Στην Καρκασόν

Σε ένα τραγούδι του, ο αγαπημένος μου Ζορζ Μπρασένς υμνεί την Καρκασόν, την πανέμορφη πόλη της νότιας Γαλλίας, παρουσιάζοντάς την μάλιστα σαν έναν ανέφικτο ιδανικό προορισμό:

Τα λόγια, με πρόχειρη δική μου μετάφραση, που δεν προσπάθησα να την κάνω τραγουδιστή.

George Brassens – Carcassonne

«Je me fais vieux, j’ai soixante ans,                      Γερνάω, έγινα εξήντα χρονών
J’ai travaillé toute ma vie                                      δούλεψα όλη τη ζωή μου
Sans avoir, durant tout ce temps,                         Δεν μπόρεσα τόσο καιρό
Pu satisfaire mon envie.                                       να ικανοποιήσω την επιθυμία μου.

Je vois bien qu’il n’est ici-bas                                Το ξέρω πως σ’ αυτόν τον κόσμο
De bonheur complet pour personne.                    δεν υπάρχει απόλυτη ευτυχία για κανέναν
Mon vœu ne s’accomplira pas :                            Η ευχή μου δεν θα εκπληρωθεί:
Je n’ai jamais vu Carcassonne !»                         Δεν έχω δει την Καρκασόν!

«On dit qu’on y voit tous les jours,                        Λένε πως εκεί βλέπεις κάθε μέρα
Ni plus ni moins que les dimanches,                   αλλά και τις Κυριακές
Des gens s’en aller sur le cours,                          τον κόσμο να κάνει τη βόλτα του
En habits neufs, en robes blanches.                   με καινούργια ρούχα, άσπρα φορέματα

On dit qu’on y voit des châteaux                         Λένε πως έχει και πύργους
Grands comme ceux de Babylone,                     μεγάλους σαν της Βαβυλώνας
Un évêque et deux généraux !                           Έναν δεσπότη και δυο στρατηγούς!
Je ne connais pas Carcassonne !»                     Δεν εχω πάει στην Καρκασόν!

«Le vicaire a cent fois raison :                             Χίλια δίκια έχει ο εφημέριος:
C’est des imprudents que nous sommes.           Είμαστε πλάσματα επιπόλαια.
Il disait dans son oraison                                    Το έλεγε στο κήρυγμά του,
Que l’ambition perd les hommes.                       πως η φιλοδοξία θα’ ναι ο χαμός μας.

Si je pouvais trouver pourtant                            Κι όμως αν μπορούσα να βρω
Deux jours sur la fin de l’automne…                  δυο μέρες στο τέλος του φθινόπωρου
Mon Dieu ! que je mourrais content                   Θεέ μου! Θα πέθαινα ευτυχισμένος
Après avoir vu Carcassonne !»                          αφού θα είχα δει την Καρκασόν!

«Mon Dieu ! mon Dieu ! pardonnez-moi             Θεέ μου σου ζητώ συγγνώμη
Si ma prière vous offense ;                                αν σε προσβάλλει η προσευχή μου
On voit toujours plus haut que soi,                    Πάντα κοιτάμε πιο ψηλά απ’ το μπόι μας
En vieillesse comme en enfance.                      και οι γέροι, όχι μόνο τα παιδιά

Ma femme, avec mon fils Aignan,                     Η γυναίκα μου μαζί με τον γιο μου, τον Αινιάν,
A voyagé jusqu’à Narbonne ;                            ταξίδεψαν ως τη Ναρμπόν·
Mon filleul a vu Perpignan,                               ο αναδεξιμιός μου είδε το Περπινιάν,
Et je n’ai pas vu Carcassonne !»                       κι εγώ να μην έχω δει την Καρκασόν!

Ainsi chantait, près de Limoux,                        Έτσι τραγουδούσε, κοντά στο Λιμού,
Un paysan courbé par l’âge.                             ένας χωριάτης σκεβρωμένος απ’ τα χρόνια
Je lui dis : «Ami, levez-vous ;                           Του είπα: «Ελάτε, φίλε μου
Nous allons faire le voyage.»                            θα το κάνουμε το ταξίδι

Nous partîmes le lendemain ;                          Αναχωρήσαμε την άλλη μέρα
Mais (que le bon Dieu lui pardonne !)              Μα (ο Θεός να τον συγχωρέσει!)
Il mourut à moitié chemin :                               Πέθανε στα μισά του δρόμου:
Il n’a jamais vu Carcassonne !                         Δεν είδε ποτέ την Καρκασόν!

Αν κοιτάξετε στον χάρτη, το Λιμού (ή η Λιμού; ) απέχει κάπου 25 χιλιόμετρα από την Καρκασόν, οπότε γίνεται ακόμα πιο γκροτέσκο το τραγούδι. Πρέπει όμως να πούμε πως οι στίχοι δεν είναι του Μπρασένς αλλά του τραγουδοποιού Γκυστάβ Ναντό (Gustave Nadaud) που έδρασε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οπότε ίσως την εποχή εκείνη να ήταν πιο δύσκολες οι συγκοινωνίες. O Mπρασένς έχει μελοποιήσει κι αλλους στίχους του Ναντό.

Επίσης ο Ναντό ήταν από την Καρκασόν (ή τέλος πάντων από την περιοχή εκείνη) και μάλιστα ένας από τους δρόμους που οδηγεί στην ακρόπολη της Καρκασόν φέρει το όνομά του.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Μπρασένς στην Καρκασόν χρησιμοποιεί τη μουσική ενός παλιότερου τραγουδιού του, με τον σκαμπρόζικο τίτλο «Ο αφαλός των γυναικών των αστυνομικών» (Le nombril des femmes d’agent), του 1955.

Aκόμα πιο περίεργο είναι ότι τα δυο τραγούδια δεν μοιάζουν μόνο στη μουσική. Και το θέμα τους είναι πολύ παρόμοιο, όπως και η ανάπτυξή του. Και πάλι υπάρχει ένα ανέφικτο ιδανικό, δείτε τα λόγια:

Voir le nombril d’la femme d’un flic      Το να δεις τον αφαλό της γυναίκας ενός μπάτσου
n’est certainement pas un spectacle    ασφαλώς δεν είναι θέαμα που,
Qui, du point d’vue de l’esthétique       από άποψη αισθητικής
puisse vous élever au pinacle              μπορεί να σας υψώσει στην κορυφή.
Il y eut pourtant, dans l’vieux Paris,     Κι όμως υπήρχε στο παλιό Παρίσι
un honnête homme sans malice          ένας τίμιος κι άκακος άνθρωπος
Brûlant d’contempler le nombril            που φλεγόταν να δει τον αφαλό
d’la femme d’un agent de police           της γυναίκας ενός αστυνομικού

«Je me fais vieux» gémissait-il,             «Αχ, γερνάω», αναστέναζε.
«Et, durant le cours de ma vie              «Και, όλα αυτά τα χρόνια που ζω
J’ai vu bon nombre de nombrils            έχω δει κάμποσους αφαλούς
de toutes les catégories                       κάθε κατηγορίας.
Nombrils d’femmes de croque-morts,   Αφαλούς από γυναίκες νεκροθαφτών,
nombrils d’femmes de bougnats, d’femmes de jocrisses γυναίκες βλάχων, γυναίκες καραγκιόζηδων
Mais je n’ai jamais vu celui                          αλλά ποτέ δεν έχω δει αφαλό
d’la femme d’un agent de police»                 της γυναίκας αστυνομικού.

«Mon père a vu, comme je vous vois                     Ο πατέρας μου είδε, σας βεβαιώνω
des nombrils de femmes de gendarmes                αφαλούς από γυναίκες χωροφυλάκων
Mon frère a goûté plus d’une fois                           Ο αδερφός μου πάνω από μια φορά
d’ceux des femmes d’inspecteurs, les charmes     γεύτηκε γυναίκες επιθεωρητών
Mon fils vit le nombril d’la souris                              Ο γιος μου είδε τον αφαλό της γκόμενας
d’un ministre de la Justice                                        ενός υπουργού Δικαιοσύνης
Et moi, j’n’ai même pas vu                                       κι εγώ να μην έχω δει ούτε καν
l’nombril d’la femme d’un agent de police»               τον αφαλό της γυναίκας ενός αστυνομικού!

Ainsi gémissait en public                                        Έτσι αναστέναζε στα φωναχτά
cet honnête homme vénérable                                αυτός ο έντιμος αξιοσέβαστος κύριος,
Quand la légitime d’un flic                                        όταν η συμβία ενός μπάτσου,
tendant son nombril secourable                               τείνοντας τον ασφαλισμένο αφαλό της
Lui dit «Je m’en vais mettre fin                                Του λέει: «Θα βάλω τέρμα
à votre pénible supplice                                          στ’ οδυνηρό μαρτύριό σας.
Vous faire voir le nombril enfin                                 Θα σας δείξω επιτέλους τον αφαλό
d’la femme d’un agent de police»                              της γυναίκας ενός αστυνομικού.»

«Alleluia» fit le bon vieux,                                         «Αλληλούια», είπε ο γεράκος,
«De mes tourments voici la trêve                            «τελειώνουνε τα βάσανά μου
Grâces soient rendues au Bon Dieu,                        δόξα σοι ο καλός Θεός
je vais réaliser mon rêve»                                          θα εκπληρώσω τα όνειρά μου»

Il s’engagea, tout attendri                                          Και χώθηκε, όλος τρυφερότητα
sous les jupons d’sa bienfaitrice                               στα φουστάνια της ευεργέτριάς του
Braquer ses yeux, sur le nombril                               για να καρφώσει τα μάτια του στον αφαλό
d’la femme d’un agent de police                                της γυναίκας ενός αστυνομικού.

Mais, hélas, il était rompu                                          Αλίμονο όμως, όπως ήταν εξαντλημένος
par les effets de sa hantise                                         από τη μεγάλη συγκίνηση
Et comme il atteignait le but                                        κι όπως έφτανε στο τέρμα
de 50 ans de convoitise                                              μιας πενηντάχρονης λαχτάρας

La mort, la mort, la mort le prit                                    Ο χάρος ήρθε και τον πήρε
sur l’abdomen de sa complice                                    πάνω στην κοιλιά της συνένοχής του.
Il n’a jamais vu le nombril                                           Δεν είδε ποτέ τον αφαλό
d’la femme d’un agent de police                                της γυναίκας ενός αστυνομικού!

Είναι τόσες οι ομοιότητες, που εύλογα θα έλεγε κανείς ότι ο στιχουργός της Καρκασόν αντέγραψε τον στιχουργό του Αφαλού -αλλά αυτό είναι αδύνατο αφού οι στίχοι της Καρκασόν γράφτηκαν τον 19ο αιώνα. Προφανώς ο Μπρασένς έγραψε τον Αφαλό έχοντας υπόψη του την Καρκασόν.

Και βέβαια, όταν λέει για «αφαλό» μπορούμε να σκεφτούμε πως εννοεί ένα άλλο σημείο του γυναικείου σώματος, λίγο πιο κάτω.

Ομολογώ πως δεν έχω δει τα κάλλη γυναίκας αστυνομικού. Ωστόσο, στην Καρκασόν ήθελα πολλά χρόνια να πάω -και πριν από μερικές μέρες αξιώθηκα και πήγα.

Mου άρεσε πολύ, τόσο η ακρόπολη της Καρκασόν όσο και η περιοχή γενικά, ιδίως οι επισκέψεις στα φρούρια που υποτίθεται ότι είναι των Καθαρών.

Bάζω μια φωτογραφία, η ακρόπολη στο βάθος, με το ποτάμι τον Οντ μπροστά. Έτσι κι αλλιώς δεν είναι η καλύτερη που θα μπορούσα να βρω, αλλά κάτι παθαίνει σήμερα η Πόρσε και μου τις αποχρωματίζει όσες κι αν ανεβάζω.

Δεν πήγα βέβαια μόνο στην Καρκασόν, έκανα μια μεγαλύτερη βόλτα κυρίως στη νότια Γαλλία, δέκα μέρες και 3000 χιλιόμετρα. Μπήκα για πολύ λίγο και στην Ισπανία (την Καταλωνία, ακριβέστερα), ίσαμε το Πορτμπού.

Όχι μόνο η Καρκασόν, αλλά και όλες οι πόλεις απ’ όπου πέρασα ήταν όμορφες, Τουλούζη, Αλμπί, Περπινιάν, Λιμόζ, Οζέρ και άλλες -joie de vivre, που λένε οι ντόπιοι. Ήμουν και τυχερός, τόσες μέρες και οι πρώτες σταγόνες βροχής έπεσαν στη Λυών, στην επιστροφή.

Το ιστολόγιο πάντως συνέχισε κανονικά να δημοσιεύει άρθρα, σχεδόν ανεπηρέαστο από τα ταξιδιωτικά μου, ενώ στο Φέισμπουκ ανέβασα αρκετές ανταποκρίσεις από μέρη που επισκέφτηκα.

Αυτός είναι (σε προσέγγιση) ο χάρτης του ταξιδιού που έκανα. Ελπίζω σε μερικούς μήνες να ξανακάνω κάτι ανάλογο, σε άλλη όμως περιοχή. Δεν ξέρω όμως αν θα το συνδυάσω με τραγούδι.