Το τελευταίο μίλι να μην είναι πράσινο

Πριν από εννιά σχεδόν μήνες, στις 9 Φεβρουαρίου 2021, ο πρωθυπουργός μας, με τη χαρακτηριστική ανεμελιά που τον διακρίνει, υποστήριξε ότι «διανύουμε το τελευταίο μίλι προς την ελευθερία». Ως τότε, η πανδημία είχε στοιχίσει 6050 νεκρούς στη χώρα μας -εννιά σχεδόν μήνες μετά, το κοντέρ του Χάρου έγραψε άλλους 10.000 συμπατριώτες μας, ένα μοτίβο αρκετά όμοιο με άλλες βαλκανικές χώρες αλλά εντελώς διαφορετικό από τα όσα ισχύουν στη Δυτική Ευρώπη, όπου ο αριθμός των απωλειών ανά εκατομμύριο έχει μειωθεί αισθητά και σε μόνιμη όπως φαίνεται βάση.

Φαίνεται λοιπόν πως το τελευταίο μίλι δεν ήταν ούτε τόσο σύντομο ούτε τόσο ανώδυνο, πράγμα που φυσικά δεν παρέλειψε να επισημάνει η αντιπολίτευση, ενω ο καθηγητής Δημ. Σαρηγιάννης παρομοίασε την κούρσα που έχουμε μπροστά μας με μαραθώνιο.

Με αφορμή όμως την έκφραση για το τελευταίο μίλι, θα ήθελα σήμερα να λεξιλογήσω γι’ αυτή τη λέξη -και γι’ αυτή την έκφραση.

Το μίλι το ξέρουμε οι περισσότεροι σαν μονάδα μέτρησης μήκους των αγγλοσαξόνων, κατάλοιπο της εποχής πριν από το μετρικό σύστημα. Ξέρουμε ότι ισοδυναμεί με 1609 μέτρα, οπότε για να κάνουμε τα μίλια χιλιόμετρα πολλαπλασιάζουμε επί 1,6 αν δεν θέλουμε απόλυτη ακρίβεια (το ένα, το μισό και ένα δέκατο, που μου έλεγε παλιά ο παππούς μου). Ξέρουμε ακόμα πως υπάρχει και το ναυτικό μίλι, που είναι μεγαλύτερο, κάπου 1852 μέτρα -το γράφω χωρίς να κοιτάξω.

Πριν από το μετρικό σύστημα, μονάδες μέτρησης με το όνομα «μίλι» υπήρχαν σε πολύ περισσότερες χώρες -άλλωστε, η ιστορία της μονάδας είναι μακραίωνη, αφού ξεκινάει από τους Ρωμαίους.

Από τους Ρωμαίους, και ειδικότερα από τις ρωμαϊκες λεγεώνες. Το ρωμαϊκό μίλι ονομάστηκε έτσι επειδή αντιστοιχούσε σε χίλια βήματα, για την ακρίβεια σε χίλια διπλά βήματα -συμπληρωνόταν όταν το αριστερό πόδι του λεγεωνάριου πατούσε για χιλιοστή φορά το έδαφος. Από εκεί η φράση mille / milia passuum, κατά λέξη «μια χιλιάδα βημάτων», τα χίλια βήματα δηλαδή, το οποίο mille / milia πέρασε στη συνέχεια σε άλλες γλώσσες.

Φυσικά, όσο συντονισμένοι και άριστα εκπαιδευμένοι κι αν ήταν οι λεγεωνάριοι, δεν βάδιζαν με την ίδια ταχύτητα πάντοτε -η μονάδα λοιπόν τυποποιήθηκε όταν ο Αγρίππας τυποποίησε το ρωμαϊκό πόδι. Κάθε βήμα αντιστοιχούσε σε 5 πόδια οπότε το ρωμαϊκό μίλι είχε αντιστοιχία τα 5000 πόδια (δηλαδή τα 1480 σημερινα μέτρα περίπου, αφού το ρωμαϊκό πόδι ήταν κάτι λιγοτερο από 30 πόντους).

Η μονάδα πέρασε στα ελληνικά μέρη ως μίλιον, και εκεί αντιστοιχήθηκε με 8 στάδια, και αφού κάθε στάδιο είχε 600 ελληνικά πόδια το μίλιον είχε 4800 ελληνικά πόδια. Θα θυμόμαστε ίσως από το Ευαγγέλιο την παραγγελία του Ιησού «Καὶ ὅστις σε ἀγγαρεύσει μίλιον ἕν, ὕπαγε μετ᾽ αὐτοῦ δύο». Από εκεί πρέπει να προέρχεται η αγγλική έκφραση to go the extra mile, που σύμφωνα με τα μανατζαρέικα βιβλία αυτοβελτίωσης αποτελεί μεγάλο προτέρημα του πειθήνιου εργαζόμενου.

Στη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη υπήρχε το Μίλιον, ένα τετράπυλο θολωτό οίκημα, με βάση το οποίο μετριούνταν οι αποστάσεις των διαφόρων πόλεων της αυτοκρατορίας από την Πόλη. Το αντίστοιχο στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν το φόρουμ της Ρώμης. Και η αγγλική λέξη milestone, που τώρα τη χρησιμοποιούμε με μεταφορική σημασία για τα διάφορα ορόσημα ενός έργου, ενός παραδοτέου, μιας μελέτης, αρχικά σήμαινε, απλούστατα και κυριολεκτικά, τις πέτρινες κατασκευές πάνω στους δρόμους, συχνά σε μορφή οβελίσκου, που δήλωναν την απόσταση, σε μίλια, από την πρωτεύουσα -όπως στην εικόνα που συνοδεύει το άρθρο μας. (Πράγμα που μου θυμίζει ότι δεν έχουμε αντίστοιχο του «χιλιομετρική απόσταση» για το μίλι).

Μέσα στους αιώνες μονάδες με την ονομασια μίλι (mile κτλ.) εμφανίστηκαν σε διάφορες χώρες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρκετές δεκάδες τέτοιες μονάδες που διαφέρουν πολύ η μία από την άλλη. Το νορβηγικό μίλι, βλέπω στη Βικιπαίδεια, αντιστοιχεί σε 11200 μέτρα.

Στην εφοδιαστική υπάρχει ο όρος last mile, που σημαίνει το τελευταίο σκέλος της παράδοσης ενός εμπορεύματος, στον τελικό πελάτη. Προηγήθηκε o αντίστοιχος όρος στις τηλεπικοινωνίες, όπου last mile είναι και πάλι το τελευταίο σκέλος, από το δίκτυο ως το σπίτι του τελικού πελάτη -φυσικά η απόσταση δεν είναι ένα μίλι αλλά συνήθως πολύ μικρότερη, ωστόσο ακριβώς το τελευταίο μίλι, επειδή μπορεί να αφορά έναν μόνο πελάτη μπορεί να είναι πιο δαπανηρό ή τεχνικά περίπλοκο.

Ο πρωθυπουργός μας χρησιμοποίησε την έκφραση «τελευταίο μίλι» για να δηλώσει την έξοδο από τη δύσκολη κατάσταση της πανδημίας, ένα μοτίβο για το οποίο τα παλιότερα χρόνια ίσως χρησιμοποιούσαμε τη μεταφορά του τούνελ, και το φως που φαίνεται στην άκρη του (όταν δεν ειναι τα φώτα της αμαξοστοιχίας που έρχεται να μας διαμελίσει).

Απ’ αυτή την άποψη, θα ήταν ενθαρρυντικό πράγματι να βρισκόμαστε στο τελευταίο μίλι -όμως τα επιδημιολογικά δεδομένα, σε συνδυασμό με την κακή εμβολιαστική κατάσταση της χώρας (που επιδεινώνεται απο την απροθυμία για τρίτη δόση) κάνουν τις σχετικές δηλώσεις να ακούγονται σαν ευσεβείς πόθοι -ή, ακόμα χειρότερα, σαν διαψευσμένοι ευσεβείς πόθοι.

Και, για όσους θυμούνται το βιβλίο του Στίβεν Κινγκ ή την ομότιτλη ταινία, καθώς θα χειροτερεύει ο καιρός και θα μπαίνουμε στον χειμώνα, θα ελπίζουμε, τουλάχιστον, το τελευταίο μίλι να μην είναι πράσινο.

Advertisement