Ένα παιδί δεκατέσσερα χρονώ

Ποιο παιδί, θα ρωτήσετε, τουλάχιστον όσοι δεν θυμάστε ανάλογους τίτλους από προηγούμενες χρονιές. Παιδί δικό μου, αλλά όχι με την κυριολεκτική έννοια -παιδί πνευματικό.

Παιδί δικό μας, πιο σωστά, επειδή δεν γιορτάζω μόνος μου, γιορτάζουμε. Βλέπετε, σήμερα έχουμε γενέθλια: το ιστολόγιο κλείνει τα δεκατέσσερα χρόνια του, μια κι έκανε τα πρώτα του βήματα στις 16 Φεβρουαρίου του 2009: εννιά και δεκατέσσερα μας κάνουν είκοσι τρία. Οπότε, παρακαλώ να μου συγχωρήσετε την αυτοαναφορικότητα του σημερινού άρθρου.

Όμως θα συμφωνήσετε μαζί μου, πιστεύω, πως για ένα πλάσμα δεκατεσσάρων χρονών (ή δεκατέσσερα χρονώ, σαν τα κορίτσια του Σαββόπουλου) η μέρα των γενεθλίων του είναι κάτι το εντελώς ξεχωριστό, που αξίζει να γιορτάζεται. Βέβαια, δεν είναι ίδια όλα τα δέκατα τέταρτα γενέθλια. Το δεκατετράχρονο παιδί βασανίζεται ίσως με τις πρωτόγνωρες δοκιμασίες της εφηβείας, αλλά τα δεκατετράχρονα ιστολόγια μάλλον έχουν περάσει στην τρίτη ηλικία τους -αιωνόβια θα τα λέγαμε με ανθρώπινα μέτρα. Άλλωστε, είναι μετρημένα στα δάχτυλα τα ιστολόγια που λειτουργούν αδιάλειπτα από το 2009 (ή και παλιότερα) ως τα σήμερα· βέβαια, δύο από αυτά τα αιωνόβια ιστολόγια ανήκουν σε φίλους του ιστολογίου μας, και εννοώ τον Αθεόφοβο (το δικό του είναι αρχαιότερο, κατά τρία χρόνια θαρρώ) και τον Δύτη (νεότερο κατά ένα μήνα). Πάντως, αμφιβάλλω αν υπάρχουν πολλά ιστολόγια σαν το δικό μας, που να δημοσιεύουν καθημερινώς καινούργιο άρθρο.

Στα 14 λοιπόν χρόνια που είμαστε μαζί,  έχουν δημοσιευτεί στο ιστολόγιο συνολικά 5157 άρθρα (με το σημερινό) στις 5114 μέρες ζωής του. Στη δέκατη τέταρτη χρονιά του ιστολογίου (από τις 17.2.2022 έως σήμερα) δημοσιέψαμε ένα άρθρο κάθε μέρα ενώ μία μέρα είχαμε και δεύτερο άρθρο, χωρίς ποτέ να διακοπεί το σερί -αλλά αυτό είχε συμβεί και τις προηγούμενες 8 χρονιές, αφού το σερί της καθημερινής δημοσίευσης βαστάει αδιάλειπτο από τις 29.1.2014.

Συνολικά μέσα στη 14ετία το ιστολόγιο έχει δεχτεί κάπου 30.088.000 επισκέψεις. Κάποτε τα εκατομμύρια (των επισκέψεων, να εξηγούμαστε) τα πρόσεχα και τα επισήμαινα, αλλά μετά σταμάτησα.

Όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν οι τακτικοί και οι λιγότερο τακτικοί αναγνώστες του ιστολογίου, που πολλοί από αυτούς ήταν ή έχουν γίνει φίλοι, ενώ αρκετοί έχουν γραφτεί και “συνδρομητές” (ο μετρητής μου λέει 30.653 άτομα), οπότε ειδοποιούνται με ηλεμήνυμα ή με άλλον τρόπο κάθε φορά που ανεβάζω καινούργιο άρθρο. Άλλοι πάλι ειδοποιούνται για τις δημοσιεύσεις από το Φέισμπουκ, υπάρχουν όμως και οι αναγνώστες που φτάνουν στο ιστολόγιο εντελώς τυχαία μέσω γκουγκλ, έχοντας κάνει αναζήτηση για κάποια λέξη ή φράση. Με όποιο τρόπο και να έρχεστε, η συμμετοχή σας και τα σχόλιά σας αυξάνουν κατακόρυφα την αξία των άρθρων -και σας ευχαριστώ πολύ!

Advertisement

Μηνολόγιον Ιανουαρίου έτους 2023

Χτες είχαμε πρωτοχρονιά αλλά βέβαια και πρωτομηνιά -κι έτσι το πρωτοχρονιάτικο θέμα του χτεσινού άρθρου δεν άφησε χώρο για το καθιερωμένο Μηνολόγιο, οπότε το δημοσιεύω σήμερα.

Θυμίζω ότι το Μηνολόγιο, που δημοσιεύεται συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Όπως είχα κάνει και προηγούμενες χρονιές, μετά το μηνολόγιο παραθέτω και κάποια περιαυτομπλογκικά, μια ανασκόπηση του ιστολογικού 2022.

Κυ   1	Της πρασίνης τσόχας (της σχισθείσης εν Αβάνα)
Δε  2	Έναρξις αγώνος ανυπακοής και μη βίας υπό Μαχάτμα Γκάντι
Τρ  3	† Κοίμησις Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, συγγραφέως των ταπεινών
Τε   4	† Νικολάου Γύζη τελευτή
Πε   5	Γενέσιον Σωκράτους του φιλοσόφου
Πα   6	Εφεύρεσις τηλεγράφου υπό Μορς
Σα 7	Ανακάλυψις των δορυφόρων του Διός υπό Γαλιλαίου
Κυ  8	† Γαλιλαίου τελευτή και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη αυτοκτονία και Νικολάου Τεμπονέρα αναίρεσις
Δε  9	† Θεοφίλου Καΐρη του μεγάλου διδασκάλου τελευτή
Τρ 10	Νίκη Θρασυβούλου κατά των τριάκοντα τυράννων
Τε 11	Γενέσιον Νικολάου Καββαδία του μαρκονιστή και αυτοκτονία Ααρών Σβαρτς του διαδικτυομάρτυρος
Πε 12	Γενέσιον Σπυρίδωνος Λούη του μαραθωνοδρόμου
Πα 13	Το «Κατηγορώ» του Αιμιλίου Ζολά
Σα 14	Της Αλκυόνης· και τελευτή Γρηγορίου Ξενοπούλου του Ζακυνθίου
Κυ 15	Γενέσιον Ιωάννου Ποκελέν ή Μολιέρου, ηθοποιού και συγγραφέως
Δε 16	† Ευστρατίου Αναστασέλλη του σκωπτικού
Τρ 17	Γενέσιον Βενιαμίν Φραγκλίνου
Τε 18	Γενέσιον και τελευτή Βασιλείου Τσιτσάνη, λαϊκού μουσουργού
Πε 19	Γενέσιον Εδγάρδου Άλλαν Πόε
Πα 20	† Κοίμησις Χρήστου Καπράλου
Σα 21	Των τριών Λάμδα
Κυ 22	Γενέσιον Λόρδου Βύρωνος, του φιλέλληνος ποιητού
Δε 23	Γενέσιον Αντωνίου Γκράμσι
Τρ 24	† Αμεδαίου Μοντιλιάνι
Τε 25	Γενέσιον Γεωργίου Ζαμπέτα, του μεγάλου διασκεδαστού και θανή Θεοδώρου Αγγελόπουλου επί των επάλξεων
Πε 26	Του Ολοκαυτώματος
Πα 27	† Κοίμησις Ιωσήφ Βέρντι
Σα 28	† Κοίμησις Θεοδώρου Δοστογέφσκι
Κυ 29	† Θανή Αλεξάνδρου Πούσκιν, του ποιητού
Δε 30	† Μεθοδίου Ανθρακίτου, του διαφωτιστού
Τρ 31	† Αλεξάνδρου Υψηλάντου τελευτή

Για να προλάβω την ερώτηση για τα τρία Λ, στις  21 Ιανουαρίου: πρόκειται για τον Λένιν, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ. Για περισσότερα, δείτε κάποια παλιότερα σχόλια.

O Ιανουάριος, Γενάρης πιο λαϊκά, έχει, όπως και όλοι οι μήνες, ρωμαϊκή ετυμολογία. Είναι ο μήνας ο αφιερωμένος στον θεό Ιανό (Janus), που τον είχαν σε μεγάλη εκτίμηση οι Ρωμαίοι. Το παλιο ρωμαϊκό (σεληνιακό) ημερολόγιο άρχιζε τον μήνα Μάρτιο. Ο Ιούλιος Καίσαρας, όταν καθιέρωσε το ιουλιανό ημερολόγιο που φέρει το όνομά του, μετέφερε την αρχη του χρόνου στον Ιανουάριο και από τότε υπάρχει η ανακολουθία με τα ονόματα των μηνών από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο, που αντιστοιχούσαν στον έβδομο έως δέκατο μήνα και ξαφνικά βρέθηκαν στην ένατη έως δωδέκατη θέση.

Πιάσαμε το πεντοχίλιαρο!

Ποιο πεντοχίλιαρο όμως;

Πεντοχίλιαρο είναι το χαρτονόμισμα των πέντε χιλιάδων -αλλά δεν φτάνουν όλα τα νομίσματα σε τραπεζογραμμάτια τόσο μεγάλης ονομαστικής αξίας. Το ευρώ, ας πούμε, φτάνει μέχρι το πεντακοσάρικο, το μάρκο (όταν υπήρχε) έφτανε ίσαμε το χιλιάρικο (ο «ιδρωμένος πατέρας» που τον λέγανε οι λαζογερμανοί), το γαλλικό φράγκο, όταν υπήρχε κι αυτό, επίσης ίσαμε πεντακοσάρικο έφτανε, ενώ το δολάριο, αν δεν σφάλλω, δεν έχει πάνω από κατοστάρικο. Η δραχμή, στα τελειώματα, είχε φτάσει να τυπώσει και δεκαχίλιαρο, που είχε, θα θυμάστε, τον γιατρό Γεώργιο Παπανικολάου επάνω, αλλά το δεκαχίλιαρο δεν έζησε και πολλά χρόνια, από το 1995 που καθιερώθηκε ίσαμε το 2002 που καταργήθηκε λόγω του ευρώ, ενώ το πεντοχίλιαρο, που κυκλοφόρησε το 1984, πρόλαβε ακόμα και να ενηλικιωθεί -και βέβαια να γίνει και τραγούδι με τη Γλυκερία, που αναρωτιόταν γιατί τα πεντοχίλιαρα να μην είναι πετσετάκια:

Τα πεντοχίλιαρα εκείνα (που κινδύνεψαν να γίνουν πετσετάκια) είχαν επάνω τον Κολοκοτρώνη, και γι’ αυτό ονομάστηκαν, στην αργκό της εποχής, και «κολοκοτρώνηδες», αλλά επίσης και «πετσετάκια». Τα πετσετάκια θυμίζουν κι άλλο ένα νόμισμα, τις ισπανικές πεσέτες, αλλά παρά την ηχητική ομοιότητα οι πετσέτες του μπάνιου δεν έχουν ετυμολογική σχέση με τις ισπανικές πεσέτες, ένα ακόμα νόμισμα που καταργήθηκε με την έλευση του ευρώ. Η ισπανική πεσέτα, στο τέλος της ζωής της, είχε αξία διπλάσια από τη δραχμή μας (αν και κάποτε βρισκόταν χαμηλότερα), κι έφτανε κι αυτή μέχρι το δεκαχίλιαρο -φυσικά, το ισπανικό δεκαχίλιαρο, όπως και το πεντοχίλιαρο, έδειχναν τον Χουάν Κάρλος.

Ένα παιδί δεκατριώ χρονώ

Ποιο παιδί, θα ρωτήσετε, τουλάχιστον όσοι δεν θυμάστε ανάλογους τίτλους από προηγούμενες χρονιές. Παιδί δικό μου, αλλά όχι με την κυριολεκτική έννοια -παιδί πνευματικό.

Όμως δεν γιορτάζω μόνος μου, γιορτάζουμε. Βλέπετε, σήμερα έχουμε γενέθλια: το ιστολόγιο κλείνει τα δεκατρία χρόνια του, μια κι έκανε τα πρώτα του βήματα στις 16 Φεβρουαρίου του 2009: εννιά και δεκατρία μας κάνουν είκοσι δύο. Οπότε, παρακαλώ να μου συγχωρήσετε την αυτοαναφορικότητα του σημερινού άρθρου.

Όμως θα συμφωνήσετε μαζί μου, πιστεύω, πως για ένα πλάσμα δεκατριώ χρονώ η μέρα των γενεθλίων του είναι κάτι το εντελώς ξεχωριστό, που αξίζει να γιορτάζεται. Βέβαια, δεν είναι ίδια όλα τα δέκατα τρίτα γενέθλια. Το δεκατριάχρονο παιδί έχει πια μπει στην εφηβεία και περνάει πρωτόγνωρες δοκιμασίες. Από την άλλη, τα δεκατριάχρονα ιστολόγια μάλλον έχουν περάσει στην τρίτη ηλικία τους -αιωνόβια θα τα λέγαμε με ανθρώπινα μέτρα. Άλλωστε, είναι μετρημένα στα δάχτυλα τα ιστολόγια που λειτουργούν αδιάλειπτα από το 2009 (ή και παλιότερα) ως τα σήμερα· βέβαια, δύο από αυτά τα αιωνόβια ιστολόγια ανήκουν σε φίλους του ιστολογίου μας, και εννοώ τον Αθεόφοβο (το δικό του είναι αρχαιότερο, κατά τρία χρόνια θαρρώ) και τον Δύτη (νεότερο κατά ένα μήνα). Πάντως, αμφιβάλλω αν υπάρχουν πολλά ιστολόγια σαν το δικό μας, που να δημοσιεύουν καθημερινώς καινούργιο άρθρο.

Στα 13 λοιπόν χρόνια που είμαστε μαζί,  έχουν δημοσιευτεί στο ιστολόγιο συνολικά 4791 άρθρα (με το σημερινό) στις 4749 μέρες ζωής του. Στη δέκατη τρίτη χρονιά του ιστολογίου (από τις 17.2.2021 έως σήμερα, που θα μπορούσαμε να την πούμε και δεύτερη κορονοχρονιά) δημοσιέψαμε ένα άρθρο κάθε μέρα (και δυο μέρες είχαμε και δεύτερο άρθρο), χωρίς ποτέ να διακοπεί το σερί -αλλά αυτό είχε συμβεί και τις προηγούμενες έξι χρονιές, αφού το σερί της καθημερινής δημοσίευσης βαστάει αδιάλειπτο από τις 29.1.2014.

Συνολικά μέσα στη 13ετία έχετε κάνει 795.000 σχόλια, ενώ το ιστολόγιο έχει δεχτεί κάπου 27.760.000 επισκέψεις. Κάποτε τα εκατομμύρια (των επισκέψεων, να εξηγούμαστε) τα πρόσεχα και τα επισήμαινα, αλλά μετά σταμάτησα.

Όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν οι τακτικοί και οι λιγότερο τακτικοί αναγνώστες του ιστολογίου, που πολλοί από αυτούς ήταν ή έχουν γίνει φίλοι, ενώ αρκετοί έχουν γραφτεί και “συνδρομητές” (ο μετρητής μου λέει 24.800 άτομα), οπότε ειδοποιούνται με ηλεμήνυμα ή με άλλον τρόπο κάθε φορά που ανεβάζω καινούργιο άρθρο. Άλλοι πάλι ειδοποιούνται για τις δημοσιεύσεις από το Φέισμπουκ, υπάρχουν όμως και οι αναγνώστες που φτάνουν στο ιστολόγιο εντελώς τυχαία μέσω γκουγκλ, έχοντας κάνει αναζήτηση για κάποια λέξη ή φράση. Με όποιο τρόπο και να έρχεστε, η συμμετοχή σας και τα σχόλιά σας αυξάνουν κατακόρυφα την αξία των άρθρων -και σας ευχαριστώ πολύ!

Μια περιήγηση στις λέξεις του 2021

Το άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε χτες στο ηλεπεριοδικό 2020mag. Όπως θα ξέρετε, στο ηλεπεριοδικό αυτό δημοσιεύω άρθρα με Λέξεις της επικαιρότητας -σαν εκείνα που δημοσίευα κάθε μήνα στα Ενθέματα της Αυγής. Εδώ μπορείτε να βρείτε όλα μου αυτά τα άρθρα, 14 ως τώρα. Η εικονογράφηση είναι του περιοδικού. Στην εδώ δημοσίευση κάνω μερικές δευτερεύουσες αλλαγές.

Το άρθρο αποτελεί μια λεξιλογική ανασκόπηση του 2021 και από αυτή την άποψη έχει πολλά και αναπόφευκτα κοινά στοιχεία με άλλα άρθρα του ιστολογίου, αφού πριν από μερικές μέρες ψηφίσαμε κι εμείς εδώ τη Λέξη του 2021, όπως κάνουμε κάθε χρόνο από το 2010. Ζητώ συγγνώμη από τους τακτικούς αναγνώστες που σήμερα θα διαβάσουν πράγματα σε γενικές γραμμές ξαναειπωμένα, αλλά η σημερινη επισκόπηση είναι, ας πούμε, η οριστική, ύστερα από την αναπληροφόρηση που υπήρξε με την ψηφοφορία και με τη συζήτηση που προηγήθηκε και ακολούθησε.

Με το σημερινό άρθρο μπορούμε να πούμε ότι ολοκληρώνεται η ανασκόπηση του λεξιλογικού 2021 και ξεκινάει το λεξιλογικό 2022. Καλή λεξιλογική χρονιά λοιπόν!

 

Μια περιήγηση στις Λέξεις του 2021

Η συνεργασία μου με το 2020mag εγκαινιάστηκε, τον Ιανουάριο του 2021, με ένα άρθρο ανασκόπησης των λέξεων του 2020. Ταιριάζει λοιπόν να επιχειρήσω και φέτος την ίδια λεξιλογική ανασκόπηση, αφού εμείς εδώ λεξιλογούμε.

Η ανασκόπηση θα βασιστεί στη συζήτηση και στην ψηφοφορία που έγινε στο ιστολόγιο που διατηρώ, και που σας προτείνω να επισκεφτείτε, που έχει τίτλο ίδιον με τη στήλη μας, Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία.

Όταν κάνουμε απολογισμούς, συχνά λέμε ότι «η χρονιά που πέρασε δεν ήταν μια χρονιά σαν όλες τις άλλες». Αυτή η φράση κάποτε μας φαινόταν κλισέ, αλλά εδώ και δυο χρόνια νομίζω πως δικαιολογείται απόλυτα.

Το 2021, όπως και το 2020, βρέθηκε κι αυτό, ολόκληρο μάλιστα, κάτω από το στίγμα της κορόνας. Κι έτσι, και τούτη η χρονιά κυριαρχήθηκε από πανδημικές λέξεις, που ήταν αναπόφευκτο να μονοπωλήσουν την ανασκόπηση, αν και υπάρχει μια μετατόπιση -το 2020 είχαμε την πανδημία καθαυτή, τον ιό και τα πολλά ονόματά του και στις διάφορες μορφές λοκντάουν, ενώ το 2021 η έμφαση βρέθηκε στο εμβόλιο, την εκστρατεία εμβολιασμού και τις σχετικές αντιπαραθέσεις.

Λοιπόν, το εμβόλιο καταρχάς, ή ίσως στον πληθυντικό, τα εμβόλια, έχουν μια από τις πρώτες θέσεις στην ανασκόπησή μας. Και βέβαια τα εμβόλια είχαν πρώτη και δεύτερη δόση, νομίζω όμως ότι ο όρος που ξεχώρισε ήταν η τρίτη δόση, αν και έχουμε επίσης τους όρους ενισχυτική και αναμνηστική δόση (και υπήρξε και μια μικρή διαμάχη, αν η τρίτη δόση είναι αναμνηστική ή ενισχυτική). Να αναφέρουμε και τις πατέντες των εμβολίων και το αίτημα για άρση των πατεντών.

Κοντά σ’ αυτά, τα ουσιαστικά εμβολιασμένοι και ανεμβολίαστοι. Επειδή όμως είχαμε και τις δόσεις, ακούγεται επίσης ο όρος πλήρως εμβολιασμένος ή διπλοεμβολιασμένος. Βέβαια, όποιος έχει κάνει τη δεύτερη δόση δεν θα θεωρείται εσαεί «πλήρως» εμβολιασμένος και ίσως δεν θα έχει πια πιστοποιητικό εμβολιασμού. Να βάλουμε εδώ και τη νόσηση ή το πιστοποιητικό νόσησης -και τη βαριά νόσηση. Είχαμε και τα μονοδοσικά και διδοσικά εμβόλια· τριτοδοσίτης δεν ανέτειλε ακόμα, λέμε όμως τριτοεμβολιασμένος.

Αλλά δεν τελειώσαμε με τα εμβόλια, μόλις τώρα αρχίζουμε. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές λέξεις που πρωταγωνίστησε στη χρονιά είναι και η λέξη αντιεμβολιαστής, που υπήρχε βέβαια και νωρίτερα (αν και τα λεξικά δεν την έχουν), αλλά πρώτη φορά ακούστηκε τόσο πολύ. Να βάλουμε και τον όρο αρνητής, που στην πορεία επεκτάθηκε -είχαμε ας πούμε τον αρνητή απογραφής. Οι αντιεμβολιαστές συχνά χαρακτηρίζονται ψεκασμένοι, όρος που κάθε άλλο παρά νέος είναι -φέτος όμως είδα να γενικεύεται η χρήση των συντμήσεων η ψέκα ή ο ψεκ, ή και το πρώτο συνθετικό πχ ψεκογιατρός (γιατρός που εκφράζει θέσεις που θεωρούνται ψεκασμένες). Να αναφέρουμε εδώ την ορολογία των ακραίων αρνητών του εμβολιασμού, τους ακροδεξιούς θεματοφύλακες / αυτόχθονες ιθαγενείς. Χαρακτηριστικά δείγματα της ορολογίας που χρησιμοποιούν είναι όροι όπως το μπόλι και μπολιασμένος  ή τρυπημένος. Στη δημοσιογραφική ορολογία ακούγονται και τα κορονοπάρτι, που είτε γίνονται με περιφρόνηση των περιορισμών σε μάσκες και αποστάσεις είτε γίνονται για να κολλήσουν σκόπιμα οι συμμετέχοντες ώστε να αποφύγουν τον εμβολιασμό.

Λέξη που επίσης ακούστηκε πολύ ήταν η υποχρεωτικότητα, των εμβολιασμών εννοείται. Και η συνέπειά της, η αναστολή εργασίας. Ακούστηκε αρκετά και η επιτροπή λοιμωξιολόγων, ενώ επίσης συζητήθηκε το ακαταδίωκτο που έχει θεσπιστεί ή ζητείται να θεσπιστεί για τα μέλη διάφορων επιτροπών.

Μια άλλη ομάδα πανδημικών λέξεων έχει να κάνει με τα τεστ: μοριακό τεστ ή τεστ PCR, ράπιντ τεστ και σελφ τεστ (οι όροι ταχυτέστ και αυτοτέστ που είχαμε προτείνει, δεν επιασαν φυσικά). Για τους εμβολιασμούς, αλλά όχι μόνο, ακούστηκε πολύ και η πλατφόρμα, που ανοίγει κάθε τόσο. Ακούστηκε και ο όρος ξεστοκάρισμα για τα εμβόλια, ενώ κάπου πρέπει να αναφερθεί και το πρωτόκολλο.

Από κάποιους η πανδημία θεωρείται πανδημία των ανεμβολίαστων. Σε κάθε περίπτωση, κάθε μέρα παρακολουθούμε με ανησυχία τους αριθμούς των διασωληνωμένων, που εισάγονται στις ΜΕΘ, ενώ πρόσφατα έγινε πολύς λόγος και για VIP ΜΕΘ, που μένουν κενές για να διατεθούν στους ισχυρούς. Να πούμε και για τα ράντζα, και να σημειώσουμε και τις κλινικές COVID, δηλαδή δημόσια συνήθως νοσοκομεία, που δέχονται μόνο περιστατικά κορονοϊού.

Είπα για τον κορονοϊό και θυμήθηκα τις μεταλλάξεις του και τις παραλλαγές του, δυο ελληνικά γράμματα που έγιναν διάσημα παγκοσμίως, τα Δέλτα και Όμικρον.

Ένας όρος που επίσης ακούστηκε αν και δεν τονίστηκε όσο πιστεύω ότι θα έπρεπε είναι η  υπερβάλλουσα θνησιμότητα. Ενώ οι συχνές εμφανίσεις του πρωθυπουργού στην τηλεόραση ονομάστηκαν, ανακριβώς ίσως, διαγγέλματα.

Και για να τελειώσουμε με την πανδημία, θα θυμίσω ότι υπάρχουν και όροι που ακούστηκαν πολύ στην αρχή της χρονιάς αν και σήμερα ελάχιστα ακούγονται, όμως σε μια ανασκόπηση πρέπει να τους συμπεριλάβουμε: κλικ αγουέι, κλικ ινσάιντ, και γενικώς «έξυπνα μέτρα«. Να αναφέρουμε και την πανδημική φράση που χρησιμοποιήθηκε πολύ στα σόσιαλ: Δεν υπάρχουν μελέτες.

Κι όμως, στην ψηφοφορία που έγινε στο ιστολόγιο, πρώτευσε, και μάλιστα με χαρακτηριστική διαφορά από τη δεύτερη λέξη και με ρεκόρ ψήφων, ένας όρος μη πανδημικός, η γυναικοκτονία.

Πώς να εξηγήσουμε αυτή την προτίμηση; Μήπως μέσα στον πανδημικό ζόφο θελήσαμε να «επιστρέψουμε στην κανονικότητα» και να ψηφίσουμε μια μη πανδημική λέξη, έστω και απαίσια; («Ψηφίζω λέξεις που δεν θέλω να ξανακούσω», είχε αιτιολογήσει την επιλογή της μια φίλη του ιστολογίου).

Ομολογώ πως χάρηκα πολύ για τη νικήτρια λέξη, αφού έχω επανειλημμένα διαξιφιστεί στα σόσιαλ με διαφόρους που επιμένουν ότι η λέξη «δεν υπάρχει» ή (επιχείρημα Μπογδάνου) ότι… μειώνει τις γυναίκες αφού, τάχα, δεν τις θεωρεί ανθρώπους. Η αλήθεια είναι ότι στη χρονιά που πέρασε είδαμε θεαματική εδραίωση της χρήσης του όρου από μέινστριμ μέσα, οπότε η πρωτιά στην ψηφοφορία έχει βάση αλλά και αξία.

Κατά τα άλλα, η πανδημία δεν άφησε μεγάλα περιθώρια για άλλες λέξεις. Ωστόσο, πλάι στη γυναικοκτονία είχαμε επίσης το ελληνικό MeToo, ενώ ένας όρος που ακούστηκε πολύ ήταν και η συνεπιμέλεια, εννοείται των παιδιών, με την ευκαιρία της συζήτησης του σχετικού νομοσχεδίου.

Το καλοκαίρι με τις εξόχως καταστροφικές πυρκαγιές είχαμε κάμποσες λέξεις που ακούστηκαν, από τις οποίες θα ξεχωρίσω την αναζωπύρωση αλλά και τις εκκενώσεις, όπως και τους Ρουμάνους πυροσβέστες. Είχαμε επίσης το βουλεβάρτο του δημάρχου Αθηναίων, αλλά και τις φρεγάτες που αγοράζουμε από τη Γαλλία. Ακούστηκε αρκετά και η απολιγνιτοποίηση.

Το φθινόπωρο είχαμε το κύμα ακρίβειας με τους φουσκωμένους λογαριασμούς, αλλά και την απογραφή, που έτσι όπως έγινε φέτος έδωσε τον νέο όρο αυτοαπογραφή.

Ακούστηκε αρκετά και ο όρος επαναπροώθηση (ή στο αγγλικό ισοδύναμό του, push-back) των προσφύγων. Και το θάρρος της Ingeborg Beugel στην αντιπαράθεσή της στην επεισοδιακή συνέντευξη τύπου με τον πρωθυπουργό έδωσε μια φράση που ήδη έχει μεταπλαστεί σε διάφορα μιμίδια: Have you been to Samos? You have not been to Samos.

Και βέβαια, στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο ακούστηκε πολύ και φέτος, και έχει σχεδόν εδραιωθεί, ο όρος πετσωμένα (μέσα ενημέρωσης). Ο όρος ξεκίνησε βέβαια από τη λίστα Πέτσα, διατηρείται όμως και τώρα που ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος έχει αναλάβει άλλα καθήκοντα. Με τον τρόπο αυτό αναβαπτίζεται ένας παλιός όρος της ελληνικής πολιτικής σκηνής -στο δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα πέτσωμα ονομάζονταν οι παροχές σε διάφορες παραστρατιωτικές ομάδες, που πρόσκεινταν σε κομματάρχες, και που υποτίθεται ότι έκαναν ανταρτοπόλεμο κατά της Τουρκίας. Τα «πετσώματα» δηλαδή οι δαπάνες υποτίθεται για την αλλαγή των υποδημάτων τους, ήταν ένας εύσχημος τρόπος χρηματοδότησης.

Κι επειδή τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης είναι λίγο ή πολύ πετσωμένα, έχει αξία να διατηρηθούν και να δυναμώσουν ανεξάρτητες φωνές σαν το 2020mag.gr.

Να είναι γόνιμη και τούτη η λεξιλογική χρονιά μας, και του χρόνου να λιγοστέψουν -ή και να χαθούν εντελώς- οι πανδημικές λέξεις!

Μηνολόγιον Ιανουαρίου έτους 2022

Χτες είχαμε πρωτοχρονιά αλλά βέβαια και πρωτομηνιά -κι έτσι το πρωτοχρονιάτικο θέμα του χτεσινού άρθρου δεν άφησε χώρο για το καθιερωμένο Μηνολόγιο, οπότε το δημοσιεύω σήμερα. Βέβαια, σήμερα είναι Κυριακή, που σημαίνει ότι αφενός το επίσης καθιερωμένο λογοτεχνικό μας θέμα εκτοπίζεται, ενώ τα σαββατιάτικα μεζεδάκια θα μετατεθούν για τη Δευτέρα -συμβαίνουν αυτά όταν οι υποψήφιοι είναι περισσότεροι από τις θέσεις.

Θυμίζω ότι το Μηνολόγιο, που δημοσιεύεται συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Όπως είχα κάνει και προηγούμενες χρονιές, μετά το μηνολόγιο παραθέτω και κάποια περιαυτομπλογκικά, μια ανασκόπηση του ιστολογικού 2021.

Σα   1	Της πρασίνης τσόχας (της σχισθείσης εν Αβάνα)
Κυ  2	Έναρξις αγώνος ανυπακοής και μη βίας υπό Μαχάτμα Γκάντι
Δε  3	† Κοίμησις Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, συγγραφέως των ταπεινών
Τρ   4	† Νικολάου Γύζη τελευτή
Τε   5	Γενέσιον Σωκράτους του φιλοσόφου
Πε   6	Εφεύρεσις τηλεγράφου υπό Μορς
Πα 7	Ανακάλυψις των δορυφόρων του Διός υπό Γαλιλαίου
Σα  8	† Γαλιλαίου τελευτή και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη αυτοκτονία και Νικολάου Τεμπονέρα αναίρεσις
Κυ  9	† Θεοφίλου Καΐρη του μεγάλου διδασκάλου τελευτή
Δε 10	Νίκη Θρασυβούλου κατά των τριάκοντα τυράννων
Τρ 11	Γενέσιον Νικολάου Καββαδία του μαρκονιστή και αυτοκτονία Ααρών Σβαρτς του διαδικτυομάρτυρος
Τε 12	Γενέσιον Σπυρίδωνος Λούη του μαραθωνοδρόμου
Πε 13	Το «Κατηγορώ» του Αιμιλίου Ζολά
Πα 14	Της Αλκυόνης· και τελευτή Γρηγορίου Ξενοπούλου του Ζακυνθίου
Σα 15	Γενέσιον Ιωάννου Ποκελέν ή Μολιέρου, ηθοποιού και συγγραφέως
Κυ 16	† Ευστρατίου Αναστασέλλη του σκωπτικού
Δε 17	Γενέσιον Βενιαμίν Φραγκλίνου
Τρ 18	Γενέσιον και τελευτή Βασιλείου Τσιτσάνη, λαϊκού μουσουργού
Τε 19	Γενέσιον Εδγάρδου Άλλαν Πόε
Πε 20	† Κοίμησις Χρήστου Καπράλου
Πα 21	Των τριών Λάμδα
Σα 22	Γενέσιον Λόρδου Βύρωνος, του φιλέλληνος ποιητού
Κυ 23	Γενέσιον Αντωνίου Γκράμσι
Δε 24	† Αμεδαίου Μοντιλιάνι
Τρ 25	Γενέσιον Γεωργίου Ζαμπέτα, του μεγάλου διασκεδαστού και θανή Θεοδώρου Αγγελόπουλου επί των επάλξεων
Τε 26	Του Ολοκαυτώματος
Πε 27	† Κοίμησις Ιωσήφ Βέρντι
Πα 28	† Κοίμησις Θεοδώρου Δοστογέφσκι
Σα 29	† Θανή Αλεξάνδρου Πούσκιν, του ποιητού
Κυ 30	† Μεθοδίου Ανθρακίτου, του διαφωτιστού
Δε 31	† Αλεξάνδρου Υψηλάντου τελευτή

Για να προλάβω την ερώτηση για τα τρία Λ, στις  21 Ιανουαρίου: πρόκειται για τον Λένιν, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ. Για περισσότερα, δείτε κάποια παλιότερα σχόλια.

O Ιανουάριος, Γενάρης πιο λαϊκά, έχει, όπως και όλοι οι μήνες, ρωμαϊκή ετυμολογία. Είναι ο μήνας ο αφιερωμένος στον θεό Ιανό (Janus), που τον είχαν σε μεγάλη εκτίμηση οι Ρωμαίοι. Το παλιο ρωμαϊκό (σεληνιακό) ημερολόγιο άρχιζε τον μήνα Μάρτιο. Ο Ιούλιος Καίσαρας, όταν καθιέρωσε το ιουλιανό ημερολόγιο που φέρει το όνομά του, μετέφερε την αρχη του χρόνου στον Ιανουάριο και από τότε υπάρχει η ανακολουθία με τα ονόματα των μηνών από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο, που αντιστοιχούσαν στον έβδομο έως δέκατο μήνα και ξαφνικά βρέθηκαν στην ένατη έως δωδέκατη θέση.

Ένα παιδί 12 χρονών

Ποιο παιδί, θα ρωτήσετε, τουλάχιστον όσοι δεν θυμάστε ανάλογους τίτλους από προηγούμενες χρονιές. Παιδί δικό μου, αλλά όχι με την κυριολεκτική έννοια -παιδί πνευματικό.

Όμως δεν γιορτάζω μόνος μου, γιορτάζουμε. Βλέπετε, σήμερα έχουμε γενέθλια: το ιστολόγιο κλείνει τα δώδεκα χρόνια του, μια κι έκανε τα πρώτα του βήματα στις 16 Φεβρουαρίου του 2009: εννιά και δώδεκα μας κάνουν είκοσι ένα. Οπότε, παρακαλώ να μου συγχωρήσετε την αυτοαναφορικότητα του σημερινού άρθρου, που μάλιστα εκτοπίζει τη συνέχεια από τους Εσταυρωμένους Σωτήρες του πατέρα μου, που θα τη δημοσιεύσω αύριο.

Όμως θα συμφωνήσετε μαζί μου, πιστεύω, πως για ένα πλάσμα δώδεκα χρονώ η μέρα των γενεθλίων του είναι κάτι το εντελώς ξεχωριστό, που αξίζει να γιορτάζεται. Βέβαια, δεν είναι ίδια όλα τα δωδέκατα γενέθλια. Το δωδεκάχρονο παιδί, τελειώνει το δημοτικό σχολείο, αρχίζει να βασανίζεται από την εφηβεία, έστω κι αν ακόμα δεν έχει αποχαιρετίσει τελειωτικά την παιδική ηλικία. Από την άλλη, τα εντεκάχρονα ιστολόγια μάλλον έχουν περάσει στην τρίτη ηλικία τους -αιωνόβια θα τα λέγαμε με ανθρώπινα μέτρα. Άλλωστε, είναι μετρημένα τα ιστολόγια που λειτουργούν αδιάλειπτα από το 2009 (ή και παλιότερα) ως τα σήμερα. Αμφιβάλλω μάλιστα αν υπάρχει κι άλλο σαν το δικό μας, που να δημοσιεύει τόσο ταχτικά καινούργια άρθρα.

Στα 12 λοιπόν χρόνια που είμαστε μαζί,  έχουν δημοσιευτεί στο ιστολόγιο συνολικά 4424 άρθρα (με το σημερινό) στις 4384 μέρες ζωής του. Στη δωδέκατη χρονιά του ιστολογίου (από τις 17.2.2020 έως σήμερα, που θα μπορούσαμε να την πούμε και κορονοχρονιά) δημοσιέψαμε ένα άρθρο κάθε μέρα, χωρίς ποτέ να διακοπεί το σερί -αλλά αυτό είχε συμβεί και τις προηγούμενες έξι χρονιές, αφού το σερί της καθημερινής δημοσίευσης βαστάει αδιάλειπτο από τις 29.1.2014.

Συνολικά μέσα στη 12ετία έχετε κάνει σχεδόν 720.000 σχόλια, ενώ το ιστολόγιο έχει δεχτεί κάπου 25.300.000 επισκέψεις. Κάποτε τα εκατομμύρια (των επισκέψεων, να εξηγούμαστε) τα πρόσεχα και τα επισήμαινα, αλλά μετά σταμάτησα. Ακόμα και τα 25 εκατομμύρια (που πρέπει να τα περάσαμε στις αρχές του 2021) δεν τα γιόρτασα, κι ας είναι στρογγυλό νούμερο.

Όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν οι τακτικοί και οι λιγότερο τακτικοί αναγνώστες του ιστολογίου, που πολλοί από αυτούς ήταν ή έχουν γίνει φίλοι, ενώ αρκετοί έχουν γραφτεί και “συνδρομητές” (ο μετρητής μου λέει 19.052 άτομα), οπότε ειδοποιούνται με ηλεμήνυμα ή με άλλον τρόπο κάθε φορά που ανεβάζω καινούργιο άρθρο. Άλλοι πάλι ειδοποιούνται για τις δημοσιεύσεις από το Φέισμπουκ, υπάρχουν όμως και οι αναγνώστες που φτάνουν στο ιστολόγιο εντελώς τυχαία μέσω γκουγκλ, έχοντας κάνει αναζήτηση για κάποια λέξη ή φράση. Με όποιο τρόπο και να έρχεστε, η συμμετοχή σας και τα σχόλιά σας αυξάνουν κατακόρυφα την αξία των άρθρων -και σας ευχαριστώ πολύ!

Γενέθλια έχουμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε ότι εμείς εδώ λεξιλογούμε, οπότε ας πούμε μερικά πράγματα για τον αριθμό 12, τα χρόνια που συμπληρώνουμε σήμερα. Βέβαια κι εδώ κλέβω, αφού το υλικό θα το πάρω από ένα προηγούμενο άρθρο αφιερωμένο στον αριθμό 12, που όμως είχε δημοσιευτεί στο ιστολόγιο τη σημαδιακή μέρα 12/12/12, πριν από 8 χρόνια και βάλε, οπότε ελπίζω να το έχετε ξεχάσει!

Μια περιήγηση στις Λέξεις του 2020 -και το περιοδικό 20/20

Όπως ξέρετε οι ταχτικοί θαμώνες, κάθε χρόνο, τον Δεκέμβρη, κάνουμε την ψηφοφορία για τις Λέξεις της χρονιάς και τα αποτελέσματα ανακοινώνονται στις 31 Δεκεμβρίου. Τα προηγούμενα χρόνια, η διαδικασία αυτή ολοκληρωνόταν με ένα άρθρο ανασκόπησης, που δημοσιευόταν στις αρχές Ιανουαρίου κάθε χρονιάς πρώτα στην κυριακάτικη Αυγή και μετά εδώ. Φέτος, τέτοιο άρθρο δεν δημοσιεύτηκε, διότι τα Ενθέματα της Αυγής έπαψαν να εκδίδονται, και μαζί η μηνιαία στήλη μου.

Ωστόσο, σήμερα, με ένα μήνα περίπου καθυστέρηση, θα δημοσιεύσω αυτή την επισκόπηση των Λέξεων του 2020 και ταυτόχρονα θα σας παρουσιάσω ένα νέο εγχείρημα στον χώρο του ελληνικού Διαδικτύου, το περιοδικό 20/20, που το βρίσκετε στη διεύθυνση 2020mag.gr, και όπου σκοπεύω να συνεχίσω να δημοσιεύω τις ιστορίες λέξεων της επικαιρότητας, σε μια στήλη που έχει κι αυτή τον ίδιο τίτλο με το ιστολόγιό μας και με τη στήλη που κρατούσα επί 12 χρόνια (με μια ολιγόμηνη διακοπή) στην Αυγή, δηλ. Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία.

Και πάλι, τα άρθρα που θα δίνω στο 20/20 θα αναδημοσιεύονται στο ιστολόγιο ύστερα από 2-3 μέρες, έτσι όπως κάναμε και με τα μηνιαία άρθρα στην Αυγή. Εδώ η συχνότητα θα είναι περίπου μηνιαία, αλλά αφού δεν υπάρχει η έννοια του κυριακάτικου φύλλου, όπως στην εφημερίδα, θα υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στην ημέρα δημοσίευσης.

Είναι μεγάλη μου χαρά που εκδίδεται το ηλεπεριοδικό αυτό, στο οποίο συμμετέχουν και αρκετοί γνωστοί και φίλοι από τον κυβερνοχώρο και τα ελληνικά σόσιαλ, από την Έλενα Ακρίτα μέχρι τη Ναταλί Χατζηαντωνίου, όπως διατάσσονται αλφαβητικά στη σελίδα των συνεργατών, όπου μάλιστα φιγουράρουμε με ωραίες επεξεργασμένες φωτογραφίες σε στιλ κόμικς.

Κοιτάξτε το και να το επισκέπτεστε τακτικά διότι τακτικά αλλάζει και η ύλη του.

Aυτό το πρώτο δικό μου άρθρο είναι ίσως κάπως ανεπίκαιρο διότι το είχα δώσει εδώ και 15 μέρες (αλλά μήπως άλλαξε η επικαιρότητα από τότε;). Τα επόμενα άρθρα θα είναι σαφώς πιο επίκαιρα.

Μηνολόγιον Ιανουαρίου έτους 2021

Χτες είχαμε πρωτοχρονιά αλλά βέβαια και πρωτομηνιά -κι έτσι το πρωτοχρονιάτικο θέμα του χτεσινού άρθρου δεν άφησε χώρο για το καθιερωμένο Μηνολόγιο, οπότε το δημοσιεύω σήμερα. Βέβαια, σήμερα είναι Σάββατο, πράγμα που σημαίνει ότι ποδαρικό στα μεζεδάκια θα κάνουμε αύριο.

Θυμίζω ότι το Μηνολόγιο, που δημοσιεύεται συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Όπως είχα κάνει και προηγούμενες χρονιές, μετά το μηνολόγιο παραθέτω και κάποια περιαυτομπλογκικά, μια ανασκόπηση του ιστολογικού 2020.

Πα   1	Της πρασίνης τσόχας (της σχισθείσης εν Αβάνα)
Σα  2	Έναρξις αγώνος ανυπακοής και μη βίας υπό Μαχάτμα Γκάντι
Κυ  3	† Κοίμησις Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, συγγραφέως των ταπεινών
Δε   4	† Νικολάου Γύζη τελευτή
Τρ   5	Γενέσιον Σωκράτους του φιλοσόφου
Τε   6	Εφεύρεσις τηλεγράφου υπό Μορς
Πε 7	Ανακάλυψις των δορυφόρων του Διός υπό Γαλιλαίου
Πα  8	† Γαλιλαίου τελευτή και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη αυτοκτονία και Νικολάου Τεμπονέρα αναίρεσις
Σα  9	† Θεοφίλου Καΐρη του μεγάλου διδασκάλου τελευτή
Κυ 10	Νίκη Θρασυβούλου κατά των τριάκοντα τυράννων
Δε 11	Γενέσιον Νικολάου Καββαδία του μαρκονιστή και αυτοκτονία Ααρών Σβαρτς του διαδικτυομάρτυρος
Τρ 12	Γενέσιον Σπυρίδωνος Λούη του μαραθωνοδρόμου
Τε 13	Το «Κατηγορώ» του Αιμιλίου Ζολά
Πε 14	Της Αλκυόνης· και τελευτή Γρηγορίου Ξενοπούλου του Ζακυνθίου
Πα 15	Γενέσιον Ιωάννου Ποκελέν ή Μολιέρου, ηθοποιού και συγγραφέως
Σα 16	† Ευστρατίου Αναστασέλλη του σκωπτικού
Κυ 17	Γενέσιον Βενιαμίν Φραγκλίνου
Δε 18	Γενέσιον και τελευτή Βασιλείου Τσιτσάνη, λαϊκού μουσουργού
Τρ 19	Γενέσιον Εδγάρδου Άλλαν Πόε
Τε 20	† Κοίμησις Χρήστου Καπράλου
Πε 21	Των τριών Λάμδα
Πα 22	Γενέσιον Λόρδου Βύρωνος, του φιλέλληνος ποιητού
Σα 23	Γενέσιον Αντωνίου Γκράμσι
Κυ 24	† Αμεδαίου Μοντιλιάνι
Δε 25	Γενέσιον Γεωργίου Ζαμπέτα, του μεγάλου διασκεδαστού και θανή Θεοδώρου Αγγελόπουλου επί των επάλξεων
Τρ 26	Του Ολοκαυτώματος
Τε 27	† Κοίμησις Ιωσήφ Βέρντι
Πε 28	† Κοίμησις Θεοδώρου Δοστογέφσκι
Πα 29	† Θανή Αλεξάνδρου Πούσκιν, του ποιητού
Σα 30	† Μεθοδίου Ανθρακίτου, του διαφωτιστού
Κυ 31	† Αλεξάνδρου Υψηλάντου τελευτή

Για να προλάβω την ερώτηση για τα τρία Λ, στις  21 Ιανουαρίου: πρόκειται για τον Λένιν, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ. Για περισσότερα, δείτε κάποια παλιότερα σχόλια.

O Ιανουάριος, Γενάρης πιο λαϊκά, έχει, όπως και όλοι οι μήνες, ρωμαϊκή ετυμολογία. Είναι ο μήνας ο αφιερωμένος στον θεό Ιανό (Janus), που τον είχαν σε μεγάλη εκτίμηση οι Ρωμαίοι. Το παλιο ρωμαϊκό (σεληνιακό) ημερολόγιο άρχιζε τον μήνα Μάρτιο. Ο Ιούλιος Καίσαρας, όταν καθιέρωσε το ιουλιανό ημερολόγιο που φέρει το όνομά του, μετέφερε την αρχη του χρόνου στον Ιανουάριο και από τότε υπάρχει η ανακολουθία με τα ονόματα των μηνών από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο, που αντιστοιχούσαν στον έβδομο έως δέκατο μήνα και ξαφνικά βρέθηκαν στην ένατη έως δωδέκατη θέση.

Ένα παιδί 11 χρονών

Ποιο παιδί, θα ρωτήσετε. Παιδί δικό μου αλλά όχι με την κυριολεκτική έννοια -παιδί πνευματικό. Αλλά δεν γιορτάζω μόνος μου, γιορτάζουμε. Βλέπετε, σήμερα έχουμε γενέθλια: το ιστολόγιο κλείνει τα έντεκα χρόνια του, μια κι έκανε τα πρώτα του βήματα στις 16 Φεβρουαρίου του 2009: εννια κι έντεκα μας κάνουν είκοσι. Οπότε, παρακαλώ να μου συγχωρήσετε την αυτοαναφορικότητα του σημερινού άρθρου, που μάλιστα εκτοπίζει το καθιερωμένο κυριακάτικο λογοτεχνικό μας ανάγνωσμα.

Όμως θα συμφωνήσετε μαζί μου, πιστεύω, πως για ένα πλάσμα έντεκα χρονώ η μέρα των γενεθλίων του είναι κάτι το εντελώς ξεχωριστό, που αξίζει να γιορτάζεται. Βέβαια, δεν είναι ίδια όλα τα ενδέκατα γενέθλια. Το εντεκάχρονο παιδί, που κοντεύει να τελειώσει το δημοτικό, ολημέρα παίζει και τρέχει πέρα-δώθε αεικίνητο, βρίσκεται ακόμα στην παιδική του ηλικία. Από την άλλη, τα εντεκάχρονα ιστολόγια μάλλον έχουν περάσει στην τρίτη ηλικία τους -αιωνόβια θα τα λέγαμε με ανθρώπινα μέτρα. Άλλωστε, είναι μετρημένα τα ιστολόγια που λειτουργούν αδιάλειπτα από το 2009 (ή και παλιότερα) ως τα σήμερα. Αμφιβάλλω μάλιστα αν υπάρχει κι άλλο σαν το δικό μας, που να δημοσιεύει τόσο ταχτικά καινούργια άρθρα.

Στα 11 λοιπόν χρόνια που είμαστε μαζί,  έχουν δημοσιευτεί στο ιστολόγιο συνολικά 4058 άρθρα (με το σημερινό) στις 4018 μέρες ζωής του. Στην ενδέκατη χρονιά του ιστολογίου (από τις 17.2.2019 έως σήμερα) δημοσιέψαμε ένα άρθρο κάθε μέρα, χωρίς ποτέ να διακοπεί το σερί -αλλά αυτό είχε συμβεί και τις προηγούμενες πέντε χρονιές, αφού το σερί της καθημερινής δημοσίευσης βαστάει αδιάλειπτο από τις 29.1.2014.

Συνολικά μέσα στην 11ετία έχετε κάνει κάπου 592.000 σχόλια, ενώ το ιστολόγιο έχει δεχτεί κάπου 22.470.000 επισκέψεις. Κάποτε τα εκατομμύρια (των επισκέψεων, να εξηγούμαστε) τα πρόσεχα και τα επισήμαινα, αλλά μετά σταμάτησα. Ακόμα και τα 20 εκατομμύρια δεν τα γιόρτασα, αν και στο τέλος του χρόνου είχαμε γιορτάσει τα 4000 άρθρα.

Όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν οι τακτικοί και οι λιγότερο τακτικοί αναγνώστες του ιστολογίου, που πολλοί από αυτούς ήταν ή έχουν γίνει φίλοι, ενώ αρκετοί έχουν γραφτεί και “συνδρομητές” (ο μετρητής μου λέει 13.733 άτομα), οπότε ειδοποιούνται με ηλεμήνυμα ή με άλλον τρόπο κάθε φορά που ανεβάζω καινούργιο άρθρο. Άλλοι πάλι ειδοποιούνται για τις δημοσιεύσεις από το Φέισμπουκ, υπάρχουν όμως και οι αναγνώστες που φτάνουν στο ιστολόγιο εντελώς τυχαία μέσω γκουγκλ, έχοντας κάνει αναζήτηση για κάποια λέξη ή φράση. Με όποιο τρόπο και να έρχεστε, η συμμετοχή σας και τα σχόλιά σας αυξάνουν κατακόρυφα την αξία των άρθρων -και σας ευχαριστώ πολύ!

Γενέθλια έχουμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε ότι εμείς εδώ λεξιλογούμε, οπότε ας πούμε μερικά πράγματα για τον αριθμό 11, τα χρόνια που συμπληρώνουμε σήμερα. Βέβαια κι εδώ κλέβω, αφού το υλικό θα το πάρω από ένα προηγούμενο άρθρο αφιερωμένο στον αριθμό 11, που όμως είχε δημοσιευτεί στο ιστολόγιο τη σημαδιακή μέρα 11/11/11, πριν από 8 χρόνια και βάλε, οπότε ελπίζω να το έχετε ξεχάσει!

Μηνολόγιον Ιανουαρίου έτους 2020

Χτες είχαμε πρωτοχρονιά αλλά βέβαια και πρωτομηνιά -κι έτσι το πρωτοχρονιάτικο θέμα του χτεσινού άρθρου δεν άφησε χώρο για το καθιερωμένο Μηνολόγιο, οπότε το δημοσιεύω σήμερα.

Θυμίζω ότι το Μηνολόγιο, που δημοσιεύεται συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Όπως είχα κάνει και προηγούμενες χρονιές, μετά το μηνολόγιο παραθέτω και κάποια περιαυτομπλογκικά, μια ανασκόπηση του ιστολογικού 2019.

Τε   1	Της πρασίνης τσόχας
Πε  2	Έναρξις αγώνος ανυπακοής και μη βίας υπό Μαχάτμα Γκάντι
Πα  3	† Κοίμησις Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, συγγραφέως των ταπεινών
Σα   4	† Νικολάου Γύζη τελευτή
Κυ   5	Γενέσιον Σωκράτους του φιλοσόφου
Δε   6	Εφεύρεσις τηλεγράφου υπό Μορς
Τρ 7	Ανακάλυψις των δορυφόρων του Διός υπό Γαλιλαίου
Τε  8	† Γαλιλαίου τελευτή και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη αυτοκτονία
Πε  9	† Θεοφίλου Καΐρη του μεγάλου διδασκάλου τελευτή
Πα 10	Νίκη Θρασυβούλου κατά των τριάκοντα τυράννων
Σα 11	Γενέσιον Νικολάου Καββαδία του μαρκονιστή και αυτοκτονία Ααρών Σβαρτς του διαδικτυομάρτυρος
Κυ 12	Γενέσιον Σπυρίδωνος Λούη του μαραθωνοδρόμου
Δε 13	Το «Κατηγορώ» του Αιμιλίου Ζολά
Τρ 14	Της Αλκυόνης· και τελευτή Γρηγορίου Ξενοπούλου του Ζακυνθίου
Τε 15	Γενέσιον Ιωάννου Ποκελέν ή Μολιέρου, ηθοποιού και συγγραφέως
Πε 16	† Ευστρατίου Αναστασέλλη του σκωπτικού
Πα 17	Γενέσιον Βενιαμίν Φραγκλίνου
Σα 18	Γενέσιον και τελευτή Βασιλείου Τσιτσάνη, λαϊκού μουσουργού
Κυ 19	Γενέσιον Εδγάρδου Άλλαν Πόε
Δε 20	† Κοίμησις Χρήστου Καπράλου
Τρ 21	Των τριών Λάμδα
Τε 22	Γενέσιον Λόρδου Βύρωνος, του φιλέλληνος ποιητού
Πε 23	Γενέσιον Αντωνίου Γκράμσι
Πα 24	† Αμεδαίου Μοντιλιάνι
Σα 25	Γενέσιον Γεωργίου Ζαμπέτα, του μεγάλου διασκεδαστού και θανή Θεόδωρου Αγγελόπουλου επί των επάλξεων
Κυ 26	Του Ολοκαυτώματος
Δε 27	† Κοίμησις Ιωσήφ Βέρντι
Τρ 28	† Κοίμησις Θεοδώρου Δοστογέφσκι
Τε 29	† Θανή Αλεξάνδρου Πούσκιν, του ποιητού
Πε 30	† Μεθοδίου Ανθρακίτου, του διαφωτιστού
Πα 31	† Αλεξάνδρου Υψηλάντου τελευτή

Για να προλάβω την ερώτηση για τα τρία Λ, στις  21 Ιανουαρίου: πρόκειται για τον Λένιν, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ. Για περισσότερα, δείτε κάποια παλιότερα σχόλια.

O Ιανουάριος, Γενάρης πιο λαϊκά, έχει, όπως και όλοι οι μήνες, ρωμαϊκή ετυμολογία. Είναι ο μήνας ο αφιερωμένος στον θεό Ιανό (Janus), που τον είχαν σε μεγάλη εκτίμηση οι Ρωμαίοι. Το παλιο ρωμαϊκό (σεληνιακό) ημερολόγιο άρχιζε τον μήνα Μάρτιο. Ο Ιούλιος Καίσαρας, όταν καθιέρωσε το ιουλιανό ημερολόγιο που φέρει το όνομά του, μετέφερε την αρχη του χρόνου στον Ιανουάριο και από τότε υπάρχει η ανακολουθία με τα ονόματα των μηνών από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο, που αντιστοιχούσαν στον έβδομο έως δέκατο μήνα και ξαφνικά βρέθηκαν στην ένατη έως δωδέκατη θέση.

Οι αριθμοί της χρονιάς

Καθώς πλησιάζει το τέλος της χρονιάς και έχουμε μπει σε φάση απολογισμών, στο ιστολόγιό μας συνεχίζεται η ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς -κι αν δεν έχετε ακόμα ψηφίσει θα σας παροτρύνω να σπεύσετε (σε αυτήν εδώ τη σελίδα) διότι δεν θα έχει για όλο τον κόσμο, τη Δευτέρα στις 6 μμ κλείνουν οι κάλπες και την Τρίτη το πρωί ανακοινώνονται τ’ αποτελέσματα.

Ωστόσο το σημερινό άρθρο δεν γράφεται για να διαφημίσει την ψηφοφορία μας αυτήν αν και ασφαλώς γεννήθηκε μέσα από τη διαδικασία ανάδειξης της Λέξης της χρονιάς.

Τις προάλλες, όταν έβαλα στο Φέισμπουκ την αναγγελία της ψηφοφορίας για τη Λέξη της χρονιάς, ένας φίλος, που απ’ όσο ξέρω δεν σχολιάζει στο ιστολόγιο, έκανε το εξής σχόλιο:

Βέβαια, χωρίς να θελω να το κανω πιο σύνθετο, θα μπορουσε στην κατηγορια να συμπεριληφθεί και ο αριθμος της χρονιάς. Ήδη έχουμε έναν καταπέσαντα πριν καλά δοξαστει, μιλω για τον Ευρωπαϊκό αριθμό πολιτικής προστασίας 112, όπου το καλοκαίρι πολλά ακούστηκαν γι αυτόν από το ξαφνικά νοικοκυρεμένο κράτος που αποκατέστησε την λειτουργία του αλλά εξαντλήθηκε στην πρόβα. Διότι ευτυχώς εγκαίρως διαπίστωσαν πως η πολιτική προστασία είναι κατι πολύ σοβαρότερο από μια προειδοποίηση στο κινητό. Ήδη διανύουμε την περίοδο του δεύτερου Εθνικού αριθμού της χρονιάς, του 1142. Κινδυνεύει να καταπέσει κι αυτός καθώς ένα κοινωνικό ζήτημα αυτή τη φορά (αλληλοσεβασμού, προστασίας της υγείας, υγιούς κι έντιμου ανταγωνισμού μεταξύ καταστηματαρχών) έχει αναχθεί στην εύκολη λύση της τηλεφωνικής καταγγελίας. Αναμένουμε αποτελέσματα τόσο για τη συχνότητα κλήσεων – καταγγελιών (σίγουρα θα έχει στατιστικό ενδιαφέρον η συχνότητα ανά περιοχή, ωράριο, είδος καταστημάτων, φύλο καταγγελλόντων, ηλικία, αποτελεσματικότητα) και βέβαια το πόσο εύκολα μπορει να καταπέσει κι αυτός είτε αν διακωμωδηθεί με καταγγελίες φάρσα και μπλοκάρει το σύστημα, είτε αποδειχθει από μονος του αναποτελεσματικός. Ασφαλώς υπάρχουν κι άλλοι αριθμοί, όπως αυτοί που συνδέονται με την τροποποίηση του συντάγματος, με βασικούς τους αριθμούς 150 και 180, καθώς έπαιξαν δύο φορές για τα αναθεωρηθέντα άρθρα και ψηφισθέντα και για την εκλογή ΠτΔ.

Στο σχόλιο αυτό του φίλου, απάντησα με μια πρόταση που τη χρησιμοποιώ συχνά: Πολύ ενδιαφέρον, μάλλον αξίζει χωριστό άρθρο –ή κάτι τέτοιο.

Δεν το λέω για υπεκφυγή αυτό. Κι αν πολλές φορές δεν αξιώνομαι να γράψω αυτό το «χωριστό άρθρο», υπάρχουν και περιπτώσεις που τα καταφέρνω. Κι αυτό συμβαίνει και σήμερα.

Μια περιήγηση στις λέξεις του 2018

Το άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε χτες Κυριακή, στο ένθετο «Ενθέματα» της κυριακάτικης «Αυγής», στην τακτική μηνιαία στήλη μου «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία». Πρόκειται για μια λεξιλογική ανασκόπηση του 2018 και από αυτή την άποψη έχει πολλά και αναπόφευκτα κοινά στοιχεία με άλλα άρθρα του ιστολογίου, αφού στο τέλος του χρόνου ψηφίσαμε κι εμείς εδώ τη Λέξη του 2018, όπως κάνουμε κάθε χρόνο από το 2010. Ζητώ συγγνώμη από τους τακτικούς αναγνώστες που σήμερα θα διαβάσουν πράγματα σε γενικές γραμμές ξαναειπωμένα.

Βέβαια, σήμερα είναι του Αγιαννιού, οπότε γιορτάζει η μισή Ελλάδα και πολλοί εκλεκτοί φίλοι του ιστολογίου. Να τους ευχηθούμε χρόνια πολλά με ένα παλιότερο άρθρο του ιστολογίου, το οποίο αξίζει επικαιροποίηση και αναδημοσίευση σε πρώτη ευκαιρία.

Με το σημερινό άρθρο μπορούμε να πούμε ότι ολοκληρώνεται η ανασκόπηση του λεξιλογικού 2018 και ξεκινάει το λεξιλογικό 2019. Καλή λεξιλογική χρονιά λοιπόν!

Μια περιήγηση στις λέξεις του 2018

Για όγδοη χρονιά, η στήλη θα ενδώσει στο έθιμο των ημερών, κι έτσι το σημερινό άρθρο θα έχει χαρακτήρα ανασκόπησης. Θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τις λέξεις της χρονιάς, μ’ άλλα λόγια τις λέξεις που σημάδεψαν το 2018, που συζητήθηκαν και ακούστηκαν πολύ, ή και που γεννήθηκαν μέσα στη χρονιά που πέρασε.

Οι επισκέπτες του ιστολογίου «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία», που έχει τον ίδιο τίτλο με τη στήλη μας, και που τους κάλεσα να διαλέξουν τη Λέξη του 2018, ανέδειξαν στην πρώτη θέση, με αρκετή διαφορά από τις άλλες, τη Συμφωνία των Πρεσπών, έναν πολυλεκτικό όρο που ακούστηκε πολύ την προηγούμενη χρονιά αλλά υπόσχεται να ακουστεί και φέτος, αφού η συμφωνία, περνώντας από όχι λίγους σκοπέλους, αναμένεται να έρθει σύντομα σε ψηφοφορία στη Βουλή.

Οι Πρέσπες φυσικά είναι οι δυο λίμνες, Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα, που βρίσκονται στα σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα, τη μελλοντική Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία -μάλιστα το τριεθνές σημείο των συνόρων των τριών χωρών βρίσκεται στα νερά της Μεγάλης Πρέσπας, όχι μακριά από το χωριό Ψαράδες. Το τοπωνύμιο Πρέσπα είναι σλαβικό, και η λέξη σημαίνει «συσσώρευση», προφανώς από συντόμευση όρου όπως vodna prespa «υδάτινη συσσώρευση». Ο όρος μπήκε στη γλώσσα τα βυζαντινά χρόνια (“και εις λίμνην λεγομένην Πρέσπαν” λέει ο Κεδρηνός). Στην αρχαιότητα λεγόταν Βρυγηίς απο την αρχαία πόλη Βρύγιον που βρισκόταν στη βόρεια όχθη της λίμνης.

Δεν ήταν τυχαία αυτή η προτίμηση, αφού η συζήτηση για το όνομα της γειτονικής χώρας κυριάρχησε τη χρονιά που πέρασε και μάς χάρισε ολόκληρο θύσανο από λέξεις: το ονοματολογικό, όπως επικράτησε να αποκαλείται η συζήτηση για το όνομα, το νεοπαγές όνομα Βόρεια Μακεδονία, το μακεδονικό, ως περιγραφή του συνολικού ζητήματος, ενώ πολύ ακούστηκαν επίσης λέξεις όπως ιθαγένεια, εθνικότητα ή αλυτρωτισμός. Και βέβαια, ένας όρος που δέσποσε στη συζήτηση ιδίως κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018 ήταν το erga omnes, η απαίτηση το όνομα που θα συμφωνηθεί να ισχύει σε όλες τις χρήσεις, «έναντι όλων» όπως είναι η κατά λέξη μετάφραση του λατινικού όρου. Αυτό το erga είναι πρόθεση, δεν έχει σχέση με το ελληνικό “έργο”.

Μια περιήγηση στις λέξεις του 2017

Το άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε χτες Κυριακή, στο ένθετο «Ενθέματα» της κυριακάτικης «Αυγής», στην τακτική μηνιαία στήλη μου «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία». Πρόκειται για μια λεξιλογική ανασκόπηση του 2017 και από αυτή την άποψη έχει κοινά στοιχεία με άλλα άρθρα του ιστολογίου, αφού στο τέλος του χρόνου ψηφίσαμε κι εμείς εδώ τη Λέξη του 2017, όπως κάνουμε κάθε χρόνο από το 2010.

Με το σημερινό άρθρο μπορούμε να πούμε ότι ολοκληρώνεται η ανασκόπηση του λεξιλογικού 2017, και ξεκινάει το λεξιλογικό 2018. Καλή λεξιλογική χρονιά λοιπόν!

(Και μια παρατήρηση που δεν χώρεσε στο άρθρο, σχετική με τη λέξη της χρονιάς που βγάλαμε εδώ, το φέικ νιουζ -εδώ και καιρό έχει μπει στη γλώσσα των νέων και το σκέτο «φέικ». Προχτές στον δρόμο άκουσα δυο έφηβους να λένε για κάποιον ότι «είναι εντελώς φέικ».)

Για έβδομη χρονιά φέτος, η στήλη θα ενδώσει στο έθιμο των ημερών, κι έτσι το σημερινό άρθρο θα έχει χαρακτήρα ανασκόπησης. Θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τις λέξεις της χρονιάς, μ’ άλλα λόγια τις λέξεις που σημάδεψαν το 2017, που συζητήθηκαν και ακούστηκαν πολύ, ή και που γεννήθηκαν μέσα στη χρονιά που πέρασε.

Οι επισκέπτες του ιστολογίου «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία», που έχει τον ίδιο τίτλο με τη στήλη μας, και που τους κάλεσα να διαλέξουν τη Λέξη του 2017, ανέδειξαν στην πρώτη θέση, και μάλιστα με μεγάλη διαφορά, τη λέξη φέικ νιουζ, fake news αν προτιμάτε στα αγγλικά, μια διεθνή λέξη που επίσης επιλέχτηκε και από αρκετούς λεξικογραφικούς ιστοτόπους ως η λέξη της χρονιάς για την αγγλική γλώσσα. Όπως ίσως θα ταίριαζε σε μια λέξη που δηλώνει την εξαπάτηση, η αγγλική λέξη fake είναι άγνωστης ή τέλος πάντων αμφισβητούμενης ετυμολογίας.