Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Archive for the ‘Γκας Πορτοκάλος’ Category

Η καραβίδα από την Περσία

Posted by sarant στο 24 Ιανουαρίου, 2023

Από την Περσία όλοι ξέρουμε το καράβι, όχι την καραβίδα. Είναι βέβαια ετυμολογικά συγγενείς αυτές οι δυο λέξεις, αλλά, παρόλο που εδώ λεξιλογούμε, τη διερεύνηση της συγγένειάς τους λέω να την αφήσω για μελλοντικό άρθρο.

Έλεγα λοιπόν ότι από την Περσία ξέρουμε το καράβι, που πιάστηκε στην Κορινθία, στον Ισθμό δηλαδή, το 1977, τόνους έντεκα γεμάτο χασίσι μυρωδάτο. Και το ξέρουμε επειδή το απαθανάτισε ο Τσιτσάνης στο τραγούδι του. Κατά σύμπτωση, αυτές τις μέρες βρίσκεται στην επικαιρότητα ένα άλλο καράβι που πιάστηκε, αλλά όχι από την Περσία και όχι στην Κορινθία.

Ο Τσιτσάνης βέβαια έγραψε για «βαπόρι απ’ την Περσία», αλλά σήμερα πολλοί το τραγουδάνε με καράβι. Κι έτσι τις προάλλες, στον τοίχο του Άκη Γαβριηλίδη στο Φέισμπουκ, το τραγούδι του Τσιτσάνη παρωδήθηκε, με συλλογική εργασία, ως εξής:

Το καράβι απ’τη Ρεσίφη
Πιάστηκε στην Τενερίφη
Τόνους κόκα φορτωμένο
Βρέθηκε φουνταρισμενο.

Βρε κουρνάζε μου τελωνη
Τ’είναι τούτη η άσπρη σκονη;
Τίγκα σκόνη μέσ’ τ’ αμπάρια
Μαύρα είναι τα χαμπάρια…

Αλλά πλατειάζω. Το σημερινό άρθρο δεν θα είναι για βαπόρι ή καράβι απ’ την Περσία ή τη Βραζιλία, θα αφορά μια καραβίδα απ’ την Περσία. Αλλά καραβίδα όχι με τη βασική έννοια της λέξης, δηλαδή του μαλακόστρακου που αποτελεί εκλεκτό έδεσμα, παρά με τη σημασία που έχουμε δώσει στη λέξη αυτή στο ιστολόγιό μας, δηλαδή της συσσώρευσης πολλών πραγματολογικών λαθών σε σχετικά σύντομο κείμενο.

Για την αφετηρία του όρου, δείτε το σχετικό άρθρο, ενώ στα Περιεχόμενα του ιστολογίου, που τα έχει επικαιροποιήσει ο πολύτιμος φίλος μας ο Στάζιμπος, μπορείτε με αναζήτηση να βρείτε κι άλλα άρθρα με τον όρο «καραβίδα». Αρχικά, καραβίδα λέγαμε μια πρόταση που όλες οι πληροφορίες της ήταν λαθεμένες, αλλά στη συνέχεια το διευρύναμε και εννοούμε πολλά λάθη σε σύντομο κείμενο.

Λοιπόν, τις προάλλες έγινε σε ομάδα του Φέισμπουκ μια συζήτηση για τη λέξη «κουρμπάνι», που πήρε μια μάλλον απρόσμενη τροπή.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Advertisement

Posted in 1821, Γκας Πορτοκάλος, Ετυμολογικά | Με ετικέτα: , , , , , | 96 Σχόλια »

Μεζεδάκια από τη σήραγγα Γιουμπιλίνος

Posted by sarant στο 12 Νοεμβρίου, 2022

Αν παρακολουθήσατε τα σχόλια του ιστολογίου πριν από μερικές μέρες, ή τις δημοσιεύσεις που έκανα στα σχόλια, θα ξέρετε μάλλον ποια είναι η σήραγγα Γιουμπιλίνος, η ιστορική αυτή σήραγγα της Χώρας των Αγνώριστων, όπως είχαμε πει παλιά στο ιστολόγιο τη χώρα εκείνη που κατοικείται από όλες τις ιστορικές προσωπικότητες που το όνομά τους έγινε αγνώριστο εξαιτίας μεταφραστικής ατζαμοσύνης.

Αν πάλι δεν ξέρετε τη Γιουμπιλίνος, θα καταλάβατε ίσως πως ο τίτλος του σημερινού πολυσυλλεκτικού μας άρθρου με τα γλωσσικά στραβά κι ανάποδα της εβδομάδας που πέρασε προέρχεται από ένα από τα μεζεδάκια της πιατέλας. Στην προκειμένη μάλιστα περίπτωση προέρχεται από ένα κοτσανοβριθές άρθρο που θ’ αρκούσε μόνο αυτό για να γεμίσει όχι μία αλλά τρεις-τέσσερις μεζεδοπιατέλες μας.

Οπότε, ξεκινάμε με αυτό. Στην Αίγυπτο ήρθαν στο φως ευρήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη: στον τάφο της βασίλισσας Κλεοπάτρας. Παρεμπιπτόντως να πούμε ότι οι ανασκαφές αυτες γίνονται από τη Δομινικανή δρα. Kathleen Martinez, που είναι ίσως ερασιτέχνισσα αλλά έχει αφιερωθεί στην αναζήτηση του τάφου της Κλεοπάτρας. Τέλος πάντων, το ελληνικό (εκτενές) άρθρο για τα ευρήματα αυτά είναι ένα απίστευτο περιβόλι από κωμικοτραγικά μεταφραστικά λάθη, σε συνδυασμό με απόλυτη έλλειψη επιμέλειας και τσαπατσουλιά.

Το «άρθρο» εμφανίστηκε πρώτα στον Σκάι, και στη συνέχεια αναδημοσιεύτηκε (ανεξέταστο, φευ, και χωρίς αλλαγές) από πολλούς ακόμα ιστοτόπους. Ως τώρα δεν το έχουν διορθώσει, οπότε δεν περιμένω να το αλλάξουν τώρα, αλλά καλού κακού βάζω μια οθονιά (σκρίνσοτ, που λέει και ο κ. Μπαμπινιώτης):

Όλο το κείμενο βρίθει από μαργαριτάρια, αλλά ασφαλώς το διαμάντι του στέμματος ασφαλώς είναι ότι ο σχεδιασμός «της ανακαλυφθέντος τούνελ» μοιάζει πολύ με αυτόν της «σήραγγας Γιουμπιλίνος της Ελλάδας».

Πρόκειται βέβαια για… το Ευπαλίνειο όρυγμα στη Σάμο. Πώς έγινε η…. αγνωριστοποίηση του Ευπαλίνου; Ίσως να δούλεψε μετατροπή ήχου σε κείμενο μαζί με αυτόματη μετάφραση, αν και αυτό δεν εξηγεί άλλα λάθη του άρθρου. Μπορεί να έβαλε το χέρι του και κάποιος κορέκτορας, όπως θα δούμε πιο κάτω.

Το κείμενο έχει κι άλλα διαμαντάκια. Για να περιοριστώ στην πιο πάνω οθονιά, ο ναός Ταποζέρη Magna δεν βγαίνει από το Τράβα Καροτσέρη Μάγκα αλλά από το όνομα της πόλης Taposiris Magna ή, επί το ελληνικότερον Ταπόσιρις η Μεγάλη. Όσο για τον πατέρα του Σπουκ, δεν έχω ικανοποιητική εξήγηση. Κάπου είδα ένα Sphinx, αλλά αυτό δεν εξηγει πώς προέκυψε ο Πατέρας

Ας βάλω μιαν ακόμα οθονιά από αυτό το αριστανοσιούργημα

H λίμνη King Marriott δεν ειναι κάποια λίμνη που έχει σπόνσορα τη γνωστή ξενοδοχειακή αλυσίδα. Προκειται για τη Μαρεώτιδα λίμνη των αρχαίων ή Μαριούτ σήμερα, κοντά στην Αλεξάνδρεια -μάλλον θα δούλεψε κορέκτορας για τη μεταμόρφωσή της. Στην παραπάνω παράγραφο θα δείτε και τα «αποκεφαλισμένα tues» Το πρωτότυπο έλεγε beheaded statues, αλλά αφού ήταν αποκεφαλισμένα τούς κόψανε το sta κι έμεινε το tues!

Δεν περιγράφω άλλο, αλλά θλίβομαι -φαίνεται όμως πως έτσι θα πηγαίνουν στο εξής οι μεγάλοι ιστότοποι. Με άρθρα μηχανομεταφρασμένα (και από φτηνά μηχανάκια), με μπόλικες βέβαια φωτογραφίες και βίντεο για να σκεπάζεται η γύμνια του κειμένου.

Και επί του πραγματολογικού, όταν το συζητήσαμε τις προάλλες, ο φίλος μας ο Κιντ που είναι μηχανικός, οχι σαν κάτι άλλους που έγιναν μεταφραστές, επισήμανε ότι η αιγυπτιακή σήραγγα δεν συγκρίνεται με αυτήν του Γιουμπιλ… συγγνώμη, του Ευπαλινου, διότι έγινε με τη μέθοδο cut and cover, σαφώς πιο εύκολη στην εφαρμογή απ’ό,τι στη Σάμο.

* Κι αφού ασχοληθήκαμε κάμποσο με τον Γιουμπιλίνο, προχωράμε στα υπόλοιπα μεζεδάκια της εβδομάδας.

Kάτι ελαφρύ ύστερα από τα βαρυφορτωμένα πρώτα πιάτα, ένα απλό λαθάκι, έστω και σε επίσημο έγγραφο του Δήμου Νέας Σμύρνης.

Αλλά εγώ τρέφω φιλικά αισθήματα για τον γειτονικό δήμο της Νέας Σμύρνης -και τι είναι ένα Μ μεταξύ φίλων;

Κι επειδή τη φωτογραφία μού την έστειλαν προχτές. μπορώ να υποθέσω ότι η προθεσμία που έδωσαν για να μετακινηθεί το αυτοκίνητο παρήλθε προ πολλού ακαρπη, αλλά το «εγκαταλειΜένο» όχημα παρέμεινε σε εγκατάλειψη.

* Από τα «Σαν σήμερα» του Σκάι της περασμένης Κυριακής:

1913…. Στην Ινδία, βρετανικά στρατεύματα συλλαμβάνουν το Μαχάτμα Γκάντι, ηγέτη του Κινήματος Παθητικής Αντίστασης, καθώς οδηγεί μια διαδήλωση Ινδών ανθρακωρύχων στην Νότια Αφρική.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Αντιδάνεια, Γκας Πορτοκάλος, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια | Με ετικέτα: , , , , , , | 201 Σχόλια »

Δέκα αγγλικές λέξεις…..

Posted by sarant στο 31 Οκτωβρίου, 2022

Όταν ανοίξω το google στο κινητό μου, μου προτείνει να διαβάσω διάφορα άρθρα που ο αλγόριθμος έκρινε πως είναι πιθανό να μ’ ενδιαφέρουν. Κι έτσι, προχτές μού εμφάνισε ένα άρθρο με τον τίτλο «Δέκα αγγλικές λέξεις που έχουν ελληνικές ρίζες«.

Μόνο δέκα; θα πείτε. Ασφαλώς είναι πολύ πολύ περισσότερες, αν και όχι τόσες όσες τις θέλουν μερικοί. Το περίεργο όμως στο άρθρο αυτό ήταν πως οι περισσότερες από τις δέκα λέξεις δεν έχουν ελληνική ρίζα. Κι όταν είδα ότι το άρθρο αυτό αναδημοσιεύτηκε και σ’ άλλους ιστότοπους, σκέφτηκα πως ίσως αξίζει ένα αρθράκι ανασκευής. Ίσως, λέμε.

Ειναι τόσο σύντομο το άρθρο που μας δίνει την αφορμή για το σημερινό σημείωμα, που το αναδημοσιεύω ολόκληρο.

Είναι γεγονός πως το ελληνικό λεξιλόγιο έχει δανείσει πολλές λέξεις σε άλλες γλώσσες, κυρίως στα αγγλικά. Κάποιες από αγγλικές λέξεις που ακούμε ή χρησιμοποιούμε συχνά, δεν γνωρίζαμε καν ότι έχουν ελληνικές ρίζες.

Δείτε δέκα παραδείγματα:

  1. Disaster (καταστροφή) = από το δυσοίωνος + αστήρ
  2. Double (διπλός) = από το διπλούς – διπλός.
  3. Mentor (μέντορας) = από το μέντωρ.
  4. Mother (μητέρα) = από το μήτερ, μάτηρ, μήτηρ.
  5. Pause (παύση) = από το παύση
  6. Restaurant (εστιατόριο) = από το ρά + ίσταμαι = έφαγα και στηλώθηκα
  7. Space (διάστημα) = από το σπίζω = εκτείνω διαρκώς
  8. Exit (έξοδος) = από το έξιτε = εξέλθετε
  9. Turbo (πολύ δυνατό) = από το τύρβη = κυκλική ταραχώδης κίνηση
  10. Sponsor (υποστηρίζω οικονομικά) = από το σπένδω = προσφέρω (σπονδή).

Aυτό είναι όλο κι όλο το άρθρο, καμιά εκατοστή λέξεις. Για την ανασκευή και τον σχολιασμό του θα χρειαστούμε περισσότερες.

Ας πάρουμε μία προς μία τις λέξεις του δεκαλόγου και ας δούμε αν αληθεύει η ετυμολογία τους. Θα χρησιμοποιήσω δυο πηγές που θεωρούνται έγκυρες, το ετυμολογικό λεξικό του Μπαμπινιώτη και τον ιστότοπο etymonline.com.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Αντιδάνεια, Γκας Πορτοκάλος, Γλωσσικά δάνεια, Γλωσσικοί μύθοι, Ετυμολογικά | Με ετικέτα: , , , | 54 Σχόλια »

Το κερεβίζι της οργής

Posted by sarant στο 28 Ιουλίου, 2022

Μπορεί να έχετε μιαν αγνωστη λέξη στον τίτλο, αν και οι Κρητικοί ίσως την ξέρουν -στα σχόλια θα μου πείτε αν ξέρετε τι είναι το κερεβίζι, αλλά αν δεν ξέρετε δεν θα σας το κρατήσω μυστικό: είναι το σέλινο.

Τη λέξη την είχαμε συναντήσει σε ένα παλιότερο άρθρο του ιστολογίου, τότε που παρουσιάσαμε το λεξικό του φίλου μας του Βασίλη Ορφανού για τις λέξεις τουρκικής προέλευσης που υπάρχουν στο κρητικό ιδίωμα.

Γράφει στο λεξικό του ο Ορφανός:

κερεβίζι, το [t∫erevízi] (Παπ., Πάγκ., Πιτ., Ξανθιν., Γαρ., Ροδ., Ιδομ., Αποστ., Τσιρ., Κριτσ., Κασσ.) : το φυτό Apium graveolens, κοινώς σέλινο. Αστείο δίστιχο: «– Ίντα ψήνεις και μυρίζει; – Κεντανέ και κερεβίζι {= πράσα με σέλινο}» (Πιτ.).
[< kereviz (Παπ.)] (كرويز ٬ كرفس )
{Ο Ιδομενέως και ο Αποστολάκης έχουν τη γραφή: κερεβύζι. Στα λεξικά η λ. κερεβίζι φαίνεται να χρησιμοποιείται μόνο στο παραπάνω δίστιχο, αλλά εγώ την άκουγα από τον πατέρα
μου (1904-1995) ως κανονική λ. για το σέλινο.}

Eγώ πάλι τη λέξη «κερεβίζι» την έμαθα ως φοιτητής, από μια καλή φίλη, Κρητικιά, που μου διηγόταν ότι, μόλις είχε πρωτοέρθει στην Αθήνα, σε ηλικία 12 χρονών, στα μέσα της δεκαετίας του 1970, και την έστειλαν στο μανάβικο της γειτονιάς για ν’ αγοράσει κερεβίζι, που φυσικά ο μανάβης δεν το ήξερε -αλλά ένας πελάτης, από την Πόλη, τους βοήθησε να συνεννοηθούν.

Στο γκουγκλ θα βρείτε το κερεβίζι κυρίως σε συνταγές πρασόρυζου, ακριβώς χάρη στο αστείο δίστιχο που λέει για τον «κεντανέ με κερεβίζι» (ας πούμε εδώ).

Τώρα, το λαχανικό της φωτογραφίας, που το πήρα από το λήμμα kereviz της τουρκικής βικιπαίδειας, είναι σέλινο με ρίζα, ενώ συνήθως στο σουπερμάρκετ βρίσκουμε το σέλινο σε ματσάκια, μόνο τα φύλλα. Υπάρχει και το άλλο είδος, ποικιλία κι αυτό του Apium graveolens, του εύστοχα ονομασμένου «βαρύοσμου» σέλινου, που το λέμε στα ελληνικά «σέλερι» και συνεννοούμαστε. Αλλιώς, θα το πούμε κι αυτό σέλινο και μπορεί να μη συνεννοηθούμε.

Άρθρο για το σέλινο (και για το σέλερι) θα βάλω κάποτε, έχει αρκετό ενδιαφέρον, αλλά όχι σήμερα. Σήμερα θα μιλήσουμε για το κερεβίζι. Το κερεβίζι, όπως είπα, της οργής.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in τούρκικα, Γκας Πορτοκάλος, Γλωσσικά δάνεια, Ετυμολογικά, Κρήτη | Με ετικέτα: , , , , , | 129 Σχόλια »

Το ραδιόφωνο του ραδιούργου

Posted by sarant στο 20 Ιουνίου, 2022

Το ραδιόφωνο το λέμε ράδιο στην καθομιλουμένη. Όμως ράδιον στα αρχαία ελληνικά σήμαινε «εύκολο», που ίσως μας φέρνει στο νου το ρητό «φύσιν πονηράν μεταβαλείν ου ράδιον», που το μαθαίναμε στο σχολείο -ου ράδιον αλλά τηλεόρασις, είχε πει κάποτε κάποιος χαριτολογώντας.

Τις προάλλες πήρα μέιλ από έναν αναγνώστη του ιστολογίου, που είναι φυσικός, στη σύνταξη, ο οποίος με ρώτησε, ακριβώς, αν υπάρχει σχέση ανάμεσα στο αρχαίο ελληνικό «ράδιος» και στο ραδιόφωνο, παραθέτοντάς μου μια ανάρτηση στη Λεξιλογία, που του είχε στείλει κάποιος φίλος του.

Η εν λόγω ανάρτηση είναι η εξής:

Μια προσεκτική εξέταση με οδήγησε στις εξής παρατηρήσεις:

Η λέξη «Ράδιο» και τα σχετικά παράγωγα μάλλον έχουν Ελληνική προέλευση. Η σειρά είναι κάπως έτσι:

«Ράδιος» σημαίνει «εύκολος». Το καμπύλο σχήμα είναι ομαλό, εύκολο (δηλ. ράδιον) να διανυθεί σε σύγκριση με ένα σχήμα που έχει γωνίες. Κάθε καμπύλο σχήμα έχει μιά «ακτίνα» καμπυλότητας που αντιστοιχεί, σε διαφορικό (ds), τουλάχιστο, τμήμα της καμπύλης. Στα λατινικά η ακτίνα είναι “Radius” και ανάλογα σε διάφορες λατινογενείς γλώσσες. Από εκεί οι λέξεις Radiation (ακτινοβολία), Rad ακτίνιο, (μονάδα μέτρησης γωνίας), Γερμανικά Rad (ακτίνα τροχού και τροχός). Και το στοιχείο Radio ονομάστηκε έτσι γιατί ακτινοβολεί.

(Είναι χαρακτηριστικό οτι οι ‘Ελληνες τεχνίτες μιλάνε για «ράδιο» όταν θέλουν να εκφράσουν τη στρογγυλεμένη γωνία.)

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Αρχαία ελληνικά, Γκας Πορτοκάλος, Ετυμολογικά | Με ετικέτα: , , , , , | 95 Σχόλια »

Τα δώδεκα ονόματα της θάλασσας και τα τρία κακά της μύρας μας

Posted by sarant στο 8 Ιουνίου, 2022

Η ανορθογραφία στο τέλος του τίτλου είναι εσκεμμένη, αλλά θα κάνετε λίγη υπομονή μέχρι να εξηγηθεί.

Εδώ και μερικές μέρες κυκλοφορεί στο ελληνικό Φέισμπουκ ένα κείμενο για τα «12 ονόματα της θάλασσας στα αρχαία ελληνικά». Ένα εντελώς ανόητο κείμενο, θα έπρεπε να προσθέσω, που όμως, επειδή χαϊδεύει τ’ αυτιά μας κι επειδή τις αναλήθειές του τις διατυπώνει με βεβαιότητα, κερδίζει αφειδώς επιδοκιμασίες και κοινοποιήσεις.Μου το έστειλαν τρεις-τέσσερις φίλοι -ο τελευταίος το είδε ν’ αναδημοσιεύεται σε μια ομάδα του Φέισμπουκ όπου συζητούν σκίπερ και πληρώματα τουριστικών σκαφών. Οπότε, αποφάσισα να αφιερώσω το σημερινό άρθρο σε μια προσπάθεια ανασκευής της θαλάσσιας μπαρούφας, αν και χωρίς μεγάλες ελπίδες για τη δύναμη πειθούς ενός μοναχικού άρθρου, ιδίως απέναντι σε ευχάριστα παραμύθια.

Και ξεκινάω με το επίμαχο κείμενο (διατηρώ ορθογραφία και σύνταξη):
Τα 12 ονόματα της θάλασσας ανάλογα με τους ανέμους.
Η ελληνική γλώσσα είναι οντως η γλώσσα του θεού.
Τα ονόματα της θάλασσας στην αρχαία Ελλάδα ανάλογα της καταστάσεώς της από την επίδραση του ανέμου στην επιφάνειά της.
* Με άνεμο 0 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν «Γαλήνη».

* Με άνεμο 1 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν «Αλσάλος».

* Με άνεμο 2 μποφόρ, η θάλασσα λεγόταν » Θάλαττα ή Θάλασσα».

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Γκας Πορτοκάλος, Γλωσσικοί μύθοι, Ετυμολογικά, Ελληνοβαρεμένοι | Με ετικέτα: , , , , , , , | 146 Σχόλια »

Τα τάλιρα της κοιλάδας

Posted by sarant στο 24 Ιουνίου, 2021

Τάλιρα βεβαίως δεν υπάρχουν σήμερα, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης. Μια από τις παράπλευρες συνέπειες της εισαγωγής του ευρώ πριν από 20+ χρόνια, ήταν και ότι έθεσε υπό αμφισβήτηση όλους τους όρους που υπήρχαν για να δηλώνουν διάφορες αξίες κερμάτων της εποχής της δραχμής: το δίφραγκο και το τάλιρο κυρίως, αλλά ακόμα και το δεκάρικο και το εικοσάρικο.

Βέβαια, η γλώσσα είναι συντηρητική. Κι αφού ακόμα επιζούν στην ομιλία μας οι παράδες (ή δεν επιζούν;) και τα φράγκα, που έχουν πάψει να ισχύουν εδώ και πολλές πολλές δεκαετίες, αιώνες μάλλον, λογικό είναι και το δίφραγκο και το τάλιρο να αντισταθούν για κάποιο διάστημα στην επίθεση του δίευρου και του πεντάευρου (εγώ τα κλίνω, και τα γράφω «δίευρο», «πεντάευρο»).

Τέλος πάντων, αφού ακόμα τα θυμόμαστε τα τάλιρα, καλό είναι να τους αφιερώσω το σημερινό άρθρο, στο οποίο, σας προειδοποιώ, θα πω μερικά πράγματα που τα έχω ήδη ξαναγράψει, αν και θα προσθέσω και πολλά καινούργια.

Το τάλιρο λοιπόν ήταν το κέρμα των πέντε δραχμών. Πρόκειται για δάνειο από το ιταλ. tallero ή από το βενετικό talaro, αλλά η ετυμολογία της λέξης μάς πηγαίνει αρκετά βορειότερα.

Tal στα γερμανικά είναι η κοιλάδα. Λοιπόν, στην κοιλάδα του Αγίου Ιωακείμ, που σήμερα βρίσκεται στην Τσεχία και λέγεται Jachymov, αλλά στη γερμανοκρατούμενη Βοημία λεγόταν Joachimsthal με την τότε ορθογραφία, υπήρχε ασήμι, από το οποίο έκοψαν το 1519 ωραία αστραφτερά ασημένια νομίσματα, που τα είπαν, όχι με πολλή φαντασία είναι η αλήθεια, Joachimsthaler. Τα νομίσματα αυτά είχαν, ως φαίνεται, μεγάλο σουξέ, και η συγκεκομμένη λέξη thaler περνάει στις άλλες γερμανικές διαλέκτους, και κατηφορίζει ως την Ιταλία, ως tállero, από την οποία την πήραμε κι εμείς, τάλιρο, αν και μπορεί ο δανεισμός όπως είπα να έγινε από τον βενετικό τύπο, αφού και στη χώρα μας υπάρχει ο τύπος «τάλαρο» που μπορεί να είναι παλιότερος.

Βέβαια, αν είστε οπαδοί του Γκας Πορτοκάλος, όπως η αείμνηστη κ. Τζιροπούλου, θα προτιμήσετε μιαν ελληνοπρεπή (παρ)ετυμολογία, και θα προσφύγετε στον ομηρικό «τάλαρο», που σημαίνει «καλάθι», λέξη που μάλιστα επιβιώνει σε διαλεκτικές μορφές και σήμερα (ταλάρια στην Ήπειρο και στην Κύπρο) -και αφού συμβαίνει τα μέτρα βάρους ή όγκου να χρησιμοποιούνται και για ονομασίες νομισμάτων, ποιος μας πιάνει, η παρετυμολογία είναι έτοιμη, κι αν κάποιος παρατηρήσει ότι κάνετε άλματα χιλιετιών τον προσπερνάτε αγέρωχα, τον ανθέλληνα.

Επιστρέφουμε στην επιστημονική ετυμολογία, που έχει να μας δώσει κι άλλα ταξίδια. Διότι το thaler δεν κατηφόρισε μονάχα στα μέρη μας. Αφού αποτέλεσε το πιο διαδεδομένο νόμισμα στη βόρεια Γερμανία και στις σκανδιναβικές χώρες, πέρασε και στα ολλανδικά ως daler και από εκεί το πήραν οι Εγγλέζοι ως dollar.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in 1821, Γκας Πορτοκάλος, Ετυμολογικά, Νομίσματα, Ομοιοκαταληξία, Σφυγμομετρήσεις | Με ετικέτα: , , , , , | 154 Σχόλια »

Εξαπατημένα μεζεδάκια

Posted by sarant στο 20 Φεβρουαρίου, 2021

Θα το καταλάβατε ίσως ότι ο τίτλος του σημερινού μας πολυσυλλεκτικού άρθρου οφείλεται σε μια φράση που είπε η (ακόμα) υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ότι ο Δ. Λιγνάδης «μας εξαπάτησε» και μάλιστα «με βαθιά υποκριτική τέχνη». (Ωραία άποψη έχει για τους ηθοποιούς!) Οπότε, μάθαμε επιτέλους ποιος ήταν ο «γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης» στον οποίο αναφέρονταν όλες τις προηγούμενες μέρες οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί -he who must not be named.

Ένας αλλος τιτλος που σκεφτόμουν για το σημερινό άρθρο ήταν και το «Πανδημηδειακά μεζεδάκια», που είχε και το πλεονέκτημα ότι πλούτιζε την υπερτρισχιλιετή μας με μιαν ακόμα λέξη, ωστε να φτάσουμε κάποτε τα 7 εκατομμύρια και να τρώμε με χρυσά κουτάλια. Πανδημήδεια βέβαια είναι ο συνδυασμος πανδημίας και Μήδειας, όπως ονομάστηκε η κακοκαιρία που χτύπησε την Αθήνα και άφησε χιλιάδες νοικοκυριά κυρίως στα βόρεια προάστια χωρίς ρεύμα -78 ώρες συμπλήρωσε ο κ. Στέφανος Μάνος στην Εκάλη, αν πιστέψω το τελευταίο σχετικό τουίτ του. Αλλά, για να παραφράσουμε τον κ. Μαρκουλάκη, αφού τα νοικοκυριά που επανηλεκτροδοτήθηκαν είναι περισσότερα από εκείνα που δεν είχαν ρεύμα, δεν υπάρχει λόγος να το κάνουμε θέμα.

* Και μιλώντας για την πανδη-Μήδεια, παρατήρησα πως όλα τα κανάλια την παρουσίασαν σαν τη χειρότερη κακοκαιρία που έπληξε τη χώρα από την εποχή των Παγετώνων και δώθε.

Αυτό βέβαια οφείλεται και στην εγγενή προσπάθεια για εντυπωσιοθηρία, αλλά ίσως αυτή τη φορά υπήρχε και η στόχευση να υπερτονιστεί η δριμύτητα της κακοκαιρίας έτσι ώστε να δικαιολογηθούν οι επιδόσεις της κρατικής μηχανής, που δεν ήταν και εντυπωσιακές -αφου έφτασε να παραπονιέται ο κ. Μάνος.

Κι εδώ βλέπουμε γιγαντόσωμη δημοσιογράφο να μιλάει για 70 εκατοστά χιόνι, που όμως της φτάνει μέχρι τον αστράγαλο.

Θυμάμαι σε ανάλογη περίπτωση μιαν άλλη δημοσιογράφο που έκανε ρεπορτάζ με το χιόνι ως το γόνατο -και μιλούσε για «ένα μέτρο χιόνι». Και βέβαια η Ελληνοφρένεια είχε βάλει λεζάντα «Τρίμετρη καλλονή».

* Φίλος γράφει εκφράζοντας την ικανοποίησή του για το ηλεκτρονικό ΚΕΠ, με το οποίο ο ενδιαφερόμενος πολίτης μπορεί να κλείσει ραντεβού πολύ γρήγορα για να εξυπηρετηθεί. Έχει όμως μια γλωσσική παρατήρηση.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Γκας Πορτοκάλος, Ετυμολογικά, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια | Με ετικέτα: , , , , , , , | 309 Σχόλια »

Κοκκινισμένα μεζεδάκια

Posted by sarant στο 30 Ιανουαρίου, 2021

Βέβαια, στη γαστρονομία συνήθως τα λέμε «κοκκινιστά», είτε τα φαγητά είτε τα μεζεδάκια, όχι «κοκκινισμένα». Αλλά ο τίτλος του σημερινού βδομαδιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου είναι εμπνευσμένος απο την επικαιρότητα και όχι απ’ τη μαγειρική -αφού από σήμερα επανέρχεται ο χάρτης με τις κίτρινες και τις κόκκινες περιοχές («αυξημένου κινδύνου»), στις οποίες εντάσσεται και η Αττική (πλην νήσων Αργοσαρωνικού).

Όπως βλέπετε, υπάρχει η δυνατότητα να κοκκινίσουν και επιμέρους Δήμοι, κι έτσι οι υπόλοιπες κόκκινες περιοχές της χώρας, πλην Αττικής και Λέσβου είναι η Μύκονος, η Σαντορίνη, ο δήμος Σπάρτης, ο δήμος Πατρέων και οι δήμοι Θηβαίων, Τανάγρας, Χαλκιδαίων, Εορδαίας, και ο Δήμος Νέας Προποντίδας (αυτός στη Χαλκιδική).

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επειδή όλη σχεδόν η Ευρώπη είναι στο κόκκινο, εκτός από τις νότιες και βόρειες παρυφές, διάβασα ότι σκέφτονται να ορίσουν και μια πιο πάνω βαθμίδα, την βαθυκόκκινη -ή όπως αλλιώς θα την πούνε, για τις αποχρώσεις του κόκκινου υπάρχουν σε όλες τις γλώσσες μπόλικες λέξεις- όπου τα πράγματα θα πηγαίνουν όχι απλώς άσχημα αλλά μαύρα. Ίσως επόμενο άρθρο να τιτλοφορηθεί «Κατακοκκινισμένα μεζεδάκια» ή κάτι ανάλογο.

* Αλλά ας αφήσουμε τη ζοφερή επικαιρότητα κι ας προσπαθήσουμε να χαμογελάσουμε λίγο με τα γλωσσικά στραβά κι ανάποδα της εβδομάδας που πέρασε.

* Σαν ορντέβρ, ένα ορθογραφικό. Υπάρχει ένα μιμίδιο, που ο ένας λέει «Θα βγω έξω συν τοις άλλοις» και η γυναίκα του αντιδρά «Ποια άλλη είναι αυτή;». Δεν το βρίσκω πολύ πετυχημένο γιατί η αρχική φράση δεν λέγεται συχνά (ή και καθόλου).

Τις προάλλες όμως φίλος του ιστολογίου μού έστειλε λινκ ενός άρθρου, ένα ρεπορτάζ για κάποιους που θα επιχειρήσουν να βρουν έναν χαμένο θησαυρό, ένα σεντούκι με λίρες από την Κατοχή.

Τοπικός παράγοντας, λοιπόν, επισημαίνει ότι το εγχείρημα δεν θα είναι χωρίς κόστος: Θα πιάσει ένα ποσό αρκετό γιατί θα πρέπει να πάνε σκαπτικά μηχανήματα, το οποία θα δουλέψουν πάνω σε προδιαγραφές, θα πρέπει να πάνε υπάλληλοι από την αρχαιολογία, αυτά έχουν ένα κόστος. Και συν της άλλης, οτιδήποτε βρεθεί ή δεν βρεθεί μετά οι άνθρωποι θα πρέπει να κάνουν αποκατάσταση του χώρου

Συν της άλλης; Ποια είναι αυτή η άλλη που ζητάει μερτικό από τις λίρες;

* Ξέρετε τι είναι ο σιδηρόδρομος Βοείου; Αν σας το έλεγα έτσι αφηρημένο χωρίς τη φωτογραφία, μπορεί και να σκεφτόσασταν ότι ειναι ανορθόγραφα γραμμένο, και ότι το σωστό είναι «σιδηρόδρομος Βοΐου» -βέβαια η γραμμή Αμύνταιο-Κοζάνη δεν λειτουργεί πια, αλλά ίσως υπήρχε εκεί στην περιοχή κάποια παλιά σιδηροδρομική γραμμή, από τον καιρό του Μακεδονικού μετώπου.

Βλέποντας ομως τη φωτογραφία, καταλαβαίνουμε πως είναι κάτι που πουλιέται στο σουπερμάρκετ, κάτι φαγώσιμο -οπότε σωστά είναι γραμμένο το βόειο, βόειο κρέας λοιπόν.

Και πράγματι, στην ορολογία των κομματιών του μοσχαριού υπάρχει και σιδηρόδρομος! Όπως διαβάζω εδώ:

Είναι η προέκταση της σπαλομπριζόλας, δηλαδή τα επτά πρώτα πλευρά του θώρακα από το μοσχάρι. Θυμίζει γραμμές τρένου κόκαλο-κρέας, κόκαλο κρέας, εξ ου και το όνομα «σιδηρόδρομος».

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Γκας Πορτοκάλος, Ετυμολογικά, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Νομανσλάνδη, Πανδημικά | Με ετικέτα: , , , , , , | 322 Σχόλια »

Βαρβαρικά μεζεδάκια

Posted by sarant στο 5 Δεκεμβρίου, 2020

Όχι από τους βαρβάρους, ούτε από τους βαρβαρισμούς, παρόλο που το βδομαδιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο συχνά επισημαίνει γλωσσικά αστοχήματα. Απλώς, τα μεζεδάκια που εσείς διαβάζετε σήμερα, γράφτηκαν χτες, που ήταν η γιορτή της Αγίας Βαρβάρας. Θα μου πείτε, γιατί δεν τα λέω «νικολοβαρβαρικά», που είναι και πιο ακριβές αφού γράφονται και διαβάζονται μέσα στα Νικολοβάρβαρα -είναι και η γιορτή μου αύριο. Ο λόγος είναι οτι αυτόν τον τίτλο τον έχω ήδη χρησιμοποιήσει στο παρελθόν, και μάλιστα δυο φορές, οπότε λέω να μην τον ξαναχρησιμοποιήσω ως το 2030.

Οπότε, βαρβαρικά, από την αγία. Ή από τη βαρβάρα, το έδεσμα που σύμφωνα με το έθιμο πολλοί και πολλές έφτιαχναν ιδίως στη βόρεια Ελλάδα, ένα είδος ασουρέ με στάρι και ξερά φρούτα. Δεν ξέρω βέβαια αν συνεχίζουν πολλοί να κρατάνε το έθιμο.

* Και ξεκινάμε με ένα περίεργο σπασμένο τηλέφωνο από τον χώρο της εκπαίδευσης. Φίλος του ιστολογίου μου στέλνει λινκ από το εκπαιδευτικό υλικό της τηλεκπαίδευσης όπου παρουσιάζεται μια «διαθεματική δραστηριότητα» για την πρώτη τάξη του δημοτικού.

Αν πάτε στο κάτω μέρος της σελίδας, θα δείτε τους εξής διδακτικούς στόχους:

Ώστε ο πρώτος στόχος είναι η «ανάπτυξη φορολογικής ενημερότητας»; Και πώς να αναπτύσσεται τάχα; Και τι σχέση έχει με τα παιδιά του δημοτικού;

Καμιά σχέση βέβαια, πρόκειται για… ραμόνι. Προφανώς «φωνολογικής ενημερότητας» ήθελε να γράψει ο συντάκτης -άλλωστε προηγουμένως το γράφει έτσι. Ίσως το λάθος έγινε από τον κορέκτορα, ίσως από κάποιο σύστημα υπαγόρευσης και μετατροπής σε κείμενο, ίσως πρόκειται για απλή παραδρομή.

Σε κάθε περίπτωση, είναι θλιβερό ότι τόσους μήνες κανείς δεν το πρόσεξε και δεν το διόρθωσε.

Ο φίλος μου που είναι κάπως παλιομοδίτης ενοχλήθηκε επίσης από το κάπως πομπώδες ύφος της ανακοίνωσης, με την πολλή ειδική ορολογία. Εγώ πάλι πρόσεξα ότι η δραστηριότητα «επιχειρεί με αφορμή την επανάληψη των γραμμάτων (λ) (γ) και (χ) στη γλώσσα να εισάγει τα παιδιά στο κειμενικό είδος του μύθου καταρχήν». Συνεχως θα τα εισάγει; Αν μπουν θα τα βγάλει έξω για να τα ξαναβάλει; Όχι βέβαια, εδώ θέλει συνοπτικό τύπο, να εισάξει ή έστω να εισαγάγει. Ή, να εξοικειώσει τα παιδιά με το κειμενικό είδος… ή ό,τι άλλο.

* Κι άλλο ένα παράκουσμα που έρχεται από πολύ πολύ μακριά.

Μακριά στον χρόνο εννοώ. Το ψάρεψε ο φίλος Ακίνδυνος, ο οποίος (με άλλο χρηστώνυμο) παρουσιάζει στο Τουίτερ διάφορα περίεργα που τα ξεθάβει από παλιές εφημερίδες, της προηγούμενης χιλιετίας (εντάξει, αυτό το έβαλα για μπούγιο -ας πούμε, των δεκ. 1970-90).

Πρέπει να είναι απο την Ελευθεροτυπία και πρέπει να είναι απο το μακρινό 1988, αφού αναφέρεται στα γυρίσματα της ταινίας «Η φανέλα με το 9», που κυκλοφόρησε το 1989. Στη μέση, ο πρωταγωνιστής της ταινίας Σταύρος Τζορτζόκος, διότι έτσι άκουσε ο υλατζής το «Στράτος Τζώρτζογλου».

Ωραίο ήταν και το σχόλιο του Ακίνδυνου: Τον Σταύρο Τζορτζόκο δεν τον νοιάζει τι λένε γι’ αυτόν, αρκεί να γράφουν σωστά το όνομά του.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Γκας Πορτοκάλος, Εφημεριδογραφικά, Εκπαίδευση, Εκδηλώσεις, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Σκάκι | Με ετικέτα: , , , , | 261 Σχόλια »

Μεζεδάκια με μάσκα

Posted by sarant στο 22 Αυγούστου, 2020

Με μάσκα, διότι ένα θέμα που απασχόλησε την επικαιρότητα αυτές τις μέρες ήταν τι θα γίνει στη νέα σχολική χρονιά, που ξεκινάει στις 7 Σεπτεμβρίου κάτω από την κοβίντεια σπάθη, κι αν θα θεσπιστεί υποχρέωση να φορούν μάσκα οι μαθητές -και από ποια ηλικία.

Ένα δευτερο σχετικό ερώτημα ήταν το αν θα δίνονται (δωρεάν) μάσκες στους μαθητές -το σχετικό αίτημα διατυπώθηκε με ένταση απο την αντιπολίτευση και τα κοινωνικά μέσα και τελικά η κυβέρνηση ή τουλάχιστον ο υπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι μάσκες θα διανεμηθούν στους μαθητές, παρόλο που τις προηγούμενες μέρες αρκετοί υπερασπιστές της κυβέρνησης στα σόσιαλ λοιδορούσαν όσους ζητούσαν να μοιραστούν μάσκες -«σε λίγο θα μας ζητήσετε να σας μοιράζουν και σαπούνια» είπε κάποιος. Σωστή βρίσκω την απόφαση -εδώ που τα λέμε, θα ήταν άτοπο να μοιράζονται μάσκες δωρεάν στους βουλευτές και όχι στους μαθητές, όσο κι αν μαθητές έχουμε 1.200.000 ενώ βουλευτές 300.

* Kαι ξεκινάω με μια φωτογραφία που έστειλε φίλος του ιστολογίου, που την τράβηξε ο ίδιος στην Ευρυτανία «στην εξαιρετικά εντυπωσιακή και ταυτόχρονα επικίνδυνη διαδρομή απο Γέφυρα Επισκοπής προς Προυσσό στην περιοχή του Ασπρόπυργου»

Θα θυμάστε παλιότερα που είχαμε δει μια πινακίδα που απαγόρευε τα «ανεπήτηρα» ζώα. Εδώ το «ανεπιτήρητα» είναι σωστό, αλλά δυο πράγματα ξενίζουν. Αφενός, η αγγλική μετάφραση, γενικώς και ειδικώς ο όρος independent animals.

Και αφετέρου, τι είδους ζώα να είναι αυτά; Όχι προφανώς σκυλιά ή γατιά (pets). Να είναι παραγωγικά ζώα; Αιγοπρόβατα ας πούμε; Πράγματι, τα ανεπιτήρητα αιγοπρόβατα μπορεί να προκαλέσουν αγροζημίες. Αλλά αυτά δεν είναι independent, είναι unattended. Κι έπειτα, να ρίχνουν βράχια; Και η μικρή πινακίδα με το ελάφι προδιαθέτει για άγρια ζώα -αλλά γιατί δεν το έλεγε έτσι;

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in τούρκικα, Γκας Πορτοκάλος, Επιγραφές, Θηλυκό γένος, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Φωτογραφίες | Με ετικέτα: , , , , , | 168 Σχόλια »

Ο Άτλαντας του Γκας Πορτοκάλος

Posted by sarant στο 9 Ιουλίου, 2020

Κάτι ευτράπελο για σήμερα, αν και αρκετοί από εκείνους που το πλασάρουν το θεωρούν σοβαρό.

Εννοώ ένα κειμενάκι που κυκλοφορεί τις τελευταίες μέρες στο Διαδίκτυο. Ο τίτλος ποικίλλει, εδώ ας πούμε το βρήκα να τιτλοφορείται «Ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας» -ένας τίτλος, παρεμπιπτόντως, που όταν τον βλέπουμε πρέπει να γινόμαστε δύσπιστοι.

Παραθέτω το κείμενο:

Λέγεσαι Αμερική αλλά δεν λέγεσαι Αμερική, καθ ότι ο Αμέρικο Βεσπούτσι ήταν βαφτισμένος Όμηρος. Μικρόν τον φώναζαν Ομέρικο και παραποιήθηκε σε Αμέρικο.

Η συμπαθέστατη Γερμανία. Αυτοί αυτοαποκαλούνται Deutschland. Το πρώτο συνθετικό είναι το Deus δηλαδή Δίας, και το δεύτερο είναι land από την λέξη λας= πέτρα από όπου και το λατομείο. Τουτέστιν η Γερμανία είναι η χώρα του Δία.

Η φιλτάτη Αγγλία, εκείνο το British που προέρχεται από την λέξη Βρυτός δηλαδή παρθένος, ήταν η Αγγλία η χώρα με τις πολλές παρθένες. Από αυτού βγαίνει και το Αγγλικό virgin από όπου και η πολιτεία της Αμερικής Virginia προς τιμήν της Βασίλισσας που ήταν παρθένος.

Ιταλία, είναι ‘’εις άλω’’, εις την θάλασσαν, πιστεύω πως έχετε δεί πως μπαίνει η Ιταλία ορμητικά μέσα στην Μεσόγειο.

Ισπανία, οι ίδιοι λένε την πατρίδα τους Espana , και σωστά την αποκαλούν έτσι αφού η χώρα λόγω των πολλών βροχών έχει πολλά δάση και ήταν αφιερωμένη στον κακόμορφο Έλληνα θεό των δασών Πάνα. Εις τον Πάνα λοιπόν.

Αίγυπτος, είναι χαρακτηρισμένη έτσι επειδή βρίσκεται υπτίως του Αιγαίου. Εκεί θα βάλουμε έναν τοποτηρητή μιάς και θα ελέγχουμε και την διώρυγα του Διός. Οι Άραβες διαβάζουν από δεξιά προς αριστερά και το SUEZ διαβάζεται ως ΖΕΥΣ.

Η Ινδία, ο Δίας είχε έναν μονάκριβο αναγνωρισμένον γυιό που τον έλεγαν Ιν. Ο Ιν του Δία.

Λίγο πιο κεί είναι μία μεγάλη Κινεζική περιοχή που λέγεται Yunnan, δηλαδή Ιωνία.
Για πάμε και στην Ιαπωνία που εύκολα διαβάζεται ‘’η Άπω Ιωνία’’.

Ολόκληρη η Ήπειρος Ασία πήρε το όνομά της από τον αδελφό της Εκάβης Άσιο που σκότωσε στην Τροία ο Αίας ο Τελαμώνιος .

Και η Ευρώπη πήρε το όνομά της από την μεγαλομάτα Ευρώπη, κόρη του Αγήνορα και της Τηλεφάεσσας, εγγονής του Ποσειδώνα.

Ευρώπη ηταν η κόρη του Αγηνόρα, βασιλιά της Φοινίκης, Το όνομα της ίσως σημαίνει «ανοιχτομάτα» (ευρύς +ωψ) ή προέρχεται από την ακκαδική λέξη erebu(δύω).

Ήταν ένα όμορφο, νεαρό κορίτσι που μια μέρα βγήκε στην εξοχή να μαζέψει λουλούδια και εκεί συνάντησε τον Δία με την γνωστή αδυναμία στις όμορφες κοπέλες. Φυσικά, δε του πέρασε απαρατήρητη
Η Ελλάδα είναι μία παγκοσμιότητα γεωγραφική και ιστορική. Εμείς έχουμε την υποχρέωση να την γνωρίσουμε και να την αναγνωρίσουμε.

Πηγή: Διαδίκτυο 

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Γκας Πορτοκάλος, Γλωσσικοί μύθοι, Ετυμολογικά, Τοπωνύμια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης | Με ετικέτα: , , , | 319 Σχόλια »

Μεσοδεκεμβριανά μεζεδάκια

Posted by sarant στο 14 Δεκεμβρίου, 2019

Ανεπαισθήτως φτάσαμε στα μισά του Δεκέμβρη, οπότε το σημερινό σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο, μονίμως σε αναζήτηση τίτλου, βρήκε από τη συγκυρία αυτή το όνομά του.

Θα μπορούσα ίσως να βάλω κι έναν τίτλο σχετικό με τις βρετανικές εκλογές, αλλά δεν είχα καμιάν έμπνευση. Αποδείχτηκε πάντως πως όταν μια χώρα είναι βαθιά διαιρεμένη για ένα μείζον ζήτημα, όποιος αποφεύγει να πάρει καθαρή θέση στο ζήτημα αυτό δεν έχει καμιά τύχη. (Αλλά βέβαια δεν είχε άλλα περιθώρια ο Κόρμπιν, αφού και το Εργατικό Κόμμα ήταν διαιρεμένο. Εξίσου θα έχανε είτε τασσόταν υπέρ του Μπρέξιτ είτε τασσόταν κατά. Μόνη ελπίδα, αυτό που έκανε -με μικρή πιθανότητα να επιπλεύσει, και τελικά δεν του βγήκε διότι όλοι θέλανε να τελειώσει το σίριαλ, να βγει αυτή η ψυχή).

Όμως, τα βρετανικά πρέπει να βρούμε την ευκαιρία να τα συζητήσουμε και κάποιαν άλλη φορά σε ειδικό άρθρο. Σήμερα δεν προσφέρεται η μέρα, σήμερα έχουμε μεζεδάκια, και ξεκινάω σερβίροντας ένα κάπως μπαγιάτικο, που όμως έχει γούστο.

* Δεν προλαβαίνετε να πάρετε μέρος στην εκδήλωση, έγινε στις 15 Νοεμβρίου σε μαγαζί του Βόλου που λέγεται «Αββαείο». Δεν ξέρω αν στεγάζεται σε αβαείο, πάντως οι υπεύθυνοι διοργάνωσαν φαγοπότι με τίτλο «Η νύχτα του Αυγουστίνου του Χίπου», με την εξής πρόσκληση:

Πριν απαρνηθεί τα υλικά αγαθά και στραφεί στην ασκητική ζωή ο Αυγουστίνος του Χίπου έμεινε γνωστός για τις τεράστιες ποσότητες φαγητού και ποτού, και έγινε έτσι άγιος της μπύρας. Οι μοναχοί του Αββαείου παίρνουν έμπνευση και αυτή τη Παρασκευή 15/11 και φτιάχνουν για εσάς τα μεγαλύτερα Hot dog, Βurgers, Τορτίγιες και Μπριζόλες της πόλης.

Όσοι πιστοί προσέλθετε..
Γεύσου & Πίστεψε..

Εντάξει, πλάκα έχει το ιεροπρεπές ύφος, αλλά ο Αυγουστίνος του Χίπου πρέπει να πάρει αμέσως φύλλο πορείας για τη Στρατιά των Αγνώριστων. Ποιος να είναι τάχα ο Χίπος; (ή μήπως είναι το Χίπο;)

Ο άγνωστος Χίπος είναι ο Ιππών, πόλη της Βόρειας Αφρικής, τότε στη Νουμιδία, σήμερα στην Αλγερία. Hippo Regis στα λατινικά, Ιππών Βασιλικός στα ελληνικά, οπότε Αυγουστίνος Ιππώνος ο μεγάλος φιλόσοφος και θεολόγος, αν και δεν θα χαθεί ο κόσμος αν τον πούμε σκέτον Άγιο Αυγουστίνο.

* Συναφές και το επόμενο, όπου έχουμε έναν ακόμα (κατ’ εμέ) ασυνήθιστο τύπο κύριου ονόματος, που όμως είναι τυπικά σωστός.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Γκας Πορτοκάλος, Εκπαίδευση, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεταμπλόγκειν, Μεζεδάκια, Νομανσλάνδη, Ορθογραφικά | Με ετικέτα: , , , , , , , | 463 Σχόλια »

404 πιατέλες μεζεδάκια

Posted by sarant στο 7 Δεκεμβρίου, 2019

Γιατί 404; Βέβαια, όσοι ασχολούνται με το Διαδικτυο τον ξέρουν καλά αυτόν τον δυσοίωνο αριθμό, που συνοδεύει τα συχνότερα μηνύματα λάθους στις δικτυακές μας περιηγήσεις, τα 404 Not Found κάθε φορά που ένας σύνδεσμος έχει καταργηθεί.

Αλλά οι πιατέλες; Απλώς, το όνομα του αρχείου που δίνει η WordPress για το σημερινό μας άρθρο είναι meze-404. Στην πραγματικότητα, από τότε που άρχισε να λειτουργεί το ιστολόγιο έχουν δημοσιευτεί αρκετά περισσότερα άρθρα με μεζεδάκια αλλά στην αρχή έβαζα τυχαία ονόματα αρχείων και μόνο από ένα σημείο και μετά μού έκοψε να βάζω το τυποποιημένο «meze» και να έχω έτσι μιαν αρίθμηση.

Πάντως και 404 πιατέλες με μεζεδάκια δεν είναι και λίγες -μπορεί να διεκδικούμε και κάποιο ρεκόρ μαζικού σερβιρίσματος.

* Θα μπορούσαμε να τα πούμε και «διαματάρικα» τα σημερινά μας μεζεδάκια, λογοπαίζοντας με το επώνυμο του παραιτηθέντα (σικ, ρε) υφυπουργού -αλλά αφού παραιτήθηκε, ας τον αφήσουμε τον άνθρωπο να ησυχάσει.

Ή μάλλον, ας τον αποχαιρετήσουμε επισημαίνοντας το τελευταίο τουίτ που δημοσίευσε ως υφυπουργός, ξεκινώντας το ταξίδι στην Αυστραλία -από το οποίο επέστρεψε ως ιδιώτης.

Το λαθάκι που πρόσεξαν πολλοί, αν είναι λαθάκι, είναι το «με πολύ χαρά». Κανονικά, εδώ θέλει επίθετο («με πολλή χαρά» δηλαδή), ωστόσο είναι συνηθισμένο να βλέπουμε το επίρρημα, σε προτάσεις όπως «με *πολύ αγάπη», «κάνει *πολύ ζέστη» κτλ.

Ίσως το συζητήσουμε κάποτε σε ιδιαίτερο άρθρο. Πάντως, αν το συναντήσουμε σε κείμενο που επιμελούμαστε, το διορθώνουμε.

* Εγώ πρόσεξα και κάτι ακόμα, ότι ο κ. Διαματάρης έχει το χρηστώνυμο AHDiamataris, δηλαδή διατηρεί οπτικά τα αρχικά Α.Η. παρόλο που το Η. του πατρωνύμου (Ηλίας) θα ήθελε μεταγραφή σε Ε. (ή μήπως σε Ι.;)

Άκυρο. Ο πατέρας του κ. Αντ. Διαματάρη λεγόταν Ηρακλής, οποτε το Η στεκει και στα αγγλικά.

* Εδώ και λίγο καιρό προβάλλεται στην ελληνική τηλεόραση μια σειρά διαφημίσεων με γλωσσικό ενδιαφέρον, για τις σάλτσες Hellmans, όπου μία φιλόλογος βρίσκει ελληνικές ρίζες στο όνομα Hellmans (Ελλάς + η μάνα σου) ή σε διάφορες ξένες λέξεις σχετικές με το φαγητό όπως food, gourmet ή chef.

Το «σεφ», βλέπετε, είναι από το «Σέφτιαξα» (πχ «σ’ έφτιαξα μπιφτέκι»). Και καταλήγει η κυρία Κική με στραβογραψιά: Όλα ελληνικά πχια;

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, Γκας Πορτοκάλος, Διαφημίσεις, Επιγραφές, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεταμπλόγκειν, Μεζεδάκια, Μηχανική μετάφραση | Με ετικέτα: , , , , , | 768 Σχόλια »