Προεδρευόμενα μεζεδάκια

Το περασμένο Σάββατο είχαμε «προεδρικά» μεζεδάκια, τούτη τη φορά έχουμε «προεδρευόμενα», αφού μέσα στη βδομάδα εκλέχτηκε Προεδρίνα της Δημοκρατίας η Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Όπως είχα προβλέψει, και μόνο με την εκλογή της τέθηκε θέμα έμφυλου τύπου. Ο φίλος μου ο Τάσος Καπλάνης γράφει σχετικά με το θέμα:

Η κ. Σακελλαροπούλου πάντως, που σύντομα, όπως όλα δείχνουν, θα αναλάβει την Προεδρία της Δημοκρατίας, δεν χρειάζεται να αποποιηθεί γλωσσικά το φύλο της. Δεν χρειάζεται να γίνει ΠρόεδρΟΣ. Ας είναι η πρώτη Προεδρίνα της Δημοκρατίας. Ή αν μας ενοχλεί αυτός ο τύπος ως «λαϊκός», «υποτιμητικός» ή ό,τι άλλο, ας νεολογίσουμε με βάση το κλιτικό παράδειγμα και ας την πούμε Πρόεδρη.

Θα προτιμούσα να αποφύγουμε τον νεολογισμό -όχι μόνο επειδή η πολυτυπία κάνει κακό (αλλά στην περίπτωση της βουλεύτριας/βουλευτίνας δεν με ενοχλεί) αλλά κυρίως επειδή η ύπαρξη ενός και μόνο έμφυλου τύπου για τη γυναίκα που κατέχει αυτό το μοναδικό αξίωμα είναι πολύ πιθανό να αποκαθάρει τον τύπο «προεδρίνα» από οποιες λαϊκές-υποτιμητικές αποχρώσεις έχει ή από τα οποια υπολείμματα της σημασίας «σύζυγος του αξιωματούχου». Ας το δοκιμάσουμε λοιπόν.

(Καλύτερα βεβαια θα ήταν να το δοκίμαζε κι η ίδια η κ. Σακελλαροπούλου, οπότε θα το επέβαλλε, όπως επέβαλε η αείμνηστη Νικόλ Φονταίν τον τύπο la présidente όταν ανέλαβε Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 1995(;) ή η κ. Βιτσαλάκη τον τύπο Πρυτάνισσα στο πανεπιστήμιο του Αιγαίου, ή η κ. Κογκίδου ή η κ. Καμπάκη-Βουγιουκλή τον τύπο Κοσμητόρισσα στα πανεπιστήμια όπου υπηρετούν).

* Παρασύρθηκα όμως. Αλλά θα συνεχίσω περίπου στο ίδιο θέμα. Ένας ακόμα που χρησιμοποίησε τον τύπο «προεδρίνα» ήταν ο Κώστας Ζουράρις, ο οποίος, αν προσέξατε, απουσίασε από την ψηφοφορία για την εκλογή της κ. Σακελλαροπούλου. Όπως λέει ο ίδιος, δεν ψήφισε την «καθ’ όλα ευθύδικον δικαστίνα» επειδή θεωρεί ότι τον έχει προσβάλει ο Κ. Μητσοτάκης, ο οποίος τον έβρισε και «ουδόλως, μέχρι σήμερα, χλανίσκιον έστω μετανοίας ενεδύσατο».

Η δύσκολη λέξη είναι υποκορ. του «χλανίς», λεπτό μάλλινο φόρεμα, ίδια ρίζα με τη χλαίνη. Τη λέξη «χλανίσκιον» τη βρίσκουμε στην αρχαία γραμματεία πχ σε Αριστοφάνη ή Αισχίνη.

Η όλη φράση (ουδέ χλανίσκιον μετανοίας ενεδύσατο, ας πούμε) δεν φαίνεται να υπάρχει στην αρχαία γραμματεία, αλλά είναι λογοπαίγνιο με τον σάκκο, που είναι καθιερωμενο σύμβολο της μετάνοιας.

* Στα Υπογλωσσια σχολιάσαμε αυτήν την επιγραφή, που μας φάνηκε πλεοναστική.

«Eπιμελειται τη φροντίδα του στεγάστρου», τι διαφέρει από το «φροντίζει το στέγαστρο»; Κάποιος μάλιστα, χαριτολογώντας, είπε ότι καλύτερα θα ήταν «επιμελείται τη μέριμνα της φροντίδας του στεγάστρου».

Από την άλλη, αν χρησιμοποιόταν άλλο ρήμα, π.χ. «τη φροντίδα του στεγάστρου έχει αναλάβει η Τάδε» δεν θα ξένιζε, νομίζω.

* Μαργαριτάρι από τον άριστο Πάσχο Μανδραβέλη στην κατακλείδα πρόσφατης επιφυλλίδας του στην Καθημερινή. Γράφει:

… ουδείς από τα πάνελ των «διανοουμένων, επιστημόνων, δημοσιογράφων, καλλιτεχνών» φιλεδωρήθη ποτέ με κυβερνητική θέση…

Ο τύπος «φιλεδωρήθη» είναι, για να το πω κομψά, ανύπαρκτος -και δεν μπορεί να υπάρξει διότι εσωτερική αύξηση παίρνουν, αν θέλουμε να τη βάλουμε, τα ρήματα που είναι σύνθετα με προθέσεις, π.χ. «αντέκρουσα». Το φιλοδωρώ είναι από τα λεγόμενα παρασύνθετα ρήματα, που έχουν δηλ. ως πρώτο συνθετικό όχι πρόθεση αλλ’ άλλη λέξη, και αυτά παίρνουν αύξηση όπως τα απλά ρήματα.

Το λέω αυτό επειδή, αν τον Μάιο στις πανελλήνιες εξετάσεις επιλεγεί σαν θέμα στην Ελληνική γλώσσα το κείμενο του κ. Μανδραβέλη (έχει ξανασυμβεί) να έχουν το νου τους οι θεματοθέτες να διορθώσουν την κοτσάνα.

* Το μεταξωτό «περί ου ο λόγος» δεν είναι γιούνισεξ, όπως νομίζουν κάποιοι. Σε άρθρο του in.gr για την υπόθεση του γιουγκοσλάβικου καλαμποκιού διαβάζουμε: Η περί ου ο λόγος ITCO λίγες ημέρες αργότερα πούλησε το επίμαχο φορτίο του καλαμποκιού στην ελβετική εταιρεία Granomar…

Αν όμως είναι «η» εταιρεία, τότε θα είναι «η περί ης ο λόγος». Ή καλύτερα, απόφυγε καλέ μου άνθρωπε το πολύ μεταξωτό και βάλε «η εν λόγω εταιρεία».

Στο ίδιο άρθρο, γίνεται λόγος για τον τότε υφυπουργό Νίκο Αθανασόπουλο, αυτόν που κέρδισε την αθανασία εξαιτίας της ρήσης του για τους Παρθενώνες και τα βελανίδια. Δίπλα στ’ όνομά του υπάρχει η ένδειξη «γ. 1923», που υπονοεί ότι βρίσκεται ακόμα στη ζωή.

Δυστυχώς, την αθανασία την κέρδισε μόνο μεταφορικά διότι ο Ν. Αθανασόπουλος ξεπλήρωσε κι αυτός το κοινό χρέος, πλήρης ημερών βέβαια, το 2016.

Αλλά αυτά συμβαίνουν όταν κανείς κοπιπαστώνει παλιότερα άρθρα.

* Άρθρο στη Ναυτεμπορική με θέμα τη λήξη της περιόδου κατά την οποία επιτρέπεται το κυνήγι του αγριογούρουνου, συνοδεύεται από τη φωτογραφία που βλέπετε.

Όμως, διορθώστε με αν κάνω λάθος, αλλά αυτά είναι σκέτα γουρούνια, όχι αγριογούρουνα. Άδικο έχω;

Υπάρχει και το ανέκδοτο με τον πελάτη που παράγγειλε αγριογούρουνο στο εστιατόριο. Η παραγγελία αργούσε πολύ ενώ από την κουζίνα ακουγόταν μεγάλη φασαρία. Ρώτησε τον σερβιτόρο τι συμβαίνει. Κι αυτός: -Έχουμε ενα γουρούνι και προσπαθούμε να το αγριέψουμε, κύριε!

Πάντως, εδώ στην Εσπερία το κυνήγι του αγριογούρουνου επιτρέπεται ολοχρονίς επειδή ο πληθυσμός αυξάνεται αλματωδώς. Τις προάλλες πήγαινα με το αυτοκίνητο στην εξοχή και μια αγριογουρούνα και τα τέσσερα μικρά της διάσχισαν τον δρόμο και έτρεξαν για το κοντινό δάσος. Α

* Φίλος επισημαίνει ότι στο άρθρο του ΑΠΕ για το Στόουνχετζ, στο οποίο αφιερώσαμε το προχτεσινό άρθρο, υπάρχει η φράση «Γύρω από τα πέντε τρίλιθα υπάρχει ένα κύκλος από 59 μικρότερες γαλαζόπετρες, που ονομάζεται Κύκλος από Γαλαζόπετρες».

Όμως γαλαζόπετρα είναι ο γνωστός ένυδρος θειικός χαλκός που χρησιμοποιούμε και ως μυκητοκτόνο στα αμπέλια (και οι ψαράδες, αλλά παράνομα) και που βέβαια διαλύεται στο νερό. Οπότε καλύτερο το «γαλάζιες πέτρες» που άλλωστε χρησιμοποιείται πιο κάτω στο άρθρο.

* Ανταποκριτής από τη Θεσσαλονίκη στέλνει τη φωτογραφία που βλέπετε.

Eίναι αμφίσημος ο τίτλος; Θα μπορούσε να είναι ένα εθνικό κέντρο που να ενεργεί για την εξαφάνιση και κακοποίηση παιδιών -και όχι για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων;

(Βέβαια, έτσι κι αλλιώς καταλαβαίνουμε τι θέλει να πει η πινακίδα -η συζήτηση είναι ακαδημαϊκή μάλλον).

* Άκουσα στο ραδιόφωνο αναγγελία εκδήλωσης «υπέρ των ασυνόδευτων προσφυγόπουλων της Μόρια». Η εκδήλωση αξιέπαινη, αλλά η Μόρια είναι μία και είναι ελληνική, οπότε κλίνεται.

Επίσης, ακούω τους περισσότερους που τη Μόρια την προφέρουν σαν τα μόρια. Θυμάμαι τον πατέρα μου και τη γιαγιά μου, που κάπως περισσότερο την ήξεραν (ο παππούς του πατέρα μου είχε εμπορικό στη Μόρια) και που την πρόφεραν δισύλλαβη, Μόργια (ή με εκείνο το συμβολάκι από κάτω από το «ια»).

* Είπε ο Αλέξης Τσίπρας στη Βουλή, στη συζήτηση για τον εκλογικό νόμο, ότι «Η απλή αναλογική θα εφαρμοστεί στις επερχόμενες εκλογές. Θα είναι η θρυαλλίδα για την προγραμματική επανάκαμψη των δυνάμεων της Αριστεράς…»

Η θρυαλλίδα όμως συνήθως χρησιμοποιείται για γεγονός που πυροδοτεί μεν εξελίξεις, αλλά συνήθως βίαιες ή αρνητικές. Έχει δηλαδή χροιά συνήθως αρνητική -οπότε θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιηθεί η λέξη «έναυσμα», που δεν έχει τέτοια χροιά.

* Το Συμβούλιο Ισορροπίας Γλωσσικών Αστοχημάτων (ΣΙΓΑ) μού επιβάλλει να για λόγους ισορροπίας να παραθέσω κι ένα γλωσσικό σφάλμα από την αντίθετη πλευρά.

Χτες στην ΕΡΤ ο Αδωνης Γεωργιάδης (στο 32.10 περίπου του βίντεο που θα βρείτε εδώ) είπε, μιλώντας για τους δανειστές: «Λέτε να έχει διαλανθάνει της προσοχής τους ο νόμος Βρούτση;»

Μαργαριτάρι, κύριε υπουργέ. Είναι σαν να λέμε «να έχει ξεφεύγει». Να έχει διαλάθει θα έπρεπε να πείτε.

(Με το διαλανθάνω υπάρχει κι άλλο ένα θεματάκι, αν συντάσσεται με γενική ή με αιτιατική. Ο Μπαμπινιώτης θέλει αιτιατική, διέλαθε την προσοχή, επειδή έτσι συντασσόταν στα αρχαία. Άλλοι δέχονται τη γενική, πχ η Άννα Ιορδανίδου. Εγώ που δεν μου αρέσουν τα φαρδομάνικα λέω «έχει ξεφύγει από την προσοχή του» και δεν χαλάω τη ζαχαρένια μου).

* Υψηλή λογοτεχνία και τηλεπαιχνίδια.

Στο GNTM, νομίζω, ζητήθηκε από τις παίκτριες να βρουν ποια συγγραφέας έχει γράψει το εξής μνημειώδες:

Στο χέρι μας είναι, για τον Εαυτό του ο Καθένας μας, του Τέλους με την Καινούργια Αρχή ρομαντικό κονέ να κάνει.

Οι παίκτριες επέλεξαν την Χρυσηίδα Δημουλίδου, αλλά τελικά σωστή απάντηση ήταν το Γ -δεν είναι η Πολωνέζα συγγραφέας που πήρε το Νόμπελ φέτος, είναι η νικήτρια προηγούμενου διαγωνισμού τηλεμοντέλων. Αγνοώ για ποιο λόγο το σχετικό άρθρο παραπληροφορεί λέγοντας ότι απάντησαν πως το έγραψε η Πολυδούρη.

* Και θα κλείσουμε συνεχίζοντας ποιητικά (τρόπος του λέγειν), αλλά και προεδρικά, όπως αρχίσαμε. Λοιπόν, πώς σας φαίνεται ο τίτλος: Το ποίημα του Τασούλα στη νεοεκλεγείσα ΠτΔ.

Λέει ο φίλος που το στέλνει: προς στιγμή νόμιζα ότι ο κ. Τασούλας έγραψε ποίημα προς τιμή της κ. Σακελλαροπούλου.

Επί της ουσίας, έχει γίνει μόδα, μην πω κανόνας, να διανθίζονται οι πολιτικοί λόγοι με ποιήματα, κατά προτίμηση του Καβάφη, ταιριαστά ή όχι. Στην προκειμένη περίπτωση, ο κ. Τασούλας απάγγειλε στίχους από το καβαφικό Πρώτο σκαλί:

«Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου να ‘σαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης».

Δεν νομίζω πως είναι το καταλληλότερο ποίημα για κάποιον που έχει φτασει στο ανώτατο πολιτειακό αξιωμα της χώρας, ιδίως αν σκεφτούμε τους αμέσως προηγούμενους (και αμέσως επόμενους) στίχους του ποιήματος:

Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.

* Εδώ που φτάσατε, λίγο δεν είναι: τελείωσε το σημερινό άρθρο. Καλό σαββατοκύριακο!

 

Advertisement