Γάντια

Μετά το χτεσινό ποιητικό διάλειμμα συνεχίζουμε σε ρυθμούς πανδημίας. Θ’ αφιερώσουμε το σημερινό σημείωμα στο άλλο απαραίτητο, ή τέλος πάντων πολύ διαδεδομένο, είδος της αμφίεσής μας σε αυτούς τους πανδημικούς καιρούς.

Πράγματι, όταν βγαίνουμε έξω (τώρα πια θα πρέπει να έχουμε μαζί μας συμπληρωμένο το Έντυπο δήλωσης μετακίνησης) βλέπουμε πολυ κόσμο να κυκλοφορεί φορώντας μάσκα ή/και γάντια -ιδίως όσοι εργάζονται σε σουπερμάρκετ, φούρνους κτλ.

Με τη μάσκα ασχοληθήκαμε τις προάλλες. Σειρά τώρα έχουν τα γάντια.

Όπως και με τις μάσκες, που δεν αναδείχτηκαν όλες σε είδος πρώτης αναγκης αλλά μόνο οι χειρουργικές και συναφείς, και όχι βεβαίως οι αποκριάτικες, έτσι και με τα γάντια η πανδημία έφερε στο προσκήνιο έναν ορισμένο τύπο γαντιών -ισως όχι απαραιτήτως σαν κι αυτά της φωτογραφίας, που είναι γάντια νιτριλίου, αλλά πάντως τα γάντια μιας χρήσης. Τα φοράτε βγαίνοντας έξω, επιστρέφοντας τα πετάτε.

Διότι βεβαίως γάντια φορούσαμε και πριν έρθει η πανδημία, αλλά κυρίως για να προστατευτούμε από το κρύο, μάλλινα ή δερμάτινα. Υπάρχουν και τα γάντια της κουζίνας ή για τις δουλειές του νοικοκυριού, από κάποιο πολυμερές, όπως και άλλα γάντια πιο ανθεκτικά για διάφορες εργασίες (κηπουρική, ας πούμε, αλλά και πολλές άλλες). Γάντια μακρυμάνικα έχουν οι μοτοσικλετιστές, γάντια χρησιμοποιούν και διάφοροι επαγγελματίες ή αθλητές, διαφόρων ειδών, με πολλές διαφορές μεταξύ τους -άλλα τα γάντια του μποξέρ και άλλα του χειρούργου.

Tα πιο πολλά γάντια έχουν δάχτυλα, αν και υπάρχουν και γάντια χωρίς δάχτυλα, με ενιαίο χώρο, πχ των μποξέρ. Υπάρχουν και γάντια με κομμένα δάχτυλα. Τώρα με τα σμάρτφον έχουν βγει και γάντια ειδικά για οθόνες αφής, διότι με τα παλιά μάλλινα γάντια δεν μπορείς να χειριστείς το σμαρτόφωνο.

Διάσημα γάντια τα τελευταία χρόνια ήταν τα κόκκινα των καθαριστριών, που για ένα διάστημα γύρω στο 2013-15 αναδείχτηκαν σε σύμβολο αλληλεγγύης στις απολυμένες καθαρίστριες.

Η μάσκα είχε αμφίβολη ετυμολογία, το γάντι όμως είναι πιο ξεκάθαρο. To δανειστήκαμε από το γαλλικό gant, κάνοντας «ορθογραφικό δανεισμό». Η λέξη της καθαρεύουσας είναι «χειρόκτια» αλλά ελάχιστα ακούγεται πια, ενώ υπάρχει και ο λαϊκός τύπος «χερόχτι» πχ σε δημοτικά τραγούδια ή στη λογοτεχνία. Η γαλλική λέξη έχει φράγκικη ετυμολογία. Στα αγγλικά υπάρχει το gauntlet της ιδιας ρίζας, αλλά χρησιμοποιείται για το μακρυμάνικο γάντι του μοτοσικλετιστή ή της πανοπλίας ενώ η λέξη για το κοινό γάντι είναι glove. Oι Γερμανοί το λένε Handschuh, που κατά λέξη σημαίνει «παπούτσι για το χέρι, χεροπάπουτσο».

Τα γάντια τα βρισκουμε στη φρασεολογία μας, σε φράσεις σχετικά νέες, που τις έχουμε δανειστεί από άλλες γλώσσες. Όταν φερόμαστε σε κάποιον με πολλή λεπτότητα και τακτ, λέμε «του φέρομαι με το γάντι». Όταν προκαλούμε κάποιον, λέμε «ρίχνω/πετάω το γάντι», που ήταν παλιότερα τρόπος πρόσκλησης σε μονομαχία (ανάμεσα σε γαντοφορεμένους τζέντλεμαν βεβαιως) -και ανάλογα «σήκωσε το γάντι», δηλαδή αποδέχτηκε την πρόκληση. Λέμε επίσης «μου έρχεται γάντι», όταν κάτι μού ταιριάζει απόλυτα, όταν με ευνοεί ιδιαίτερα μια εξέλιξη -όπως επίσης λέμε «του ήρθε κουτί».

(Θυμάμαι παλιά, που κάποιος φίλος είχε προβλήματα με έναν συνάδελφό του, ο οποίος του πήγαινε κόντρα σε υπηρεσιακά ζητήματα. «Πρέπει να του φερθείς με το γάντι», τον συμβουλέψαμε. «Ναι, αλλά με γάντια του μποξ» απάντησε ο φίλος μας).

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε τα Κίτρινα γάντια, μια από τις κλασικές κωμωδίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου (με τον Γκιωνάκη και τον Σταυρίδη να συζητάνε για τις πορτοκαλάδες από πορτοκάλι). Θα μπορούσα να βάλω ένα γιουτουμπάκι με τη σκηνή αυτή, αλλά προτιμώ να βάλω ενα ρεμπέτικο, τον Μπερμπάντη του Χατζηχρήστου, με τον Θανάση Μάρκο Ευγενικό και τη Σούλα Καλφοπούλου.

Τι σχέση έχει με το γάντι; Έχει, διότι αρχίζει ως εξής:

Όπως σου φέρνομαι σπαθί
και σ’ έχω με το γάντι
αγάπα μ’ όπως σ’ αγαπώ
και μη με λες μπερμπάντη

[Σ’ έχω με το γάντι, παραλλαγή της έκφρ. «σου φέρνομαι με το γάντι»]

Εγώ πάντως δεν τα βολεύομαι τα γάντια, και μόνο τις πολύ κρύες μέρες τα φοράω, και με το ζόρι. Τώρα με τον ιό να δω τι θα κάνω…. Ε, προς το παρόν έγραψα το σημερινό άρθρο που κι αυτό είναι μικρότερο από το συνηθισμένο. Είπαμε, έκτακτα μέτρα!

Advertisement