Με λένε Νίκο

Θα μου πείτε ότι λέω αυτονόητες αλήθειες, που κανείς δεν τις αμφισβητεί, λαπαλισάδες που τις έχει πει κι ο Γιώργος Κεντρωτής (αν έχετε άγνωστη λέξη, δείτε εδώ).

Ή ίσως σκεφτείτε ότι, σαν ξενιτεμένος, κάνω κι εγώ μια δήλωση ταυτότητας, όπως στη σουηδική ταινία Με λένε Στέλιο, βασισμένη σε σενάριο του Θοδωρή Καλλιφατίδη.

Ωστόσο, ενώ σε ένα επίπεδο είναι αυτονόητο ότι με λένε Νίκο, το λέει δα στην προμετωπίδα του το ιστολόγιο που διαβάζετε, αφού αυτοχαρακτηρίζεται «Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου», σε ένα άλλο επίπεδο, στο επίπεδο των σχέσεών μου με το ελληνικό κράτος, δεν με λένε Νίκο. Με λένε Νικόλαο.

Η αστυνομική μου ταυτότητα γράφει Νικόλαος Σαραντάκος, το ίδιο και το διαβατήριό μου, και η σελίδα μου στο Τάξις, και όπου αλλού έχω παρτίδες με τη δημόσια διοίκηση. Ταυτόχρονα, οι φίλοι μου με φωνάζουν Νίκο, συστήνομαι ως Νίκος, στα βιβλία που βγάζω υπογράφω ως Νίκος Σαραντάκος, και το όνομα Νίκος χρησιμοποιώ σε όλη μου την κοινωνική και δημόσια ζωή. Σε αυτό δεν υπάρχει καμιά αντίφαση, όλοι και όλες που έχουμε μεγάλώσει σε αυτή τη χώρα ξέρουμε ότι η επίσημη μορφή του ονόματος είναι Νικόλαος, και Νίκος η καθιερωμένη συντομομορφή.

[Χρησιμοποιώ τον όρο «σύντομη μορφή» ή «συντομομορφή» για τα Νίκος, Γιάννης, Γιώργος και όχι τον όρο «χαϊδευτικό» που θα τον κρατούσα για τύπους όπως Γιαννάκης, Γιωργάκης κτλ. Ο Τακης είναι και τα δύο, σύντομη μορφή και χαϊδευτικό. Αν έχετε διαφορετική άποψη, σας ακούω].

Το ίδιο βέβαια ισχύει και για πάρα πολλά άλλα ονόματα: ο Γιάννης επισήμως λέγεται Ιωάννης, ο Γιώργος Γεώργιος και πάει λέγοντας. Τον τελευταίο καιρό έχω ακούσει μπαμπάδες και μαμάδες να φωνάζουν το βλαστάρι τους με το πλήρες όνομά του, αλλά αυτή η τάση είναι περιθωριακή νομίζω (όχι και ανύπαρκτη, πάντως: θυμάμαι σε ένα ξενοδοχείο, στο πρωινό, μια επεκτεταμένη οικογένεια, γιαγιαδες, παππούδες, νεαροί γονείς, ξαδέρφια και παραξαδέρφια, να συζητάει διαρκώς για τα κατορθώματα ενός μπόμπιρα που όλοι τον αποκαλούσαν «Μιχαήλ», και του φέρονταν λες κι ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου τουλάχιστον).

Όταν η αντιστοιχία δεν είναι τόσο προφανής, ίσως χρειάζεται επεξήγηση -αυτό το βλέπουμε, για παράδειγμα, στα ψηφοδέλτια των κομμάτων στις εκλογές, όταν ένας υποψήφιος που είναι γνωστός με τη σύντομη μορφή του ονόματός του, αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει την επίσημη, οπότε, αν θέλει, βάζει τη σύντομη μορφή σε παρένθεση. Παράδειγμα, η Λιάνα Κανέλλη, που φέρεται στα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ ως Κανέλλη Γαρουφαλιά (Λιάνα), ενώ έτσι εμφανίζεται και στη σελίδα του ιστοτόπου της Βουλής (όπου βλέπω ότι το βιογραφικό της δεν έχει ανανεωθεί μετά το 2009).

Για να συνεχίσω με τους βουλευτές, βλέπω ότι αρκετές και αρκετοί έχουν δηλώσει σε παρένθεση μια σύντομη μορφή, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή δεν είναι αυτονόητη («Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)») ή η αντιστοιχία με την επίσημη μορφή του ονόματος δεν είναι αμφιμονοσήμαντη (ας πούμε «Χατζηδάκης Κωνσταντίνος (Κωστής)» ή «Θεοδωρικάκος Παναγιώτης (Τάκης)»). Υπάρχουν βέβαια και τα βαφτιστικά ονόματα που δεν έχουν διαφορετική (διαδεδομένη) σύντομη μορφή: Μαρία, Όλγα, Σταύρος, Παύλος, Θωμάς ας πούμε.

Πάντως, οι περισσότεροι βουλευτές δεν δηλώνουν σύντομη μορφή. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Τσίπρας θέλει να τον αποκαλούν «Αλέξιο», απλώς ότι θεώρησε περιττή τη διευκρίνιση (υποθέτω πως απ’ όλους μόνο ο Μπογδάνος επιμένει να τον αποκαλούν Κωνσταντίνο). Και παρατηρώ ότι ο επικεφαλής του Μέρα25 φέρεται επισήμως ως «Γιάνης Βαρουφάκης» -επομένως έχει αλλάξει την επίσημη μορφή του ονόματός του. Πάντως, και στην περίπτωσή του, η αλλαγή που σχολιάστηκε ήταν στην ορθογραφία από Γιάννης σε Γιάνης και όχι από Ιωάννης σε Γιάννης, που σωστά θεωρείται αυτονόητη.

Αυτονόητα, βέβαια, είναι όλα αυτά για τους Έλληνες. Όταν εγώ πήγα στο εξωτερικό, μια και δεν είχα δοσοληψίες με το ελληνικό κράτος, αφελώς δήλωνα πως ονομάζομαι Nikos, παρόλο που το διαβατήριό μου βέβαια έγραφε Nικόλαος/Nikolaos. Aργότερα, η ανακολουθία εντοπίστηκε κι έτσι επισήμως και στο εξωτερικό φέρομαι ως Nikolaos. Ωστόσο, το αρχικό Nikos επιβιώνει σε μια-δυο περιπτώσεις. Ας πούμε, η επαγγελματική μου διεύθυνση ημέιλ, αντί να είναι Nikolaos.Sarantakos@…. είναι Nikos.Sarantakos@…. επειδή βασίστηκε σε κάποια στοιχεία που είχα δώσει στην αρχή, που δεν επικαιροποιήθηκαν έκτοτε.

Και επειδή ταξιδεύω συχνά με τη Λουφτχάνσα και τη Σουίς, που ανήκουν στον ίδιο όμιλο, στην κάρτα συχνού ταξιδιώτη που έχω φέρομαι πάλι ως Nikos, διότι έτσι το είχα δηλώσει πριν από 30 χρόνια. Οπότε, όταν βγάζω εισιτήρια από τον ιστότοπο της Λουφτχάνσα, φορτώνω το προφίλ μου αυτό, κι έτσι τα εισιτήρια εκδίδονται στο όνομα Nikos Sarantakos, ενώ το διαβατήριο λέει φυσικά Nikolaos Sarantakos. Αν επιχειρήσω να αλλάξω όνομα στο εισιτήριο, το σύστημα καταλαβαίνει ότι βγάζω εισιτήριο για κάποιον άλλον -οι υπολογιστές δεν ξέρουν από σύντομες μορφές αν δεν τους το πει κάποιος. Επιχείρησα να αλλάξω το όνομα στο προφίλ μου, αλλά δεν ήταν απλό και τα παράτησα.

Εξάλλου, δεν είχα ποτέ πρόβλημα, τόσα χρόνια που ταξιδεύω, με την ανακολουθία ανάμεσα στο όνομα που εμφανιζόταν στο εισιτήριο και σε εκείνο στο διαβατήριο, οπότε γιατί να σκοτίζομαι;

Τις προάλλες, που είχα πάλι να ταξιδέψω προς Ελλάδα, επειδή άκουγα για ακυρώσεις πτήσεων και καθυστερήσεις, πήγα νωρίτερα απ’ το συνηθισμένο στο αεροδρόμιο. Η ουρά στο τσεκ-ιν της Λουφτχάνσα ήταν ένα φίδι με έξι δίπλες (ή να το πούμε «κάτια»; Δεν την ξέρουν όλοι τη λέξη). Δίπλα η Ετζίαν είχε πολύ λιγότερο κόσμο, αλλά επειδή το εισιτήριό της ήταν πανάκριβο είχα προτιμήσει τη σπαστή πτήση.

Όταν με τα πολλά έφτασα στη θυρίδα, είδα την υπάλληλο να στραβομουτσουνιάζει: άλλο είναι το όνομα στο εισιτήριο και άλλο στο διαβατήριο, μου λέει. Επιστράτευσα όλη μου τη δικολαβική δεινότητα για να την πείσω ότι είναι το ίδιο, ότι στην Ελλάδα τα ονόματα συντέμνονται, ότι τόσα χρόνια που ταξιδεύω ουδέποτε είχα πρόβλημα, αλλά εκείνη δεν πειθόταν -ο κανονισμός, έλεγε, επιτρέπει έως και δύο χαρακτήρες απόκλιση στο όνομα κι εσείς έχετε τρεις: Niko[lao]s. Η Luxair, έλεγε, και η Ετζίαν είναι πιο ανεκτικές, αλλά όχι η Λουφτχάνσα.

Με τα πολλά, πήγε να διαβουλευτεί με τον προϊστάμενό της και επέστρεψε σκουπίζοντας τα χέρια: Εγώ σας αφήνω, αλλά αν σας σταματησουν στον έλεγχο διαβατηρίων δεν θα ταξιδέψετε, είπε και δέχτηκε τη βαλίτσα μου. Η θεωρητική αυτή δυνατότητα, που θα προκαλούσε αρκετό μπέρδεμα μια και η βαλίτσα μου είχε περάσει μαζί με τις άλλες, δεν υλοποιήθηκε, μεταξύ άλλων επειδή, καθώς είχα πια πολύ καθυστερήσει, ήρθαν και με πήρανε, μαζί με άλλους, από την ουρά του ελέγχου διαβατηρίων (φιδάκι με τρεις δίπλες) κι έτσι περάσαμε τον έλεγχο στα γρήγορα και με συνοπτικές διαδικασίες και ταξίδεψα χωρίς άλλα απρόοπτα.

Οπότε, με λένε Νίκο πάντοτε, αλλά θα φροντίσω πια ν’ αλλάξω το προφίλ μου σε Nikolaos.