Τεταρτοϊουλιανά μεζεδάκια

Λέξη «τεταρταυγουστιανός» υπάρχει στη γλώσσα μας εξαιτίας της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου και του καθεστώτος που εγκαθίδρυσε. Δεν είχαν άλλοι μήνες την αμφίβολη τιμή ανάλογης διάκρισης κι έτσι λέξη «τεταρτοϊουλιανός» δεν γκουγκλίζεται παρόλο που η 4η Ιουλίου είναι εθνική εορτή στην τέως κοσμοκράτειρα χώρα. Δεν γκουγκλίζεται ακόμα, δηλαδή, αφού χάρη στον τίτλο του σημερινού μας άρθρου προστίθεται μια ψηφίδα ακόμα στο λεξιλόγιο της υπερτρισχιλιετούς μας, καθώς βαδίζουμε σταθερά προς τον στόχο των 5 εκατομμυρίων λέξεων, ίνα πληρωθεί το ρηθέν και τρώμε όλοι με χρυσά κουτάλια.

* Και συνεχίζοντας σε ανάλογο ύφος, ας δούμε ένα ανάλογο ταρατατζούμ, τα βραβεία Education Leaders Awards, στα οποία μια επιτροπή με πρόεδρο την Άννα Διαμαντοπούλου βράβευσε τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς «της χρονίας» -χρονίας παθογένειας της παιδείας μας, ίσως.

Η σοβαρότητα του διαγωνισμού φαίνεται από το ότι ως «Ιδιωτικό κέντρο εκπαίδευσης της χρονιάς» βραβεύτηκε η Ελληνική Αγωγή / Σχολή Αρχαίων Ελληνικών, που ακούραστα διαδίδει γλωσσικούς μύθους και μαργαριτάρια, όπως μπορεί κανείς να δει σε διάφορα βίντεο (έχουμε γράψει σχετικά πολλές φορές).

Δόθηκε και βραβείο σε «εκπαιδευτικό της Χρονίας», όπως και σε Φροντιστήριο «Μέση Εκπαίδευσης».

Σημειώνω τα λαθάκια αυτά διότι δείχνουν τη σοβαρότητα του θεσμού.

* Αξίζει επίσης να επισημάνουμε το εξής απόσπασμα από τους όρους του διαγωνισμού:

«Η αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων γίνεται από την Κριτική Επιτροπή και πραγματοποιείται με βάση τα στοιχεία που έχουν υποβάλλει στην online υποψηφιότητα οι συμμετέχοντες. Οι διοργανωτές και η κριτική επιτροπή ουδεμία ευθύνη φέρουν σε περίπτωση ψευδούς ή ανακριβούς δήλωσης ή αποσιώπησης ουσιωδών στοιχείων σε μια υποψηφιότητα.»

Που σημαίνει ότι όποιο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο θέλει να συμμετάσχει, αφού πληρώσει το παράβολο της συμμετοχής, μπορεί να παρουσιάσει όσα χωριά Ποτέμκιν τραβάει η όρεξή του ως δήθεν «έργο» και μετά έρχεται η Κριτική Επιτροπή και μοιράζει βραβεία, χωρίς να ελέγξει τους ισχυρισμούς, προφανώς βραβεύοντας την καλύτερη σκηνοθεσία!

Προσέξτε και το «έχει υποβάλλει», ένα ακόμα τεκμήριο της σοβαρότητας του… θεσμού.

* Σε είδηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες διαβάζουμε για ένα επεισόδιο που σημειώθηκε, διαβάζουμε:

«το βίντεο, το οποίο φαίνεται πως έχει τραβηχτεί σε ένα ιδιωτικό χώρο για ενηλικιωμένους στη Φλόριντα».

Τι είναι αυτοί οι «ενηλικιωμένοι»; Πιο κάτω βλέπουμε ότι είναι άνω των 55 -άρα κι εγώ ενηλικιωμένος είμαι.

Ο φίλος που το στέλνει, σημειώνει: Αυτό το ενηλικιωμένοι μήπως να το υιοθετήσουμε; Σα να κόβει χρόνια σε αυτούς που περιγράφει, κάτι σα λεξιλογικό μπότοξ.

Αναρωτιέμαι αν ο όρος περιλαμβάνει και τους παλίμπαιδες.

* Σε προηγούμενο σαββατιάτικο άρθρο είχαμε βάλει μια φωτογραφία από ασανσέρ, που τώρα με τον ιό πρέπει να έχουν πινακίδες που να προειδοποιούν για τους σχετικούς περιορισμούς.

Όπως βλέπετε, το ασανσέρ αποδίδεται asanser (όλα από εμάς τα πήρανε!), αλλά ακόμα κι αν ο αλλοδαπός που θα διαβάσει την επιγραφή ξεπεράσει αυτόν τον σκόπελο αναρωτιέμαι τι νόημα θα βγαλει από την όλη φράση.

* Σε εθνικιστικό ιστότοπο σχολιάζεται η εξής δήλωση της ΠτΔ από το Αγαθονήσι:
Ήρθα στο Αγαθονήσι, μικρό νησί μακριά από την ηπειρωτική χώρα. Σ’ αυτή τη διαχρονική κοιτίδα ελληνισμού, από το Φυλάκιο ως την κανονιοφόρο ΚΡΑΤΑΙΟΣ συναντώ περήφανους ανθρώπους, θεματοφύλακες των συνόρων.

Από κάθε νησί, νησίδα και βραχονησίδα χτίζουμε την εθνική μας αυτοπεποίθηση!

Και σχολιάζουν:

Προσπερνάμε τα της ορθογραφίας και πάμε στα ουσιώδη! Τι ακριβώς σημαίνει μικρό νησί μακριά από την ηπειρωτική χώρα;; Και από πότε “χτίζουμε” κάτι που έχουμε;;; (…)

Σε κάθε περίπτωση, οι δηλώσεις της Πρόεδρου της Δημοκρατίας διεγείρουν σοβαρά ερωτήματα!

Δεν βρίσκω κανένα ορθογραφικό λάθος στο τουίτ της Προέδρου, ούτε βρίσκω κάτι επιλήψιμο στη δήλωσή της. Παρατηρώ πάντως ότι οι ανησυχούντες δεν ξέρουν τη διαφορά του «διεγείρω» από το «εγείρω»; Τα πάθη διεγείρονται ενώ τα ερωτήματα απλώς εγείρονται.

Άλλη μια επιβεβαίωση του αμείλικτου νόμου του Μέφρι!

* Κι άλλη μια επιγραφή σε ασανσέρ, αυτή τη φορά από αθηναϊκό σούπερ μάρκετ.

Λέει ο φίλος που το στέλνει:

Περίμενα κάμποση ώρα να έρθει κι άλλος ένας να μπούμε μαζί στο ασανσέρ ώστε να είμαστε 2 άτομα και να μη μου κάνουν παρατήρηση, αλλά επειδή δεν ερχόταν κανένας το ρισκάρισα και το πήρα μόνος μου.

* Ακούω στο δελτίο ειδήσεων του Άλφα τον δημοσιογράφο να λέει ότι ο υπουργός Εξωτερικών κ. Ν. Δένδιας επισήμανε πως αν η Τουρκία επιμείνει να κάνει τις έρευνες που έχει εξαγγείλει «θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου». Και μετά έρχεται βιντεάκι με τον ίδιο τον υπουργό, και τον ακούμε να κάνει δηλώσεις και να λέει «θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου». Δηλαδή, ο δημοσιογράφος του δελτίου θεώρησε καλό να διορθώσει τον υπουργό!

(Το παλιότερο άρθρο μας για το ζήτημα αυτό).

* Και ένα μεζεδάκι από τα παιδικά μας χρόνια. Στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ, φίλος αναδημοσίευσε τη φωτογραφία που βλέπετε, που είναι από βιτρίνα παλαιοβιβλιοπωλείου και γι’ αυτό δεν είναι καθαρή.

Όπως βλέπετε, ο Φρανκενστάιν είναι «από τον διάσημο συγγραφέα Mary Shelly».

Shelley βεβαίως, αλλά αυτό είναι το λιγότερο, αφού της άλλαξαν και το φύλο, παρόλο που δεν είναι και κανένα εξωτικό όνομα το Mary! (Είχαμε γράψει παλιότερα για λιγότερο φανερά ονόματα).

Μάλλον ούτε που θα τους πέρασε από το μυαλό ότι ένα τέτοιο «τρομακτικό» μυθιστόρημα μπορεί να γράφτηκε από γυναίκα.

* Τίτλος άρθρου:

Καταγγελία για φωτογραφικό διαγωνισμό στον Μεγάλο Περίπατο του Κώστα Μπακογιάννη

Μου λέει φίλη: «Είναι σωστό αυτό; Εγώ νόμιζα ότι πρόκειται για διαγωνισμό φωτογραφίας». Δεν έχω την ίδια εντύπωση, θέλω να πω πως όταν ακούω για ‘φωτογραφικό διαγωνισμό’ σκέφτομαι τη μεταφορική σημασία, τον διαγωνισμό που οι όροι του είναι έτσι διατυπωμένοι ώστε να αφορούν ειδικά ένα πρόσωπο ή οντότητα (ή κατηγορία υποψηφίων).

Εσείς;

* Νέος πρωθυπουργός εκλέχτηκε στην Ιρλανδία, ο Μάικλ Μάρτιν όπως μάς πληροφόρησαν πολλά μέσα ενημέρωσης (παράδειγμα).

Μόνο που, όπως μας πληροφόρησε ένας ελληνομαθής Ιρλανδός στο Τουίτερ, ο νέος πρωθυπουργός δεν λέγεται Michael Martin αλλά Micheál Martin, το οποίο, συνεχίζει ο ίδιος, προφέρεται «Μίχολ».

Μίχολ Μάρτιν λοιπόν, ή τουλάχιστον έτσι τον λένε στην πατρίδα του.

Θα ξέρετε ίσως ότι στα γαέλικα ο τίτλος του πρωθυπουργού της Ιρλανδίας είναι taoiseach, μια λέξη που τη βλέπει κανείς συχνά σε ιρλανδικά κείμενα που είναι κατά τα αλλα γραμμένα στα αγγλικά. Πώς προφέρεται αυτό;

Αν πιστέψω τον ίδιο σχολιαστή, «τίσεχ»!

* Φίλη στέλνει την εξής εικονίτσα από το taxis.

Mε ρωτάει αν πρόσεξα ότι τα «αυτοτελώς φορολογούμενα ποσά» έγιναν «αυτοτελή φορολογούμενα ποσά».

Δεν ξέρω αν η αλλαγή είναι φρέσκια ή αν έτσι ήταν ανέκαθεν. Πάντως έχω προσέξει μια τάση υποκατάστασης επιρρημάτων από επίθετα, οπως π.χ. οι χρονίως πάσχοντες που έγιναν «χρόνιοι πάσχοντες».

Αλλά βέβαια, αξίζει χωριστό άρθρο.

* Σε άρθρο για την επαναλειτουργία των οίκων ανοχής, φίλος πρόσεξε τον όρο «σεξ εργάτρια» που τον θεωρεί αγγλισμό (αφού sex worker).

Έχω προσέξει ότι πολλοί προτιμούν τον μονολεκτικό όρο (σεξεργάτης, σεξεργάτρια), που τον βρίσκω απόλυτα αποδεκτό (όπως αρτεργάτης, λιμενεργάτης κτλ.)

* Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε σποραδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διάφορα σχόλια με αντιπολιτευτική διάθεση, όπου παρουσιάζονται οθονιές από διάφορους κρατικούς ιστοτόπους με ακατάληπτες διατυπώσεις, στο πνεύμα της απαράδεκτης αρπαχτής με το Σκόιλ Ελικικού.

Και το μεν Σκόιλ Ελικικού ήταν απολύτως γνήσιο, και δικαιότατα επικρίθηκε δριμύτατα, όμως σε ορισμένους ιστοτόπους όπως τον gov.gr είναι πολύ εύκολο να εμφανίσει κανείς ασυναρτησίες εισάγοντας ασυναρτησίες. Αλλά βέβαια τέτοια αντιπολίτευση έχει κοντά ποδάρια. Δυστυχώς, υπάρχουν πολύ πιο βάσιμοι λόγοι άσκησης κριτικής στην κυβέρνηση από στημένες οθονιές.

Ο φίλος μας ο Στάζιμπος έφτιαξε ένα βιντεάκι που εξηγεί πώς μπορεί κανείς να φτιάξει τέτοιες ασυνάρτητες οθονιές. Δεν το έφτιαξε για να αρχίσουμε όλοι να φτιάχνουμε, αλλά για να μην αναπαράγουμε απερίσκεπτα ό,τι βλέπουμε να κυκλοφορεί.

* Και κλείνω με κάτι προσωπικό. Με το άρθρο μου για το προϊόν λογοκλοπής που δόθηκε ως θέμα στις Πανελλαδικές εξετάσεις, αναζωπυρώθηκε μια συζήτηση περί λογοκλοπής που σοβεί εδώ και καιρό στα ελληνικά γράμματα. Ανάμεσα στ’ άλλα, έγινε κι ένας άτυπος διαγωνισμός σατιρικών στιχουργημάτων, κι έβαλα κι εγώ το λιθαράκι μου με ένα στιχούργημα που το αναδημοσιεύω και εδώ.

Λογοκλόπος κι εγώ βέβαια αφού το λογοπαίγνιο συρραφέας-συγγραφέας έγινε στο ιστολόγιο, αν δεν κάνω λάθος.

ΣΤΑΜΑΤΗΜΑ

Φίλος μου, λόγιος δεινός, για γλώσσα που ενδιαφέρεται,
ρωτούσε η λέξη «συγγραφεύς» πώς τάχα να προφέρεται.

Η έρρινη η προφορά η παραδεδομένη,
ραγδαία τώρα υποχωρεί και άρρινη απομένει.

Άλλοι προφέρουν «συγκραφεύς», σα νά ’λεγαν αγκράφα,
κάποιοι το λένε «συγραφεύς», λες κι έτσι θα το γράφαν.

Το δίλημμα έλυσε λαμπρά στο Βήμα συνεργάτης,
με μία μέθοδο σοφή, που κάποιοι είπαν απάτη.

Κείμενα παίρνει αγγλικά, τα στραβομεταφράζει,
κόβει δυο φράσεις από εδώ, εκεί μι’ ατάκα ράβει

Και το δυσκολοπρόφερτο αυτό το «συγγραφέας»
τώρα εκσυγχρονίστηκε κι έγινε «συρραφέας»!

(Βέβαια, μ’ αυτά και μ’ αυτά μόνο εχθρούς αποκτά κανείς, αλλά τέλος πάντων).