Μια καραβίδα στον πορτοκαλεώνα του Προέδρου της Βουλής

Τι δουλειά έχει η καραβίδα στον πορτοκαλεώνα, θα ρωτήσετε. Αν είναι ποταμίσια, μπορεί να βρεθεί εκεί, αν τύχει και τον πορτοκαλεώνα τον διασχίζει κανένα ποταμάκι, αλλά δεν το εννοώ έτσι.

Ούτε νομίζω να έχει πορτοκαλεώνα ο Πρόεδρος της Βουλής, ο Κ. Τασούλας -θα μπορούσε, βέβαια, αφού έλκει την καταγωγή από τα Γιάννενα, δεν αποκλείεται να έχει στον κάμπο της Άρτας κανένα μπαξεδάκι. Όμως δεν έχω δει το πόθεν έσχες του και, όπως και να’ναι, δεν το εννοώ κυριολεκτικά.

Οι ταχτικοί άλλωστε σχολιαστές του ιστολογίου θα ξέρουν ότι στο ιστολόγιο «καραβίδα» ονομάζουμε μια συστάδα αλλεπάλληλων λανθασμένων πληροφοριών, που δίνονται καλοπροαίρετα (είναι δηλαδή λάθη, όχι ψέματα). Πώς και γιατί δόθηκε αυτό το όνομα, το εξηγούμε σε ένα παλιό άρθρο.

Πριν από δέκα μέρες, λοιπόν, μιλώντας σε μια εκδήλωση του Ιδρύματος της Βουλής, με θέμα «Ελληνικός κοινοβουλευτισμός: κληρονομιές και προοπτικές», ο κ. Κ Τασούλας αφηγήθηκε πώς ο ελληνικός κοινοβουλευτισμός συνετέλεσε στο να φτιαχτεί ένας διάσημος πίνακας που κοσμεί ένα γαλλικό μουσείο. Δυστυχώς, όλα σχεδόν όσα είπε είναι ανακρίβειες.

Θα παραθέσω πιο κάτω ολόκληρη την παρέμβαση του ΠτΒ, που την απομαγνητοφώνησε το επιτελείο του ιστολογίου, αλλά μπορείτε να τον ακούσετε και να τον δείτε κι εσείς:

Ας δούμε το κείμενο της παρέμβασης του κ. Τασούλα. Ακολουθούν δικά μου σχόλια (για την ακρίβεια, είναι σχόλια του επιτελείου του ιστολογίου· ελάχιστο μερίδιο επαίνου πέφτει σε μένα):

Ο Κοινοβουλευτισμός έχει κι άλλες γοητευτικές πλευρές. Ας πάρουμε μία υψηλότατη:

Υπάρχει ένα Μουσείο στο Παρίσι, λέγεται το «Μουσείο του Πορτοκαλεώνα». Δεν θα σας το πω στα Γαλλικά γιατί είμαι Ηπειρώτης και η προφορά μου η Γαλλική θα με αμαυρώσει στην κρίση σας.

Το «Μουσείο του Πορτοκαλεώνα» είναι ένα εξαιρετικό μουσείο στο οποίο υπάρχει ένας συγκλονιστικής ομορφιάς πίνακας, με όλες τις αποχρώσεις του πράσινου, κι εκεί θα δείτε ότι η ουσία βρίσκεται τελικά στις αποχρώσεις κι όχι στις χοντρές διαφορές. Αυτός ο πίνακας λέγεται «Τα Νούφαρα». Αν πατήσετε τώρα στα μηχανήματά σας, αυτά, πως τα λένε, στα, στα γκούγκλ σας, θα δείτε ότι «Τα Νούφαρα» είναι ένας εντυπωσιακός πίνακας.

Τι σχέση έχουν «Τα Νούφαρα» με τον κοινοβουλευτισμό στην Ελλάδα;

Αυτός ο συναρπαστικός πίνακας που βρίσκεται στο Παρίσι, προκλήθηκε από μίαν καταπληκτική ιδέα που είχε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο «Συνέδριο της Ειρήνης» το 1919, ο οποίος Ελευθέριος Βενιζέλος είναι αποτέλεσμα των επιλογών του κυρίαρχου Ελληνικού Λαού, άρα τέκνο του κοινοβουλευτισμού.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, κυρίες και κύριοι, όντας στο Παρίσι και διαπραγματευόμενος την συμφωνία ειρήνης μετά τον παγκόσμιο πόλεμο, εκτός απ’ τις έγνοιες και τις φουρτούνες και το άγχος και τη σκοτούρα που είχε για να πετύχει όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη για την Ελλάδα, που με φοβερές θυσίες κι εσωτερικές αναταράξεις είχε ταχθεί τελικώς με την σωστή πλευρά, φρόντισε κι έκανε και μία έκθεση ζωγραφικής, που την εγκαινίασε ο ίδιος στις 2 Σεπτεμβρίου του ‘19 στο Παρίσι.

Εκεί στην έκθεση ζωγραφικής ο Ελευθέριος Βενιζέλος κάλεσε και παρουσίασαν πίνακές τους την πρωτοπορία της τότε Ελληνικής ζωγραφικής που άκουγε στο όνομα «Ομάδα Τέχνη», ήταν 35άρηδες ζωγράφοι οι οποίοι αρνούμενοι την πρωταρχία της «Σχολής του Μονάχου» θέλησαν να μπάσουν τον μοντερνισμό στη σύγχρονη εικαστική, στο σύγχρονο εικαστικό αποτύπωμα της χώρας, ήταν δηλαδή ο Βυζάντιος, ο Νικόλαος Λύτρας, ήταν ο Κογεβίνας, ήταν ο Τόμπρος ο γλύπτης, ήταν τέτοιες μορφές  της Ελληνικής ζωγραφικής. Και όταν εγκαινιάστηκε αυτή η έκθεση, μέσω της οποίας ο Βενιζέλος ήθελε να δείξει ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο μια χώρα που πολέμησε σωστά, που κατάφερε να διπλασιαστεί  που είχε τις σωστές συμμαχίες, αλλ΄ είναι και μια χώρα η οποία θεραπεύει και την τέχνη με τρόπο σύγχρονο.

Ο Κλεμανσό, που ήταν στα εγκαίνια, ζήλεψε αυτήν την πρωτοβουλία και την επόμενη μέρα παρακάλεσε τον Κλωντ Μονέ, τον σπουδαίο ζωγράφο της Γαλλίας, για να δημιουργήσει μία αντίστοιχη πρωτοβουλία με του Βενιζέλου, να του χαρίσει τον ωραιότερο πίνακά του.

«Τα Νούφαρα», βρέθηκαν σ΄ αυτό το σπουδαίο Μουσείο των Παρισίων επειδή ο Ελληνικός Λαός, μέσω του κοινοβουλευτισμού, είχε την ζωτικότητα να διαλέγει τέτοιες προσωπικότητες για να ηγούνται.

Δηλαδή, σύμφωνα με όσα είπε ο κ. Τασούλας, αν ο διάσημος πίνακας του Μονέ κοσμεί το Μουσείο «του Πορτοκαλεώνα» στο Παρίσι αυτό οφείλεται στον ελληνικό κοινοβουλευτισμό, διότι ο Κλεμανσό ζήλεψε μια έκθεση ζωγραφικής που είχε οργανώσει στο Παρίσι ο Ελ. Βενιζέλος, ο οποίος Ελ. Βενιζέλος είναι τέκνο του ελληνικού κοινοβουλευτισμού, όπερ έδει δείξαι.

Και έτσι να ήταν τα πράγματα, θαρρώ πως είναι κάπως τραβηγμένη από τα μαλλιά η σύνδεση ελληνικού κοινοβουλευτισμού και παρισινού μουσείου, μου θυμίζει λιγάκι τη σύνδεση ανάμεσα στον ελέφαντα και στο σκουλίκι στο γνωστό ανέκδοτο με τον καθηγητή της Βιολογίας.

Το χειρότερο όμως είναι πως δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα. Να τα πάρουμε με τη σειρά.

Πράγματι, υπάρχει στο Παρίσι ένα περίφημο μουσείο που λέγεται Musée de l’Orangerie, Mουσείο του Πορτοκαλεώνα, αν θέλαμε να το μεταφράσουμε -Ορανζερί θα το μεταγράφαμε.

Πρώτη ανακρίβεια σε όσα είπε ο κ .Τασούλας: Το Μουσείο αυτό στεγάζει όχι έναν πίνακα του Κλωντ Μονέ, αλλά έναν κύκλο πινάκων με το ίδιο θέμα, τα νούφαρα, στα γαλλικά Les nymphéas. (Παλιότερα, η Καθημερινή είχε μπερδευτεί κι είχε γράψει για τον πίνακα…. «Ο Νυμφέας», το είχαμε γράψει στο ιστολόγιο).

Δεν πρόκειται λοιπόν για έναν πίνακα, αλλά για έναν κύκλο πολλών πινάκων, οι οποίοι απεικονίζουν τοπία με νούφαρα.

Δεύτερη ανακρίβεια: Μας λέει ο κ. Τασούλας ότι «ο πίνακας προκλήθηκε» από μια ιδέα του Βενιζέλου.

Δεν ισχύει αυτό. Ο κύκλος πίνάκων του Μονέ δεν έχει καμιά σχέση με κάποια ιδέα του Ελευθέριου Βενιζέλου, αλλά είναι απόρροια της έμπνευσης του ζωγράφου να απεικονίσει τοπία με νούφαρα από τον υγρότοπο του κήπου του στην πόλη Ζιβερνί, στην Νορμανδία. Άλλωστε, ο Μονέ είχε αρχίσει να ζωγραφίζει πίνακες της σειράς «Νούφαρα» ήδη από τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα, όταν ακόμα ο Βενιζέλος βρισκόταν στην Κρήτη.

Είναι ακριβές ότι ο Βενιζέλος εγκαινίασε την έκθεση των ζωγράφων που ανήκαν στην «Ομάδα Τέχνη» στις 2 Σεπτεμβρίου 1919. Η έκθεση αυτή έγινε στη γκαλερί De la Boétie και στο σημείο αυτό η αφήγηση του κ. Τασούλα είναι κοντά στην πραγματικότητα. Ίσως υπερτονίζει λίγο τον ρόλο του Βενιζέλου, αλλά είναι γεγονός ότι η Ομάδα Τέχνη είχε επιχειρήσει την προσέγγιση με τον Έλληνα ηγέτη, μια και τον θεωρούσαν φορέα εκσυγχρονισμού.

Ωστόσο, και εδώ είναι η τρίτη και φαρμακερή ανακρίβεια του κ. Τασούλα, καθόλου δεν ισχύει ότι «Ο Κλεμανσό ζήλεψε αυτήν την πρωτοβουλία και παρακάλεσε τον Κλωντ Μονέ να του χαρίσει τον ωραιότερο πίνακά του»

Αντίθετα, ο Μονέ, που ήταν φίλος του Κλεμανσό, στις 12 Νοεμβρίου του 1918, μία μέρα μετά την υπογραφή της κατάπαυσης του πυρός στον Μεγάλο Πόλεμο, έστειλε επιστολή στον Κλεμανσό όπου του γράφει: «Μόλις τελειώνω δύο πίνακες που θέλω να τους υπογράψω την ημέρα της Νίκης και σας ζητώ να μεσολαβήσετε ώστε να τους πρόσφέρω δωρεά στο γαλλικό κράτος».

Επομένως, είναι ανακριβές αυτό που λέει ο κ. Τασούλας ότι ο Κλεμανσό ζήτησε από τον Μονέ να χαρίσει πίνακά του στο κράτος αφού το αντίστροφο έγινε: ο Μονέ πρόσφερε το έργο του και παρακάλεσε τον Κλεμανσό να μεσολαβήσει.

Κυρίως όμως είναι απολύτως ανακριβές ότι η δωρεά του Μονέ επηρεάστηκε με κάποιο τρόπο από την ελληνική έκθεση ζωγραφικής. Δεν επηρεάστηκε και δεν θα μπορούσε να επηρεαστεί για τον απλό λόγο ότι συνέβη εννιά ολόκληρους μήνες πριν από την έκθεση ζωγραφικής, που έγινε τον Σεπτέμβριο του 1919.

Δεν έχει λοιπόν καμιά σχέση με την αλήθεια και με την πραγματικότητα η (πομπώδης, εδώ που τα λέμε) κατακλείδα του κ. Τασούλα ότι «Τα Νούφαρα», βρέθηκαν σ΄ αυτό το σπουδαίο Μουσείο των Παρισίων επειδή ο Ελληνικός Λαός, μέσω του κοινοβουλευτισμού, είχε την ζωτικότητα να διαλέγει τέτοιες προσωπικότητες για να ηγούνται.

Όχι, οι πίνακες του Μονέ και η φιλοξενία τους στο Μουσείο Ορανζερί στο Παρίσι δεν έχουν καμιά σχέση με τον Βενιζέλο, με την Ελλάδα ή με τον ελληνικό κοινοβουλευτισμό.

Τα δυο γεγονότα, δηλαδή η έκθεση των Ελλήνων στο Παρίσι με την παρουσία του Βενιζέλου και η δωρεά του Μονέ στο μουσείο της Ορανζερί είναι εντελώς άσχετα μεταξύ τους. Μόνο κοινό στοιχείο ότι και τα δυο διαδραματίστηκαν στο Παρίσι περίπου την ίδια εποχή.

Mε άλλα λόγια, ο σεβαστός Πρόεδρος της Βουλής απλώς κατασκεύασε (ή αναμετέδωσε) έναν ακόμα εθνωφελή και ευχάριστο μύθο, που, κάπως έμμεσα είναι η αλήθεια, υποβάλλει και αυτός την πασίγνωστη ιδέα ότι «όλα από εμάς τα πήραν», μια ιδέα που μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα για λίγο αλλά καθόλου δεν μας ωφελεί.