Μεζεδάκια χαμένα στη μετάφραση

Που βέβαια τα λέω έτσι από το απίστευτο γεγονός της παραποίησης μεταφρασμένου κειμένου της δικογραφίας για τη Νοβάρτις, όταν από το ελληνικό μεταφρασμένο κείμενο της κατάθεσης ενός μάρτυρα, όπως είχε προκύψει από επίσημη μετάφραση στη Μεταφραστική Υπηρεσία του ΥΠΕΞ, εξαλείφθηκαν οι αναφορές σε πρόσωπα για τα οποία γινόταν λόγος στο αγγλικό πρωτότυπο, όπως Andreas Loverdos, G. Patoulis, Frouzis ή Maniadakis.

 

Το ιστολόγιό μας εύλογα ενδιαφέρεται για κάθε τι το μεταφραστικό, κι έτσι το απίστευτο αυτό γεγονός το σχολιάσαμε ήδη στα σχόλια του προηγούμενου μεζεδοάρθρου μας, οπότε στο σημερινό μας άρθρο δεν θα σταθούμε τόσο πολύ στο γεγονός καθαυτό, όσο στον απόηχό του.

Διότι βέβαια αυτό το τόσο βολικό «μεταφραστικό λάθος» σχολιάστηκε πολύ στα σόσιαλ, και ακούστηκαν πολλά ωραία.

Ξεχώρισα το έξυπνο μιμίδιο που βλέπετε εδώ, που φαντάζεται πώς θα απέδιδε το Google Translate την αγγλική φράση «Andreas Loverdos».

Έγραψα κι εγώ καναδυό σχόλια, ανάμεσά τους και το εξής:

Όπως το «φιλότιμο» δεν μπορεί να μεταφραστεί από τα ελληνικά σε άλλες γλώσσες, έτσι και το Andreas Loverdos από τα αγγλικά.
Γι’ αυτό και δεν εμφανίστηκε το όνομα του πρώην υπουργού στην επίσημη μετάφραση του ΥΠΕΞ -αυτή είναι η πραγματική αιτία και όλα τα άλλα που λένε, ότι τάχα παραποιήθηκε το κείμενο, είναι συκοφαντίες.

Σχολίασαν και διάφοροι πολιτικοί, ανάμεσά τους και ο (οΘντκ) υπουργός Ανάπτυξης Άδωνης Γεωργιάδης, ο οποίος όμως δεν απέφυγε ένα ορθογραφικό λαθάκι (από αυτά που ο κορέκτορας δεν τα πιάνει) σε ένα γενικά ασύντακτο τιτίβισμα:

Υπάρχει και η ασυμφωνία στην αρχη (ο τρόπος … είναι εντυπωσιακή) αλλά το μάτι πέφτει αμέσως στο «όντως».

Εκ του μη όντος, όμως, κύριε υπουργέ, παρόλο που και ο τύπος «όντως» είναι υπαρκτός.

Φαντάστηκα μάλιστα τον εξής διάλογο:

— Εκ του μη όντως…

— Με όμικρον κ. Υπουργέ

— Όντος με όμικρον θέλει

— Χμμ… αυτό θέλει ωμέγα, κ. Υπουργέ!

— Βάζω ωμέγα δε θέτε, βάζω όμικρον δε θέτε, τι θέτε επιτέλους;

Και για να κλείσουμε τη λοβερδιάδα, μια παρωνυχίδα στην τελευταία απαντηση του ΥΠΕΞ για το φιάσκο. Προσέχω το εξής απόσπασμα:

Τόσο η Μεταφραστική Υπηρεσία, όσο και ο Μεταφραστής δεν κρατούσαν αντίγραφο ούτε του κειμένου που μεταφράστηκε, ούτε της μετάφρασής του.

Χωρίς να υπάρχει λάθος, δεν μου αρέσει. Εγώ γενικά αποφεύγω να χρησιμοποιώ το «τόσο… όσο» με αρνητικές προτάσεις, προτιμώντας τις δομές με «ούτε», αν και εδώ υπάρχει και πιο πέρα «ούτε» οπότε δεν είναι τόσο απλό το θέμα.

Πάντως, εγώ θα έγραφα:

Ούτε η Μεταφραστική Υπηρεσία ούτε ο Μεταφραστής κρατούσαν αντίγραφο του κειμένου που μεταφράστηκε, ούτε της μετάφρασής του.

Και συνεχίζουμε με κάτι καλοκαιρινό, αφού μπήκαμε και στον Ιούνιο.

Σε κάποια σελίδα του Φέισμπουκ, η οικοδέσποινα καλημερίζει τους φίλους της «με αξίες που συναντάς μόνο σε λέξεις ελληνικές… αυτές που ξεχάσαμε: Μεράκι, κέφι, φιλότιμο»

Θα της έλεγα ότι ξέχασε τη μπέσα και το γλέντι. Ίσως και τη λέξη Loverdos, που και αυτή αμετάφραστη είναι.

* Και συνεχίζουμε με ένα ασήκωτο μεζεδάκι, από ένα άρθρο για μια γυναίκα που υποφέρει από γιγαντομαστία:

«Ζυγίζουν δύο πέτρες», είπε επίσης για το στήθος της και ανέφερε ότι κάνει ειδική παραγγελία σουτιέν από τη Πολωνία, τα οποία αγοράζει ανά δύο μήνες, με μόνο το ένα να κοστίζει 100 δολάρια.

Δυο πέτρες; Τι πέτρες; Κάτι δεν πάει καλά εδώ.

Προφανώς οι πέτρες είναι η αγγλική μονάδα βάρους, η stone. Και πράγματι, στα αγγλόφωνα σάιτ βρίσκουμε ότι η κοπέλα παραπονιέται ότι my breasts weigh two stone.

Η μονάδα απηχεί την εποχή που χρησιμοποιούνταν τυποποιημένες πέτρες ως μέτρα βάρους. Ισούται περίπου με 6,35 κιλά. Το περίεργο είναι ότι στον τίτλο του άρθρου δίνεται σωστά, «12 κιλά», το βάρος του στήθους της.

* Τίτλος είδησης του αστυνομικού δελτίου:

Πασίγνωστος Έλληνας τάπερ συνελλήφθη (σικ) με όπλο στο Μπουρνάζι

Ας προσπεράσουμε το διπλό λάμδα στο «συνελήφθη», είναι απλό ορθογραφικό. Αλλά ο τάπερ;

Ο τάπερ βέβαια είναι τράπερ, όπως λέγονται οι καλλιτέχνες που υπηρετούν την τραπ, παρακλάδι της ραπ. Η είδηση σχολιάστηκε με θυμηδία στα σόσιαλ, ειπώθηκαν μάλιστα και μερικά ωραία, όπως ότι «ασφαλώς θα συνελήφθη επειδή έκανε επίδειξη»!

* Διαβάζω την ανακοινωση του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών εναντίον της Γερμανίας (π.χ. από το real.gr):

«Θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε την κυριαρχία μας ενάντια στην παραβίαση του εναέριου χώρου της χώρας μας από την Ελλάδα, παρενοχλώντας τα αεροσκάφη μας στον εναέριο και διεθνή εναέριο χώρο της χώρας μας, αγνοώντας τους Συμμάχους του ΝΑΤΟ»

Όπως είναι γραμμένο ή μεταφρασμένο, οι Τουρκοι εμφανίζονται να δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται την κυριαρχία τους παρενοχλώντας τα αεροσκάφη τους και αγνοώντας τους συμμάχους του ΝΑΤΟ!

Προφανώς ήθελαν να πουν «από την Ελλάδα, που παρενοχλεί … και που αγνοεί».

* Και ένα χαρμόσυνο νέο για μια κολοσσιαία επένδυση που ετοιμάζεται στην Ελλάδα.

Θα έχει ύψος, κρατηθείτε, 1 δισεκατομμύριο εκατομμύρια ευρώ, θα χορτάσει μηδενικά το μάτι μας!

Κάποιοι θα θυμήθηκαν τις παροιμιώδεις «Πεντακόσιες εκατον τριανταπέντε χιλιάδες» του Αλαφούζου.

Πάντως, αν διαβάσετε το άρθρο θα δείτε ότι η επένδυση θα ανέλθει σε 1 δισ. ευρώ -που δεν είναι βεβαίως λίγα, αν και θα είναι «σε βάθος δεκαετίας».

Και ενώ ο Μπιλ΄Γκέιτς πράγματι είναι συνιδρυτής (και όχι μόνος ιδρυτής) της Μάικροσοφτ, ομολογώ ότι η σημασία στη λεπτομέρεια με παραξένεψε, πολύ περισσότερο που ο άλλος συνιδρυτής δεν βρίσκεται πια στη ζωή.

* Και ένα γεωγραφικό.

Φίλος στέλνει λινκ προς νεκρολογία του ηθοποιού Ρέι Λιότα, στην οποία υπάρχει και το εξής απόσπασμα από την περιγραφή ταινίας στην οποία πρωταγωνιστούσε ο εκλιπών.

Ο Ρέι Κινσέλα, αγρότης στην Αϊόουα, ακούει φωνές!

Ο φίλος μου είναι ιδιαίτερα καυστικός για την απόδοση Αϊόουα, παρόλο που βρίσκεται αρκετά κοντά στον τρόπο που προφέρουν οι Αμερικανοί το τοπωνύμιο -αν και το τονίζουν στην πρώτη συλλαβή.

Ωστόσο, συμφωνώ μαζί του ότι είναι προτιμότερη η καθιερωμένη συμβατικότερη απόδοση, που αποτελεί συγκερασμό προφορικού και γραπτού, δηλαδή Αϊόβα (ή Άιοβα).

Βέβαια, η μεταγραφή Αϊόουα έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να φανεί χρήσιμη σε διαγωνισμούς σύνθεσης φράσεων χωρίς σύμφωνα -ας πούμε Οία Ηώ, ω Αϊόουα, αεί ει.

* Και κάτι για το Ιωβηλαίο της Ελισάβετ.

Ένα ορθογραφικό σε σουπεράκι, που η ασυνήθιστη λέξη γράφτηκε με λάθος το αρχικό /i/, Ηωβηλαίο.

Βέβαια, σύμφωνα με την αρχή της διατηρήσεως των Ήτα έπρεπε να γραφτεί Ηωβιλαιο.

* Μικρά ονόματα και επώνυμα σε συνάρτηση με το φύλο, σε μια είδηση για το πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ.

Όνομα ή επίθετο; εξαρτάται από το φύλο. Διαβάζουμε:

«Όλγα, Θεοχαρόπουλος και Μαριλίζα στην πρώτη τριάδα – Ποιοί εκλέγονται στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ»

 

Φυσικά, η «Όλγα» είναι η Γεροβασίλη και η «Μαριλίζα» είναι η Ξενογιαννακοπούλου. Ο φίλος που το στέλνει αναρωτιέται:

Αλήθεια, πόσο καλά θα ακουγόταν αν έλεγε «Όλγα, Θανάσης και Μαριλίζα στην πρώτη τριάδα – Ποιοί εκλέγονται στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ»

Πάντως, συνεχίζει, μπορούμε να το δούμε και σαν ένδειξη δημοσιογραφικής συμπάθειας προς τις γυναίκες.

* Κι ένα θέμα σχετικό με την πολύκροτη (έτσι δεν λέει το κλισέ;) δίκη Τζόνι Ντεπ – Άμπερ Χερντ.

Σε σχετικό άρθρο – ανασκόπηση της υπόθεσης διαβάζουμε απόσπασμα από ένα άρθρο της Άμπερ Χερντ που καταγγέλθηκε για συκοφαντικό. Εκεί, η ηθοποιός λέει:

“είχα το σπάνιο πλεονέκτημα να δω, σε πραγματικό χρόνο, πώς τα ιδρύματα προστατεύουν τους άνδρες που κατηγορούνται για κακοποίηση”.

Ποια ιδρύματα άραγε; Το Ανιάτων; Το Χαμόγελο του Παιδιού; Το ΚΠΙΣΝ;

Βλέπετε, η αγγλική είναι φτωχή γλώσσα κι έτσι έχει την ίδια λέξη, institutions, και για θεσμούς και για ιδρύματα….

* Στο ίδιο άρθρο διαβάζουμε ότι:

Στη Μεγάλη Βρετανία ο νόμος για τη συκοφαντική δυσφήμιση είναι συνήθως πιο ευνοϊκός για τους ενάγοντες. Τόσο που υπάρχει φαινόμενο, το οποίο λέγεται ‘τουρισμός συκοφαντίας’.

Ο αγγλικός όρος είναι libel tourism, και λέγεται για τις περιπτώσεις όπου κάποιος επιλέγει να κάνει αγωγή για συκοφαντική δυσφήμιση σε μια περιοχή δικαιοδοσίας (ας πούμε στο Ηνωμένο Βασίλειο) όπου εκτιμά ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει.

Δεν θα πούμε «τουρισμός συκοφαντίας», αλλά δεν είναι εύκολο να βρεθεί οικονομική απόδοση, που να μην είναι μακρινάρι. Λέγεται και «τουρισμός συκοφαντικής δυσφήμισης». Πρόσφατα είχε συζητηθεί στη Λεξιλογία το θέμα, και από τη συζήτηση φαίνονται οι δυσκολίες της απόδοσης.

* Κι ένα μιμίδιο με… απόφευγμα του Μπρεχτ, που με έκανε να γελάσω.

Τι περιμένεις, καημένε Θανάση;

* Επί του πιεστηρίου, προσθέτω ένα πρωθυπουργικό μαργαριτάρι.

Στο βίντεο, στο 0.48 περίπου, θα τον δείτε να λέει για «λίγους κρανιοφόρους».

Κρανοφόροι, πολυχρονεμένε μας. Μη λες για κρανία καλύτερα.

* Και θα κλείσουμε με ένα ακόμα μπέρδεμα ανάμεσα σε ομόηχα.

Σε άρθρο της Καθημερινής για τη νέα μάστιγα του καλοκαιριού, εννοώ τη μοβ μέδουσα, διαβάζουμε τι πρέπει να κάνουμε αν μας τσιμπήσει:

«Με θαλασσινό νερό καθαρίζουμε τα υπολείμματα από τα πλοκάμια της μέδουσας που μπορεί να έχουν μείνει στο ανθρώπινο σώμα. Τοποθετούμε πάγο πάνω στο σημείο και στη συνέχεια ένα διάλειμμα μαγειρικής σόδας με θαλασσινό νερό, σε αναλογία 1:1. Σε περιοχές που έχουν εμφανιστεί μοβ μέδουσες καλό είναι να πηγαίνουμε προετοιμασμένοι στην παραλία»

Αν πάτε στη θάλασσα το σαββατοκύριακο, σας εύχομαι τα μόνα διαλύματα που θα χρησιμοποιήσετε να είναι τα αναψυκτικά που θα πίνετε στα διαλείμματα από τις βουτιές!