Βιβλία για τις γιορτές βέβαια!

Ο Δεκέμβρης είναι μήνας με πολλές γιορτές και συνδέεται με πολλές παραδόσεις. Έχει και το ιστολόγιο δημιουργήσει τις παραδόσεις του, που μερικές από αυτές είναι δεκεμβριάτικες -την Παρασκευή, ας πούμε, ξεκίνησε η διαδικασία για την ανάδειξη της λέξης της χρονιάς -μπορείτε να προτείνετε υποψήφιες λέξεις αν δεν το έχετε ήδη κάνει. Περιθώριο έχετε έως αύριο.

Με το σημερινό άρθρο τηρούμε μιαν άλλη παράδοση του ιστολογίου: να δημοσιεύουμε  λίγο πριν από τις γιορτές ένα βιβλιοφιλικό άρθρο, ακριβώς για να ανταλλάσσουμε προτάσεις αγοράς βιβλίων, είτε για ιδία κατανάλωση είτε για δώρα. Το περυσινό αντίστοιχο άρθρο, με προτάσεις για βιβλία-δώρα το βρίσκετε εδώ, ενώ το προπέρσινο υπάρχει εδώ. Αν θέλετε τις προτάσεις του 2019 θα τις βρείτε εδώ. Αν πάλι θέλετε να δείτε τις προτάσεις του 2018 πηγαίνετε εδώ, ενώ εδώ μπορείτε να βρείτε το άρθρο του 2017. Το άρθρο του 2016 βρίσκεται εδώ, ενώ το  αντίστοιχο άρθρο του 2015 θα το βρείτε εδώ. Υπάρχει βέβαια και το αντίστοιχο άρθρο του 2014. Τέλος, μπορείτε να βρείτε εδώ το αντίστοιχο άρθρο του 2013. (Να σημειώσω ότι βιβλιοπροτάσεις κάνουμε και το καλοκαίρι).

Πρακτικά, μπορείτε να προτείνετε όποιο βιβλίο θέλετε, αλλά θα σας συνιστούσα να αναφέρετε κυρίως βιβλία που εκδόθηκαν τα τελευταία 2-3 χρόνια και ακόμα καλύτερα μέσα στο 2022. Να διευκρινίσω ότι ζητάω η έκδοση να είναι πρόσφατη, όχι η συγγραφή του βιβλίου. Και φυσικά περιλαμβάνονται και επανεκδόσεις βιβλίων που ήταν εξαντλημένα.

Η φετινή χρονιά, σε ότι αφορά τη βιβλιοπαραγωγή, χαρακτηρίστηκε από το τέλος των πανδημικών περιορισμών, κάτι που τονώνει μεν την κίνηση αλλά και λειτουργεί ανασταλτικά στο διάβασμα βιβλίων. Επίσης, καταλάγιασε η έκδοση βιβλίων για το 1821, αφού πέρασε η επέτειος. Να θυμίσω βέβαια ότι βιβλιοφιλικό άρθρο είχαμε και τον Ιούλιο, οπότε δεν θα επαναλάβω εδώ τις προτάσεις εκείνες, αλλά μπορείτε να του ρίξετε μια ματιά.

Πριν προχωρήσω στις βιβλιοπροτάσεις, μια και σήμερα γιορτάζουν, το ιστολόγιο εύχεται χρόνια πολλά στον Spiridione, τον Spyridos και όσες και όσους ακόμα γιορτάζουν σήμερα.

Θα ξεκινήσω τις βιβλιοπροτάσεις ευλογώντας τα γένια μου. Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αρχείο, σε δική μου φιλολογική επιμέλεια ο τόμος Ιστορικά, ο έκτος τόμος με χρονογραφήματα του Βάρναλη. Πρόκειται για 153 χρονογραφήματα που δημοσιεύτηκαν από το 1939 έως το 1958 σε αθηναϊκές εφημερίδες με θέμα αντλημένο από την ιστορία. Υπολογίζω ότι από σήμερα ή, το αργότερο, από αύριο θα υπάρχει το βιβλίο σε κεντρικά βιβλιοπωλεία και εντός των ημερών θα βάλω άρθρο και στο ιστολόγιο. Οι ανυπόμονοι μπορούν να παραγγείλουν ηλεκτρονικά, από τον εκδοτικό οίκο.

Οι φιλικές Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου κυκλοφόρησαν πρόσφατα μερικά ενδιαφέροντα βιβλία. Πολύ φρέσκο είναι το βιβλίο του Γιάννη Χαμηλάκη και του Ράφαελ Γκρίνμπεργκ Αρχαιολογία, έθνος και φυλή, που συγκρίνει δυο χώρες όπου η αρχαιολογία παίζει καθοριστικό ρόλο στο εθνικό φαντασιακό: τη σύγχρονη Ελλάδα και το σύγχρονο Ισραήλ. Δεν το έχω διαβάσει ακόμα, είναι στη στοίβα, όπως και το, επίσης πολύ φρέσκο, Ο Μουσταφά πάει στον πόλεμο, του Γάλλου Νταβίντ Υρί (David Hury). Μαρόκο και Αλγερία, κατοχή και δωσιλογισμός, αγώνας για την ανεξαρτησία της Αλγερίας.

Αντίθετα, διάβασα και μου άρεσε, από τη στιγμή που εξοικειώθηκα με το ιδιαίτερο στιλ αφήγησης του συγγραφέα, το λίγο παλιότερο μεξικανικό νουάρ Εκείνη μπήκε από το παράθυρο του μπάνιου, του Έλμερ Μεντόσα, όπου ο ήρωας, αστυνομικός, συνεργάζεται με μια συμμορία ναρκεμπόρων για να εξαρθρώσει μιαν άλλη. Διάβασα επίσης το ιστορικό αφηγημα (στο στιλ του Βουιγιάρ, όχι με μυθοπλασία αλλά με λογοτεχνική αφήγηση) του Ζοζέφ Αντράς Για να σας πολεμήσουν, που αφηγείται τη διαδρομή του επαναστάτη Καμίγ Ντεμουλέν μέσα από τα φύλλα της εφημερίδας του, στην κρίσιμη καμπή της Γαλλικής Επανάστασης, το 1793, όταν η νεαρή δημοκρατία δοκιμαζόταν από την αντεπανάσταση στη Βανδέα και από εσωτερικές έριδες.

Έλεγα πιο πριν ότι καταλάγιασε η έκδοση βιβλίων για το 1821, όμως δεν έπαψε εντελώς. Από τις φιλικές εκδόσεις Αντίποδες πήρα ένα βιβλίο που με ενδιαφέρει πολύ, και γλωσσικά και για το περιεχόμενό του, και που ασφαλώς θα το παρουσιάσω κάποια στιγμή. Πρόκειται για το Λόγος γυναικών; Δέκα στιγμιότυπα από τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, του Δημήτρη Δημητρόπουλου. Σε αυτό, ο ιστορικός διαλέγει δέκα αναφορές γυναικών προς τη Διοίκηση, τα χρόνια του ξεσηκωμού, από το 1822 έως το 1827, που φέρνουν στην επιφάνεια τα ποικίλα προβλήματα που συναντούσαν στην καθημερινότητά τους και την αντιμετώπιση που είχαν.

Να σημειώσω ακόμα, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, το Αλλαγή: Μέθοδος, του Εντουάρ Λουί, που και άλλα του έργα έχω κατά καιρούς προτείνει ή παρουσιάσει. Θέμα του, ένα νεαρό αγόρι που μετακομίζει από το χωριό του στην Αμιένη για να φοιτήσει στο λύκειο, και εδώ ο συγγραφέας συνεχίζει την αυτομυθοπλασία από εκεί περίπου που είχε σταματήσει στο πρώτο του βιβλίο, το Να τελειώνουμε με τον Εντί Μπελγκέλ. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο αναφέρω ακόμα την πολύ καλογραμμένη νουβέλα Κλίμακα Μπόγκαρτ της Μαρίας Φακίνου και, για κάτι κλασικό, τα Διηγήματα του φον Κλάιστ.

Ο παλιός μου φίλος Δημήτρης Χουλιαράκης μεταφράζει εδώ και χρόνια, και εκδίδει από τις φιλικές εκδόσεις Ροδακιό, έργα της τουρκικής λογοτεχνίας και παράδοσης. Κακώς δεν έχω παρουσιάσει νωρίτερα κάποιο από αυτά, όπως τα Χωρατά του μπεκρή Μουσταφά, ευτράπελες ιστορίες δηλαδή, ανέκδοτα που θα λέγαμε σήμερα, ή το πιο πρόσφατο, και πολύ ενδιαφέρον για εκπαιδευτικούς και μελετητές της εκπαίδευσης, Σερμίν, του Φικρέτ Τεβφίκ, ένα έμμετρο αναγνωστικό που αγαπήθηκε από γενιές τουρκόπουλων.

Τις προάλλες είχα τη χαρά να παρευρεθώ στην παρουσίαση του βιβλίου Το φρικτόν τέμενος της αμαρτίας, μια δίτομη εξαντλητική μελέτη για το κρατικό μεγαπορνείο των Βούρλων στη Δραπετσώνα, που το έγραψαν μαζί ο Κώστας Βλησίδης και ο αείμνηστος Σπύρος Παπαϊωάννου (αλλά ο δεύτερος δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο). Μνημειώδης έκδοση και τυπογραφικό κομψοτέχνημα, ενδιαφέρει κάθε φίλο του ρεμπέτικου ή του Πειραιά. Θα παρουσιάσουμε, πιθανόν, κάποια πτυχή του βιβλίου στο ιστολόγιο.

Είπα πιο πάνω για αυτομυθοπλασία. Η φετινή νομπελίστρια, η Ανί Ερνό, ουσιαστικά εισηγήθηκε αυτό το είδος. Ομολογώ πως δεν είχα διαβάσει κανένα δικό της έργο, αλλά μετά τη βράβευση διάβασα τρία, Ο τόπος (για τον πατέρα της), Μια γυναίκα (για τη μητέρα της) και Τα χρόνια, γραμμένο το 2008, όπου η συγγραφέας, γεννημένη το 1940, περιδιαβαίνει στη ζωή της και μαζί στη γαλλική ιστορία στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Μου άρεσαν πολύ και τα τρία, τα δυο πρώτα είναι λιγοσέλιδα, το τρίτο εκτενέστερο. Η μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη πολύ καλή.

Ένα βιβλίο που θα το παρουσιάσουμε εκτενέστερα εδώ στο μέλλον είναι η μελέτη του Θωμά Στεργιόπουλου Η αντιπολεμική και κοινωνική σάτιρα του Βασίλη Μανή-Καζινιέρη, από τις εκδόσεις Οροπέδιο. Ο τίτλος δεν θα σας λέει τίποτα, αλλά αξίζει να γνωρίσετε τη ζωή και το έργο αυτού του έξοχου σατιρικού ποιητή, που σατίρισε τον πόλεμο του 1897 και αυτοκτόνησε το 1919 ενώ υπηρετούσε στη Μικρασία ως στρατιωτικός γιατρός. Από τις ίδιες εκδόσεις, αξιοπρόσεκτη είναι η συλλογή διηγημάτων Φαρσάλων έπος, της Ευγενίας Κριτσέφσκαγια.

Μου άρεσε επίσης το μυθιστόρημα Λάδι σε καμβά του Αλέξη Πανσέληνου. Ο ήρωας, γεννημένος το 1948, περνάει στα 18 του χρόνια ένα καλοκαίρι που τον σημαδεύει για όλη του τη ζωή -και με αξιοπρέπεια δέχεται τη ματαίωση των ονείρων του.

Μια εξιστόρηση της κατοχής και της εαμοκρατίας στη Λέσβο, το 1941-1945 που αυτονόητα τη βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα, είναι το βιβλίο Σαν ξυπνήσαν τα μουλάρια και πετάξαν τα σαμάρια... του Ανδρέα Μπάλλα από τις εκδόσεις ΚΨΜ -λέει και για τον παππού μου μέσα και τον πατέρα μου.

Χτες παρουσιάσαμε ένα διήγημα του φίλου μας Κωστή Ανετάκη από τη συλλογή του Ο Ευριπίδης της ταφής, που μόλις κυκλοφόρησε και που παρουσιάζεται την Τετάρτη στο Μοναστηράκι. Να πάτε και να το πάρετε!

Ο φίλος μας ο Λεώνικος έβγαλε τη συλλογή ποιημάτων Ένδεκα γράμματα από το μέτωπο σε μια γυναίκα, από τις εκδόσεις 24 γράμματα. Όπως λέει, τα μέτωπα είναι τόσο πολλά, που δεν έχει νόημα να τα προσδιορίσεις· μεγαλύτερη σημασία έχει «ποιος είναι αυτός που γράφει», από το οποίο προκύπτει και το «σε ποια γυναίκα απευθύνεται».

Μια έκδοση που ενδιαφέρει ιδιαίτερα το ιστολόγιο είναι η (επαν)έκδοση, σε έναν πλέον τόμο από τις εκδόσεις Εστία, του βιβλίου Η γλώσσα, τα λάθη και τα πάθη, του φίλου Γιάννη Χάρη, που είχε κυκλοφορήσει το 2003 και το 2008 σε δύο τόμους και είχε από καιρό εξαντληθεί. Με τη νέα έκδοση, σε έναν τόμο σχεδόν 800 σελίδων, έχουν γίνει και (όχι πολλές) αλλαγές στα παλιά άρθρα, που αγγίζουν ένα ευρύτατο φάσμα από γλωσσικά φαινόμενα.

Σημειώνω επίσης το λιγοσέλιδο αλλά ποιητικότατο Ο Χριστός στα χιόνια, του φίλου Παντελή Μπουκάλα, από τις εκδόσεις Άγρα, με υπότιτλο: Εφτά νύχτες στον κόσμο του Αντρέι Ταρκόφσκι. Δεν πρόκειται για βιογραφία ή εργογραφία του Ταρκόφσκι αλλά για βιογραφία της ανάγνωσης του έργου του Ταρκόφσκι από τον Μπουκάλα, διαρθρωμένη σε εφτά κεφάλαια, από τα Παιδικά χρόνια του Ιβάν, ως τη Θυσία.

Δεν πρέπει επίσης να παραλείψω κάποια φετινά ή σχετικά πρόσφατα βιβλία που παρουσιάσαμε στο ιστολόγιο τους τελευταίους μήνες, παραπέμποντας στα αντίστοιχα άρθρα: Δεν έκαμα άλλο ειμή το χρέος μου – Μαντώ Μαυρογένους, του Παναγιώτη Κουσαθανά. Τα σκισμένα ημερολογια, του Δημήτρη Μητσοτάκη. Χάθηκε βελόνι, του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου. Ο ανήφορος, του Νίκου Καζαντζάκη. Ο έρως και το έθνος, του Παντελή Μπουκάλα και, για να κλείσω με κάτι γλωσσικό, το Ετυμολογικό λεξικό της αρχαίας ελληνικής, του Πιέρ Σαντρέν, στην ελληνική του έκδοση από το ΙΝΣ.

Μου φαίνεται πως φέτος έβαλα περισσότερες δικές μου προτάσεις απ’ ό,τι άλλες χρονιές. Οπότε σταματάω εδώ, αλλά περιμένω να αναφέρετε κι εσείς τις δικές σας προτάσεις, αν μη τι άλλο για να πάρω ιδέες όταν θα ενσκήψω στα βιβλιοπωλεία μέσα στις γιορτές. Τόσο πολλά βιβλία, πόσο λίγος χρόνος…

Advertisement