Πριν από 60 χρόνια: ο Μποστ και οι αμερικανοσοβιετικές σχέσεις

Tο ιστολόγιο αγαπάει τον Μποστ και του έχει αφιερώσει αμέτρητα άρθρα, σε πολλά από τα οποία θυμόμαστε (οι παλιότεροι) ή γνωρίζουμε (οι νεότεροι) γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μέσα απο γελοιογραφίες του Μποστ. Στην αρχή, τα άρθρα αυτά είχαν γενικό τίτλο «Πριν από 50 χρόνια…», μετά «Πριν από 55 χρόνια…», αλλά τα χρόνια περνάνε και το ιστολόγιο συνεχίζει να εκπέμπει, οπότε το σημερινό εγκαινιάζει μια νέα χρονολόγηση, τη σειρά «Πριν από 60 χρόνια».

Πριν από 60 χρόνια είχαμε διπολικό κόσμο, υπήρχε Σοβιετική Ένωση με τον Νικήτα Χρουστσόφ και ΗΠΑ με Πρόεδρο τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. Στην Ελλάδα είχαμε βασιλεία, πρωθυπουργό τον Κων. Καραμανλή και -κατ’ εξαίρεση- αξιωματική αντιπολίτευση την ΕΔΑ. Ο Μάιος του 1960 σημαδεύτηκε από ένα επεισόδιο που διατάραξε τις αμερικανοσοβιετικές σχέσεις σε μια στιγμή που βρίσκονταν σε τροχιά εξομάλυνσης.

Πράγματι, την πρωτομαγιά του 1960 ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος τύπου Λόκχιντ U-2 απογειώθηκε από τη βάση του Πεσαβάρ στο Πακιστάν με αποστολή να διασχίσει την ΕΣΣΔ φωτογραφίζοντας μυστικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις και να προσγειωθεί σε μια βάση στη Νορβηγία. Περίπου στα μισά της διαδρομής καταρρίφθηκε (στην περιοχή του Σβερντλόφσκ) από σοβιετικό πύραυλο. Ο πιλότος, ο σμηναγός Γκάρι Πάουερς, χρησιμοποίησε το αλεξίπτωτό του και σώθηκε, αλλά συνελήφθη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχείρησαν στην αρχή να αρνηθούν ότι επρόκειτο για κατασκοπευτικό αεροπλάνο, αλλά οι Σοβιετικοί, έχοντας στα χέρια τους και τον πιλότο και τα συντρίμμια του αεροπλάνου, τους ανάγκασαν να παραδεχτούν την αλήθεια.

Συνέπεια της όξυνσης των αμερικανοσοβιετικών σχέσεων ήταν να ναυαγήσει η τετραμερής διάσκεψη των Παρισίων (μεταξύ ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Γαλλίας και Μεγ. Βρετανίας) που είχε προγραμματιστεί για τις 15 Μαΐου 1960 και τελείωσε σχεδόν αμέσως μόλις άρχισε, σε ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Στο επεισόδιο αυτό έχω αφιερώσει, σε ανύποπτο χρόνο, ένα παλιότερο άρθρο όπου παρουσιάζω άλλο σκίτσο του Μποστ.

Το σκίτσο που θα παρουσιάσω σήμερα δημοσιεύτηκε στην κεντρώα Ελευθερία, με την οποία συνεργαζόταν ο Μποστ από τις αρχές του χρόνου, στις 15 Μαΐου 1960:

Αφού η αμερικανική ενέργεια θεωρήθηκε από τους Σοβιετικούς προδοσία και κατάχρηση του κλίματος οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ο Μποστ παρομοιάζει τους δυο ηγέτες με αντρόγυνο, όπου ο απατημένος σύζυγος, ο Νικήτας, πιάνει επ’ αυτοφώρω την άπιστη σύζυγο, τον Άικ, να τον απατά με αεροπόρο -τον πιλότο του κατασκοπευτικού U2, ο οποίος φεύγει πηδώντας από το παράθυρο.

Το μαξιλάρι στο κρεβάτι έχει καρδούλα με τα ονόματα Αϊκ και Νικήτας, η άπιστη σύζυγος ονομάζεται… Μπέιμπι Ντόλαρς αντί Μπέιμπι Ντολ, και εκλιπαρεί τον Νικήτα να σκεφτεί τα παιδιά τους, που είναι βεβαίως ο Κ. Καραμανλής και ο Τούρκος πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές, και οι δυο με κοντά παντελόνια αλλά με γραβατούλα.

Ο Καραμανλής λέει «Άσε χάμω ρε τη μαμά», αφού το «ρε» ήταν το σήμα κατατεθέν του, ενώ δεν ξέρω αν τα οθωμανικά του Μεντερές βγάζουν νόημα.

Το κειμενο της μπορντούρας πάλι μιλάει για απιστίες, και μας χαρίζει το αρχαιοπρεπές «η τσούλος».

Παύσε μπέινμπυ εις αυτά που κανοναρχάς
διότι απεδείχθης τσούλος και άνευ αρχάς.
Μια παροιμία λέγει: Η φύσις της απίστου είναι τοιαύτη
σήμερα μ’ αεροπόρον, αύριο με κανένα ναύτη.

Αίσχον! Δεν φαινοσουν υπούλου και κρυφής
με τι μούτρα θα πας εις το πινάκλ της «κορυφής»
Αναιδεστάτη! Βγάζεις γλώσσα κι από πάνω,
στραβός είμαι και δεν είδον κοτζάμ αεροπλάνο;
Επιτέλους, έχε όσα θέλεις θύματα
αλλά κράτα διά τον τύπον τα προσχήματα.

Εσύ εξετσιπώθης τελείως κι αυθαδιάζεις
και την υπομονήν μου δοκιμάζεις
Έχεις παιδιά και αντί να ζητείς ουρανών ανοικτών
κλείσε τα σκέλη και μην τα έχεις επιδεικτών.
Αυτά αρμόζουν σε καθώς πρέπει κόραι
και των άλλων είναι υστερισμοί που πράττουν αι γεροντοκόραι.

Να δούμε και το πρωτοσέλιδο που είχε το Βήμα την ίδια μέρα, όπου διατυπώνεται ο φόβος, μήπως εξαιτίας του οξυμένου κλίματος επικρατεί ατμόσφαιρα αβεβαιότητας στη διάσκεψη και υπάρχει φόβος να «ανατιναχθεί εντός πέντε λεπτών», πράγμα που έγινε.

Το σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη παραπέμπει στη σοβιετική ταινία «Οταν περνούν οι γερανοί» (1957, βραβείο στις Κάννες) και εμφανίζει τον Νικήτα Χρουστσόφ να προσέρχεται στη διάσκεψη κορυφής (όπου τον περιμένει ο Αϊζενχάουερ ορθιος και οι Ντε Γκολ και Μακμίλαν καθιστοί) οδηγωντας γερανό της οδικής βοήθειας, που σέρνει πίσω του τα συντρίμμια του κατασκοπευτικού αεροσκάφους!

Όσο για τον πιλότο του κατασκοπευτικού U-2, δικάστηκε για κατασκοπεία και καταδικάστηκε στα τέλη του 1960 αλλά το 1962 απελευθερώθηκε αφού έγινε ανταλλαγή του (στη γέφυρα του Βερολίνου, κατά το κλισέ) με σοβιετικό κατάσκοπο. Συνέχισε να πετάει και βρήκε τον θάνατο το 1977, στα 49 του χρόνια, όταν έπεσε το ελικόπτερο τηλεοπτικού σταθμού που πιλοτάριζε. Γλίτωσε από τα δύσκολα και σκόνταψε στα εύκολα…

 

 

Advertisement