμόνι.»

Στὶς ἀρχὲς τοῦ ἑξηνταεννιά νοίκιασαν καινούργιο, μεγαλύτερο κτίριο. Ἡ ἑταιρεία μεγάλωνε μὲ γρήγορους ρυθμοὺς καὶ τὸ παλιὸ δὲν τοὺς χωροῦσε. Ἐγκαταστάθηκαν σὲ ξεχωριστὰ γραφεῖα, μὲ τὴ γραμματέα του ὁ καθένας. Ἦταν στὸν ἴδιον ὄροφο μὲ τὸ γραφεῖο τοῦ παπποῦ καὶ μαζεύονταν ἐκεῖ γιὰ νὰ τὰ ποῦν, ἀργὰ τὸ ἀπόγευμα, τὶς μέρες ποὺ βρίσκονταν καὶ οἱ τρεῖς στὴν ἑταιρεία. Ἡ ἀνοδικὴ πορεία συνεχίστηκε καὶ ξεκίνησαν νὰ φτιάχνουν τὸ ἐργοστάσιο. Γιὰ νὰ κάνουν παραγωγὴ στὴν Ἑλλάδα, ὅπως ὀνειρευόταν ὁ παπποῦς. Τὸ τελείωσαν σὲ λιγότερο ἀπὸ τρία χρόνια καὶ τὸ ἐγκαινίασαν τὸ ἄνοιξη τοῦ ἑβδομηνταδύο, μὲ προβολὴ στὶς εἰδήσεις τῆς  τηλεόρασης καὶ τὸν Παττακὸ νὰ κόβει τὴν κορδέλα.

Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς λειτουργίας τῆς ἑταιρείας ἔκαναν ἐξαγωγὴ συναλλάγματος. «Γιὰ μιὰ δύσκολην ὥρα», ὅπως ἔλεγε ὁ παπποῦς. Ὑπερτιμολογοῦσαν τὶς εἰσαγωγές, ἔστελναν τὰ λεφτὰ ἀπὸ τὶς ὑπερτιμολογήσεις στὴν Ἑλβετία, ἐνῶ παράλληλα μείωναν τὰ κέρδη καὶ τοὺς φόρους.

Μ᾿ ἔναν σμπάρο δυό τρυγόνια.

…

Τὸ ΠΑΣΟΚ κέρδισε τὶς ἐκλογὲς τοῦ ὀγδονταπέντε καὶ ἡ δουλειά συνεχίστηκε κανονικά. Ὁ Γεωργίου ἀπέτυχε στὶς ἐκλογές, ἀλλὰ δὲν ξαναγύρισε στὴν ἑταιρεία. Βολεύτηκε σὲ κάποιαν ἔμμισθη θέση τοῦ κομματικοῦ μηχανισμοῦ, ἐνῶ περνοῦσε κατὰ καιρούς ἀπὸ τὴν ἑταιρεία γιὰ τὸ δωράκι του.

Τὸ μαῦρο ταμεῖο τὸ διαχειριζόταν ὁ Ἀδαμαντιάδης. Τόσο γιὰ τὸ ἐσωτερικό, ὄσο καὶ γιὰ τὸ ἐξωτερικό. Σημείωνε ὅλες τὶς συναλλαγές μὲ κάθε λεπτομέρεια, κωδικοποιημένες μὲ τρόπο ποὺ μόνον ὁ ἴδιος καταλάβαινε. Τὸ βιβλίο τὸ φύλαγε στὸ σπίτι του καὶ τὸ ἐνημέρωνε γιὰ κάθε συναλλαγή. Καὶ ἦταν πάντα ἕτοιμος νὰ δώσει ἀναφορὰ στὸ Νῖκο ἢ στὸν παπποῦ καὶ γιὰ τὸ τελευταῖο σέντσι.  Μεταξὺ τους αὐτὰ τά ᾿λεγαν «ἐνδοφλέβια» ἢ «ἄι-βί», ἀπὸ τὸ I/V, συντομογραφία τοῦ invisible (ἀόρατος), ἀλλὰ καὶ τοῦ intravenous (ἐνδοφλέβιος).

Σιγὰ-σιγὰ μπῆκε κι ὁ Λεονάρδος στὸ κόλπο, μιᾶς καὶ αὐτὸς ἔκανε τὶς διαπραγματεύσεις γιὰ τὶς τιμές τῶν μηχανημάτων μὲ τὶς ξένες ἑταιρεῖες.  Ὁ ἴδιος ὑπολόγιζε τὶς ὑπερτιμολογήσεις καὶ ἐνημέρωνε τὸν Ἀδαμαντιάδη. Μετὰ ἄρχισαν τὰ «ἐνδοφλέβια» ἐσωτερικοῦ. Δειλὰ στὴν ἀρχή· μὲ κάποιες σπόντες γιὰ «ἀντισταθμιστικὰ ὀφέλη» πρὸς τὸ νοσοκομεῖο, μιὰ καφετιέρα, μιὰ τηλεόραση γιὰ τὴν ἐφημερία, ἕναν ὑπολογιστὴ ἀργότερα. Μετὰ ἄρχισαν τὰ μετρητά. Γι᾿ αὐτοὺς ποὺ κάνουν τὶς προδιαγραφές τῶν διαγωνισμῶν καὶ γι᾿ αὐτοὺς ποὺ ἀποφασίζουν. Πιὸ ἀπαιτητικοὶ κάποιοι πρόεδροι· ἰδιαίτερα ὅταν καταλάβαιναν πὼς δὲν θὰ ἔμεναν γιὰ πολύ. Ἔτσι κάποιοι διαγωνισμοί, ἀντὶ γιὰ μειοδοτικοί, κατάντησε νὰ γίνονται πλειοδοτικοί. Ποιός  θὰ δώσει τὴ μεγαλύτερη  μίζα.

Ὁ παπποῦς ἀποχώρησε ἀπὸ τὴν ἑταιρεία τὸ ὀγδονταέξι καὶ μετά ἀπὸ λίγους μῆνες πέθανε.  Σύμφωνα μὲ τὴν τελευταία του ἐπιθυμία, τὸν ἔθαψαν στὴν Κεφαλονιά, στὴ γῆ τῶν προγόνων του, ἐνῶ στὴ διαθήκη του ἄφησε ἕνα σεβαστὸ ποσὸ γιὰ ὑποτροφίες σὲ ἀριστούχους μαθητές ἀπὸ τὸ νησί.

Ἡ ἑταιρεία εἶχε μεγαλώσει πολύ, μὲ ἑκατοντάδες ἄτομα προσωπικό, ἰδιόκτητες ἐγκαταστάσεις καὶ τρεῖς παράλληλες δραστηριότητες. Φάρμακα, καλλυντικὰ καὶ ἰατρικά μηχανήματα. Τὸ μόνο κοινό ποὺ εἶχαν, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἰδιοκτήτη, ἦταν οἱ ὑπηρεσίες ὑποστήριξης· τὸ λογιστήριο, ἡ ἀποθήκη καὶ ἡ  διακίνηση. Ἡ παραγωγὴ τοῦ ἐργοστασίου κάλυπτε τὶς ἀνάγκες τῶν φαρμάκων καὶ τῶν καλλυντικῶν. Τὰ ἰατρικὰ μηχανήματα ἦταν ὅλα εἰσαγόμενα.

Μὲ τὸ μεγάλωμα τῆς ἑταιρείας φάνηκαν τὰ ὀργανωτικὰ προβλήματά της. Ἔμοιαζε μὲ ἔφηβο ντυμένον μὲ παιδικὰ ροῦχα. Ὁ παπποῦς τὴν εἶχε φτιάξει μὲ τὴν νοοτροπία τοῦ παλιοῦ  μαγαζάτορα. Ἔπρεπε νὰ περνοῦν ὅλα ἀπ᾿ αὐτόν. Νὰ κουμαντάρει τοὺς πάντες καὶ τὰ πάντα· «ὄμορφα καὶ νοικοκυρεμένα», ὅπως τοῦ ἄρεσε νὰ λέει. Πράγμα ἀδύνατο μὲ τὶς νέες συνθῆκες καὶ νοοτροπίες καὶ κυρίως μὲ τὸ μέγεθος τῆς ἑταιρείας. Ὁ κύριος Νῖκος ἔκανε κάποιες προσπάθειες, προσλαμβάνοντας καινούργια στελέχη, ἀλλὰ τὸ σύστημα δὲν περπατοῦσε. Εἶχαν ἀρχίσει οἱ κόντρες ἀνάμεσα στὰ διάφορα τμήματα. Οἱ πωλήσεις γκρίνιαζαν ἐπειδὴ καθυστεροῦσε ἡ παράδοση τῶν παραγγελιῶν. Ἡ διακίνηση τά ᾿ριχνε στὸ ἐργοστάσιο ποὺ δὲν παράδιδε ἐγκαίρως τὰ προϊόντα. Τὸ ἐργοστάσιο τά ᾿ριχνε στὶς πωλήσεις ποὺ δὲν ἔκαναν σωστές προβλέψεις ἢ στὸ τμῆμα εἰσαγωγῶν ποὺ καθυστεροῦσε τὶς εἰσαγωγές τῶν πρώτων ὑλῶν. Μύλος.

Τὸ τμῆμα τοῦ Λεονάρδου ἦταν τὸ μόνο ποὺ δὲν ἀντιμετώπιζε τέτοια προβλήματα. Ἔκανε τὶς παραγγελίες τῶν μηχανημάτων στὶς ξένες ἑταιρεῖες, μόλις κέρδιζε κάποιον διαγωνισμὸ καὶ τὰ παρέδιδε μόλις τὰ παραλάμβανε. Εἶχε σχετικὰ λίγες παραδόσεις κάθε μῆνα καὶ ἀρκετὸ χρόνο νὰ τὶς ὀργανώσει. Ὅσο γιὰ τ᾿ ἀνταλλακτικά, τὰ μετέφεραν οἱ τεχνικοὶ ποὺ ἔκαναν τὶς συντηρήσεις.

Στὴν προσωπική του ζωὴ τὰ πράγματα πήγαιναν ὅπως τὰ ἤθελε. Πέρναγε καλά, χωρὶς νὰ σκέφτεται γάμο ἢ δέσμευση. Δὲν τὸν εἶχαν πάρει δὰ καὶ τὰ χρόνια, μόλις εἶχε περάσει τὰ τριάντα. Στὴν ἑταιρεία δέν ἔκανε σχέσεις. Τοῦ εἶχε μιλήσει σχετικὰ ὁ Ἀδαμαντιάδης στὴν ἀρχὴ τῆς συνεργασίας τους, ὅταν τὸν εἶδε νὰ ψιλοφλερτάρει μὲ κάποια καινούργια γραμματέα.

«Λεονάρδο, ἐδῶ ἀκολουθοῦμε τὴν πολιτικὴ τοῦ παπποῦ. Δὲν μπλέκουμε τὸ πουλί μας μὲ τὸ ψωμί μας. Βρέθηκα κι ἐγὼ στὴν ἴδια θέση πρὶν ἀπὸ κάμποσα χρόνια καὶ τ᾿ ἄκουσα ἀπὸ τὸν ἴδιον.»

Πάντως γυναῖκες δὲν τοῦ ᾿λειπαν. Εἶχε μεγάλο κύκλο γνωριμιῶν ἀπὸ διαφορετικοὺς χώρους· ἀπὸ τὰ νοσοκομεῖα, ἀπὸ τὶς παλιές φοιτητικὲς παρέες κι ἀπὸ τὶς παρέες του στὸ νησί. Χώρια τὰ τυχερὰ στὰ ἐπαγγελματικὰ ταξίδια του στὸ ἐξωτερικό.  Πρόσεχε πάντα τὸ ντύσιμό του, ἀκόμα καὶ ὅταν ταξίδευε. Αὐτὸ ἦταν κομμάτι τῆς ἐκπαίδευσής του στὶς πωλήσεις, ἀλλὰ τοῦ εἶχε βγεῖ σὲ καλό. Εἶχε καλύτερη ἀντιμετώπιση στ᾿ ἀεροδρόμια, στ᾿ ἀεροπλάνα, στὰ ξενοδοχεῖα καὶ ἀρκετές ἐνδιαφέρουσες γνωριμίες.

Τὴν Ἰσαβέλλα τὴν γνώρισε στὸ γραφεῖο τοῦ Ἀδαμαντιάδη. Ἦταν ἕνα ὄμορφο, κακομαθημένο πλουσιοκόριτσο, λίγο πάνω ἀπὸ τὰ εἴκοσι, κόρη ἑνὸς στενοῦ φίλου τοῦ ἀφεντικοῦ. Τὴν περίοδο ἐκείνη ἔκανε τὸ φωτομοντέλο καὶ συζητοῦσε μὲ τὸν Ἀδαμαντιάδη γιὰ τὴ φωτογράφησή της, στὰ πλαίσια τοῦ λανσαρίσματος μιᾶς νέας σειρᾶς καλλυντικῶν τῆς ἑταιρείας. Ξανασυναντήθηκαν τυχαῖα, μερικὲς βδομάδες ἀργότερα, στὸ ἀεροδρόμιο τῆς Θεσσαλονίκης, περιμένοντας τὴν πτήση τους γιὰ τὴν Ἀθήνα.  Ἡ πτήση εἶχε ἀρκετὴ καθυστέρηση καὶ πέρασαν μαζὶ ἕνα δίωρο στὸ ἑστιατόριο τοῦ ἀεροδρομίου. Ξαναβρέθηκαν στὴν Ἀθήνα κι ἄρχισαν νὰ βρίσκονται περιστασιακά.

Ἦταν μιὰ σχέση ἐλεύθερη, χωρίς δεσμεύσεις. Τοῦ μιλοῦσε γιὰ σχέσεις της μὲ φίλους καὶ γνωστοὺς τοῦ πατέρα της, παντρεμένους, τοὐλάχιστον μιὰ εἰκοσαετία μεγαλύτερους· κάποιοι μὲ παιδιά στὴν ἡλικία της. Τῆς ἔδιναν ὅ,τι ζητοῦσε, ἀλλὰ μέσα της διέκρινε μιὰν ἀπέραντη μοναξιά. Τὴν πήγαινε στὰ στέκια του. Σὲ ψαγμένα μπαράκια μὲ ζωντανή λάτιν μουσική. Σὲ κουτούκια μὲ τὶς παλιές του παρέες ποὺ παίζανε ρεμπέτικα. Τῆς ἄρεσε καὶ δὲν ἔμοιαζε νὰ εἶναι ἔξω ἀπὸ τὰ νερά της. Ἄλλες φορές πάλι πηγαίνανε στὰ στέκια τὰ δικά της, στὰ βόρεια. Ὁ Λεονάρδος εἶχε προσαρμοστεῖ· πήγαινε ἐκεῖ τὰ  στελέχη τῶν ξένων ἑταιρειῶν ἢ κάποιους καλοὺς πελάτες.

Σὲ μιὰ τέτοια ἔξοδο συνάντησαν τὸν κύριο Νῖκο μὲ τὴν παρέα του. Μετὰ τὴν ἀρχικὴ ἔκπληξη ἐπικράτησε ἀμηχανία. Τοὺς χαιρέτισε ψυχρά, ἀλλὰ τὸ βλέμμα του ἔλεγε πολλά.  Τὴ Δευτέρα, πρωὶ-πρωί, τὸν φώναξε ὁ Ἀδαμαντιάδης στὸ γραφεῖο του.

«Τί σοῦ εἶχα πεῖ νὰ μήν μπλέξεις;»

«Μὰ δὲν τά ᾿μπλεξα. Ἡ Ἰσαβέλλα δὲν δουλεύει στὴν ἑταιρεία», δικαιολογήθηκε ὁ Λεονάρδος.

«Ἔκανες κάτι χειρότερο. Ὑπερέβης τὰ κοινωνικὰ ἐσκαμμένα».

3^ο Μέρος

Ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς ὁ Ἀδαμαντιάδης προσπάθησε πολὺ γιὰ νὰ κρατήσει τὸν  Λεονάρδο στὴν ἑταιρεία. Στὴν ἀρχὴ ὁ κύριος Νῖκος ἦταν ἀμετάπειστος.

«Σὰν πολὺ θάρρος πῆρε ὁ νεαρός. Πρέπει νὰ καταλάβει ποιά εἶναι ἡ θέση του. Τὸ ὅτι τὸν δέχτηκα μερικὲς φορές στὸ σκάφος μου δὲν σημαίνει ὅτι θὰ τὸν ἀφήσω ν᾿ ἀνεβεῖ καὶ στὰ κρεβάτια μας.»

Τὸ τελευταῖο «μας» ἔδειχνε καθαρὰ τί ἐννοοῦσε. Ἀνῆκαν σὲ δυὸ ξεχωριστοὺς κόσμους κι αὐτὸ ἔπρεπε νὰ τὸ καταλάβουν ὅλοι. Δὲν ἦταν θέμα πουριτανισμοῦ. Πολλὲς φορὲς συζητοῦσε μὲ τὸν Ἀδαμαντιάδη καὶ τὸν Λεονάρδο γιὰ γυναικοδουλειές· κάποιες φορές μάλιστα κοκορευόταν γιὰ συνευρέσεις του μὲ δυὸ καὶ τρεῖς γυναῖκες σὲ μασατζίδικα τῆς Ἄπω Ἀνατολῆς. Οὔτε τὸν πείραξε ἐπειδὴ ἦταν κόρη στενοῦ του φίλου. Ὅλοι στὸν κύκλο τους ἤξεραν τὴν ἐρωτικὴ συμπεριφορὰ τῆς Ἰσαβέλλας.

Αὐτὸ ποὺ δὲν ἀνεχόταν ἦταν «ἀφεντικὰ καὶ δοῦλοι νὰ γίνουν ἕνα οὗλοι». Ἦταν κάτι ποὺ κουβαλοῦσε ἀπὸ τὰ παιδικά του χρόνια στὴν Αἴγυπτο. Ὁ κόσμος γι αὐτὸν ἦταν μοιρασμένος στὰ δυό· σ᾿ «ἐμᾶς», τ᾿ ἀφεντικὰ καὶ στοὺς «ἄλλους», τοὺς ὑπηρέτες. Κάποιοι, ὅπως ἡ Νάνυ, ἡ ἐγγλέζα παιδαγωγός του στὴν Ἀλεξάνδρεια, ἦταν κάπως πιό κοντά. Οἱ ὑπόλοιποι ἦταν γι᾿ αὐτὸν ἀραπᾶδες, φελάχοι.

Στὴν Ἑλλάδα ἄλλαξε ἡ συμπεριφορά του, ἀλλὰ στὸ βάθος οἱ ἀντιλήψεις του ἔμειναν ἴδιες. Ἦταν εὐγενικός, ἐγκάρδιος κάποιες φορές, ὅμως πάντα κρατοῦσε ἀποστάσεις· ἀκόμα κι ἀπὸ τοὺς πιό στενούς του συνεργάτες, ὅπως ὁ Ἀδαμαντιάδης, ὁ μόνος ποὺ τὸν ἔλεγε «Νῖκο» καὶ τοῦ μιλοῦσε στὸν ἑνικό. Οἱ ὑπόλοιποι τὸν ἀποκαλοῦσαν «κύριο Νῖκο» καὶ τοῦ μιλοῦσαν στὸν πληθυντικό.

Συζήτησαν πολλὴν ὥρα. Στὸ τέλος ὁ Ἀδαμαντιάδης κατάφερε νὰ τὸν πείσει μὲ τὸ μόνο ἐπιχείρημα ποὺ ἦταν πάνω ἀπὸ τὶς κοινωνικές του πεποιθήσεις. Τὸ συμφέρον.

«Εἶναι πολὺ καλὸς στὴ δουλειά του, τὸν ἐκτιμοῦν οἱ πελάτες καὶ οἱ ξένες ἑταιρεῖες καί, τὸ πιό σημαντικό, ξέρει πολλὰ μυστικά μας. Σκέφτεσαι τί ζημιὰ θὰ πάθουμε ἂν πάει σὲ κάποιον ἀνταγωνιστή;»

Ἦταν μιὰ δύσκολη ἐποχὴ γιὰ τὴν ἑταιρεία. Πολλὰ τὰ ἐσωτερικὰ προβλήματα ἀπὸ τὸ γρήγορο μεγάλωμά της καὶ ἡ συγκεντρωτικὴ δομή της τὰ χειροτέρευε. Γι᾿ αὐτὸ ἀποφάσισαν νὰ ζητήσουν «ἔξωθεν βοήθεια». Βρῆκαν μιὰν ἑταιρεία συμβούλων ἐπιχειρήσεων ἀπὸ τὴν Ἀμερική. Εἶχε ἤδη ἀναλάβει ἄλλες τρεῖς ἑταιρεῖες στὴν Ἑλλάδα καὶ εἶχε καλὲς συστάσεις.

Ὁ Χουάν Σαλίνας, ὁ σύμβουλος, ἕνας πανέξυπνος καλιφορνέζος μεξικάνικης καταγωγῆς, ἔφερε τὰ πάνω κάτω στὴν ἑταιρεία. Μάντρωσε ὅλα τὰ στελέχη – καμιὰ πενηνταριὰ ἄτομα, ἀπὸ διευθυντὲς καὶ προϊστάμενους, μέχρι τὸν Ἀδαμαντιάδη καὶ τὸν κύριο Νῖκο – στὴν αἴθουσα ἐκδηλώσεων τῆς ἑταιρείας γιὰ μιὰ βδομάδα. Ἀπὸ τὶς ἐννιὰ τὸ πρωί μέχρι τὶς ἐννιὰ τὸ βράδυ. Ἦταν μιὰ ἐπίπονη διαδικασία, κάτι σὰν ὁμαδικὴ ψυχοθεραπεία. Μετὰ ἔκανε τὸ ἴδιο σὲ κάθε τμῆμα χωριστά. Ἀπὸ τὰ στοιχεῖα ποὺ μάζεψε ἐντόπισε τί δὲν πήγαινε καλά. Ἔγιναν ριζικές ἀνακατατάξεις. Σὲ πρόσωπα, δομές καὶ λειτουργίες. Κάποιοι ἔφυγαν καὶ κάποιοι ἀνέβηκαν στὴν ἱεραρχία. Ὁ Λεονάρδος ἦταν ἀπὸ τοὺς κερδισμένους. Ἄλλα περιθώρια γιὰ προαγωγὴ δὲν εἶχε· ἦταν ἤδη διευθυντής τοῦ τμήματός του. Ὅμως ἡ θέση του ἐνισχύθηκε. Ὁ Χουάν Σαλίνας εἶπε τὰ καλύτερα λόγια στὸ ἀφεντικό. Καὶ ὁ Ἀδαμαντιάδης ἔνοιωσε δικαιωμένος.

Ὅπως ἦταν φυσικό, ἡ σχέση τοῦ Λεονάρδου μὲ τὴν Ἰσαβέλλα δὲν συνεχίστηκε. Χωρὶς ἐξηγήσεις, χωρὶς σκηνὲς χωρισμοῦ ἤ ἄλλα τέτοια μελοδραματικά. Ἁπλῶς σταμάτησαν νὰ βλέπονται. Ὁ ἐγωισμὸς τοῦ Λεονάρδου βολεύτηκε κάπως, θεωρώντας πὼς αὐτὴ ἡ – ἔτσι κι ἀλλιῶς – ἐλεύθερη σχέση  εἶχε κάνει τὸν κύκλο της. Κατὰ βάθος ὅμως ἤξερε πὼς εἶχε κάνει πίσω, ἐπειδὴ ἔτσι θέλησε τὸ ἀφεντικό. Καὶ ὅποτε τὸ σκεφτόταν, κάτι τὸν δάγκωνε μέσα του.

Βρῆκε διέξοδο στὴ δουλειά· ἐκτὸς ἀπὸ τὴ διεύθυνση τοῦ τμήματός του εἶχε ἀναλάβει κι ἄλλα καθήκοντα. Τὸν διάλεξε ὁ Χουάν Σαλίνας γιὰ νὰ βοηθήσει στὴν ὑλοποίηση τῶν νέων δομῶν στὸ σύστημα διοίκησης τῆς ἑταιρείας, ἕνα εἶδος ἐσωτερικοῦ συμβούλου ὀργάνωσης. Ἔτσι τὸν ἔστειλαν γιὰ ταχύρρυθμη ἐκπαίδευση στὰ κεντρικὰ τῆς ἑταιρείας συμβούλων, στὸ Σάν Φρανσίσκο.

Ἡ ἐκπαίδευση κράτησε τρεῖς βδομάδες. Ἦταν ἀρκετὰ κουραστική, ἀλλὰ τοῦ ἄρεσε· ἦταν κάτι τὸ ἐντελῶς καινούργιο ποὺ κέντρισε τὴν περιέργεια καὶ τὴν ἔμφυτη φιλομάθειά του. Τοῦ ἄρεσε καὶ ἡ πόλη μὲ τὸν πολύχρωμο χαρακτήρα καὶ τὴν ἐλευθεριότητά της. Ἔβλεπε ζευγάρια ἀνδρῶν ἢ γυναικῶν νὰ φιλιοῦνται στὸ δρόμο, χωρὶς κανένας νὰ τοὺς δίνει σημασία.

Πιὸ πολὺ τοῦ ἄρεσε ἡ ἀτμόσφαιρά της, ὁ εὐρωπαϊκὸς ἀέρας της, τὰ παλιά ξύλινα σπίτια μὲ τὰ πολυγωνικὰ παράθυρα ποὺ προεξέχουν· κάτι σὰν τὰ σαχνισιὰ ποὺ ἔβλεπε σὲ παλιοὺς οἰκισμοὺς τῆς ὀρεινῆς Ἑλλάδας. Ἐκεῖ τά ᾿λεγαν bay windows. Ταξίδεψε μὲ τὸ τρὰμ ποὺ τὸ κινοῦσαν ὑπόγεια συρματόσκοινα καὶ θυμήθηκε τὶς κινηματογραφικές καταδιώξεις μὲ τ᾿ αὐτοκίνητα ν᾿ ἀπογειώνονται σὲ κάθε «σκαλοπάτι»  τῶν κλιμακωτῶν δρόμων.

Στὸ σεμινάριο συμμετεῖχαν κι ἄλλοι τρεῖς Ἕλληνες, στελέχη τῶν ὑπὸ ἀναδιοργάνωση ἐπιχειρήσεων. Εἶχαν κάνει μιὰ παρέα καὶ συνήθως ἔβγαιναν τὰ βράδυα γιὰ φαγητὸ ἤ ποτό.  Στὸ τέλος τῆς πρώτης βδομάδας τοὺς ἔκανε τὸ τραπέζι ὁ Χουάν Σαλίνας. Τοὺς πῆγε στὸ John᾿s Grill, ἕνα ὀνομαστὸ μαγαζί, στέκι τοῦ συγγραφέα Ντάσιελ Χάμετ παλιότερα. Ὁ συγγραφέας εἶχε βάλει νὰ  ἐκτυλίσσεται ἐκεῖ μιὰ σημαντικὴ σκηνὴ ἀπὸ τὸ Γεράκι τῆς Μάλτας. Ὁ χῶρος – μὲ τὰ παλιακοῦ ὕφους ἔπιπλα, τὶς ἀσπρόμαυρες φωτογραφίες ἠθοποιῶν στοὺς τοίχους μὲ κυρίαρχη τὴ μορφή τοῦ Μπόγκι, ἀλλὰ περισσότερο μὲ τὴ μυθολογία ποὺ κουβαλοῦσε – ἀπέπνεε μιὰν ἰδιαίτερη αὔρα. Ὁ Χουάν τοὺς φύλαγε ἄλλη μιὰν ἔκπληξη· ὁ ἰδιοκτήτης ἦταν Ἕλληνας.

Γυρίζοντας στὴν Ἑλλάδα ἔπεσε μὲ τὰ μοῦτρα στὴ δουλειά. Μιὰ μέρα κάθε  βδομάδα ἐπισκεπτόταν ἀπὸ ἕνα διαφορετικὸ τμῆμα τῆς ἑταιρείας γιὰ νὰ ἐλέγξει τὴν πρόοδο τῆς ἀναδιοργάνωσης καὶ νὰ λύσει ἀπορίες ἢ προβλήματα. Ὁ ρόλος του ἦταν συμβουλευτικός, ἀλλὰ ἡ ἐνασχόλησή του μὲ ὅλα τὰ τμήματα καὶ τὶς δραστηριότητες τῆς ἑταιρείας εἶχε μεγαλώσει τὸ κῦρος του. Ἀκόμα καὶ οἱ πιό παλιοί διευθυντὲς ζητοῦσαν τὴ γνώμη του καὶ τὸν ἄκουγαν μὲ προσοχὴ καὶ σεβασμό, παρά τὸ νεαρὸ τῆς ἡλικίας του. Αὐτὸς ἀπὸ τὴν πλευρά του δὲν καβάλησε καλάμι, οὔτε ἄλλαξε συμπεριφορά, βοηθώντας τους ὅσο καλύτερα μποροῦσε. Καὶ ὅλοι τὸ παραδέχονταν ὅτι – στὴν πράξη – εἶχε γίνει τὸ νούμερο τρία στὴν ἑταιρεία, μετὰ τὸν κύριο Νῖκο καὶ τὸν Ἀδαμαντιάδη.

Ἡ ἀναβάθμισή του ἐπικυρώθηκε καὶ τυπικὰ στὸ τέλος τοῦ ὀγδονταοχτώ, μὲ τὴν ὁλοκλήρωση τῆς ὀργανωτικῆς ἀναδιάρθρωσης. Ἔγινε ἀναπληρωτὴς γενικὸς διευθυντής, μὲ γενικὸ διευθυντὴ τὸν Ἀδαμαντιάδη. Ὁ κύριος Νῖκος παρέμεινε πρόεδρος καὶ διευθύνων σύμβουλος, ὅπως εἶχε γίνει μετὰ τὴν ἀποχώρηση τοῦ παπποῦ τὸ ὀγδονταέξι.

Στὸ μεταξύ, ἔξω, στὴν ἀγορά, τὰ πράγματα εἶχαν ἐξαχρειωθεῖ. Οἱ περισσότεροι περίμεναν μὲ τὴν παλάμη ἁπλωμένη. Κάποιοι χωρὶς νὰ κρατοῦν τὰ προσχήματα. Ἄλλαξαν καὶ οἱ κανόνες τοῦ παιχνιδιοῦ. Παλιότερα, στὴν πρώτη τετραετία τοῦ ΠΑΣΟΚ, γιὰ νὰ κάνει μιὰ πώληση ἔπρεπε νὰ πείσει τοὺς γιατρούς γιὰ τὴν ποιότητα τοῦ μηχανήματος καὶ τὴν ἀξιοπιστία τῆς τεχνικῆς ὑποστήριξης. Ἄντε καὶ μὲ κάποιο δωράκι στὸ νοσοκομεῖο.

Τώρα ἔπρεπε νὰ βρεῖ ποιός τὰ παίρνει· συνήθως ὁ πρόεδρος ἤ κάποιο μέλος τοῦ Δουσοῦ. Ὅταν ὑπῆρχε προηγούμενη γνωριμία ἢ ἐπαφὴ μέσῳ τρίτου, ἡ δουλειὰ κανονιζόταν εὔκολα, κάποιες φορὲς κι ἀπ᾿ τὸ τηλέφωνο. Διαφορετικά,  ἔκλεινε ραντεβοῦ στὸ γραφεῖο τοῦ προσεγγιζόμενου. Μετὰ τὰ γενικά, πόσο καλὸ εἶναι τὸ μηχάνημα, ἡ ὑποστήριξη καὶ τὰ σχετικά, ἔκανε τὴν προσέγγιση κάπως ἔτσι:

«Θέλω πολὺ νὰ συνεργαστοῦμε. Καὶ δὲν θὰ εἴμαστε ἀχάριστοι. Θὰ εἴμαστε πάντα δίπλα σας σὲ ὅ,τι χρειαστεῖτε.»

Στὶς περιπτώσεις ποὺ ὁ προσεγγιζόμενος ἀντιδροῦσε ἀρνητικά, ἐπειδὴ -σπανίως – δὲν τά ᾿παιρνε ἢ ἐπειδὴ – τὸ πιὸ συχνὸ – εἶχε ἤδη συμφωνήσει μὲ ἄλλην ἑταιρεία, ὑπῆρχε τρόπος διαφυγῆς.

«Πρὸς Θεοῦ, δὲν ἐννοοῦσα ἐσᾶς προσωπικά. Ἐννοοῦσα τί μποροῦμε νὰ κάνουμε γιὰ τὸ νοσοκομεῖο.»

Ἂν ἡ συζήτηση ἐξελισσόταν ὁμαλά, μιλοῦσαν γιὰ τὸ ποσό τῆς «συνεργασίας». Κάποιοι τὸ ἄφηναν στὴν καλὴ διάθεση τοῦ προμηθευτῆ, ἐνῶ κάποιοι ἄλλοι ἔλεγαν ξεκάθαρα: «τὸ νόμιμο» κι ἐννοοῦσαν τὴν καθιερωμένη ταρίφα τῆς ἐποχῆς, τὸ δέκα τοῖς ἑκατό.

Τὴ διετία ὀγδονταεννιὰ-ἐνενῆντα, μὲ τὶς ἀλλεπάλληλες ἐκλογές μέχρι τὴν τελικὴ ἐπικράτηση τῆς Νέας Δημοκρατίας, ὁ Γεωργίου εἶχε τὴν τιμητική του. Αὐτὴ τὴ φορά ἡ ὑποστήριξη τοῦ κυρίου Νίκου ἦταν πιό ἀνοιχτή· καὶ πιὸ ἀνοιχτόχερη. Παράλληλα ὁ Λεονάρδος διατηροῦσε τὶς παλιές του ἐπαφές, φροντίζοντας νὰ τὶς ἐμπλουτίσει μὲ ὁρισμένα στελέχη τῆς Ἀριστερᾶς ποὺ εἶχαν πάρει κρίσιμα – καὶ χρήσιμα γι᾿ αὐτὸν – πόστα τὴν περίοδο Τζανετάκη-Οἰκουμενικῆς.

Τελικὰ ὁ Γεωργίου κατάφερε νὰ ἐκλεγεῖ στὶς ἐκλογὲς τοῦ ἐνενῆντα· χωρὶς νὰ πάρει ὑπουργεῖο ἢ ἔστω κάποιο ὑφυπουργεῖο· ἔτσι κι ἀλλιῶς αὐτὸ ἦταν πολὺ δύσκολο γιὰ πρωτοεκλεγόμενο. Τὸ μόνο ποὺ μποροῦσε νὰ τοὺς προσφέρει ἦταν κάποιες ἐπαφές· δηλαδὴ τίποτα σπουδαῖο, τὶς ἔβρισκαν καὶ μόνοι τους. Ὁ Ἀδαμαντιάδης ἄφηνε τὶς σπόντες του στὸ ἀφεντικὸ κάθε φορὰ ποὺ ὁ Γεωργίου περνοῦσε ἀπὸ τὴν ἑταιρεία γιὰ καφέ καὶ «ἐνδοφλέβια».

«Τζάμπα λεφτὰ τοῦ δίνεις. Δὲν πρόκειται νὰ κάνει τίποτα πάλι», γιὰ νὰ εἰσπράξει τὴ μόνιμη ἀπάντηση τοῦ ἀφεντικοῦ πὼς «εἶναι ἐπένδυση». Ἦταν κι ὁ ἐγωισμός του στὴ μέση· αὐτὸς ποὺ δὲν τὸν ἄφηνε νὰ παραδεχτεῖ πὼς ἦταν πεταμένα λεφτά.

Τὴ δεκαετία τοῦ ἐνενῆντα συνεχίστηκε ἡ ἄνοδος τῆς ἑταιρείας, ἀλλὰ μὲ πιὸ ἀργούς ρυθμούς. Τὸ ἀφεντικὸ εἶχε ἀπεμπλακεῖ – σὲ μεγάλο βαθμὸ – ἀπὸ τὴν καθημερινότητα τῆς ἑταιρείας καὶ εἶχε ἀφήσει τὸν Ἀδαμαντιάδη μὲ τὸν Λεονάρδο νὰ τραβοῦν τὸ κουπί. Τοὺς πλήρωνε καλά, πάντως. Εἶχαν μεγάλους μισθούς, μπόνους καὶ ἀκριβὰ ἑταιρικὰ αὐτοκίνητα. Ἐπὶ πλέον εἶχαν μηνιαῖο πλαφὸν  γιὰ δημόσιες σχέσεις· μὲ τιμολόγια ποὺ περνοῦσαν στὰ  ἔξοδα τῆς ἑταιρείας.

Τὸ ἐνενηνταένα ὁ Λεονάρδος ἀγόρασε σκάφος, ἕνα δωδεκάμετρο ἱστιοφόρο. Ἦταν παιδικό του ὄνειρο, ἀπὸ τότε ποὺ τὸν ἔπαιρνε ὁ πατέρας του στὴ βάρκα τους, τὴ Φραγκοσυριανή. Τὰ πρῶτα χρόνια, πρίν ἀγοράσουν μηχανή, πήγαιναν γιὰ ψάρεμα μὲ τὰ κουπιά. Εἶχαν μέσα κι ἕνα λατίνι, ἕνα τριγωνικὸ πανί, ποὺ τό ἄνοιγαν ὅταν εἶχε κατάλληλον ἀέρα. Τότε – στὰ μικράτα του – τοῦ ἄρεσε νὰ  κάθεται στὴν πρύμη, δίπλα στὸν πατέρα του, κρατώντας τὸ τιμόνι τῆς βάρκας ποὺ ἀρμένιζε γλυκά, ἀκούγοντας μόνο τὸν ἁπαλὸ παφλασμὸ τῶν κυμάτων. Τώρα, κάθε φορὰ ποὺ ἄνοιγε τὰ πανιὰ στὸ καινούργιο του σκάφος κι ἔσβυνε τὴ μηχανή, τοῦ ἐρχόταν στὸ νοῦ ἡ παλιὰ εἰκόνα κι ἕνα χαμόγελο γλύκαινε τὸ πρόσωπό του.

Λίγο μετὰ γνώρισε τὴν Ἀλεξάνδρα, μιὰ νέα κι ὄμορφη γιατρίνα. Ἔκανε τὴν εἰδικότητά της στὴν ὀφθαλμολογία κι ἔψαχνε γιὰ τὸν ἐξοπλισμὸ τοῦ ἰατρείου ποὺ θ᾿ ἄνοιγε σὲ λίγους μῆνες, μόλις τὴν τέλειωνε. Ἀμέσως φάνηκε πὼς ὑπῆρχε ἀμοιβαία ἕλξη. Συζήτησαν ἀρκετὰ γιὰ τὴν ὀργάνωση τοῦ ἰατρείου, ποιόν ἐξοπλισμὸ ἔπρεπε νὰ ἔχει ἀπὸ τὴν ἀρχή, τί μποροῦσε νὰ πάρει ἀργότερα, πόσο θὰ κόστιζε καὶ τί εὐκολίες πληρωμῆς μποροῦσε νὰ τῆς κάνει. Προσφέρθηκε νὰ τὴν βοηθήσει καὶ μὲ τὴν ἀγορὰ τῆς ἐπίπλωσης.

«Θὰ τὰ πάρουμε ἀπὸ κάποιον φίλο μου σὲ τιμὴ χοντρικῆς. Τὸν ἔχω βοηθήσει σὲ διαγωνισμοὺς νοσοκομείων καὶ μοῦ ᾿χει ὑποχρέωση», τῆς ὑποσχέθηκε.

Ξαναπέρασε ἀπὸ τὴν ἑταιρεία κάτι νὰ τὸν ρωτήσει. Πιὸ πολὺ ζητοῦσε ἀφορμὴ νὰ τὸν ξαναδεῖ. Κι αὐτὸς δὲν ἔχασε τὴν εὐκαιρία.

«Τί κάνεις αὐτὸ τὸ Σαββατοκύριακο;» τὴ ρώτησε.

«Δὲν ἔχω κανονίσει τίποτα» τοῦ ἀπάντησε.

«Εἶσαι γιὰ ἕνα ταξιδάκι στὴ Τζιά; Κοντὰ εἶναι.»

«Δὲν εἶναι κακὴ ἰδέα. Εὐκαιρία νὰ κάνω τὸ πρῶτο μπάνιο. Μὲ τὶς ἐφημερίες καὶ τὰ τρεχάματα γιὰ τὸ ἰατρεῖο, μπῆκε Ἰούλιος καὶ δὲν ἔχω βρέξει οὔτε τὰ πόδια μου.»

Πῆγαν στὴ Τζιὰ μὲ τὸ ἱστιοφόρο τοῦ Λεονάρδου. Μὰλιστα, ὅταν ἔφτασαν στὸ Λαύριο, τῆς ἔκανε ἐντύπωση ποὺ δὲν πῆγαν στὸ λιμάνι γιὰ νὰ πάρουν τὸ πλοῖο τῆς γραμμῆς, ἀλλὰ τράβηξαν πρὸς τὴ μαρίνα τῆς Ὀλύμπικ Μαρίν.

«Ποῦ πᾶμε ἀπὸ δῶ;» τὸν ρώτησε· κι ἐκεῖνος τῆς ἀπάντησε μὲ τὴν ἀτάκα τοῦ Βουτσᾶ:

«Ἔχω καὶ κότερο. Πᾶμε μιὰ βόλτα;»

Πῆγαν κι ἄλλες βόλτες μὲ τὸ ἱστιοφόρο καὶ τὸν Αὔγουστο ἔκαναν μαζὶ διακοπές. Μὲ το σκάφος φυσικά. Μετὰ τὶς διακοπές, γνώρισε τὴν Ἀλεξάνδρα στὸν Ἀδαμαντιάδη. Τὸν θεωροῦσε μέλος τῆς οἰκογένειάς του, κάτι ἀνάμεσα σὲ πατέρα καὶ μεγάλον ἀδελφό.

«Φαίνεται ἐξαιρετικὴ κοπέλα», τοῦ εἶπε ὁ Ἀδαμαντιάδης, ὅταν βρέθηκαν μόνοι τους ἀργότερα. «Δές το πιό σοβαρά· μήν τὸ πολυσκέφτεσαι καὶ τὸ καθυστερεῖς, γιατὶ θ᾿ ἀπομείνεις μαγκούφης σὰν κι ἐμένα».

…

Ὁ Χρῆστος Ἀδαμαντιάδης ἦταν μόνος του. Ἡ ἐπιλογή δὲν ἦταν ἀποκλειστικὰ δική του· ἔτσι τοῦ τά ᾿φερε ἡ ζωή. Τὰ πρῶτα χρόνια βοηθοῦσε τὴν οἰκογένειά του. Μπορεῖ νὰ εἶχε στείλει κάποια λεφτά στὴν Ἑλβετία ὁ πατέρας του, ἀλλὰ εἶχαν ξοδευτεῖ ἀρκετὰ γιὰ τὴν ἀγορὰ τοῦ σπιτιοῦ καὶ τὶς σπουδές τοῦ Χρήστου στὴ Γερμανία. Μὲ τὰ ὑπόλοιπα ἔπρεπε νὰ ζήσουν, νὰ προικίσουν τὴν ἀδελφή του καὶ νὰ σπουδάσουν τὸν μικρότερο ἀδελφό του.

Ὁ Χρῆστος κόντευε τὰ σαράντα καὶ δὲν εἶχε κάνει σοβαρὴ σχέση. Ξέδινε πότε-πότε σὲ νυχτερινὰ μαγαζιὰ καὶ σὲ κάποια ταξίδια μὲ τὸν κύριο Νῖκο στὴν Ἄπω Ἀνατολή. Οἱ δικοί του βάλθηκαν νὰ τὸν παντρέψουν καὶ τελικά τὰ κατάφεραν. Τὸ ὀγδοναένα. Μαζὶ μὲ τὴν «Ἀλλαγὴ» τοῦ ΠΑΣΟΚ, ἔγινε καὶ ἡ ἀλλαγὴ στὴ ζωὴ τοῦ Χρήστου· στὰ σαρανταένα του. Ἡ νύφη, μιὰ ἀξιόλογη γυναίκα, ὑφηγήτρια τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς μὲ σπουδαία καριέρα καὶ μεταπτυχιακές σπουδές στὸ ἐξωτερικό, πλησίαζε τὰ σαράντα. Ὁ γάμος κράτησε τρία χρόνια. Τόσο ἄντεξαν καὶ οἱ δυό τους. Ἂν καὶ ὑπῆρχε ἀμοιβαία ἐκτίμηση καὶ ἀλληλοσεβασμός, ἦταν ἀδύνατο νὰ συμβιώσουν. Εἶχαν ζήσει μόνοι ἀρκετὰ χρόνια καὶ δὲν μποροῦσε ὁ ἕνας νὰ προσαρμόσει τὶς μικρολεπτομέρειες τῆς καθημερινότητάς του στὶς συνήθειες τοῦ ἄλλου.

…

Ὁ Λεονάρδος εἶχε μεγάλην ἐμπιστοσύνη στὴν κρίση τοῦ Ἀδαμαντιάδη. Πίστευε πὼς τοῦ χρωστοῦσε πολλὰ γιὰ τὴν ἐπαγγελματική του ἄνοδο. Βέβαια καὶ ὁ Ἀδαμαντιάδης εἶχε ὠφεληθεῖ ἀπὸ τὸν Λεονάρδο. Ἡ  ἐπιτυχία τοῦ Λεονάρδου νὰ κρατήσει ζωντανὸ τὸ τμῆμα του, τὰ πρῶτα δύσκολα χρόνια, στὴν οὐσία εἶχε ὑποσκάψει τὴ θέση τοῦ Γεωργίου καὶ εἶχε ἀπαλλάξει τὸν Ἀδαμαντιάδη ἀπὸ τὸν κύριο ἀνταγωνιστή του γιὰ τὴ θέση τοῦ δεύτερου στὴν ἱεραρχία τῆς ἑταιρείας. Ἡ σχέση τους ἦταν ἀμοιβαῖα ἐπωφελής· win-win ποὺ θὰ ᾿λεγε καὶ ὁ Χουάν Σαλίνας.

Ἀκολουθώντας τὴ συμβουλὴ τοῦ Ἀδαμαντιάδη, ὁ Λεονάρδος προχώρησε στὴν ἐπισημοποίηση τῆς σχέσης του μὲ τὴν Ἀλεξάνδρα. Παρ᾿ ὅλο ποὺ δὲν ἦταν θρησκευόμενοι, ἔκαναν θρησκευτικὸ γάμο. «Γιὰ χάρη τῶν οἰκογενειῶν», εἶπαν. Κατὰ βάθος τὸ ἤθελαν κι αὐτοί. Δύσκολο ν᾿ ἀποφύγεις τὴ ματαιοδοξία μόλις «πιάσει τὸ κουτάλι σου νερό». Ὁ γάμος ἔγινε στὸν Ἅγιο Διονύσιο, τὴν μητρόπολη τῶν καθολικῶν, μὲ κουμπάρο τὸν Ἀθανασιάδη. Καὶ ἀκολούθησε δεξίωση σὲ μεγάλο ξενοδοχεῖο.

Ἀποφάσισαν νὰ μήν κάνουν ἀμέσως παιδί. Ἡ Ἀλεξάνδρα μόλις εἶχε ξεκινήσει τὸ ἰατρεῖο της καὶ ὁ Λεονάρδος εἶχε ἀναλάβει μεγάλες εὐθύνες στὴν ἑταιρεία. Ἤθελαν κιόλας νὰ χαροῦν τὴ ζωή τους, ὅσο ἦταν νέοι καὶ μποροῦσαν. Ὅποτε ἔβρισκαν εὐκαιρία ἔκαναν ταξίδια στὸ ἐξωτερικό, ἐκδρομές στὰ χιόνια τὸ χειμώνα καὶ ταξίδια μὲ τὸ σκάφος, ὅταν ζέσταινε ὁ καιρός. Ξεκίνησαν νὰ χτίσουν καὶ τὸ σπίτι τους. Πρίν γνωριστοῦν, ὁ Λεονάρδος εἶχε ἀγοράσει οἰκόπεδο στὸ Ντράφι, μιὰ «ραγδαίως ἀναπτυσσόμενη περιοχή», ὅπως τοῦ εἶχε πεῖ ὁ μεσίτης  ποὺ τοῦ τὸ προξένεψε. Ὅταν τὸ εἶδε ἡ Ἀλεξάνδρα ξετρελάθηκε. Ἦταν ἀρκετὰ ψηλά, μὲ θαυμάσια θέα πρὸς τὸν Νότιο Εὐβοϊκὸ καὶ, τὸ κυριότερο, μέσα στὴ φύση. Βουνὸ καὶ θάλασσα, ἔστω καὶ σὲ ἀπόσταση.

Ξεκίνησαν νὰ κάνουν κάτι μικρὸ σχετικά· τὴ φωλίτσα τους, ὅπως τό ᾿λεγαν. Σιγὰ-σιγὰ πρόσθεταν καὶ κάτι στὰ σχέδια. «Κρίμα νὰ πάει χαμένος ὁ συντελεστής», τοὺς ἔλεγαν ὅλοι. Στὸ τέλος ἀποφάσισαν νὰ φτιάξουν καὶ πισίνα.

«Νά ᾿χουμε νερὸ γιὰ καμιὰ φωτιὰ στὸ βουνό, κούφια ἡ ὥρα», τὸ δικαιολόγησαν.

Στὶς ἀρχές τοῦ ἐνενηνταπέντε γεννήθηκε ἡ κόρη τους· ἐκτὸς προγράμματος, ἀλλὰ τὴν καλοδέχτηκαν. Τὴ βάφτισαν τὸν Αὔγουστο σ᾿ ἕνα γραφικὸ νησιώτικο ἐκκλησάκι, ὀρθόδοξο αὐτὴ τὴ φορὰ καὶ χωρίς πολὺν κόσμο. Διάλεξαν κι ἕνα ὄνομα ποὺ ἄρεσε καὶ στοὺς δυό: Ἄλκηστις. Μὲ σίγμα στὸ τέλος. Ὅσο νά ᾿ναι ἔδινε μιὰν ἀρχοντιά. Ἄσε ποὺ εἶχαν ξαναγίνει μόδα τὰ ἀρχαιοπρεπῆ.

Σὲ κάποια στιγμὴ τῆς βάφτισης, ἐκεῖ ποὺ ὁ παπᾶς ἔλεγε «τῆς δούλης τοῦ Θεοῦ…», κόλλησε. Δὲν εἶχε ξαναβαφτίσει παιδὶ μὲ αὐτὸ τ᾿ ὄνομα καὶ ἡ γενικὴ «Ἀλκήστιδος» δὲν τοῦ ᾿βγαινε μὲ τίποτα. Ψέλλισε δυὸ-τρεῖς φορές «Ἄλκησ…», «Ἄλκηστ…», μέχρι ποὺ τὸν ἔβγαλε ἀπὸ τὸ ἀδιέξοδο ἡ Ἀλεξάνδρα.

«Ἀλκήστεως», τοῦ ψιθύρισε.

Ὅπως εἶχε μάθει στὴν Ἰατρική: «Ἡ κύστις – τῆς κύστεως».

 

4^Ο Μέρος

…

Ὁ ἐρχομὸς τοῦ παιδιοῦ εἶχε ἀλλάξει τὴ ζωὴ τοῦ ζευγαριοῦ. Τὶς πρῶτες βδομάδες ἦταν καὶ οἱ δυὸ σὲ κατάσταση πανικοῦ. Σιγὰ-σιγά, ὅμως, τὸ συνήθισαν καὶ τὴν ἀγωνία διαδέχτηκε μιὰ γλυκειά ἠρεμία, καθὼς τό ᾿βλεπαν νὰ μεγαλώνει, νὰ τοὺς ἀναγνωρίζει, νὰ τοὺς γελάει. Δὲν ἔλειψαν, βέβαια, καὶ οἱ ἀγρύπνιες ἀπὸ κάποιες ἀδιαθεσίες ἢ ἀναπάντεχες γκρίνιες του, ὅπως συμβαίνει στὰ μωρά.

Ὅμως, ὅσο περνοῦσε ὁ καιρός, ἡ Ἀλεξάνδρα ἄρχισε νὰ νοιώθει πὼς ἀσφυκτιᾶ. Ἡ ταλαιπωρία τῆς γέννας, ὁ ὕπνος μετ᾿ ἐμποδίων ἀπὸ τὰ ξυπνήματα τοῦ μωροῦ κάθε τρεῖς ὧρες, τὸ ἀναγκαστικὸ κλείσιμο στὸ σπίτι καὶ οἱ ἀλλαγές στὸ σῶμα καὶ στὴν ὁρμονικὴ ἰσορροπία ποὺ προκαλεῖ ὁ τοκετὸς τὴν ἔφεραν στὰ ὅριά της. Μὲ τὸ ζόρι τὸ θήλασε μέχρι τὸν τέταρτο μήνα καὶ μετὰ ξαναγύρισε στὸ ἰατρεῖο της, ἀναθέτοντας τὴ φροντίδα του σὲ μιὰ νεαρὴ βρεφονηπιοκόμο.

Ὁ Λεονάρδος δὲν ἀντέδρασε. Ἄλλωστε δὲν συνήθιζε νὰ ἐξωτερικεύει τὰ συναισθήματά του. Τοῦ κακοφάνηκε ὅμως· κι αὐτὸ ἦταν τὸ πρῶτο σύννεφο ποὺ σκίασε τὴ σχέση τους. Τοὐλάχιστον γιὰ ἐκεῖνον.

Ἔκανε πάλι αὐτὸ ποὺ συνήθιζε σὲ τέτοιες περιστάσεις. Ρίχτηκε μὲ τὰ μοῦτρα στὴ δουλειά. Τὴν περίοδο ἐκείνη τὸ ἀφεντικὸ εἶχε πυκνώσει τὰ ταξίδια του στὴν Ἄπω Ἀνατολή· ἔψαχνε γιὰ νέες εὐκαιρίες.

«Δὲν μποροῦμε νὰ κουβαλᾶμε ὅλα μας τ᾿ αὐγὰ σ᾿ ἕνα καλάθι. Χρειαζόμαστε diversification», τοὺς εἶπε λίγο πρὶν φύγει γιὰ ἕνα πολυήμερο ταξίδι.

«Μᾶλλον ἔχει βαρεθεῖ τὰ ἴδια καὶ τὰ ἴδια καὶ ψάχνει γιὰ καινούργια μασατζίδικα» ἀποφάνθηκε ὁ Ἀδαμαντιάδης, μόλις ἔμειναν οἱ δυό τους μὲ τὸν Λεονάρδο.

…

Τὸ ἐνενηνταέξι μπῆκε μὲ ἀλλαγὴ πρωθυπουργοῦ. Τὸν βαριὰ ἄρρωστο Ἀντρέα διαδέχτηκε ὁ Σημίτης.

Ὁ Γεωργίου, μετὰ τὴν ἐκλογή του τὸ ἐνενῆντα, δὲν εἶχε καταφέρει νὰ ἐπανεκλεγεῖ τὸ ἐνενηντατρία. Μετὰ τὶς ἐκλογὲς ἐκεῖνες, καταλαβαίνοντας πὼς δὲν ἦταν εὐνοϊκὸ γι᾿ αὐτὸν τὸ κλῖμα στὴν ἑταιρεία, χτύπησε ἄλλη πόρτα. Προσέγγισε κάποιους ἀπὸ τὸν χῶρο τοῦ χρηματιστηρίου. Ἦταν ἀπὸ τὶς γνωριμίες ποὺ εἶχε κάνει στὴ διάρκεια τῆς βουλευτικῆς του θητείας· τοὺς εἶχε κάνει κάποιες ἐκδουλεύσεις μὲ εὐνοϊκὲς – διάβαζε φωτογραφικὲς – τροπολογίες.

Στὶς ἐκλογές ποὺ ἔγιναν τὸ Σεπτέμβρη τοῦ ἐνενηνταέξι δὲν ἦταν ὑποψήφιος. Οἱ σχέσεις του μὲ τὸν Ἔβερτ ἦταν κακὲς, ἀλλὰ καὶ τὸ γενικὸτερο κλῖμα ἦταν δυσμενές γιὰ τὴ Νέα Δημοκρατία. Πιάνοντας τὸ σφυγμὸ τῆς ἐποχῆς στὸν ἐπιχειρηματικὸ χῶρο, ὑποστήριξε διακριτικὰ τὸν Σημίτη.

«Δὲν ψηφίζουμε ΠΑΣΟΚ, ψηφίζουμε Σημίτη», ἔλεγε χαρακτηριστικὰ σὲ φίλους του ἐπιχειρηματίες. Κι ἀπ᾿ ὅ,τι φάνηκε στὶς ἐκλογές, πολλοὶ ὁπαδοὶ τῆς Νέας Δημοκρατίας ἔκαναν τὴν ἴδια σκέψη.

Τὸ ἴδιο ἔκανε κι ὁ κύριος Νῖκος. Ὁ Γεωργίου δὲν χρειάστηκε πολὺ γιὰ νὰ τὸν πείσει. Εἶχε πειστεῖ ἀπὸ μόνος του, πρὶν μιλήσουν. Αὐτὴ ἡ συνάντησή τους ἦταν μοιραία· ἔγινε ἡ ἀφορμὴ γιὰ τὴν ἀναθέρμανση τῶν σχέσεών τους καὶ ἡ ἀφετηρία γιὰ τὴν ἐνασχόληση τοῦ κυρίου Νίκου μὲ τὸ χρηματιστήριο. Κάτι ποὺ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ διανοηθεῖ, ὅσο ζοῦσε ὁ παπποῦς.

«Μακριὰ ἀπὸ καζίνο, ἱππόδρομο καὶ χρηματιστήριο», τοὺς ἔλεγε πάντα. «Ἔχουν φάει περιουσίες ἀτράνταχτες!»

Ἀνάλογη ἦταν καὶ ἡ ἀντίδραση τοῦ Ἀδαμαντιάδη, ὅταν τοῦ τὸ ἀνακοίνωσε.

«Πάλι μ᾿ αὐτὸν τὸν ἄχρηστο ἔμπλεξες; Θὰ μᾶς διαλύσει. Ξέχασες τὶ τραβήξαμε μέχρι νὰ ξεκουμπιστεῖ;»

«Τώρα ἔχει ἀλλάξει», ἀπάντησε ὁ κύριος Νῖκος. «Ἐχει ἀφήσει κατὰ μέρος τὴν πολιτική. Δέν εἶδες τί στάση κράτησε στίς ἐκλογές;»

Ὁ Ἀδαμαντιάδης κατάλαβε πὼς δὲν μποροῦσε νὰ τὸν πείσει μ᾿ αὐτὰ τὰ ἐπιχειρήματα καὶ ἄλλαξε τροπάριο:

«Καλά, ξέχασες αὐτὰ ποὺ μᾶς ἔλεγε ὁ παπποῦς – Θεός σχωρέστον – γιὰ τὸ χρηματιστήριο;»

«Ἄκουσε, Χρῆστο. Αὐτὰ ποὺ ἔλεγε ὁ παπποῦς ἦταν γι᾿ αὐτοὺς ποὺ πᾶνε νὰ παίξουν στὸ χρηματιστήριο, ὅπως πᾶνε οἱ παῖκτες στὸ καζίνο. Ἐμεῖς δὲν θὰ εἴμαστε παῖκτες. Θὰ εἴμαστε ἡ μπάνκα!»

Ἡ ἑταιρεία μπῆκε στὸ χρηματιστήριο στὶς ἀρχές τοῦ ἐνενηνταοχτώ. Μάλιστα ὁ κύριος Νῖκος, ἀντὶ γιὰ μπόνους, ἔδωσε πακέτα μετοχῶν στὸν Ἀδαμαντιάδη καὶ στὸν Λεονάρδο. Μέσα σὲ μικρὸ χρονικὸ διάστημα εἶχε τριπλασιαστεῖ ἡ ἀξία τους μὲ τὰ ἀλεπάλληλα λίμιτ ἄπ. Μέσα στὴ φρενίτιδα τῆς ἐποχῆς ἀγόραζαν ὅλοι. Χωρὶς νὰ ξέρουν. Ἔβλεπαν τὸ τυρὶ ποὺ τοὺς σέρβιραν τὰ παπαγαλάκια, ἀλλὰ δὲν ἔβλεπαν τὴ φάκα.

Ὁ Ἁδαμαντιάδης δὲν ἔβλεπε μὲ καλὸ μάτι αὐτὸ τὸ ἐγχείρημα ἀπὸ τὴν ἀρχή. Ἦταν συντηρητικὸς ἀπὸ τὴ φύση του καὶ δὲν τοῦ ἄρεσαν τὰ μεγάλα ρίσκα. Κι αὐτὸ ποὺ χειροτέρευε τὴν κατάσταση ἦταν ἡ ἀντιπάθεια καὶ ἡ παντελὴς ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στὸν Γεωργίου. Μὲ τὰ χίλια ζόρια τὸν κράτησε τὸ ἀφεντικὸ γιὰ νὰ μήν πουλήσει ἀμέσως τὶς μετοχές του. Πάντως, μὲ τὴν πρώτη ἐλαφριὰ κάμψη, τὶς πούλησε· στὸ τετραπλάσιο τῆς ἀρχικῆς τους τιμῆς καὶ μὲ αὐτὰ πού πῆρε ἀγόρασε ἕνα μικρὸ ἐξοχικὸ στὸ Δασκαλειὸ τῆς Κερατέας.

Ἑτοίμαζε σιγὰ-σιγὰ τὴν ἀποχώρησή του. Ὑποχρεώσεις δὲν εἶχε· οἱ γονεῖς του εἶχαν πεθάνει καὶ τ᾿ ἀδέλφια του εἶχαν τὶς οἰκογένειές τους. Ἐνημέρωσε τὸν κύριο Νῖκο γιὰ τὰ σχέδιά του καὶ δὲν πείστηκε νὰ παραμείνει, παρὰ τὴν πρόταση νὰ γίνει μέτοχος καὶ δευθύνων σύμβουλος σὲ κάποιαν ἀπὸ τὶς ἑταιρεῖες ποὺ θὰ ἐξαγόραζαν γιὰ νὰ τὴ βάλουν στὸ χρηματιστήριο ἀργότερα.

«Ξέρεις πόσο ἀγαπῶ ἐσένα καὶ τὴν ἑταιρεία, Νῖκο μου», τοῦ ἀπάντησε. «Δὲν εἶμαι πιὰ γιὰ τέτοια. Οὔτε ἀρκετές δυνάμεις ἔχω, οὔτε κίνητρο.»

Ἔμεινε στὴν ἑταιρεία μ᾿ ἕναν τιμητικὸ τίτλο: «Σύμβουλος  Διευθύνσεως». Χωρὶς καμιὰ διοικητικὴ ἁρμοδιότητα. Κυρίως – αὐτὸ ποὺ τὸν ἔνοιαζε περισσότερο – χωρὶς καμιάν εὐθύνη. Μέχρι νὰ συνταξιοδοτηθεῖ.

Μοιραῖα ὁ κλῆρος ἔπεσε στὸν Λεονάρδο. Ἧταν ὁ ἀμέσως ἑπόμενος στὴν ἱεραρχία τῆς ἑταιρείας, εἶχε ἀποδείξει – καὶ μάλιστα στὰ δύσκολα – τὶς ἱκανότητές του, ἦταν νέος καὶ – τὸ βασικὸ – τὸ ἤθελε πολύ.

Ὁ Ἀδαμαντιάδης ἐνημέρωσε τὸν Λεονάρδο γιὰ τὶς ἐξελίξεις καὶ τοῦ μετέφερε τὴν πρόταση τοῦ ἀφεντικοῦ. Ὁ Λεονάρδος τὴν δέχτηκε χωρὶς δεύτερη κουβέντα καὶ σύντομα ξεκίνησαν οἱ διαδικασίες γιὰ τὴν δημιουργία μιᾶς νέας ἑταιρείας, ποὺ θὰ γινόταν ὄχημα ἐξαγορᾶς ἄλλων ἑταιρειῶν καὶ εἰσαγωγῆς τους στὸ χρηματιστήριο. Μὲ ἀχυράνθρωπο – βασικὸ μέτοχο καὶ διευθύνοντα σύμβουλο – τὸν Λεονάρδο.

Πρὶν ὁλοκληρωθοῦν οἱ διαδικασίες ἔγινε τὸ κράχ τοῦ Σεπτέμβρη τοῦ ἐνενηνταεννιά. Ἦταν σημαντικὸ τὸ πλῆγμα, ἀλλὰ δὲν πτοήθηκαν. Ὁ κύριος Νῖκος ἔβγαλε πολλὰ κέρδη ξαναγοράζοντας – κοψοχρονιὰ – τὸ πλειοψηφικὸ πακέτο μετοχῶν τῆς ἑταιρείας. Αὐτές ποὺ εἶχε μοσχοπουλήσει ὅταν τὸ χρηματιστήριο ἦταν στὰ πάνω του.

Ὁ Λεονάρδος κλονίστηκε, ἀλλὰ δὲν ὰπογοητεύτηκε. Κατάλαβε ὅτι ἔτσι παιζόταν τὸ παιχνίδι. Φουσκώνουμε καὶ μοσχοπουλᾶμε – ξεφουσκώνουμε κι ἀγοράζουμε κοψοχρονιά. Στὴν ἑπόμενη παρτίδα τοῦ παιχνιδιοῦ θὰ ἦταν κι αὐτὸς μὲ τοὺς κερδισμένους, ὅπως ἦταν τώρα ὁ κύριος  Νῖκος. Κι αὐτὴ ἡ παρτίδα δὲν θ᾿ ἀργοῦσε. Περίμεναν ὅλοι πῶς καὶ πῶς τοὺς Ὀλυμπιακοὺς τοῦ 2004 μὲ τά μεγάλα δημόσια ἔργα, τὴν «ἀτμομηχανὴ γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τῆς χώρας», ὅπως ἔλεγαν τὰ παπαγαλάκια. Μὲ κερασάκι στὴν τούρτα τὸ κοινό εὐρωπαϊκὸ νόμισμα, τὸ Εὐρώ. Μ᾿ αὐτὲς τὶς προσδοκίες, λίγους μῆνες μετὰ τὸ στραπάτσο τοῦ χρηματιστηρίου, οἱ Ἕλληνες ξανάβγαλαν πρωθυπουργὸ τὸν Σημίτη. Ἔστω καὶ μὲ ὁριακὴ πλειοψηφία.

Ὁ Λεονάρδος μπῆκε στὸ παιχνίδι ψυχῇ τε καὶ σώματι. Μὲ τὶς γνωριμίες ποὺ εἶχε, ἄρχισε νὰ μπαίνει καὶ σὲ ἄλλους χώρους.  Βασικὸς στόχος ἦταν οἱ Ὀλυμπιακοὶ τοῦ 2004. Βέβαια, τὰ φιλέτα ἦταν καπαρωμένα. Τὸ μόνο ποὺ μπόρεσαν νὰ πάρουν ἦταν κάποιες ὑπεργολαβίες σὲ ἔργα ποὺ  σχετίζονταν μὲ τὸν ἠλεκτρονικὸ ἐξοπλισμὸ καὶ τὴν πληροφορική.  Καλὲς ἦταν κι αὐτές, ὄχι μόνο γιὰ τὰ ἔσοδα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν εἰκόνα τῆς νέας ἑταιρείας ἐν ὄψει τῆς εἰσαγωγῆς της στὸ χρηματιστήριο, ποὺ εἶχε ἀρχίσει νὰ παίρνει τὰ πάνω του. Τώρα ἦταν ἡ κατάλληλη εὐκαιρία γιὰ τὴν εἰσαγωγή. Ὁ κύριος Νῖκος ἦταν ἐνθουσιασμένος ἀπὸ τὴ νέα ἐπιτυχία τοῦ Λεονάρδου καὶ δὲν τοῦ τό ᾿κρυψε.

«Σὲ συγχαίρω γιὰ τὴν ἐπιτυχία σου. Ὅμως τὰ κέρδη ποὺ βγάλαμε ἀπὸ τὶς νὲες δραστηριότητες εἶναι ψίχουλα, μπροστά σ᾿ αὐτὰ ποὺ μᾶς περιμένουν στὸ χρηματιστήριο. Sky is the limit! Τώρα ἔχουμε μπροστά μας μιὰ καινούργια πρόκληση, νὰ πουλήσουμε τὴ νέα ἑταιρεία, δηλαδὴ ἐσένα, στὸ χρηματιστήριο. Εἶναι τελείως διαφορετικὸ περιβάλλον, ἀλλὰ εἶμαι σίγουρος πὼς θὰ τὰ καταφέρεις. Ἔχεις τὶς ἱκανότητες. Ἐγὼ ἁπλῶς θὰ σοῦ διδάξω πῶς νὰ κινεῖσαι σ᾿ αὐτοὺς τοὺς χώρους.»

Ἄρχισε ἡ ταχύρρυθμη ἐκπαίδευση. Πρῶτα τὸ ντύσιμο. Ὄχι ἕτοιμα κοστούμια, οὔτε κἂν οἱ ἀκριβὲς μάρκες. Μόνο ραμένα ἀπὸ τοὺς καλύτερους ράφτες. Ποὺ σὲ δέχονται μόνο ἂν πᾶς συστημένος.

Μετὰ τὶ πίνουμε. «Ὄχι μπλάκ λέιμπελ ποὺ πίνουν οἱ λαχαναγορίτες στὰ σκυλάδικα. Μόνο μώλτ. Μὲ τὴ σωστὴ προφορά, ὄχι μάλτ ποὺ τὸ λένε οἱ βλάχοι.»

Τὰ ἴδια καὶ μὲ τὸ κάπνισμα. Μόνο ποῦρα Ἁβάνας. Κι αὐτὰ μὲ τὴ σωστὴ προφορά. «Παρταγάς, ὄχι Παρτάγκας ποὺ λένε οἱ ἄσχετοι». Ἔμαθε καὶ τὰ γαλλικὰ κρασιά, μὲ τί φαγητὸ ταιριάζει τὸ καθένα καὶ τί μπουκέτο ἀρωμάτων βγάζει.

Μ᾿ αὐτὰ τὸν ἔχασε στὸ σπίτι του. Γύριζε πολὺ ἀργά, μόνο γιὰ ὕπνο. Γιὰ νὰ μήν ξυπνάει τὴν Ἀλεξάνδρα κοιμόταν στὸν ξενώνα. Κάποιες φορές, ὅταν εἶχε βραδυνές συναντήσεις σὲ κάποιο ἀπὸ τὰ μεγάλα ξενοδοχεῖα τοῦ κέντρου, κοιμόταν ἐκεῖ· δὲν ἄντεχε νὰ γυρίσει στὸ Ντράφι.

Τότε ἦταν ποὺ ἄρχισε τὴν ἐρωτικὴ σχέση του μὲ τὴν Τάνια, τὴ γραμματέα του. Μιὰ πανέξυπνη, εὐπαρουσίαστη εἰκοσιοχτάχρονη. Τόσες φορές ποὺ ἔμεναν ἀργὰ στὸ γραφεῖο, δὲν ἤθελε καὶ πολὺ γιὰ νὰ συμβεῖ.

Ὁ Ἀδαμαντιάδης, ποὺ τὰ μάθαινε ὅλα, τὸν ἔπιασε κατ᾿ ἰδίαν.

«Τί ἔγινε, ρὲ κουμπάρε; Ξέχασες τί ἔλεγε ὁ παπποῦς;»

«Τώρα εἶμαι ἀφεντικὸ καὶ κανονίζω ἐγὼ τοὺς κανόνες τοῦ παιχνιδιοῦ», ἀπάντησε ὁ Λεονάρδος.

Βλέποντας τὴν ἔπαρσή του ὁ Ἀδαμαντιάδης ἄλλαξε τόνο.

«Ἐντάξει. Δὲν εἴπαμε νὰ μήν πηδήσεις. Ἀλλὰ ὄχι καὶ νὰ χαλάσεις τὸ σπίτι σου.»

Μὲ τὴν κουβέντα πάντως τὸν κατάφερε – ἦταν καὶ τὸ παιδὶ στὴ μέση – νὰ κάνει μιὰ προσπάθεια ἐπαναπροσέγγισης μὲ τὴν Ἀλεξάνδρα. Ἔτσι πῆγαν οἱ δυό τους ἕνα Σαββατοκύριακο στὴ Τζιὰ μὲ τὸ ἱστιοφόρο. Στὸ ἀγαπημένο τους ἥσυχο λιμανάκι· ἐκεῖ ποὺ εἶχαν πάει τὸ πρῶτο τους ταξίδι πρὶν ἀπὸ μιὰ δεκαετία. Τώρα ὅμως ἦταν τελείως διαφορετικά. Ἦταν γεμάτο ἀπὸ θηριώδη φουσκωτὰ καὶ ταχύπλοα, ἐνῶ τὰ τζέτ σκὶ χαλοῦσαν τὸν κόσμο μὲ τὸν σαματὰ καὶ τ᾿ ἀπόνερά τους.

Τὸ βράδυ, ὅταν πῆγαν ν᾿ ἀράξουν στὸ κεντρικὸ λιμάνι, δὲν βρῆκαν χῶρο στὸ μῶλο καὶ φουντάρισαν ἀρόδου. Βγῆκαν στὴν παραλία μὲ τὸ μικρὸ φουσκωτὸ τοῦ σκάφους καὶ τράβηξαν γιὰ τὴν ψαροταβέρνα τοῦ καπτα-Γιάννη. Εἶδαν κι ἔπαθαν νὰ τὴν γνωρίσουν. Ἐκεῖ ποὺ ἦταν τὸ παλιό, πέτρινο ταβερνάκι εἶχε φτιαχτεῖ ἕνα μεγάλο τσιμεντένιο μαγαζὶ μὲ τζαμαρίες, μπλὲ καρεκλοτράπεζα καὶ κακόγουστη διακόσμηση μὲ κρεμασμένα στοὺς τοίχους δίχτυα, πλαστικὰ ψάρια καὶ ψεύτικους ἀστακούς. Ἀπ᾿ ἔξω, στερεωμένη στὴν ἀκριανὴ κολώνα τῆς πρόσοψης, ἡ κομένη πλώρη ἑνὸς ψαράδικου τρεχαντηριοῦ· καὶ παραδίπλα, θλιβερὸ συμπλήρωμα στὸ ντεκόρ, ὁ καπτα-Γιάννης.

«Τὸ μαγαζὶ τό ᾿δωσα στὰ παιδιά», τοὺς εἶπε ὅταν τὸν ρώτησαν γιὰ τὶς ἀλλαγές. «Τὸ καΐκι τό ᾿κοψα. Εἶχαν λιγοστέψει τὰ ψάρια, γέρασα κι ἐγώ. Μὲ τὴν ἀποζημίωση φτιάξαμε τὸ μαγαζὶ. Κράτησα τὴν πλώρη νὰ τὸ θυμᾶμαι. Γιὰ τὶς φουρτοῦνες ποὺ τραβήξαμε καὶ μ᾿ ἔβγαλε παλληκάρι».

Εἶχε ἀλλάξει καὶ τὸ μενοῦ. Τότε εἶχε πεντανόστιμες κακκαβιὲς μὲ ταπεινά, ἀλλὰ φρεσκότατα ψάρια· λύχνους, σκορπίνες, σαλούβαρδους κι ὅ,τι ἄλλα  πετρόψαρα ἔπιανε ὁ καπτα-Γιάννης. Κι εὐωδιαστὲς τηγανιὲς μὲ γόπες καὶ σαφρίδια, ὅποτε ἡ ψαριὰ εἶχε ἀφρόψαρα. Τώρα τὸ κατάστημα σέρβιρε αὐτὰ ποὺ ζητοῦσε ἡ σκαφάτη πελατεία του: ἀστακομακαρονάδες καὶ ἀκριβὰ ψάρια – φαγκριά, συναγρίδες, μπαρμπούνια – ἀγορασμένα ἀπὸ τὴν ψαραγορὰ τοῦ Λαυρίου.

Ὅσο κι ἂν προσπάθησαν νὰ φτιάξουν ἀτμόσφαιρα, τίποτα δὲν ἦταν ὅπως τότε. Ὅλα εἶχαν ἀλλάξει, μὰ πιὸ πολὺ οἱ ἴδιοι.

Καὶ ξαναγύρισαν στὰ ἴδια. Ἡ Ἀλεξάνδρα στὴ ρουτίνα τοῦ ἰατρείου της κι ὁ Λεονάρδος στὸν πυρετὸ τοῦ χρηματιστηρίου. Εἶχε πιὰ μπεῖ γιὰ τὰ καλὰ στὰ κόλπα κι ἔπαιζε, πάντα σὲ συνεννόηση μὲ τὸν Νῖκο – τώρα εἶχε ἀποκτήσει κι αὐτὸς τὸ δικαίωμα νὰ τοῦ μιλᾶ στὸν ἑνικὸ – ὄχι μόνο μὲ τὶς μετοχές τῶν ἑταιρειῶν τοῦ ὁμίλου, ἀλλὰ καὶ μὲ ἄλλες, ὅταν εἶχαν σίγουρη πληροφόρηση.

Ἦταν μιὰ κατάσταση χαοτική. Οἱ ἐπενδύσεις τους ἔδειχναν μεγάλα κέρδη· βέβαια, ὅσο ἀνέβαινε ἡ τιμὴ τῶν μετοχῶν τους. Στὴν οὐσία ἦταν ἀέρας κι ὄχι λεφτά στὸ ταμεῖο. Μὲ τὰ «κέρδη» αὐτά, ἀλλὰ καὶ μὲ τὶς γνωριμίες τοῦ Γεωργίου, δανείζονταν ἀπὸ τὶς τράπεζες κι ἀγόραζαν νὲες ἑταιρεῖες· γιὰ νὰ τὶς βάλουν στὸ χρηματιστήριο. Ἔκαναν τὶς ἀγορές σὲ φουσκωμένες τιμὲς καὶ οἱ ἐξαγοραζόμενοι ἔπαιρναν τὸ ἀντίτιμο σὲ φουσκωμένες μετοχές ἄλλων ἑταιρειῶν τοῦ ὁμίλου. Φαῦλος κύκλος.

Εἶχαν μεθύσει ἀπὸ τὴν ἐπιτυχία. Ἔκαναν τὰ πιὸ παράλογα ἔξοδα. Ὁ Νῖκος ἀγόρασε ἑλικόπτερο γιὰ νὰ πηγαίνει πιὸ γρήγορα στὸ ἐξοχικό του στὴ Μύκονο ἢ σὲ ἄλλα νησιά. Καὶ νοίκιαζε λήαρ τζέτ γιὰ νὰ πηγαίνει στὸ ἐξωτερικό.

Ὁ Λεονάρδος ἀγόρασε ἕνα μεγάλο κρούιζερ. Τὸ ἱστιοφόρο ἦταν τώρα πολὺ ἀργὸ  γιὰ τοὺς ρυθμοὺς του. Ὅσο γιὰ τὴ σχέση του μὲ τὴν Τάνια, σταμάτησε νὰ κρατάει τὰ προσχήματα καὶ ζήτησε διαζύγιο ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρα. Προσφέροντάς της, μάλιστα, πολὺ δελεαστικὰ ἀνταλλάγματα· τὸ σπίτι στὸ Ντράφι καὶ μιὰ καθόλου εὐκαταφρόνητη διατροφή. Ἐπὶ πλέον ὅλα τὰ ἔξοδα τοῦ παιδιοῦ· τὰ καλύτερα ἰδιωτικὰ σχολεῖα  στὴν Ἑλλάδα καὶ τὸ ἐξωτερικὸ – ἀπὸ δημοτικὸ μέχρι πανεπιστήμιο – τὰ καλύτερα ροῦχα, ταξίδια, ψυχαγωγία καὶ ὅ,τι ἄλλο χρειαστεῖ. Ἡ Ἀλεξάνδρα ἀρνήθηκε πεισματικά· κι ἄρχισαν νὰ ἐπικοινωνοῦν μὲ ἐξώδικα.

Ἡ ἰλιγγιώδης ἄνοδός τους δὲν κράτησε πολύ. Ρίχνοντας ὅλο τους τὸ βάρος στὸ χρηματιστήριο, δὲν ἔδωσαν τὴν πρέπουσα προσοχὴ στὴν καθημερινότητα τῆς ALEX MEDICAL, τῆς ἑταιρείας ποὺ ἦταν ἡ βάση τοῦ ὁμίλου. Ὁ Ἀδαμαντιάδης, βλέποντας πὼς κανένας ἀπὸ τοὺς δυὸ δὲν ἄκουγε τὶς συμβουλές του, σταμάτησε νὰ τοὺς ἐνοχλεῖ. Ἐξακολουθοῦσε μόνο νὰ κρατάει, μὲ τὴν ὑπευθυνότητα ποὺ πάντα τὸν διέκρινε, τὸ μαῦρο ταμεῖο, αὐτὸ ποὺ ἀποκαλοῦσαν συνθηματικά «ἐνδοφλέβια».

Μετὰ τοὺς Ὀλυμπιακοὺς ἡ κατάσταση τῶν νοσοκομείων ἄρχισε νὰ χειροτερεύει. Τὰ χρέη τους ἄρχισαν νὰ συσσωρεύονται καὶ οἱ πληρωμές νὰ καθυστεροῦν γιὰ μῆνες. Μερικὰ νοσοκομεῖα μάλιστα ἔκαναν πάνω ἀπὸ χρόνο γιὰ νὰ ἐξοφλήσουν  τὸ κάθε τιμολόγιο. Οἱ ἑταιρεῖες ποὺ προμήθευαν τὰ νοσοκομεῖα ἄρχισαν νὰ στεγνώνουν ἀπὸ ρευστότητα καὶ κάποιες μικρότερες ἀναγκάστηκαν νὰ κλείσουν.

Στὴν ALEX MEDICAL ἀρχικὰ ἀντιμετώπισαν τὸ πρόβλημα μὲ δανεισμό ἀπὸ τὶς τράπεζες, βάζοντας ἐνέχυρο τὰ ἀνεξόφλητα τιμολόγια τῶν νοσοκομείων. Ὅμως αὐτὸ δὲν ἦταν τὸ μόνο πρόβλημα ποὺ ἀντιμετώπιζαν. Μὲ τὰ αὐξημένα ἔξοδα δανεισμοῦ ἄρχισαν νὰ πέφτουν τὰ κέρδη καὶ συνακόλουθα ἡ τιμὲς τῶν μετοχῶν τῶν ἐταιρειῶν τοῦ ὁμίλου. Κάτι σὰν χιονοστιβάδα. Ξαφνικὰ ἡ χρηματιστηριακὴ ἀξία τῶν ἑταιρειῶν βρέθηκε κάτω ἀπὸ τὸ συνολικὸ ὕψος τῶν δανείων. Οἱ τράπεζες σταμάτησαν νὰ τοὺς δανείζουν καὶ οἱ ἑταιρεῖες τοῦ ὁμίλου χρεοκόπησαν ἡ μιὰ μετὰ τὴν ἄλλη. Οἱ ἐργαζόμενοι βρέθηκαν στὸ δρόμο καὶ ὁ Νῖκος μὲ τὸν Λεονάρδο μὲ κατασχέσεις ὁλόκληρης τῆς περιουσίας τους, κινητῆς καὶ ἀκίνητης. Μετὰ δὲ τὴ δημοσιότητα ποὺ ἀκολούθησε, βγῆκαν ἐντάλματα σύλληψης καὶ γιὰ τοὺς δυό.

Ὁ Νῖκος δὲν ἄντεξε. Ἔπαθε ἕνα βαρὺ ἐγκεφαλικὸ καὶ πέθανε στὸ νοσοκομεῖο μετὰ ἀπὸ λίγες μέρες.

Ὁ Λεονάρδος βρέθηκε στὸν Κορυδαλλό. Μὲ βαριὲς κατηγορίες γιὰ ἀπάτη. Κατάφερε νὰ βγεῖ μετὰ ἀπὸ ἑνάμιση χρόνο μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἀδαμαντιάδη, πού, στὴν κατάθεσή του, ἔριξε ὅλα τὰ βάρη στὸν Νῖκο. Ἔτσι κι ἀλλιῶς αὐτὸν δὲν μποροῦσαν νὰ τὸν δικάσουν πιὰ ἐκεῖ ποὺ βρισκόταν.

Ὅταν βγῆκε ἀπὸ τὸν Κορυδαλλὸ ὁ Λεονάρδος εἶχε γεράσει δέκα χρόνια. Ἡ Ἀλεξάντρα δὲν τὸν δέχτηκε, οὔτε τὸν ἄφησε νὰ δεῖ τὸ παιδί. Ἡ Τάνια ἐξαφανισμένη ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή. Μόνο ὁ Ἁδαμαντιάδης τοῦ στάθηκε. Τοῦ πρότεινε μάλιστα νὰ πάει νὰ μείνει μαζί του στὸ Δασκαλειό.

«Τί νὰ κάνουμε δυὸ μαγκούφηδες, ρὲ κουμπάρε;» τοῦ ἀπάντησε. «Νὰ θυμόμαστε τὰ παλιὰ καὶ νὰ κλαῖμε τὴ μοίρα μας;»

Τὸν περιμάζεψε ἡ ἀδελφή του στὴ Σύρα. Τὴν εἶχε προικήσει καλὰ ὅταν παντρεύτηκε. Ἔφτιαξε τὸ πατρικὸ τους καὶ τῆς τὸ ἄφησε ὁλόκληρο· γιὰ νὰ γηροκομήσει τὴ μάνα τους. Καὶ – τότε ποὺ ἦταν στὰ πάνω του – ἀγόρασε ταξὶ στὸ γαμπρό του, ὅταν αὐτὸς ἔμεινε ἄνεργος.

Ἔμεινε στὸ δωμάτιο τῆς μάνας του, ποὺ – εὐτυχῶς – εἶχε πεθάνει πρὶν τὰ κακὰ ποὺ τὸν βρῆκαν.  Στὸν τοῖχο, κάτω ἀπὸ τὴ φωτογραφία του, ἡ μάνα εἶχε κρεμάσει τὸ παλιό του μπαγλαμαδάκι. Κάποια ἀπογεύματα τό ᾿παιρνε κι ἔβγαινε στὸ αὐλιδάκι, μπρὸς ἀπὸ τὸ δωμάτιο. Ἔπαιζε γλυκά, παραπονιάρικα, χωρὶς νὰ δίνει σημασία στοὺς περαστικοὺς ποὺ τὸν χάζευαν καὶ στοὺς τουρίστες ποὺ τὸν τραβοῦσαν μὲ τὶς κάμερες. Μονάχα, ὅποτε ἔβλεπε νὰ περνᾶ κανένα κορίτσι στὴν ἡλικία τῆς κόρης του, πετάριζε ἡ καρδιά του.

 

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

κύριος Νῖκος: τὸ ἀφεντικό· διευθύνων σύμβουλος τῆς φαρμακευτικῆς ἑταιρείας Alex Medical Greece.

Γεράσιμος ἢ παππούς: παπποῦς τοῦ Νίκου, αἰγυπτιώτης μὲ κεφαλονίτικες ρίζες.

Λεονάρδος: διευθυντὴς τοῦ Τμήματος Ἰατρικῶν Ὀργάνων τῆς  Alex Medical Greece.

Χρῆστος Ἀδαμαντιάδης: διευθυντὴς μάρκετινγκ τῆς  Alex Medical Greece.

Γιάνκος Ἀδαμαντιάδης: πατέρας τοῦ Χρήστου

Παῦλος Γεωργίου: διευθυντὴς στρατηγικοῦ σχεδιασμοῦ τῆς  Alex Medical Greece, στέλεχος τῆς Νέας Δημοκρατίας, ἀργότερα βουλευτής.

Ἰσαβέλλα: κόρη στενοῦ φίλου τοῦ κυρίου Νίκου, φίλη τοῦ Λεονάρδου.

Χουὰν Σαλίνας: Ἀμερικανὸς – μεξικανικῆς καταγωγῆς – σύμβουλος ἐπιχειρήσεων. Ἀνέλαβε τὴν ἀναδιοργάνωση τῆς Alex Medical Greece.

Ἀλεξάνδρα: Σύζυγος τοῦ Λεονάρδου.

Ἄλκηστις: Κόρη τοῦ Λεονάρδου καὶ τῆς Ἀλεξάνδρας.

Τάνια: Γραμματέας καὶ ἐρωμένη τοῦ Λεονάρδου.

Advertisement