Για την ακρίβεια, πριν από 50 χρόνια και μια ή δυο μέρες, αφού η σημαδιακή μέρα ήταν χτες ή προχτές, όταν ο Νιλ Άρμστρονγκ έκανε «ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα».
Η σεληνάκατος με τον Άρμστρονγκ και τον Μπαζ Όλντριν προσεδαφίστηκε στην επιφάνεια της Σελήνης στις 20.17 της 20ής Ιουλίου 1969 (ώρα Γκρίνουιτς) αλλά ο Άρμστρονγκ βγήκε από το οχημα και περπάτησε στις 2 το πρωί της 21/7. Ο δεύτερος αστροναύτης, ο Μπαζ Όλντριν, τον ακολούθησε 19 λεπτά αργότερα, αλλά η αμείλικτη λογική της διασημότητας θέλει να θυμόμαστε τον πρώτο και να έχουμε λησμονήσει τον δεύτερο -και ακόμα περισσότερο τον τρίτο, τον Μάικλ Κόλινς, που έμεινε σε σεληνιακή τροχιά περιμένοντας τους δύο.
Με το κατόρθωμα του Απόλλων 11 (μια και λεξιλογούμε, ίσως θα έπρεπε να το κλίνω, τι λέτε; ) κρίθηκε η κούρσα του διαστήματος ανάμεσα στις δυο μεγάλες χώρες της εποχής, τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ και ανάμεσα στα δυο παγκόσμια συστήματα, στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό. Δεν είχε αρχίσει έτσι αυτή η κούρσα -στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι Σοβιετικοί είχαν το προβάδισμα -από τον Σπούτνικ και τη Λάικα ίσαμε τον Γιούρι Γκαγκάριν, τον πρώτο άνθρωπο που πέταξε στο διάστημα και που μένει στη μνήμη της ανθρωπότητας στην ίδια δοξασμένη θέση με τον Άρμστρονγκ, ίσως και λίγο πιο πάνω. Ωστόσο, μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1960 άνοιξε ο κρουνός των πιστώσεων για τη ΝΑΣΑ κι έτσι οι Αμερικανοί πήραν καθαρά την πρωτιά.
Το επίτευγμα που γιορτάσαμε έκλεισε την πρώτη φάση της διαστημικής περιπέτειας της ανθρωπότητας. Οι περισσότεροι αμύητοι, ο πολύς κόσμος δηλαδή, φανταζόμασταν πως η κατάκτηση της Σελήνης δεν ήταν παρά ένα σκαλοπάτι, αλλά τα διαστημικά ταξίδια προς τον Άρη κι ακόμα παραπέρα, που ονειρευόμασταν, δεν ήταν κάτι απλό και δεν ήρθαν ποτέ. Τα επόμενα πενήντα χρόνια έγιναν μεγάλα βήματα, αλλά πολύ λιγότερο συναρπαστικά από εκείνα της πρώτης περιόδου. Γι’ αυτό και ενώ έως την κατάκτηση της Σελήνης τα διαστημικά επιτεύγματα απορροφούσαν την αμέριστη προσοχή της κοινής γνώμης, οι μετέπειτα προσπάθειες έχουν περάσει κάπως σε δεύτερη μοίρα.
Η υποδοχή του κατορθώματος στην Ελλάδα το 1969, στις ιδιότυπες λόγω δικτατορίας συνθήκες, έγινε βέβαια κυρίως μέσα από τις εφημερίδες, αφού λιγοστά νοικοκυριά είχαν τηλεόραση.
Εδώ βλέπουμε ένα κομμάτι από το πρωτοσέλιδο των Νέων της Δευτέρας 21 Ιουλίου 1969. Ολόκληρο το πρωτοσέλιδο το βρίσκετε εδώ.
Ανέβασα εδώ και το χρονογράφημα του Παύλου Παλαιολόγου από το Βήμα της 22 Ιουλίου 1969.
Το καλοκαίρι του 1969 ήμουν δέκα χρονών. Ήμουν στο σπίτι, στο Φάληρο, μάλλον στο ενδιάμεσο από τον παραθερισμό με τους γονείς και τον παραθερισμό με τον παππού και τη γιαγιά. Τηλεόραση δεν είχαμε. Ο διπλανός μας γείτονας, στρατιωτικός, είχε, οπότε την Κυριακή το βράδυ τού χτύπησα το κουδούνι και πήγα να δω το πρωτοφανές θέαμα. Δεν θυμάμαι τι ακριβώς είδα, αφού στο μεταξύ έχω δει πολλές φορές τις ίδιες σκηνές και έχουν επικαθήσει στη μνήμη μου οι μεταγενέστερες θεάσεις -πάντως δεν ένιωσα κάτι πολύ συναρπαστικό.
Εγώ δεν ένιωσα κάτι συναρπαστικό, αλλά εσείς μπορεί να θυμάστε με πιο ζωηρά χρώματα τη σημαδιακή μέρα. Αν δεν φοβάστε να δείξετε τα χρόνια σας, μπορείτε στα σχόλια να μας αφηγηθείτε τις αναμνήσεις σας από τη μέρα που πατήσαμε στο φεγγάρι. Ή, να σχολιάσουμε το κατόρθωμα, πενήντα χρόνια μετά.
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 