Σέρβισερ, μια καινούργια λέξη

Με την πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου έχει ανάψει η συζήτηση για τους πλειστηριασμούς. Η απόφαση βέβαια ακόμα δεν έχει δημοσιευτεί (ώστε να μπορεί να παράγει αποτελέσματα), όμως το περιεχόμενό της έχει διαρρεύσει, καθώς και εντυπωσιακά λεπτομερείς πληροφορίες της διαδικασίας, ας πούμε η ευρεία πλειοψηφία (56-9 νομίζω) με την οποία πάρθηκε η απόφαση, ακόμα και τα ονόματα των αρεοπαγιτών που μειοψήφισαν.

Εντυπωσιακή είναι επίσης η ταχύτητα με την οποία αποφάνθηκε η Ολομέλεια του Α.Π., δύο εβδομάδες μόνο, αν σκεφτεί κανείς ότι είχαν κατατεθεί υπομνήματα χιλιάδων σελίδων. Ακόμα και οι δικηγόροι των funds εξεπλάγησαν, όπως γράφτηκε.

Έγραψα funds, που είναι η μία ξένη λέξη που εμφανίζεται διαρκώς στα σχετικά ρεπορτάζ. Και το ρεπορτάζ είναι ξένο δάνειο, γαλλικό, αλλά με το να το γράφουμε ελληνικά το έχουμε οικειοποιηθεί -και βέβαια το προφέρουμε διαφορετικά απ’ό,τι στα γαλλικά, όσο κι αν δεν το συνειδητοποιούμε.

Η άλλη ξένη λέξη είναι οι servicers, σε πληθυντικό και λατινογραμμένη σχεδόν πάντα. Ή αλλιώς, οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, όπως είναι η μακροσκελής ελληνική απόδοση. Το επίσημο ακρώνυμο είναι ΑΕΔΑΔΠ, Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις. Συχνά το βρίσκουμε συντμημένο σε «εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων», που και πάλι μακρινάρι είναι μπροστά στο «σέρβισερ». Τρεις λέξεις ο Έλληνας, τρεις συλλαβές ο Άγγλος, διόλου περίεργο που κάνουν πιο γρήγορα τη δουλειά τους.

Αστειεύομαι, αλλά είναι ένα παράδειγμα του φαινομένου που το λέω «ορολογική ανασφάλεια». Όποιος εισάγει έναν όρο που έχει φτιαχτεί από αλλού, αισθάνεται ανασφαλής: πώς να πούμε το servicer; Εταιρεία διαχείρισης; Ναι, αλλά τι διαχείριση; Εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων, καλό δεν είναι; Μισό λεπτό, τι απαιτήσεις; Σωστά, πρέπει να το διευκρινίσουμε, απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις -κι έτσι η μία λέξη έγινε εφτά ή οχτώ, από το άγχος μήπως ο περιφραστικός όρος δεν καλύπτει κάθε πτυχή του πράγματος που θέλουμε να περιγράψει. Από την άλλη πλευρά, ο κατασκευαστής του όρου, ο Αγγλοσάξονας, δεν έχει τέτοιον καημό. Λέει servicer και δεν νοιάζεται να προσδιορίσει επακριβώς τι είδους service παρέχεται.

Διότι βέβαια είναι λέξη πολυσήμαντη το service και ανήκει σε πολυμελή οικογένεια, που έχει δώσει και στη γλώσσα μας πολλούς όρους, οπότε λέω σήμερα να λεξιλογήσω γι’ αυτήν.

Ξεκινάμε από την ετυμολογία. Ο πατριάρχης της ετυμολογικής οικογένειας που λέγαμε είναι το λατινικό servus, ο δούλος, ο υπηρέτης. Από εκεί και το servitium, υπηρεσία / δουλεία και από αυτό αρχίζει η εξακτίνωση στις νεότερες ευρωπαϊκές γλώσσες.

Το γαλλικό service, «υπηρεσία, εξυπηρέτηση» δίνει το αγγλικό service, και από εκεί έχουμε στα ελληνικά το σέρβις των αυτοκινήτων ή των συσκευών, αλλά και τον σέρβισερ που μπήκε τίτλος στο άρθρο μας. Βεβαίως, στην ορολογία του τένις έχουμε τον Γάλλο εξάδελφο του σέρβις, το σερβίς.

Από το λατινικό ρήμα servire, υπηρετώ, έχουμε το ιταλικό servire, υπηρετώ και εξυπηρετώ, και το servitore, υπηρέτης και διάφορες άλλες έννοιες. Από εκεί έχουμε στα ελληνικά το ρήμα σερβίρω και τον σερβιτόρο στα εστιατόρια. (Ποια είναι η ελληνική λέξη για το γκαρσόνι; Σερβιτόρος). Αλλά αν βρεθούμε σε ιταλικό εστιατόριο, τον σερβιτόρο δεν θα τον φωνάξουμε «Servitore!» αλλά Cameriere.

Να μείνουμε στα ιταλικά και στο ίδιο σημασιακό περιβάλλον, από το ιταλ. servizio, που αρχικά σήμαινε «υπηρεσία, εξυπηρέτηση» αλλά πήρε και τη σημασία «σύνολο σκευών που εξυπήρετούν συγκεκριμένο σκοπό», και από εκεί, θα το καταλάβετε, έχουμε το δικό μας σερβίτσιο.

Και μια πιο σπάνια λέξη, που έχει μισοξεχαστεί, το σερβιτσάλι, δηλαδή το κλύσμα, από το ιταλ. serviziale προέρχεται, πιο σωστά από τον πληθυντικό serviziali, κι αυτό από την ίδια οικογένεια.

Από τον γαλλικό κλάδο της οικογένειας έχουμε το «σερβί» της χαρτοπαικτικής ορολογίας (δεν θέλω άλλο φύλλο), έχουμε επίσης και τη σερβιέτα, από το γαλλ. serviette. Προσοχή όμως γιατί οι ψευτοφίλοι καραδοκούν. Στα γαλλικά η serviette χωρίς άλλον προσδιορισμό είναι η πετσέτα. Η δική μας σερβιέτα είναι serviette hygiénique στα γαλλικά, με το επίθετο να είναι, το βλέπετε, ελληνογενές.

Και από το γαλλικό ρήμα servir έχουμε τη servante, που μπορεί να είναι και η υπηρέτρια, όμως η λέξη ειπώθηκε επίσης για ένα έπιπλο που εξυπηρετεί στο σερβίρισμα -και με τη σημασία αυτή πέρασε στα ελληνικά, σερβάν και σερβάντα, ο μπουφές της τραπεζαρίας.

Έχουμε ακόμα μια ομάδα λέξεων τεχνικής ορολογίας, όπως τον σερβοκινητήρα ή σερβομοτέρ, καθώς και τα σερβόφρενα και μερικά ακόμα. Ο σερβοκινητήρας δεν είναι κινητήρας σερβικής κατασκευής ή προέλευσης, είναι δάνειο από το γαλλ. servomoteur, οπου το πρόθημα servo-/σερβο- χρησιμοποιείται για μηχανήματα με βοηθητικό ρόλο.

Σ’ αυτή λοιπόν την οικογένεια το τελευταίο μέλος είναι, αν το θεωρήσουμε ελληνική λέξη, ο σέρβισερ, που το βλέπουμε λατινογραμμένο (οπότε, και στον αγγλικό πληθυντικό, οι servicers), που χρησιμοποιείται καμιά φορά σε εισαγωγικά ή με τον προσδιορισμό «οι λεγόμενοι», πχ εδώ: Κατά την εκδίκαση της υπόθεσης, η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, Επιμελητήρια και άλλοι φορείς τάχθηκαν κατά της δυνατότητας να μπορούν οι λεγόμενοι servicers να ενεργούν ως διάδικοι των επενδυτών….

Επί της ουσίας, η κυβέρνηση, φοβούμενη το πολιτικό κόστος, απέφυγε να νομοθετήσει και άφησε τον Άρειο Πάγο να αποφασίσει. Και ενώ είναι αλήθεια ότι η απόφαση του Α.Π. βασίστηκε σε νόμο του 2015, δηλαδή της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, είναι εξίσου αλήθεια ότι τότε υπήρχε ένα συνοδευτικό νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία της κατοικίας, που τώρα δεν υπάρχει.

Και καθώς τα επιτόκια των δανείων, και των στεγαστικών, έχουν πάρει την ανηφόρα (σε αντίθεση με τα επιτόκια καταθέσεων που καρκινοβατούν), ο φόβος είναι ότι ολοένα και περισσότεροι δανειολήπτες θα βρεθούν στο έλεος των λεγόμενων σέρβισερ. Λέτε να γίνει εφιάλτης αυτή η καινούργια λέξη;

Advertisement