Οτιδήποτε έχετε πει στο παρελθόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον σας

Στις αστυνομικές ταινίες που βλέπουμε, τις αγγλοσαξονικές, τη στιγμή που συλλαμβάνεται κάποιος, ο αστυνομικός συχνά απαγγέλλει ένα στερεότυπο κείμενο, όπως: You have the right to remain silent. You do not have to make any statement. Anything you say will be recorded and may be given in evidence in court.

Mπορείτε να σιωπήσετε, αλλά οτιδήποτε πείτε από εδώ και μπρος θα καταγραφεί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο δικαστήριο. Συχνά, το βλέπουμε διατυπωμένο: Οτιδήποτε πείτε, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον σας.

Τώρα με το Διαδίκτυο και με το Γκουγκλ, το μοτίβο έχει αλλάξει: οτιδήποτε έχετε πει στο παρελθόν ή μάλλον οτιδήποτε έχετε διατυπώσει γραπτώς σε κάποια γωνία του κυβερνοχώρου, μπορεί να ανασυρθεί τρία, πέντε ή είκοσι χρόνια μετά, να παρουσιαστεί ξεκομμένο από τα συμφραζόμενά του και να χρησιμοποιηθεί εναντίον σας.

Πολύ χαρακτηριστικό ήταν ένα περιστατικό που συνέβη την περασμένη βδομάδα. Το συζητήσαμε ήδη στα σχόλια του σαββατιάτικου άρθρου μας, αλλά θεώρησα ότι αξίζει να το συζητήσουμε σε ειδικό άρθρο.

Η Θράκα είναι εκδοτικός οίκος που εδρεύει στη Λάρισα, είναι όμως κάτι πολύ περισσότερο: είναι ένα πλούσιο διαδικτυακό περιοδικό, καθώς και ένας δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος, με τη μορφή αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, με πολλά πρωτότυπα προγράμματα για την προώθηση της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό και ιδίως στα Βαλκάνια. Για παράδειγμα, στο πρόγραμμα «Καταφύγιο του Οδυσσέα» χρηματοδοτείται η διαμονή λογοτεχνών ή μεταφραστών στο εξωτερικό. Επίσης, διοργανώνουν πανθεσσαλικό φεστιβάλ ποίησης ενώ επίσης έχουν θεσπίσει το Βραβείο Θράκα, που απονέμεται σε ποιητές που δεν έχουν εκδώσει βιβλίο -μια ιδέα αν μη τι άλλο πρωτότυπη.

Στην ιστοσελίδα της Θράκας μπορείτε να πάρετε μιαν ιδέα για τις πολυσχιδείς δραστηριότητές της. Όπως βλέπετε, πολλές από τις μόνιμες στήλες του ηλεπεριοδικού έχουν παιγνιώδεις τίτλους σχετικούς με τα κάρβουνα και τη φωτιά: Πυροβασίες, Σήματα καπνού, Σε αναμμένα κάρβουνα, Καρβουνόσκονη, Προσάναμμα, Στήλες άνθρακα κτλ.

Εγώ τη Θράκα την ήξερα, αλλά οι περισσότεροι στην Αθήνα την αγνοούν -εκτός βέβαια από όσους ασχολούνται ενεργά με τα λογοτεχνικά μας πράγματα.

Ωστόσο, πριν από μερικές μέρες η Θράκα είχε την τύχη ή την ατυχία να συζητηθεί ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε δυο μεγάλες εφημερίδες.

Όλα ξεκίνησαν όταν το λογοτεχνικό περιοδικό Athens Review of Books δημοσίευσε, στη σελίδα του στο Φέισμπουκ και στον ιστότοπό του, ένα λιβελογράφημα εναντίον του υφυπουργού Πολιτισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη με τον τίτλο Ο προπετής Γιατρομανωλάκης και η επαιτειακή λίστα του. Το «επαιτειακός» είναι φυσικά λογοπαίγνιο και το βρίσκω έξυπνο, αλλωστε το έχω χρησιμοποιήσει κι εγώ σε κάποιο παμπάλαιο άρθρο του ιστολογίου. Το υπόλοιπο του λιβέλου κατά τη γνώμη μου στάζει εμπάθεια -γι’ αυτό άλλωστε το χαρακτηρίζω «λίβελο» το κείμενο, χωρίς κατ΄ανάγκη να περιέχει συκοφαντίες. Δείγμα γραφής:

Ανάμεσα στα asset του Σταύρου [Θεοδωράκη] ήταν και ο καμαρωτός διάνος ονόματι Νικόλας Γιατρομανωλάκης. Απ’ όπου κι αν περιέφερε την περσόνα του στον δημόσιο βίο δεν έμεινε τίποτε, αλλά ο εν λόγω επηρμένος αεροκόπος, θορυβώντας, περιαυτολογώντας και πουλώντας τον μπαγιάτικο για φρέσκο αέρα φαίνεται πως πέρασε υπέροχα. Μέχρι που δόθηκε η ευκαιρία στο εν λόγω κελεπούρι να παριστάνει και τον υφυπουργό «Σύγχρονου Πολιτισμού» (sic). Πρόκειται για μια φούσκα που όσο πιο γρήγορα σκάσει τόσο το καλύτερο για τον σύγχρονο πολιτισμό. Διότι έχουμε να κάνουμε με έναν αδιανόητα αναιδέστατο καιροσκόπο, που περιφρονεί τους κοινά αποδεκτούς δημοκρατικούς κανόνες. Όσο πιο γρήγορα τον απομακρύνει ο Πρωθυπουργός από την δημοκρατική Κυβέρνησή του τόσο το καλύτερο.

Δεν ξέρω για ποιο λόγο ο Μανώλης Βασιλάκης, ο εκδότης της ARB, στάζει τόση εμπάθεια κατά του κ. Γιατρομανωλάκη και δεν με ενδιαφέρει και πολύ. Υποτίθεται ότι η επίθεση εναντίον του έγινε διότι η ARB διαφωνεί με τις επιχορηγήσεις  που ο υφυπουργός μοίρασε σε μια σειρά από σωματεία και συλλόγους στον τομέα του βιβλίου -αλλά τέτοιοι χαρακτηρισμοί δύσκολα εξηγούνται από τη λίστα επιχορηγήσεων και μόνο:

Ποιος όμως είναι ο λόγος που η Athens Review of Books ασχολείται με την παρασιτική πολιτική παρουσία της εν λόγω ασημαντότητας; Εξηγούμαστε: Μελετήσαμε την πρόσφατα δημοσιευμένη, σοβιετικού τύπου, επαιτειακή λίστα του ΥΠΠΟ με την οποία κοινολογείται η διασπάθιση 1,5 εκατομμυρίου ευρώ για ποικίλες «δράσεις» υπέρ του «Σύγχρονου Πολιτισμού», τον οποίο …υφυπουργεύει ο Γιατρομανωλάκης.

Το κακό είναι ότι, για να χτυπήσει τον υφυπουργό και τις επιχορηγήσεις του, η ARB θέλησε να αποδείξει χαριστικές τις επιχορηγήσεις οπότε επιτέθηκε στους αποδέκτες:

Από το ποσό αυτό μισό περίπου εκατομμύριο είναι δήθεν υπέρ των… «Γραμμάτων και του Βιβλίου» και διατέθηκε σε «φορείς» επιτήδειων τυχάρπαστων ή/και ανύπαρκτων. Ένα παράδειγμα επιβραβευθέντων με δικά τους λόγια: «Ονομάσαμε το περιοδικό “Θράκα”, γιατί πάνω στα κάρβουνα ψήνονται οι μεζέδες. Στα τσίπουρα αυτά η μεταξύ μας τριβή απέδωσε πολύ καλές ιδέες». Η αναξιοπρέπεια του «Σύγχρονου Πολιτισμού» του ΥΠΠΟ πλήρωσε για… μεζέδες και τσίπουρα 7.000 ευρώ, καυτά, κυριολεκτικά στη θράκα τής καθ’ ημάς Proletkult. Αν είναι σωστές οι πληροφορίες μας, χρηματοδοτήθηκαν ακόμη και… «διανοούμενοι» που ζητούσαν «λευτεριά στον Κουφοντίνα» (…).

Να σημειωθεί ότι αυτό που διαβάζετε είναι το διορθωμένο κείμενο -στην αρχική μορφή του γινόταν λόγος για 18.000 ευρώ, ποσό εντελώς αναληθές.

Όπως βλέπετε, για να τεκμηριώσει ο κ. Βασιλάκης τον ισχυρισμό ότι η επιχορήγηση διατέθηκε σε «φορείς επιτήδειων τυχάρπαστων ή/και ανύπαρκτων» παραθέτει ένα «ένοχο» απόσπασμα από δηλώσεις των συντελεστών της Θράκας και από αυτό βγάζει το συμπέρασμα ότι η επιχορήγηση του ΥΠΠΟ διατέθηκε σε «μεζέδες και τσίπουρα».

(Παρένθεση: Αναρωτιέμαι αν ο χαρακτηρισμός «φορείς επιτήδειων τυχάρπαστων ή/και ανύπαρκτων» είναι συκοφαντικός ή όχι. Υποθέτω όμως ότι ο κ. Βασιλάκης, που έχει τελεσίδικα καταδικαστεί για συκοφαντική δυσφήμηση (αν και λέγεται ότι εκκρεμεί προσφυγή του στο ΕΔΔΑ), θα είναι πια προσεκτικός, οπότε μάλλον δεν είναι).

Ισχύει όμως κάτι τέτοιο; Διατέθηκε σε τσίπουρα η επιχορήγηση; Και πώς προέκυψε η δήλωση με τα τσίπουρα;

Στην πραγματικότητα, πριν από 5 και βάλε χρόνια, τον Μάρτιο του 2016, δυο από τους συντελεστές της Θράκας, ο Θάνος Γώγος και ο Αντώνης Ψάλτης, έδωσαν συνέντευξη στον ιστότοπο popaganda, όπου, αναφερόμενοι στην αρχή της γνωριμίας τους και στις πρώτες συζητήσεις, είπαν: “Γίναμε αστική μη κερδοσκοπική εταρία και ονομάσαμε το περιοδικό Θράκα, γιατί πάνω στα κάρβουνα ψήνονται οι μεζέδες. Στα τσίπουρα αυτά η μεταξύ μας τριβή απέδωσε πολύ καλές ιδέες”. Αυτά, το 2016, πέντε χρόνια πριν από την επίμαχη επιχορήγηση και εντελώς άσχετα με αυτήν. Όμως, έπρεπε, με κάποιον τρόπο, να βρεθεί ένα κραυγαλέο παράδειγμα «ανάξιου» επιχορηγούμενου φορέα, και η Θράκα, με το παιγνιώδες όνομά της, ήταν ο εύκολος στόχος. Έψαξαν λοιπόν στο Γκουγκλ, βρήκαν και την παλιά εκείνη παιγνιώδη δήλωση και έδεσε το γλυκό!

Το χειρότερο είναι ότι η επίθεση δεν σταμάτησε εδώ. Μετά τον κ. Βασιλάκη και την ARB σειρά πήρε ο Τάκης Θεοδωρόπουλος στην Καθημερινή. Η επιφυλλίδα του ξεκινάει ως εξής:

«Ονομάσαμε το περιοδικό “Θράκα» γιατί πάνω στα κάρβουνα ψήνονται οι μεζέδες. Στα τσίπουρα αυτά η μεταξύ μας τριβή απέδωσε πολύ καλές ιδέες». Είναι ο εμπνευσμένος τρόπος με τον οποίον αυτοσυστήνεται η ομάδα που εκδίδει το περιοδικό «Θράκα». Δεν έχω αντίρρηση ότι οι μεζέδες και τα τσίπουρα έχουν συμβάλει τα μάλα στη βαριά βιομηχανία του τόπου, τον πολιτισμό εννοώ. Ελπίζω μόνον η παρέα να έχει χορτάσει από έμπνευση και να μην ξοδέψει σε τσίπουρα και μεζέδες τις 7.000 ευρώ που της χορήγησε γενναιόδωρα το υπουργείο Πολιτισμού. Πόσους μεζέδες να φας, πόσα τσίπουρα να πιεις και πόση τριβή να αντέξεις;

Και πάλι, δίνεται η εντύπωση ότι η μόνη δραστηριότητα της Θράκας είναι να πίνουν τσίπουρα και να καταβροχθίζουν μεζέδες -και επιχορηγήσεις.

Και το κακό τρίτωσε όταν σε άρθρο του στα Νέα (είναι κλειδωμένο για τους μη συνδρομητές) ο Γ. Παπαχρήστος έγραψε μεταξύ άλλων:
….φαίνεται από τον σχετικό κατάλογο ότι επιχορηγήθηκε με το ποσό των 7.000 ευρώ και περιοδικό φέρον τον ευφάνταστο και εντελώς hot τίτλο «Θράκα». Το μότο των ιδιοκτητών του είναι το ακόλουθο:
«Ονομάσαμε το περιοδικό “Θράκα” γιατί πάνω στα κάρβουνα ψήνονται οι μεζέδες. Στα τσίπουρα αυτά η μεταξύ μας τριβή απέδωσε πολύ καλές ιδέες». Είναι ο εμπνευσμένος τρόπος με τον οποίο αυτοσυστήνεται η ομάδα που εκδίδει το περιοδικό «Θράκα».

Και πάλι δηλαδή τα τσίπουρα και οι μεζέδες στο πρώτο πλάνο. Επειδή όμως είχαν ήδη αρχισει οι αντιδράσεις ανθρώπων του βιβλίου, που ήταν ομόφωνα καταδικαστικές εναντίον της ARB, ο Παπαχρήστος τουλάχιστον στη συνέχεια του άρθρου του αναγνωρίζει ότι το περιοδικό έχει αξιόλογες δραστηριότητες:
Είναι πολλά λεφτά τα 7 χιλιάρικα; Υποθέτω πως όχι, αν σκεφτεί κανείς ότι οι της «Θράκας» οργανώνουν μέχρι και Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης με βραβευμένους ποιητές, εικαστικούς, performers και ποιοτικούς και δημοφιλείς μουσικούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό…Ομως, επειδή οι εντυπώσεις συνήθως είναι αυτές που κυριαρχούν, ας ρίξει ο Πρωθυπουργός μια ματιά στον σχετικό κατάλογο των επιχορηγήσεων – δεν είναι κακό..

Όπως είπα, η άδικη επίθεση στη Θράκα ξεσήκωσε κατακραυγή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολλοί άνθρωποι με ευδόκιμη θητεία στα λογοτεχνικά μας πράγματα καταδίκασαν την ανοίκεια συμπεριφορά των Βασιλάκη και Θεοδωρόπουλου. Το περιοδικό έστειλε εξώδικο στον κ. Βασιλάκη ενώ επίσης απάντησε αναλυτικά στις συκοφαντικές επιθέσεις (αξίζει να διαβάσετε στο τέλος της σελίδας τις απαντήσεις του κ. Βασιλάκη στο εξώδικο, για να δείτε το ήθος του ανδρός).

Εγώ έγραψα, κάπως κρυπτικά, στο Φέισμπουκ:

Εμπειρικός κανόνας:
Αν κάποιον τον χτυπάνε και ο Μ. Βασιλάκης της Athens Review of Books και ο Τάκης Θεοδωρόπουλος της Καθημερινής, υπάρχουν πολύ μεγάλες πιθανότητες να έχει κάνει κάτι καλό.

Τελικά, μερικές μέρες μετά στην Καθημερινή ο Πάσχος Μανδραβέλης, σε μια επιφυλλίδα επικριτική προς την ιδέα των επιχορηγήσεων γενικά, αναγνωρίζει ότι «Το παράδειγμα πάντως του περιοδικού «Θράκα» δεν ανήκει στη χορεία των «επιτήδειων τυχάρπαστων ή/και ανύπαρκτων», που επιδοτήθηκαν όπως γράφει ο Μανώλης Βασιλάκης στο πύρινο άρθρο του«, ενώ στη συνέχεια  ο Ν. Γιατρομανωλάκης απάντησε στην Καθημερινή.

Ο Π. Μανδραβέλης τιτλοφορεί το άρθρο του «Η Λίστα Γιατρομανωλάκη», τίτλος που φέρνει στο μυαλό τη «Λίστα Πέτσα» με την οποία χρηματοδοτήθηκαν ΜΜΕ, έντυπα και ιστότοποι για τη συμβολή τους στην ενημέρωση σε θέματα της πανδημίας. Αν δείτε τους επιχορηγούμενους από τη «Λίστα Πέτσα» στην τρίτη (αλφαβητικά ή περίπου) θέση του καταλόγου θα βρείτε την Athens Review of Books, που επιχορηγήθηκε με το (μικρό) ποσόν των 5000 ευρώ. Προφανώς, την απέχθεια για τις κρατικές επιχορηγήσεις την ανέπτυξαν αργότερα οι άνθρωποι της ΑRB, εκτός αν επέστρεψαν την επιχορήγηση και μου διαφεύγει. Ή ίσως να είναι από θέση αρχής κόντρα στις επιδοτήσεις, αλλά για τους άλλους.

Αλλά ας επιστρέψουμε στο επίμαχο απόσπασμα, στα τσίπουρα και τους μεζέδες. Στη συζήτηση που κάναμε στο Φέισμπουκ, ένας φίλος, που δίνω σημασία στη γνώμη του, και που είναι αρκετά νεότερος από μένα, ενώ συμφώνησε ότι η τακτική των Βασιλάκη-Θεοδωρόπουλου ήταν ανέντιμη και κατάπτυστη, χαρακτήρισε ωστόσο «ατυχή» και «επικοινωνιακό αυτογκόλ» την αναφορά των συντελεστών της Θράκας στα τσίπουρα και τους μεζέδες.

Είναι έτσι; Πρέπει κανείς, ακόμα και στις αρχές μιας προσπάθειας, να αυτολογοκρίνεται και να σκέφτεται πως αυτό που θα πει μπορεί, σε πέντε ή σε δέκα ή σε είκοσι χρόνια, να χρησιμοποιηθεί εναντίον του; Πρέπει να επιλέγει την ασφαλή λύση της ξύλινης γλώσσας και των αναμενόμενων απαντήσεων;

Θα ήθελα τις απόψεις σας.

Βέβαια, το περιστατικό της Θράκας και η τελική του έκβαση έδειξαν ότι, όταν υπάρχει στέρεο έργο και ουσιαστική προσφορά, η προσπάθεια να απομονωθεί μια παιγνιώδης ή ακόμα και άστοχη παλιά τοποθέτηση θα αποτύχει. Και όχι μόνο θα αποτύχει, αλλά και όσοι μετέρχονται τέτοιες μεθόδους, θα χαρακτηριστούν ανάλογα. Όχι στενόμυαλοι ηθικολόγοι, διότι η ιερή οργή τους για τα τσίπουρα και τους μεζέδες δεν φαίνεται να είναι ειλικρινής -αλλά ανέντιμοι, ανειλικρινείς.

Τέτοιους ανέντιμους συζητητές έχω υποστεί κι εγώ κατά καιρούς. Επειδή, ας πούμε, έχω γράψει δυο βιβλία για το μπριτζ (και δεν το κρύβω, ούτε το μετανιώνω, ούτε το θεωρώ νεανική απερισκεψία), κατά καιρούς σε διάφορες αντιπαραθέσεις που έχω έχει βρεθεί κάποιος να γράψει: Τι να μας πει κι αυτός για τη γλώσσα, που γράφει για το μπριτζ! Μιαν άλλη φορά, είχα πολιτική αντιπαράθεση σε ένα άλλο ιστολόγιο, επί μέρες. Κατά σύμπτωση, ενώ συνεχιζόταν η αντιπαράθεση, δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιό μας το άρθρο για τον πουτσόγιαννο, το οποίο βέβαια είναι μια σοβαρή μελέτη για το περίεργο αυτό θαλασσινό, αλλά έδωσε την αφορμή στον συνομιλητή μου να ηθικολογήσει, ότι αφού ασχολούμαι με τον πουτσόγιαννο δεν είμαι άξιος να συζητάω θέματα υψηλής πολιτικής! Δεν πειράζει, ο καθένας χαρακτηρίζεται.

Τέλος, αναρωτιέμαι και κάτι άλλο: ο κ. Θεοδωρόπουλος θεώρησε ότι αυτό που αξίζει να επισημανθεί από όλη τη δραστηριότητα της Θράκας είναι η παιγνιώδης δήλωση για τους μεζέδες και τα τσίπουρα. Αναρωτιέμαι λοιπόν αν θα του άρεσε, με τον ίδιο τρόπο, να θεωρούσαμε πως το μόνο που αξίζει να επισημανθεί για τον ίδιο είναι ότι μπέρδεψε σε επιφυλλίδα του τον Αλαίν Μπαντιού με τον Πιέρ Μπουρντιέ και να πούμε: Μη δίνετε σημασία στον κ. Τάκη, αυτός μπερδεύει τον Μπαντιού με τον Μπουρντιέ.

Δεν νομίζω ότι θα του άρεσε.

 

Advertisement