Πατενταρισμένα μεζεδάκια

Που βέβαια τα ονομάζω έτσι ως αντίδραση στην είδηση που μας απασχόλησε τις τελευταίες μέρες, ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ τάσσεται υπέρ μιας προσωρινής άρσης της προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας που προστατεύονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας (κοινώς πατέντες) όσον αφορά τα εμβόλια για τον κορονοϊό.

Αλλά για τις πατέντες και τα λεξιλογικά τους θα συζητήσουμε όχι γενικώς κάποια άλλη μέρα, αλλά ειδικώς μεθαύριο, τη Δευτέρα. Σήμερα έχουμε τη συνηθισμένη σαββατιάτικη επισκόπηση με τα γλωσσικά αξιοπερίεργα της εβδομάδας που πέρασε -μιας εβδομάδας με αργίες, γι αυτό και είναι κάπως περιορισμένη η συγκομιδή μας.

* Και ξεκινάμε με ένα ορθογραφικό λαθάκι. Σιγά τα ωά, θα πείτε, αν ήταν να επισημαίνει κανείς όλα τα ορθογραφικά λάθη σε ιστοτόπους ή έστω και μόνο σε έντυπα θα χρειαζόταν πολλές ζωές. Συμφωνώ, γι’ αυτό και επισημαίνω όσα έχουν κάποιο γενικότερο ενδιαφέρον ή όσα δεν θα έπρεπε να υπάρχουν.

Τούτο εδώ, από επαρχιακό ιστότοπο, ανήκει στην πρώτη κατηγορία, και έχει γενικότερο ενδιαφέρον επειδή ο συντάκτης έκανε επανετυμολόγηση αφού γράφει για «εκκριτικές κατασκευές» και όχι, βεβαίως, για «εκρηκτικές κατασκευές».

Όχι δηλαδή εκρηκτικά, αλλά εκκριτικά, που εκκρίνουν!

Ωστόσο, η πηγή της είδησης φαίνεται να είναι όχι ο ναξιακός ιστότοπος, αλλά ο επίσημος ιστότοπος της Αστυνομίας, σε δελτίο τύπου της οποίας διαβάζουμε ότι το Μέγα Σάββατο έγιναν συλλήψεις όχι μόνο στη Νάξο αλλά επίσης στην Πάρο και στην Κάλυμνο για εκρηκτικά και για είδη πυροτεχνίας -και εκεί βρίσκουμε και τις περίφημες «εκκριτικές κατασκευές» που ακόμα δεν μάθαμε τι εκκρίνουν.

* Κι ένα τοπικού χαρακτήρα μεζεδάκι, που μου το στέλνει ο φίλος μας ο Τζι, γνωστός βερντυλανολάτρης. Στη σελίδα τού Μπομπ Ντύλαν στο Φέισμπουκ ανέβηκε πριν από μερικές μέρες ένα βίντεο από το 1969, με την εξής συνοδευτική περιγραφή:

1 Μαΐου 1969. Ο Dylan εμφανίζεται στο πρώτο επεισόδιο του ABC The Johnny Cash Show. Ερμηνεύει τρία τραγούδια, συμπεριλαμβανομένου του ′′ Girl From the North Country ′′ ως ντουέτο με μετρητά.

Λέω όμως ότι το μεζεδάκι είναι τοπικού χαρακτήρα, διότι για να δείτε αυτή τη διατύπωση πρέπει το μηχάνημά σας να είναι δηλωμένο ότι βρισκεται στην Ελλάδα, οπότε και το Facebook μεταφράζει αυτόματα την περιγραφή του βίντεο.

Εγώ, που έχω μηχάνημα από το εξωτερικό, διαβάζω την (πρωτότυπη) αγγλική περιγραφή:

May 1, 1969
Dylan appears on the first episode of ABC’s The Johnny Cash Show. He performs three songs, including “Girl From the North Country” as a duet with Cash.

Όπως βλέπετε, το as a duet with Cash μεταφράστηκε από το μηχανάκι «ως ένα ντουέτο με μετρητά», διότι το μηχανάκι δεν έχει μνήμη, δεν «θυμάται» ότι λίγες λέξεις πιο πάνω συνάντησε το The Johnny Cash Show.

Kι έτσι, ο Τζόνι Κας μετουσιώθηκε, εξαργυρώθηκε θα λέγαμε, σε… μετρητά. Νομανσλάνδη; Μάλλον το αντίστροφο φαινόμενο.

Φαινόμενο Νομανσλάνδης έχουμε όταν δημιουργείται εκ του μηδενός ένα κύριο όνομα ή ένα τοπωνύμιο, π.χ. το No man’s land μετατρέπεται σε Νομανσλάνδη ή ο Prince Regent, ο πρίγκιπας-αντιβασιλέας, δημιουργεί τον πρίγκιπα Ρίτζεντ.

Εδώ ένα κύριο όνομα εξαϋλώνεται, ένας μεγαλος μουσικός χάνεται και μετατρέπεται σε μια χούφτα δολάρια. Κάποιο άλλο όνομα πρέπει να βρεθεί στο φαινόμενο. Ακούω προτάσεις.

* Κι ένας στραβοαγγλισμός, από τη σελίδα της ΑΕΚομοτηνής.

Μαθαίνουμε λοιπόν ότι το αστικό ΚΤΕΛ Κομοτηνής προσφέρει δωρεάν μετακίνηση όχι μόνο για τους αθλητές αλλά και για το stuff της αντρικής ομάδας.

Και βέβαια, αν είναι καλό το stuff αξίζει να μεταφέρεται δωρεάν, αλλά σίγουρα αυτό εννοούν;

Προφανώς, δωρεάν μετακίνηση προσφέρεται στους αθλητές και στο λοιπό προσωπικό της ομάδας. Το λοιπό προσωπικό όμως γράφεται staff. Το stuff είναι το «πράμα», με όλες τις σημασίες της λέξης -και η μεταφορά του, δωρεάν ή όχι, μπορεί να είναι και ποινικά κολάσιμη!

* Φίλος στέλνει λινκ προς ποδηλατικό ιστότοπο όπου διαβάζουμε:

ο ντράμερ των Foo Fighters καβαλάει μαζί με τον Claudio Caluori. Ο Claudio είναι γνωστός για τα course preview videos, καθώς δοκιμάζει τις πίστες του Παγκόσμιου Κυπέλλου downhill.
Έχει καβαλήσει με πολλούς κορυφαίους αναβάτες, αυτή τη φορά όμως συμμετέχει ο εμβληματικός μουσικός της ροκ!

Σχολιάζει: Βλέπω ότι το ρ. καβαλάω χρησιμοποιείται ως αμετάβατο, επιρροή του αμερικάνικου riding. Σαν να λέμε «οδηγάω», ενδιαφέρον.

Αν και όχι πάντα ως αμετάβατο, αφού πιο κάτω διαβάζω: Πώς είναι να καβαλάς mountain bike με τον ντράμερ των Foo Fighters;

Αναρωτιέμαι αν είναι καθιερωμένη η χρήση. Αλλά αυτό θα μας το πουν οι ποδηλάτες.

* Δεν προκαλεί μεγάλη έκπληξη το ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο ο Μένιος Φουρθιώτης φερόταν άσχημα στους αστυνομικούς που (κακώς) του είχαν διατεθεί για προσωπική φρουρά, ότι τους αγγάρευε για προσωπικές του δουλειές κτλ.

Όλα αυτά και πολλά άλλα επισημαίνονται σε απόρρητο έγγραφο της Αστυνομίας που κατάφερε να εξασφαλίσει ο skai.gr.
Ωστόσο, ο τίτλος του άρθρου με ενοχλεί πολύ:

Ώστε «Φιλιππινέζες» είχε τους αστυνομικούς ο Φουρθιώτης; Αυτό είναι σκέτος ρατσισμός, όσο κι αν ο όρος «Φιλιππινέζα = υπηρέτρια» ακούγεται πότε πότε και μάλιστα είχε συμπεριληφθεί στην πρώτη έκδοση του λεξικού Μπαμπινιώτη (αλλά όχι στις επόμενες).

Κι αν κάποιος εξεγερθεί για την «κορεκτίλα» που εμποδίζει την ελεύθερη και καλά έκφραση, ας σκεφτεί αν θα του άρεσε ο παρακάτω τίτλος σε π.χ. γερμανική εφημερίδα:

Γέμισαν «Έλληνες» οι δρόμοι του Μονάχου. Τι θα γίνει με την ανεξέλεγκτη επαιτεία;

Ή, για να πάρουμε κι ένα επίσης λεξικογραφημένο παράδειγμα:

Συνελήφθησαν δυο «Έλληνες» σε λέσχη της Ντωβίλ. Έπαιζαν με σημαδεμένη τραπουλα.

(διότι βέβαια στα παλιά λεξικά βρίσκει κανείς τη σημασία grec = χαρτοκλέφτης, που επιβίωνε στη χρήση τουλάχιστον κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα).

* Σε μια γλωσσική ομάδα του Φέισμπουκ σχολιάστηκε ειρωνικά ο όρος «μπισκότα», που χρησιμοποιείται από κάποιον ιστότοπο (δεν ξέρω ποιον) στην τυποποιημένη προειδοποίηση που υποτίθεται ότι μας παρέχει τη δυνατότητα να επιλέξουμε αν θα δεχτούμε στο μηχάνημά μας τα cookies που στέλνει ο ιστότοπος και ποια από αυτά θα δεχτούμε.

Τα cookies αποδίδονται «μπισκότα» όταν χρησιμοποιούνται με την κυριολεκτική τους σημασία, αν και πολλοί τα αφήνουν αμετάφραστα (αφού τα κούκις στα ελληνικά είναι είδος μπισκότων).

Η απόδοση «μπισκότα» για τη μεταφορική χρήση του όρου στην πληροφορική δεν είναι κάτι τόσο νέο. Θυμάμαι ότι ο αείμνηστος Κώστας Καρανικολός, από τους πρωτοπόρους της ελληνικής ορολογίας στον τομέα, τον είχε καθιερώσει στις μεταφράσεις που έκανε -και με είχε πείσει κι εμένα να αποδίδω «μπισκότα» τα cookies της πληροφορικής, αν και δεν έβρισκα συχνά την ευκαιρία.

Σε πολλούς όμως φαίνεται αστείο το «μπισκότα» επειδή είναι κάτι ζωντανό, ενώ δέχονται το cookies επειδή δεν είναι. Εσείς τι λέτε;

* Συγκλονιστικά πράγματα συμβαίνουν στον κόσμο της σόου μπίζνες.

Όπως πληροφορούμαι από ενημερωτική εκπομπή:

Ο γιος της Μενεγάκη έχει σχέση με την κόρη της πρώην του άντρα της και η πρώην ξεκινά εκπομπή

Ομολογώ ότι δεν κατάφερα να ξεδιαλύνω τις συγγένειες. Μου θύμισε πάντως εκείνο του Κηλαηδόνη, όπου «τα ‘φτιαξε ο Μηνάς με την Ανέτα που τα’χε με τον Δήμο τον τρελό».

Πού βαδίζουμε κύριοι;

* Σε ενδιαφέρον αλλά πολύ άσχημα μεταφρασμένο άρθρο για την ταυτοποίηση των νεκρών μιας εξερευνητικής αποστολής του 19ου αιώνα, διαβάζουμε:

Στις 9 Ιουλίου 1845, δύο μήνες μετά την αναχώρησή του από το Greenhithe της Αγγλίας, ο αξιωματικός του εντάλματος Τζον Γκρέγκορι έγραψε μια επιστολή στη σύζυγό του από τη Γροιλανδία στην οποία περιέγραψε τις φάλαινες και τα παγόβουνα που έβλεπε και του έκαναν τρομερή εντύπωση.

Αξιωματικός του εντάλματος; Τι περίεργος βαθμός είναι αυτός;

Βασικά πρόκειται για βαθμό των ενόπλων δυνάμεων της Νομανσλάνδης. Στο πρωτότυπο, χρησιμοποιείται ο όρος warrant officer. Και ναι μεν officer είναι ο αξιωματικός, με την ευρεία έννοια, ενώ warrant είναι το ένταλμα, αλλά, επειδή η αγγλική δεν είναι… νοηματική γλώσσα που λένε και οι αρχαιοβαρεμένοι μας, ο warrant officer είναι ο ανθυπασπιστής. Όχι ο «αξιωματικός του εντάλματος», εκτός αν πρόκειται για ένταλμα σύλληψης του συντάκτη για το αδίκημα της φονικής μετάφρασης.

* Κι ένα φρέσκο, από αγγελία στη Χρυσή Ευκαιρία -το έκοψα λίγο για να μην φαίνονται προσωπικά δεδομένα.

Πωλείται λοιπόν στη Νέα Σμύρνη «νεόδμητη γκαρσονιέρα 33 τ.μ.» κατασκευής 1969, πλήρως ανακαινισμένη το 2018.

Αλλά αν είναι κατασκευή του 1969, πώς είναι «νεόδμητη»;

Ίσως έπρεπε να αφήσω το τηλέφωνο επικοινωνίας του ιδιοκτήτη, ώστε να μπορούμε να τον ρωτήσουμε:

Τι ακριβώς εννοείτε οταν λέτε «νεόδμητη»;

* Σε άρθρο για το SpaceX διαβάζω:

Το πρωτότυπο του πυραύλου-φορέα Starship της SpaceX, του Έλον Μασκ, πραγματοποίησε την Τετάρτη στα νότια του Τέξας, την πρώτη επιτυχή προσεδάφιση του, στη διάρκεια της τελευταίας δοκιμαστικής πτήσης του οχήματος εκτόξευσης επόμενης γενιάς.

Της επιτυχούς αυτής προσπάθειας, προηγήθηκαν τέσσερις ανεπιτυχείς προσπάθειες προσεδάφισης, που εξελίχθηκαν σε εκρήξεις. Μια μικρή πυρκαγιά γλείφτηκε γύρω από τη βάση του οχήματος κατά την αφή, αλλά σύντομα σβήστηκε.

Η τελευταία πρόταση με παραξενεύει, με τον περίεργο τύπο «γλείφτηκε» και την αφή -ποια αφή;

Το πρωτότυπο βρήκα ότι λέει:

A small fire licked around the base of the vehicle on touchdown but was soon extinguished.

Άρα, κατά την προσεδάφιση άναψε μια μικρή φωτιά στη βάση του οχήματος, που γρήγορα σβήστηκε.

* Και κλείνω με ένα συνηθισμένο ορθογραφικό λαθάκι, που όμως δεν θα έπρεπε να εμφανίζεται στη δημόσια τηλεόραση.

Μπορεί να δημιουργεί δική του πλατφόρμα ο Τραμπ, αλλά στο Διαδίκτυο παρακαλώ, κύριοι της ΕΡΤ. Όχι στο ΔιαδΥκτιο!

* Καλό σαββατοκύριακο, με ή χωρίς πατέντες!