Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Μηνολόγιον Φεβρουαρίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Φεβρουαρίου, 2023


Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως, αλλά όχι πάντα, την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Τε 1 † Ζαχαρίου Παπαντωνίου
Πε 2 Γενέσιον Γεωργίου Σουρή· επίσης Δημητρίου Μενδελέγεφ και του Περιοδικού Συστήματος αυτού
Πα 3 Προσεδάφισις επί της Σελήνης του πρώτου γηίνου αντικειμένου
Σα 4 † Τελευτή Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Και Δύτου Ανάδυσις
Κυ 5 † Ιωάννου Γαβριήλ Εϋνάρδου
Δε 6 Αντίο Λιλιπούπολη
Τρ 7 Καρόλου Ντίκενς και Λουκιανού Κηλαηδόνη του μοναχικού καουμπόη τελευτή
Τε 8 Μάρκου Βαμβακάρη και Νικολάου Ξυλούρη, των γνησίων μελωδών
Πε 9 † Κοίμησις Διονυσίου Σολωμού. Και Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας
Πα 10 † Νικολάου Καββαδία, βάρδου των ναυτικών
Σα 11 † Καρτεσίου «σκέπτομαι άρα υπάρχω».
Κυ 12 Γενέσιον Καρόλου Δαρβίνου
Δε 13 Εφεύρεσις κινηματογραφίας υπό αδελφών Λυμιέρ και θανή Ιωάννου Καλαϊτζή του δαιμονίου γελοιογράφου
Τρ 14 Έρωτος του ανικήτου
Τε 15 Γενέσιον Γαλιλαίου
Πε 16 Ιστολογίου ίδρυσις· και Δημοκρίτου του Αβδηρίτου
Πα 17 † Θανάτωσις Ιορδάνου Μπρούνο επί της πυράς
Σα 18 Κοίμησις Μιχαήλ Αγγέλου και γενέσιον Νικολάου Καζαντζάκη, Κρητός
Κυ 19 Γενέσιον Κοπερνίκου του ανατροπέως
Δε 20 Εφεύρεσις φωνογράφου υπό Θωμά Έδισων.
Τρ 21 Παγκόσμια ημέρα μητρικής γλώσσης
Τε 22 † Αμερίκου Βεσπουκίου
Πε 23 † Ιωάννου Γουτεμβεργίου και της τυπογραφίας εν Ευρώπη. Και ίδρυσις της ΕΠΟΝ
Πα 24 † Τένεση Γουίλιαμς
Σα 25 Γενέσιον Καρόλου Γολδόνη
Κυ 26 Γενέσιον Βίκτωρος Ουγκώ
Δε 27 Ανακάλυψις της δομής του DNA. Και τελευτή Άλκης Ζέη
Τρ 28 † Κήδευσις Κωνσταντίνου Παλαμά – «Ηχήστε οι σάλπιγγες!…»

Στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, που το έχουμε δανειστεί, ο Φλεβάρης ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου -η χρονιά άρχιζε από τον Μάρτιο. Στο τέλος του χρόνου γίνονταν τελετές εξαγνισμού, και από το februum (= κάθαρση) ο μήνας ονομάστηκε Februarius. Από το Φεβράριος > Φεβράρης > Φεβλάρης προέκυψε η δημώδης ονομασία Φλεβάρης, που παρετυμολογικά συνδέεται με τη φλέβα, δηλ. ο Φλεβάρης ανοίγει τις φλέβες του (φλεβίζει) και βρέχει τον κόσμο -εξού και η παροιμία “Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει”.

Μάλιστα, στις θηλάζουσες υπήρχε η εθιμική συνήθεια, για την πρόληψη των παθήσεων των θηλών, να τηρούν απόλυτη αργία και νηστεία την ημέρα της Υπαπαντής, στις 2 Φεβρουαρίου, που σαράντισε η Παναγία-Λεχώνα. Η κάθε μικρομάνα πριν θηλάσει το βρέφος της σταύρωνε τις θηλές των μαστών της και έλεγε την παρακάτω επωδή τρεις φορές: “Φλεβάρη, φλέβες άνοιξε στις ρώγες των βυζιών μου για να βυζάξω το παιδί και να το μεγαλώσω για να βυζάξω τον υγιό τον κανακάρικό μου”.

Ο Φλεβάρης είναι ο μόνος μήνας που έχει λιγότερες από 30 ημέρες, και γι’ αυτό λέγεται Κουτσοφλέβαρος, ενώ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας έχει κι άλλα ονόματα που δηλώνουν κάτι ανάλογο: Μικρός, Κουτσός, Γκουζούκης και Κούντουρον (ποντ. κοντή+ουρά). Και εξαιτίας αυτού, μια από τις παροιμιώδεις «ανύπαρκτες ημερομηνίες», είναι και η 30 Φεβρουαρίου, όπως είναι και οι 32 του μηνός, η μέρα του Αγίου Ποτέ (και του άλλου που αρχίζει απ’ το ίδιο γράμμα), ο μήνας που δεν έχει Σάββατο ή ο κόκκινος Μάης.

Υπάρχουν άφθονες λαϊκές παραδόσεις για το πώς έχασε τις μέρες του ο Φλεβάρης. Παραθέτω μία από το Σοποτό Αχαΐας, που περιλαμβάνεται στο κλασικό βιβλίο Παραδόσεις του Ν. Πολίτη: Ήτανε μια φορά μια γριά, κι είχε κάτι κατσικάκια. O Mάρτης τότες είχε είκοσι οχτώ ημέρες κι ο Φλεβάρης τριάντα μία. Ήρθε εκείνη την εποχή ο Mάρτης κι επέρασε χωρίς να κάμει χειμώνα. Kαι η γριά, από τη χαρά της που βγήκανε πέρα καλά τα κατσικάκια της, εγελάστη και είπε: «Στην πομπή σου, γερο-Mάρτη, τ’ αρνοκατσικάκια μου καλά τα πέρασα». Kαθώς τ’ άκουσεν αυτά τα λόγια ο γερο-Mάρτης, εθύμωσε και στη στιγμή δανείζεται τρεις ημέρες από το Φλεβάρη, το γείτονά του, και αρχίζει ένα σορόκο, π’ έκαμε τη γριά να χωθεί από κάτου από ένα κακκάβι και να φωνάζει:«Kάτσι, κάτσι, κάτσι!» γιατί έλεγε ότ’ εχόρευαν τα κατσικάκια απάνου στο κακκάβι. Tα κατσικάκια της γριάς εψόφησαν από το σορόκο. Kι από τότε έχει ο Mάρτης τριάντα μία ημέρα και ο Φλεβάρης είκοσι οχτώ. Ένεκα γι’ αυτό πόπαθε εκείνη η γριά, τις τρεις ύστερες ημέρες του Mάρτη τις λένε «ημέρες των γριών». Kαι ονοματίζουνε καθεμία από δαύτες και με τ’ όνομα μιανής από τις πλιο ηλικιωμένες γριές του χωριού· και αν τύχει καλή η ημέρα, λεν πως και η γριά είναι καλή, και αν γίνει κακοκαιρία, λεν πως από την κακία της έγινε.

Είπαμε πιο πάνω ότι «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει». Πολλοί προσθέτουν κι ένα δεύτερο σκέλος που μετριάζει τη μετεωρολογικήν αισιοδοξία της παροιμίας. Στην Κεφαλονιά λένε ή λέγανε «μα αν τις φλέβες του ανοίξει, ξεροπήγαδα γεμίζει», ενώ στην Κρήτη «μα κι αν τύχει και θυμώσει μες στα χιόνια θα μας χώσει». Και μια άλλη παροιμία: “Απ’ τα μέσα του Φλεβάρη, χτυπάει τ’ αλόγου το ποδάρι”, διότι τ’ άλογα ένιωθαν την άνοιξη να έρχεται και ζωήρευαν.

Είναι πάντως γεγονος ότι στα μέρη τα δικά μας ο Φλεβάρης πράγματι μυρίζει καλοκαίρι, και οι λιακάδες του είναι καλοδεχούμενες αφού προαναγγέλλουν την άνοιξη. Γράφει ο Βάρναλης στους Σκλάβους Πολιορκημένους:

Στης αμυγδαλιάς τα χιόνια,
στις λιακάδες του Φλεβάρη,
στου Μαρτιού τα χελιδόνια
και στ’ Αυγούστου το φεγγάρι
είχες μου, καρδιά, σπαρτάρει.

Αντίθετα, όπως μας ενημέρωσαν πριν από μερικά χρόνια οι ανταποκριτές μας, στα Πολωνικά ο Φλεβάρης είναι Luty, που σημαίνει κάτι σαν «μεγάλη παγωνιά», ενώ στα σουηδικά η λαϊκή ονομασία του είναι göjemånad, ο μήνας του χιονιού.

Ο Φλεβάρης είναι από τους μήνες για τους οποίους έχει φτιαχτεί λέξη για γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκειά του, αν και κοντεύει να ξεχαστεί. Πρόκειται για τα Φεβρουαριανά: τις συγκρούσεις στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1863 μεταξύ Ορεινών και Πεδινών, στη μεσοβασιλεία μεταξύ Όθωνα και Γεωργίου.

Να μην είμαστε όμως αθηνοκεντρικοί. Υπάρχουν και τα Φεβρουαριανά του Βόλου, η μεγάλη διαδήλωση στις 15.2.1921, μια απο τις πλέον σημαντικές στιγμές του εργατικού κινήματος προπολεμικά.

Ο Φεβρουάριος είναι επίσης από τους μήνες που έχουν δώσει επώνυμα, τόσο το Φλεβάρης όσο και το Φλεβαράκης (όπως ο προπονητής του μπάσκετ), πιθανώς από παρατσούκλι, ή το Φλεβαρόπουλος. Βρίσκω ότι το επώνυμο Φλεβάρης εντοπίζεται κυρίως στη Ρόδο, ενώ το Φλεβαράκης στο Σταυροχώρι Λασιθίου και στη Σητεία.

Τέλος, ο Φλεβάρης είναι ο μήνας που το ιστολόγιο γιορτάζει τα γενέθλιά του, αφού άρχισε να εκπέμπει στις 16 Φεβρουαρίου 2009. Φέτος θα κλείσουμε δεκατέσσερα χρόνια, ζωή να ‘χουμε.

Συνηθίζω τα μηνολόγια να τα κλείνω με τραγούδι, που βέβαια αναφέρεται στον εκάστοτε μήνα. Ο Φεβρουάριος, φυσικά, έχει στο όνομά του τον δίσκο Άγιος Φεβρουάριος (1972), του Δήμου Μούτση και του Μάνου Ελευθερίου, έναν από τους σημαντικούς δίσκους του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού. Όπως έχει εξιστορήσει ο Μάνος Ελευθερίου, ο ίδιος είχε προτείνει τίτλο με τον Άγιο Στέφανο, αλλά ο Μούτσης ήθελε οπωσδήποτε να αρχίζει το όνομα από Φ.

Οπότε, «Άλλος για Χίο τράβηξε» κι ας μην αναφέρει τον Φεβρουάριο.

Advertisement

65 Σχόλια προς “Μηνολόγιον Φεβρουαρίου έτους 2023”

  1. phrasaortes said

    Με ώρα Άπω Ανατολής λειτουργεί το ιστολόγιο!

  2. […] https://sarantakos.wordpress.com/2023/01/31/february-11/ — Weiterlesen sarantakos.wordpress.com/2023/01/31/february-11/ […]

  3. Καλό μήνα!
    Ο μόνος σωστός και στρογγυλός μήνας, 4×7 = 28, έχει και μειωτικά προσωνύμια. Τι είμαστε…

  4. sarant said

    Καλημέρα και καλό μήνα, ευχαριστώ για τα πρώτα σχόλια!

    1 Από λάθος, το ανέβασα προς στιγμή χτες 🙂

  5. «Ο Φλεβάρης είναι ο μήνας που το ιστολόγιο γιορτάζει τα γενέθλιά του, αφού άρχισε να εκπέμπει στις 16 Φεβρουαρίου 2009». Ωραίο.
    Γιόρτασες έτσι και μαζί σου οι φίλοι μια 16η Φεβρουαρίου αφού ξέρουμε πως η 16 Φεβρουαρίου 1923 ήταν η τελευταία ημέρα μας με σωστό ημερολόγιο.
    (Όπως ξέρουμε, την 16η Φεβρουαρίου 1923 συνέβη αυτό που συνέβη, καθώς την επομένη, αντί να ξημερώσει 17 Φεβρουαρίου, άκου, ξημέρωσε 1 Μαρτίου…) 🙂

  6. GeoKar said

    ΚΑΛΗΜΕΡΑ & ΚΑΛΌ ΚΟΥΤΣΟ-ΜΗΝΑ!

  7. michaeltz said

    Καλημέρα και καλό μήνα!
    Ετυμολογία κατά τους Σουηδούς της λέξης Göjemånad:
    Ordet kan sammanhållas med latinets och grekiskans ord för ‘snö’ respektive ‘vinter’. Göjemånad kan alltså översättas med ‘snö- eller vintermånad.

    Η λέξη Göje μπορεί να συνδέεται με την λατινική λέξη «χιών» και την ελληνική «χειμών». Οπότε η λέξη «Göjemånad» μπορεί να μεταφραστεί ως μήνας του χιονιού ή μήνας του χειμώνα.

  8. michaeltz said

    7.
    Βέβαια, το χιόνι στα Λατινικά είναι nix, nivis. Δεν φαίνεται κάποια συσχέτιση, δεν γνωρίζω, δεν είμαι γλωσσολόγος.

  9. xar said

    Εντυπωσιακή η πλήρης προσωποποίηση των μηνών στην παράδοση της Αχαΐας: Οι διπλανοί μήνες παρουσιάζονται ως γείτονες, που είναι λογικό, παραβιάζεται όμως η χρονική τους διαδοχή. Θα περίμενε κανείς ότι ο Μάρτης θα μπορούσε να δανειστεί ημέρες από τον γείτονα που ακολουθεί, τον Απρίλιο, και όχι από αυτόν που προηγήθηκε. Ή ο μήνας που δανείζεται να είναι ο Ιανουάριος και όχι ο Μάρτιος.

    Στα φινλανδικά ο Φεβρουάριος είναι helmikuu, που σημαίνει ο μήνας των μαργαριταριών, γιατί (λέει η βίκη): the snow melts and freezes again producing at times pearls of ice. Cognate with Estonian helmekuu.

  10. Faltsos said

    5. Δηλαδή εκτός από τις 32 του μηνός, τις 29 Φεβρουαρίου κλπ έχουμε ακόμη μια σειρά από «ανύπαρκτες ημερομηνίες». 17-28 Φεβρουαρίου 1923. Ενδιαφέρον!

  11. sarant said

    10 Ω ναι -στην Ελλάδα τουλάχιστον. Αν βρεις πρωτοσέλιδο εφημερίδας με ημερομηνία 20 Φεβρ 1923 είναι πλαστό (ή παλαιοημερολογίτικο).

  12. Κιγκέρι said

    Νομίζω ήταν και μια ερώτηση στο επιτραπέζιο παιχνίδι Trivial Pursuit – είναι αλήθεια ότι δεν γεννήθηκε κανένας Έλληνας μεταξύ 17 και 28 Φεβρουαρίου 1923 ή πόσοι Έλληνες γεννήθηκαν στο ίδιο διάστημα, ή κάτι τέτοιο, δεν θυμάμαι ακριβώς…

  13. ΣΠ said

    5
    Για την ακρίβεια, μετά την 15 Φεβρουαρίου 1923 ακολούθησε η 1 Μαρτίου 1923.

  14. Costas Papathanasiou said

    Καλημέρα, καλό μήνα!
    «..λέγεται Κουτσοφλέβαρος, ενώ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας έχει κι άλλα ονόματα που δηλώνουν κάτι ανάλογο: Μικρός, Κουτσός, Γκουζούκης και Κούντουρον..»
    Μήνας που του πάει ως εκ τούτου, λίγη συμπόνια και αγάπη ποιητική(βλ. και σχ. 6, 9):
    “Σε μια αγροικία από χιόνι/ καίει καταγάλανη φωτιά./
    Μοιράζουν τράπουλα και παίζουν/γύρω της οι ακέραιοι Μήνες./
    Μόνος ο ανάπηρος Φλεβάρης/περιφρονεί τη θαλπωρή./
    Σαν της καρδιάς μου τον θαμμένο χτύπο/με το γερό του πόδι σκάβει/να χώσει την υπομονή/σε μια λακκούβα μες στον πάγο./Εξέγερση αδημονίας/
    Ανάβει γύρω του τριαντάφυλλα/σε μια λιποθυμία αγάπης/που δεν ανταποδόθηκε./
    Σαν βλέφαρα μετά από κώμα/ανοίγουν τα παραθυρόφυλλα./
    Αναρριπίζουνε τα τραπουλόχαρτα/κι η συντροφιά μελαγχολεί./
    Σκυφτή επιστρέφει στην παρτίδα./Βαδίζει εκείνος στην εξάντληση/ξένος ανάμεσα στους τέλειους/
    Σχεδόν τρεκλίζει από το τραύμα./Μα εγώ απαλά απαλά του δένω/το ποδαράκι που πονεί.”
    (Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, “Πώς περνώ τις νύχτες του Χειμώνα’/ Είκοσι τέσσερις χτύποι και σιωπή Μελάνι,2019)

  15. Georgios Bartzoudis said

    Του Αγίου Τρύφωνα σήμερα, του κλαδευτή. Στην εικονογραφία παρουσιάζεται με το κλαδευτήρι στο χέρι. Από σήμερα άρχιζε το κλάδεμα των αμπελιών (και όχι μόνο). Οι γεωργοί προτιμούσαν μέρες με ξηρό καιρό, αφού θεωρούσαν ότι ο υγρός καιρός ευνοούσε τη μετάδοση ασθενειών στα φυτά (αλλά και στους ίδιους τους κλαδευτές). Στο χωριό Άμπελοι της Βισαλτίας έχουν σήμερα τοπική γιορτή.
    Και θυμάμαι ένα επεισόδιο, στα Γυμνασιακά χρόνια, με αφορμή το όνομα αυτού του χωριού: Ο καθηγητής ήταν μαθηματικός αλλά είχε λόξα με τη γλώσσα. Σηκώνει τον Στέργιο, για να τον εξετάσει, Το θέμα ήταν τα διώνυμα. Εν αρχή όμως, ρωτά τον Στέργιο:
    – «Από πού είσαι»;
    – «Από την Άμπελη». Έτσι έλεγαν το χωριό όλοι οι …αγράμματοι και μη (και το λένε ακόμα!), αλλά ο καθηγητής του στράφτει μια ηχηρή παταριά (πα-τα-ριά, το χαμουτζίδικο χαστούκι). Και ξαναρωτά:
    – «Από πού είσαι»;
    – «Από την Άμπελη». Άλλη μια ηχηρή παταριά!
    Ο «διάλογος» συνεχίστηκε αρκετές φορές και τα μάγουλα του Στέργιου έγιναν κατακόκκινα από τις «ηχηρές». Μέχρι που …πόνεσε το χέρι του καθηγητή. Και τότε κάλεσε έναν ομοχώριο (και ξάδερφο) του Στέργιου:
    – «Από πού είσαι»;
    – «Από τας Αμπέλους»
    – «Μπράβο παιδί μου»!
    Και έτσι ο Στέργιος όχι μόνο δεν έμαθε τα περί διωνύμων και πολυωνύμων αλλά εγκατέλειψε αδόξως το Γυμνάσιο!
    Καλό μήνα σε όλους!

  16. nikiplos said

    Έχει ξανααναφερθεί σε παλαιότερα μηνολόγια του Φεβρουαρίου, αλλά δεν είναι κακή η επανάληψη.

  17. Alexis said

    #13: Μυστήρια πράγματα συμβαίνουν!
    Μετά το ανύπαρκτο έτος (0) μας λένε τώρα ότι υπάρχουν και ανύπαρκτες ημερομηνίες!

    ΕΒΡΑΙΟΣΙΩΝΙΣΤΙΚΟΜΑΣΟΝΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ!!!!!!!!!
    ΔΙΑΔΩΣΤΑΙ!!!!!!!! +++
    😂 🤣

  18. ΚΑΒ said

    Καλό μήνα σε όλους.

  19. Alexis said

    Καλό μήνα και από μένα!
    Το ξέχασα μέσα στη φούρια μου να ενημερώσω τους ελληνόψυχους σχολιαστές για όσα σχεδιάζουν σε βάρος τους τα σκοτεινά κέντρα εξουσίας!

  20. Καλημέρα, καλό μήνα

    Υπάρχει ένα τραγούδι στο youtube το February Song αλλά κ.τ.γ.μ. δεν ακούγεται !

  21. ΚΑΒ said

    Πλουτάρχου Νουμάς (δεύτερος βασιλιάς των Λατίνων, μετά τον Ρωμύλο) 18

    Μετεκίνησε δὲ καὶ τὴν τάξιν τῶν μηνῶν· τὸν γὰρ Μάρτιον πρῶτον ὄντα τρίτον ἔταξε, πρῶτον δὲ τὸν Ἰανουάριον, ὃς ἦν ἑνδέκατος ἐπὶ Ῥωμύλου, δωδέκατος δὲ καὶ τελευταῖος ὁ Φεβρουάριος, ᾧ νῦν δευτέρῳ χρῶνται.

  22. Κιγκέρι said

    Αυτόείναι πιο συμπαθητικό:

  23. Κιγκέρι said

    Άιιι! Αυτό ήθελα να βάλω:

  24. Κιγκέρι said

    Νικοκύρη, συγγνώμη, στο 22 έβαλα κατά λάθος 28μιση λεπτά βιντεάκι, αν είναι πολύ μεγάλο ας σβηστεί.

  25. Pedis said

    Εξαιτίας των παπικών και των ντόπιων ορθοδόξων τσιρακίων τους τόσοι Έλληνες γέρασαν κατά μισό μήνα πριν την ώρα τους, όταν κράτη που σέβονται τον εαυτό τους κάνουν τους πολίτες τους ένα ή και δύο χρόνια νεότερους.

    Currently, the most widely used calculation method in Korea is the so-called «Korean age system», in which a person is one year old at birth and then gains a year on the first day of each new year. […]

    This means that, for example, as of 8 December 2022, a person born on December 31 2002 is 19 under the international system, 20 under the counting system and 21 under the Korean system.
    https://www.bbc.com/news/world-asia-63903771

  26. Αγγελος said

    (21) Νομίζω πως η κρατούσα άποψη είναι ότι ο Πλούταρχος λίγο τα μπέρδεψε (ή η ανάμνηση της αλλαγής του ημερολογίου, έξι αιώνες πριν, ήταν πια συγκεχυμένη στον καιρό του), και πως στην πραγματικότητα το αρχικό ρωμαϊκό ημερολόγιο άρχιζε μεν με το Μάρτιο, τελείωνε όμως με τον Δεκέμβριο, και τα δυο φεγγάρια του καταχείμωνου, όπου δεν γίνονταν ούτε πόλεμοι ούτε γεωργικές εργασίες, ήταν… εκτός ημερολογίου, οπότε ο Νουμάς μάλλον πρόσθεσε δυο μήνες στην αρχή. Αλλά η όλη ιστορία είναι θολή.

  27. papathm said

    #15
    Άγιος Τρύφωνας. Δεν ήξερα ότι είναι γιορτή στο χωριό Άμπελοι Βασαλτίας. Πάντως, πιστεύω πως σε πολλά χωριά με αμπελουργικές καλλιέργιες τιμάται ιδιαιτέρως ο Άγιος.

    Προσωπικά, ξέρω άλλα δύο μέρη όπου ο Τρύφωνας είναι μεγάλη τοπική γιορτή: Δίκαια Έβρου και Θέρμη Θεσσαλονίκης.

    Νομίζω πως το έθιμο προέρχεται από την Ανατολική Ρωμυλία, αν και υποψιάζομαι αρχαία βακχική παράδοση.

    Καλό μήνα.

  28. Λεύκιππος said

    Και μόνο για να δεις και ν’ ακούσεις τον Μητροπάνο, αξίζει ο Φεβρουάριος.

  29. odinmac said

    Καλημέρα στην παρέα
    Μια απορία που έχω από μικρός είναι: γιατί έχουν αφαιρεθεί από τον Φεβρουάριο δύο ημέρες με αποτέλεσμα να έχουμε δύο+δύο μήνες στην σειρά με 31 ημέρες ( Δεκέμβριο- Ιανουάριο, Ιούλιο-Αύγουστο) ενώ αν του είχαμε αφαιρέσει μόλις μία οι μήνες θα εναλλάσσονταν ομαλά; (έστω από τον Μάρτιο και μετά, ενώ κάθε τέσσερα χρόνια η σειρά θα ήταν πλήρως ομαλή).
    Με άλλα λόγια: γιατί του κόψανε τόσο πολύ το πόδι;

  30. @ 13 ΣΠ

    Ναι, ναι. Η 16η Φεβρουαρίου 1923 ονομάστηκε 1η Μαρτίου 1923. Νεοημερολογίτες ενωμένοι, ποτέ νικημένοι…

  31. …www.θανή_Ιωάννου_Καλαϊτζή_του_δαιμονίου_γελοιογράφου.gr…

    …όπως περίπου έγραφε μερικές φορές.

  32. Και ανάμνηση Ιωάννου Καλαϊτζή, διασκευασμένη:

    Ι) ΜΕΤΑΞΥ ΟΔΗΓΩΝ
    – Βρασίδα, ξέρεις ε; Κυκλοφορεί κόβιντ!
    – Τι λε’ ρε μεγάλε; Και στα πόσα το καίει;

    ΙΙ) ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΛΙΩΝ ΛΑΜΟΓΙΩΝ
    – Βρασίδα, ξέρεις ε; Κυκλοφορεί κόβιντ!
    – Τι λε’ ρε μεγάλε; Έχουμε κανένα δικό μας εκεί;

  33. Παναγιώτης Κ. said

    15. Ήταν λοιπόν εκείνη την εποχή που μάθαιναν «καλά» γράμματα τα παιδιά!
    Προσοχή! Την εποχή ειρωνεύομαι. Όχι τον σχολιογράφο.

  34. sarant said

    Ευχαριστώ για τα νεότερα!

    25 Κοίτα να δεις οι Κορεάτες. Εγώ αφαιρώ το έτος γέννησης απο το τρέχον έτος, κι ας μου προσθέτει χρόνο (γεννήθηκα Νοέμβριο)

    24 Δεν πειράζει ( = βαριέμαι)

  35. Χαρούλα said

    Καλό μήνα!
    Λαϊκές ιστορίες
    Κάποτε η παραγωγή του κρασιού ήταν μικρή κι οι τρεις πρώτοι μήνες του χρόνου συμφώνησαν να βάλουν το λιγοστό κρασί τους στο ίδιο πιθάρι. Ο Φλεβάρης όμως, άνοιξε μια τρύπα στο πιθάρι για να πιει το δικό του μερίδιο αλλά μη μπορώντας να σταματήσει συνέχισε να πίνει και των άλλων. Ο Ιανουάριος και ο Μάρτιος τον έπιασαν και για να τον τιμωρήσουν του πήραν από μία μέρα ο καθένας, Έτσι ο Φεβρουάριος έχει 28 και οι άλλοι δύο 31. Γιαυτό και …Μεθυσμένος!

  36. Παναγιώτης Κ. said

    Το έφερε η τύχη να γίνω εκπαιδευτικός και μπορώ να συγκρίνω πρόσωπα και καταστάσεις στο χώρο της εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την καλή μνήμη για το τότε.( Μιλώ για καλή μνήμη επειδή πράγματα που εγώ θυμάμαι και τα ζήσαμε με συνομηλίκους ,είναι … άγνωστη γη για αυτούς).

  37. Χαρούλα said

    Επίσης
    3/2 Του Αγίου και δικαίου Συμεών του θεοδοχου
    Η γιορτή του Αϊ Συμιού η τελευταία από τα Συμόγιορτα. Αυτη τη μέρα οι έγκυες δεν πρέπει να κάνουν καμία δουλειά γιατί αλλιώς το παιδί που θα γεννηθεί θα βγει με κάποιο σημάδι. Με όποιο μέλος του σώματος τους κάνουν δουλειά, σε εκείνο το μέλος του παιδιού θα μείνει σημάδι.

    #27 Papathm.
    Ναι στα Δίκαια στο Τρίγωνο Β.Εβρου, τρανή γιορτή. Και μετά από τα κοβιντοχρόνια, φέτος επανέρχεται!
    https://www.radioevros.gr/ethimo-tryfwna-dikaia/

  38. sarant said

    35 Καλά του έκαναν!

  39. Λοζετσινός said

    5.dimosioshoros said

    (Όπως ξέρουμε, την 16η Φεβρουαρίου 1923 συνέβη αυτό που συνέβη, καθώς την επομένη, αντί να ξημερώσει 17 Φεβρουαρίου, άκου, ξημέρωσε 1 Μαρτίου…)

    σωστά αγαπητέ, δεν ξέρω όμως αν οι υπάλληλοι, δημόσιοι και ιδιωτικοί απαίτησαν να πάρουν τα χρήματά τους και για τις μέρες που προστέθηκαν. Αμυδρά θυμάμαι πως οι ‘Αγγλοι εργάτες απαίτησαν να πάρουν τους μισθούς τους και για τις παραπανίσιες μέρες και το κατάφεραν . Φυσικά η πρόσθεση των ημερών στην Αγγλία είχε γίνει πολύ παλιότερα-αν θυμάμαι καλά γιατί τώρα δεν έχω χρόνο να το ψάξω.

  40. sarant said

    39 Τώρα που το λες, στις 16/2 θα έχουμε 100 χρόνια νέο ημερολόγιο!

  41. Λοζετσινός said

    Κάτι ξέρει ο λαός και λέει » τα πρώτα εκατό χρόνια είναι δύσκολα»🙂

  42. ΣΠ said

    40
    Οπότε το άρθρο εκείνης της ημέρας θα είναι για τα 100 χρόνια νέο ημερολόγιο ή για τα 14 χρόνια ιστολόγιο;

  43. Aghapi D said

    Σε προχωρημένη εφηβεία το ιστολόγιο
    Να τα χιλιάσει 🙂

  44. Πέπε said

    21:
    > Μετεκίνησε δὲ καὶ τὴν τάξιν τῶν μηνῶν· τὸν γὰρ Μάρτιον πρῶτον ὄντα τρίτον ἔταξε, πρῶτον δὲ τὸν Ἰανουάριον, ὃς ἦν ἑνδέκατος ἐπὶ Ῥωμύλου, δωδέκατος δὲ καὶ τελευταῖος ὁ Φεβρουάριος, ᾧ νῦν δευτέρῳ χρῶνται.

    Ειλικρινά, πιο περίπλοκο τρόπο δεν είχε να περιγράψει αυτό το απλό γεγονός; Μετέθεσε την αρχή του έτους από τον Μάρτη στον Γενάρη, δατς ολ! Και δεν άλλαξε τη σειρά, όπως θα μπορούσε κανείς να νομίσει, ότι δηλαδή μετέφερε τρις μήνες από τις θέσεις 1, 11 και 12 σε άλλες θέσεις αφήνοντας τους υπόλοιπους όπως ήταν!

  45. Πουλ-πουλ said

    Και κάτι σημαδιακό:
    Στις 20 Φεβρουαρίου του 1816, δηλ. της χρονιάς χωρίς καλοκαίρι, https://en.wikipedia.org/wiki/Year_Without_a_Summer
    έκανε πρεμιέρα «Ο κουρέας της Σεβίλλης».

  46. Faltsos said

    40. Στις 16/2 ή στη 1/3;

  47. @ 39 Λοζετσινός

    Καλό.

  48. @ 46 Faltsos

    Καλό!

  49. Faltsos said

    11 «Αν βρεις πρωτοσέλιδο εφημερίδας με ημερομηνία 20 Φεβρ 1923 είναι πλαστό (ή παλαιοημερολογίτικο).»
    Εφημερίδα δεν βρήκα, αλλά βρήκα αυτό:
    https://www.ishow.gr/person/925026/rena-blachopoyloy
    Βιογραφικό της Ρένας Βλαχοπούλου
    «Γεννήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου του 1923 στην Κέρκυρα. »
    Αναρωτιέμαι είναι απλά λάθος ή μήπως η Ρ.Β. είχε υπόψη της αυτά που συζητάμε σήμερα και δήλωνε η ίδια ημερομηνία γέννησης ανύπαρκτη; (Η πραγματική ημερομηνία γέννησης της ήταν 28 Ιουλίου 1917)

  50. leonicos said

    Έδισων

    γενική πληθυντικού του Έδισος, διόρθωσε Εδίσων

  51. ΚΑΒ said

    29.
    Ο μήνας του Αυγούστου (λατινικά: Augustus) πήρε το όνομά του από τον Οκταβιανό Αύγουστο. Μέχρι την εποχή αυτή αποκαλούνταν Sextilis, καθως ήταν ο έκτος μήνας του παλαιού ρωμαϊκού ημερολογίου (η λατινική λέξη για τον αριθμό 6 είναι sex). Ένας δημοφιλής μύθος ήταν πως ο μήνας Αύγουστος έχει 31 ημέρες επειδή ο Αύγουστος επιθυμούσε να έχει τόσες μέρες όσες και ο μήνας που αφιερώθηκε στον Καίσαρα, ο Ιούλιος. Εντούτοις πρόκειται απλά για μια επινόηση του λογίου του 13ου αιώνα Γιοχάνες ντε Σακρομπόσκο. Ο Sextilis στην πραγματικότητα είχε 31 ημέρες προτού μετονομαστεί και δεν επιλέχτηκε με κριτήριο το μήκος του. Σύμφωνα με ένα senatus consultum (διάταγμα της Συγκλήτου) που αναφέρει ο Α. Θ. Μακρόβιος, ο Sextilis μετονομάστηκε για να τιμήσει τον Αύγουστο επειδή πολλά από τα συναρπαστικά γεγονότα που οδήγησαν στην άνοδό του στην εξουσία έλαβαν χώρα το μήνα αυτό, συμπεριλαμβανομένης και της κατάκτησης της Αλεξάνδρειας

  52. sarant said

    46 Καλό!

    49 Πολύ καλό!

  53. Georgios Bartzoudis said

    27, Papathm said: «Άγιος Τρύφωνας. Δεν ήξερα ότι είναι γιορτή στο χωριό Άμπελοι Βασαλτίας. Πάντως, πιστεύω πως σε πολλά χωριά με αμπελουργικές καλλιέργιες τιμάται ιδιαιτέρως ο Άγιος….
    Νομίζω πως το έθιμο προέρχεται από την Ανατολική Ρωμυλία, αν και υποψιάζομαι αρχαία βακχική παράδοση».
    # Το χωριό Άμπελοι είναι καθιαυτού Μακεδονικό. Μέχρι το 1925 λεγόταν Μακές (το). Τότε, για ένα διάστημα μετονομάστηκε Βαμβακιά, πολύ γρήγορα όμως ξαναμετονομάστηκε σε Άμπελοι, αφού το όνομα Βαμβακιά δόθηκε σε άλλο χωριό, από την άλλη μεριά του Στρυμόνα. Σε κάθε περίπτωση, η αμπελοκαλλιέργεια είναι ανέκαθεν ευρέως διαδεδομένη «στην Άμπελη».

  54. Καλό μήνα! (ο καλός μου ο κουτσοφλέβαρος)
    Κι ο ωραίος επαναστατικός Φλεβάρης (του Μανιφέστου, του Παρισιού και της άνοιξης των λαών):

  55. Αγγελος said

    (49) Για τη Ρενα Βλαχοπούλου:
    Ληξιαρχεία δεν ξέρω από πότε λειτουργούν στην Ελλάδα, έχω όμως ακούσει ότι ακόμα και τη δεκαετία του 1920 οι γεννήσεις των κοριτσιών δεν καταγράφονταν συστηματικά (για τα αγόρια υπήρχαν ήδη από τον 19ο αιώνα τα μητρώα αρρένων), οπότε συχνά, για να γραφτεί το κορ´ιτσι στο σχολείο, η, αργότερα, για να βγάλει ταυτότητα ή να παντρευτεί, φέρνανε το χαρτί της βάφτισης. Και καθώς η Εκκλησία μόλις το Μάρτιο του 1924 ακολούθησε την Πολιτεία στην αλλαγή του ημερολογίου, δεν είναι αδύνατο να βαφτίστηκε πράγματι η Ρένα Βλαχοπούλου στις 20/2/1923 και κατά λάθος να περάστηκα αυτή η ημερομηνία ως ημερομηνία γέννησης. Θα μου πείτε, πεντέμισι χρονών τη βαφτίσανε; Ε, μπορεί να μη συμφωνούσαν για το νονό ή για το όνομα!

  56. Αγγελος said

    Μ´αρέσει που το άρθρο περί Ρένας Βλαχοπούλου αφενός μεν ισχυρίζεται ότι «Γεννήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου του 1923», αφετέρου δε λέει ότι «Μόλις 22 χρονών, θα τραγουδήσει για πρώτη φορά σε κάποιο ζαχαροπλαστείο της Σπιανάδας, όπου το 1938 θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί τον ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ Κώστα Βασιλείου.
    » Κάπου δε βγαίνει ο λογαριασμός 🙂

  57. 55 Δεν ξέρω τι γινόταν στο ελληνικό. Πάντως στα δικά μας (τουρκοκρατούμενα) μέρη δηλώνονταν όλα τα παιδιά, αλλά όποτε το θυμόταν ο πατέρας τους.
    Γράφω σχετικά «Όταν άρχισαν να δίνονται οι συντάξεις του ΟΓΑ στις αρχές της δεκαετίας του 60, πάει η Λεν και κάνει τα χαρτιά της. Αλλά η μεγαλύτερη Ζαχαρούλα δεν μπορούσε γιατί ο πατέρας τους τις είχε γράψει ανάποδα. Αν και πρόεδρος του χωριού την εποχή εκείνη, δεν τηρούσε επακριβώς τις διαδικασίες. Όταν γεννήθηκε η κόρη του ξέχασε να τη δηλώσει. Όταν γεννήθηκε η επόμενη και είπε στο γραμματικό του να γράψει την καινούρια, αυτός είδε – θυμήθηκε πως η προηγούμενη δεν ήταν γραμμένη (και για να μην τους παρεξηγούμε τόσο, με τόσα παιδιά να γεννιούνται και να πεθαίνουν ο λογαριασμός εύκολα χανόταν). Οπότε έγραψαν κανονικά την καινούρια και μετά από τρεις – τέσσερις μήνες έγραψαν και την προηγούμενη. Έτσι οι δυο αδερφές φαίνονταν να έχουν μικρή διαφορά ηλικίας (αλλά ανάποδα)«.
    https://gevseis.blogspot.com/2020/06/giagiaS.html.

    Πάντως υπήρχαν διάφορες που προσπαθούσαν να μικρύνουν. Π.χ. κάποια απ’ το χωριό που έλεγε πως την κουβάλησε μωρό η μάνα της από τη Σμύρνη (προσφυγάκι) εμφανίστηκε στις μεταπολιτευτικές εκλογές να ψηφίσει κι ο δικαστικός παρατήρησε πως η ταυτότητα είχε ένα θέμα. Έγραφε πως γεννήθηκε το 1929 αλλά κάπως περίεργα. Κοιτάζοντας καλύτερα διαπίστωσε πως ήταν το 1919 που είχε διορθωθεί (με απλοϊκά μέσα, προφανώς).

  58. odinmac said

    51 ΚΑΒ
    Α ευχαριστώ!

  59. ΕΦΗ - ΕΦΗ said

    Καλό μήνα!

    Πότε θα κάνει ξαστεριά (αμήν!)
    πότε θα φλεβαρίσει

    57. Είναι κάτω δυο γειτόνισσές μας, δίδυμες, του 1929. Είναι γραμμένες η μία το Φλεβάρη του ΄29 κι η άλλη τον Ιούνιο! Δίδυμες με διαφορά μερικών μηνών 🙂
    Επίσης μια άλλη γεννήθηκε μετά το θάνατο της μάνας της!
    Της Κατοχής καμώματα είν΄αυτά, Κάηκε το αρχείο ήταν κι ο γραμματέας ολίγον ωχαμάν και γίνανε διάφορα τέτοια.

  60. sarant said

    55-56 Μαλλον το 1917 θα γεννήθηκε. Εχει δισκογραφήσει τραγουδια το 1939 νομιζω.

  61. Πέπε said

    59
    > Επίσης μια άλλη γεννήθηκε μετά το θάνατο της μάνας της!

    Αλλά μετά κι απ’ τη γέννησή της τουλάχιστον (της μάνας), ή ούτε αυτό;

    Όταν γεννούσε η μάνα μου τον πατέρα μου, έστειλε η μαμή να με φωνάξουν…

  62. Μαρία said

    60
    Χα, χα. Δηλαδή προξένευαν στο θείο μου γεννημένο το ’19 γυναίκα μεγαλύτερή του! Εγώ δεν παίρνω θεατρίνα, είπε, αλλά παντρεύτηκε τελικά πάλι Κερκυραία όμως πολύ μικρότερή του 🙂

  63. Η αδερφή της μάνας μου, γενημένη στην Αμερική, ήταν το δεύτερο από τα 4 παιδιά του παπού μου. Βγάζοντας ελληνικά χαρτιά στο χωριό -με κολητή την πρόεδρο της κοινότητας- πιστοποιούσε την ηλικία της κατά το δοκούν δλδ 6-7 χρόνια μετά τον θάνατό του παπού μου στην Αμερική -αυτό δεν μπορούσε να το άλλάξει. Οταν πέθανε τράβηξα τον διάολό μου με τα κληρονομικά ώσπου να βρώ άκρη κυρίως γιατί όταν (τότε) ήρθαν στην Ελλάδα η γιαγιά μου με τα 4 παιδιά της, ήρθαν το 1920 με ομαδικό διαβατήριο με στοιχεία μόνο της γιαγιάς μου και μια φωτογραφία και των 5 μαζί !

  64. sarant said

    62 Παραλίγο δηλαδή θα είχες θεία διάσημη 🙂

  65. Δύο ημερομηνίες που θα πρέπει να προστεθούν στο μηνολόγιο του Φλεβάρη είναι η 3η και η 24η
    Στις 3 αναγνωρίζεται το ελληνικό κράτος ως ανεξάρτητο με την υπογραφή από την Αγγλία, τη Ρωσία και τη Γαλλία του πρωτόκολλου της Ανεξαρτησίας.

    Στις 24 ξεκίνησε η επανάσταση του ’21 με τη διάβαση του Προύθου από τον Αλ. Υψηλάντη και τη δημοσίευση της επαναστατικής προκήρυξης «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος»

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Twitter

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Twitter. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s

 
Αρέσει σε %d bloggers: