Η μέρα του 22

Σήμερα έχουμε 22 του μηνός, αλλά αν γράψουμε την ημερομηνία ολογράφως βλέπουμε ότι είναι 22/02/2022, δηλαδή εμφανίζονται τρία 22άρια. Όπως μάλιστα γράφει κάποιος, η σημερινή ημερομηνία, αν τη γράψουμε χωρίς διαχωριστικά, δηλαδή 22022022, αποτελεί παλίνδρομο, δηλαδή διαβάζεται το ίδιο από τα δεξιά προς τ’ αριστερά, ενώ αν χρησιμοποιήσουμε τη γραμματοσειρά της εικόνας αποτελεί επίσης αμφίγραμμα (αν έτσι αποδίδεται το ambigram) δηλαδή διαβάζεται το ίδιο κι αν την αναποδογυρίσουμε.

Πολλά 22άρια λοιπόν σήμερα, οπότε λογικό είναι να αφιερώσουμε το σημερινό άρθρο στον αριθμό 22, συνεχίζοντας έτσι μια παράδοση ετήσιων αριθμοάρθρων. Οι ταχτικοί θαμώνες θα θυμούνται ότι στις 12 Δεκεμβρίου του 2012 (στις 12/12/12) είχα γράψει ένα άρθρο για τη Μέρα με τα τρία δωδεκάρια, συνεχίζοντας μια παράδοση που ήδη μετρούσε τέταρτο χρόνο, αφού στις 11/11/2011 είχαμε τη μέρα με τα τρία εντεκάρια, στις 10/10/ 2010 είχαμε γράψει για τη  μέρα με τα τρία δεκάρια και στις 9/9/2009 για  την αντίστοιχη μέρα με τα τρία εννιάρια. Η ωραία αυτή παράδοση κινδύνεψε να σταματήσει το 2013, διότι μέρα με τρία 13άρια δεν υπάρχει, αφού δεν έχουμε δέκατο τρίτο μήνα, τελικά όμως σκέφτηκα ότι η 13/3/13 ήταν μια καλή προσέγγιση κι έτσι έγραψα το άρθρο για τα δεκατριάρια, και στο ίδιο πατρόν το 2014 το άρθρο για τα δεκατεσσάρια, στις 14/4/14. Στις 15/5/15 αγρόν ηγόραζα, κι έτσι το αντιστοιχο άρθρο με τα δεκαπεντάρια το έβαλα τελικά στις 15 Οκτωβρίου, αλλά το 2016 επανήλθα στην κανονικότητα κι έτσι είχαμε το άρθρο για τα δεκαεξάρια στις 16/6/16 και το άρθρο για τα δεκαεφτάρια στις 17/7/17. Το άρθρo για τα δεκαοχτάρια θα έπρεπε να δημοσιευτεί στις 18 Αυγούστου, αλλά λόγω ραστώνης δημοσιεύτηκε στις 18/9/18. Μετά είχαμε το άρθρο για τα δεκαεννιάρια στις 19/9/19, ενώ πρόπερσι το άρθρο για τα εικοσάρια στις 20/10/20 και πέρυσι το άρθρο για το 21 στις 21/2/21.

Ξεκινάμε λοιπόν με τον αριθμό 22. Δεν είναι βέβαια πρώτος, αλλά είναι ημιπρώτος, αφού είναι γινόμενο δύο πρώτων αριθμών, του 2 και του 11.

Στη Βικιπαίδεια έχει κι άλλες ιδιότητες του αριθμού 22 (ως αριθμού, εννοώ) π.χ. ότι είναι πενταγωνικός αριθμός, αλλά δεν τις βρίσκω ιδιαίτερα αξιομνημόνευτες.

Στη χημεία, πάλι, το 22 είναι ο ατομικός αριθμός του τιτανίου, Ti, ενός μετάλλου που βρίσκει ολοένα και περισσότερες μοντέρνες εφαρμογές, από οδοντόκρεμες και εμφυτεύματα έως κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, κοσμήματα και ποδήλατα.

Στο ελληνικό αριθμητικό σύστημα το 22 είναι κβ’, ενώ στο ρωμαϊκό είναι XXΙΙ. Τους αριθμούς αυτούς τους χρησιμοποιούμε πλέον κυρίως για αιώνες και για εστεμμένους αν και το να υπάρξει εικοστός δεύτερος εστεμμένος με το ίδιο όνομα δεν είναι εύκολο. Στους πάπες, αντιθέτως, το όνομα Ιωάννης έχει φτάσει το 23. O Πάπας Ιωάννης XXΙΙ ήταν Γάλλος και εξελέγη Πάπας το 1316, σε ηλικία 72 ετών, ως συμβιβαστική λύση -περίμεναν ότι θα πέθαινε γρήγορα, αλλά εκείνος πείσμωσε και έμεινε στον θρόνο 18 ολόκληρα χρόνια και έκανε πολλά και διάφορα που μας τα διηγείται εδώ ο φίλος μας ο Ρογήρος -μεταξύ άλλων, είναι ο πάπας για τον οποίο γίνεται συνεχώς λόγος στο Όνομα του Ρόδου του Ουμπέρτο Έκο.

Στο δυαδικό αριθμητικό σύστημα, ο αριθμός 22 γράφεται 10110, ενώ στο δεκαεξαδικό σύστημα… 16.

Ο αριθμός 22 κανονικά γράφεται, ολογράφως, με δίλεκτο: είκοσι δύο, αν και συχνά τον βλέπουμε και ενωμένο, εικοσιδύο, ενώ μπορεί να προφερθεί/γραφτεί και «εικοσιδυό». Κάποιος που είναι 22 χρονών, είναι εικοσιδυάχρονος.

Φυσικά, εφόσον ζούμε στον 21ο αιώνα, ο επόμενος θα είναι ο 22ος, που αρχίζει την 1/1/2101. Στοιχηματίζω ότι αρκετοί θα βιαστούν να τον γιορτάσουν από την 1/1/2100, αλλά αυτό είναι κάτι που θα το σχολιάσουμε τότε.

Όταν λέμε «το 22» μπορεί να εννοούμε και το 1922, ως μετωνυμία για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Όταν το γράψουμε ολογράφως, συνήθως προτιμούμε μονολεκτική αναγραφή και με κεφαλαίο: Το Εικοσιδύο. Φέτος συμπληρώνονται τα 100 χρόνια και θα βαλουμε κι εμείς στο ιστολόγιο κάποια σχετικά άρθρα. Θυμίζω τον πασίγνωστο στίχο του Σαββόπουλου «Ο πατέρας μου ο μπάτης ήρθε απ’ τη Σμύρνη το Εικοσιδυό».

Για τους κάπως παλιότερους, ιδίως όσους κάπνιζαν, ο αριθμός 22 φέρνει στο μυαλό την ιστορική μάρκα τσιγάρων 22 Αντινικότ, της καπνοβιομηχανίας Γεωργιάδη, η οποία ιδρύθηκε το 1938 και έκλεισε το 2013, αφού άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα με το γύρισμα του αιώνα. Δεν τα κάπνιζα κι έτσι δεν θυμάμαι τι γεύση είχαν, αν και στατιστικά αποκλείεται να μην έχω καπνίσει ένα-δυο σε τράκα ή κέρασμα.

Γιατί ονομάστηκαν 22; Η θεωρία που είχα ακούσει τότε που ήμουν νέος και κάπνιζα είναι ότι παλιότερα το πακέτο (κάθε μάρκας) είχε 22 τσιγάρα, εξού και η ονομασία. Κάποια στιγμή όμως, τα 2 αφαιρέθηκαν (με διατήρηση της τιμής πώλησης) ως είδος έκτακτου φόρου «από τη Φρειδερίκη» ή «υπέρ αεροπορίας» ή για κάποιον άλλο λόγο. Ομολογώ ότι δεν έχω ελέγξει τη βασιμότητα της θεωρίας αυτής κι έτσι την αντιμετωπίζω με δυσπιστία. Αν διαβάζει κανείς παλιότερος, ας μας πει: είχαν ποτέ τα πακέτα 22 τσιγάρα;

Μια ακόμα βαριά χρήση του αριθμού 22 στη ζωή μας είναι στο ποδόσφαιρο, αφού κάθε ομάδα έχει (κανονικά) 11 παίκτες κι έτσι στο γήπεδο διεκδικούν τη μπάλα 22 παίχτες, τουλάχιστον αν δεν έχει αποβληθεί κανείς. Ένα αντιποδοσφαιρικό ποίημα του Ασημάκη Πανσέληνου, που το έχουμε παρουσιάσει παλιότερα στο ιστολόγιο, ξεκινάει με τον στίχο: Εικοσιδυό λεβέντες και μια μπάλα…

Επίσης, υπάρχουν εικοσιδυάρια πιστόλια, δηλαδή με διαμέτρημα 22 εκατοστά της ίντσας.

Μια χρήση του 22 που έχει πια διεθνοποιηθεί αν και ξεκίνησε από τα αγγλικά είναι το παράδοξο Catch-22, από το αντιπολεμικό μυθιστόρημα Catch-22 του Τζόζεφ Χέλερ που έγινε και ταινία. Στο μυθιστόρημα, το παράδοξο εμφανίζεται πολλές φορές, η κυριότερη από τις οποίες είναι ότι ένας πιλότος μπορεί να ζητήσει να απαλλαγεί από τις πτήσεις επικαλούμενος ότι δεν είναι καλά στα μυαλά του -όμως, με το να ζητήσει απαλλαγή, δείχνει ότι είναι λογικός και έμφρων. Πιο απλά, το παράδοξο το βλέπουμε στην καθημερινή ζωή όταν σε όλες τις αγγελίες για θέσεις εργασίας ζητούν εργασιακή πείρα -αλλά πώς θα αποκτήσει κανείς πείρα; Ή, για να μπορεί ένας άστεγος να νοικιάσει σπίτι πρέπει να πιάσει δουλειά. Αλλά για να πιάσει δουλειά πρέπει να έχει μόνιμη διεύθυνση.

Συνεχίζοντας τις σκόρπιες αναφορές, 22 είναι τα γράμματα του εβραϊκού αλφαβήτου, ενώ στη γαλλική αργκό το 22 είναι σύνθημα ότι έρχεται η αστυνομία, 22, voilà les flics.

Το 22 εμφανίζεται και σε τίτλους λογοτεχνικών και άλλων έργων, με γνωστότερο το Catch-22 που ήδη αναφέραμε. Επίσης υπάρχουν πολλά (αγγλόγλωσσα) τραγούδια με τίτλο 22, κάποια από τα οποία αρκετά γνωστά, π.χ. της Taylor Swift.

Στην ελληνική ποίηση το 22 εμφανίζεται π.χ. στην τελευταία στροφή του Αλκιβιάδη του Βάρναλη:

Ανίκητε σε γη και σε πελάη
και μόνο από τα πάθη νικημένε,
στα εικοσιδυό σου πάντ’ ανθοβολάει
η νιότη σου, απολλώνειε, μυρωμένε,
γλυκέ εραστή, γλυκύτατ’ ερωμένε.

Aπό τίτλους βιβλίων, πέρα από το Catch-22, έχουμε, στα ελληνικά, το «22 πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι«, των Χρήστου Λάσκου και Ευκλείδη Τσακαλώτου. Φυσικά, θα υπάρχουν και τίτλοι βιβλίων με το 22 ως αναφορά το 1922. Αν υπάρχει το 22 και σε τίτλο λογοτεχνικού έργου περιμένω να μου το πείτε στα σχόλιά σας.

Υπάρχει και μουσικό συγκρότημα (πώς δείχνω τα χρόνια μου…) που λέγεται Σίγμα Εικοσιδύο. Κλείνουμε ακούγοντάς τους.

Προσθήκη:

Όπως επισήμανε φίλος στο Τουίτερ, θα ήταν ασυγχώρητη παράλειψη να λείπει από το άρθρο ένα ακόμα τραγούδι, τα Καντήλια (ή «Μ’ ένα εικοσιδύο μπλε») του Σταμάτη Κραουνάκη και της Λίνας Νικολακοπούλου:

Advertisement