Χρόνια πολλά στη Φωτεινή και στον Φώτη, στη Φανή και στον Φάνη…

Σήμερα, 6 Ιανουαρίου, έχουμε τα Φώτα, γιορτάζει η Φωτεινή και ο Φώτης. Αν θέλετε πιο επίσημα, έχουμε τα Θεοφάνια (με ι γράφονται), γιορτάζει ο Θεοφάνης ή Φάνης, η Φανή και η Θεοφανώ. Γιορτάζουν ακόμα, βλέπω στο εορτολόγιο, η Ουρανία και η Περιστέρα αλλά και ο Ιορδάνης και η Ιορδάνα.

Στο ιστολόγιο συνηθίζουμε να δημοσιεύουμε άρθρα, αφιερωμένα σε ονόματα, τη μέρα της γιορτής τους, και με τον καιρό έχουμε καλύψει τα περισσότερα διαδεδομένα αντρικά και γυναικεία ονόματα -τη Μαρία και την Άννα, τον Δημήτρη και τη Δήμητρα, τον Γιάννη, τον Γιώργο, τον Νίκο, τον Κώστα και την Ελένη, τον Στέλιο και τη Στέλλα, τον Χρίστο (ή Χρήστο) και την Κατερίνα. Από τα λιγότερο συχνά έχουμε αφιερώσει άρθρο στον Σπύρο , στον Θανάση και στον Σταύρο, στον Θωμά, στον Στέφανο, στον Χαράλαμπο, στην Παρασκευή και τον Παρασκευά., στον Αντώνη και την Αντωνία, στη Θεοδώρα και στον Θόδωρο και, πιο πρόσφατα, στον Ανδρέα και στην Ανδριανή.

Με τη σημερινή μέρα μας δίνεται η ευκαιρία να γράψουμε για πολλά ονόματα μαζί, που για το καθένα από αυτά δεν θα είχαμε ίσως να γράψουμε πάρα πολλά, αλλά που συνολικά μαζεύουν υλικό αρκετό για ένα άρθρο.

Από τα ονόματα που ανέφερα, το συχνότερο είναι η Φωτεινή, που σύμφωνα με την κατάταξη του Χ. Φουνταλή έρχεται στη 19η θέση των γυναικείων ονομάτων, ανάμεσα στην Παρασκευή και την Αλεξάνδρα, και 28η συνολικά. Η Ουρανία βρίσκεται στην 39η θέση, η Φανή στην 56η, η Θεοφανία και οι παραλλαγές της αρκετά πιο κάτω, όπως και η Περιστέρα.

Ο Φώτης έρχεται στην 29η των ανδρικών ονομάτων, ανάμεσα στον Λευτέρη και στον Γρηγόρη. Ο Θεοφάνης ακολουθεί στην 55η θέση των ανδρικών και ο Ιορδάνης στην 70ή.

Ένα ερώτημα, στο οποίο δεν έχω καθαρή απάντηση είναι, αν η Φωτεινή αποτελεί το αντίστοιχο του Φώτη ή αν το θηλυκό του Φώτη είναι η Φωτούλα και το σπανιότατο Φωτεινός το αρσενικό της Φωτεινής. Ούτως ή άλλως όμως, με το να γιορτάζουν μαζί, η σύγχυση είναι αναπόφευκτη. Πάντως, υπάρχουν και άλλες ημερομηνίες όπου γιορτάζουν τα περισσότερα από αυτά τα ονόματα (πχ ο Φώτης στις 6 Φεβρουαρίου).

Ο Φώτης είναι επίσημα Φώτιος, που προέρχεται από το φως (μια λέξη στην οποία, περιέργως, δεν έχουμε αφιερώσει άρθρο). Το όνομα είναι μεταγενέστερο και, αν δεν κάνω λάθος, χριστιανικό. Δεν το βρίσκω στην αρχαιότητα. Ένας Φώτιος μαρτύρησε επί Διοκλητιανού. Στο μυαλό μας έρχεται βέβαια ο Φώτιος ο μέγας, ο πολυμαθέστατος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως που επί των ημερών του (και εξαιτίας του) έγινε το σχίσμα των εκκλησιών το 867 και στη συνέχεια έγινε Άγιος της ανατολικής εκκλησίας. Αξιοπερίεργο είναι ότι συγκαιρινός του Πατριάρχη ήταν ένας άλλος Φώτιος, αποστάτης, που ασπάστηκε το Ισλάμ και έγινε ναύαρχος στο εμιράτο της Κρήτης. Αφού προκάλεσε πολλά προβλήματα στους Βυζαντινούς, ηττήθηκε από τον ναύαρχο Ωορύφα (τον Αυγορούφη) και βρήκε τον θάνατο.

Το όνομα δεν έχει αντίστοιχα σε άλλες χώρες εκτός από την Αλβανία, όπου υπάρχει κυρίως σε άντρες ελληνικής καταγωγής όπως ο τερματοφύλακας Φότο Στρακόσια (αλλά και ο πολιτικός Φότο Τσάμι).

Από χαϊδευτικά του Φώτιου/Φώτη έχουμε τον Φώτο, όπως ο Φώτος Τζαβέλλας, τον Φωτάκη και τον Φωτάκο, όπως λεγόταν ο Φώτης Χρυσανθόπουλος, ο γραμματικός του Κολοκοτρώνη.

Από τους νεότερους θα θυμηθούμε τον Φώτη Κόντογλου, ενώ με βάση το γκουγκλοδιασημόμετρο ξεχωρίζουν ο Φώτης Σεργουλόπουλος και ο Φώτης Κουβέλης (που λέγεται και Φανούρης).

Advertisement

Χρόνια πολλά στον Ανδρέα!

Στο ιστολόγιο συνηθίζουμε να δημοσιεύουμε άρθρα, αφιερωμένα σε ονόματα, τη μέρα της γιορτής τους, και με τον καιρό έχουμε καλύψει τα περισσότερα διαδεδομένα αντρικά και γυναικεία ονόματα -τη Μαρία και την Άννα, τον Δημήτρη και τη Δήμητρα, τον Γιάννη, τον Γιώργο, τον Νίκο, τον Κώστα και την Ελένη, τον Στέλιο και τη Στέλλα, τον Χρίστο (ή Χρήστο) και την Κατερίνα. Από τα λιγότερο συχνά έχουμε αφιερώσει άρθρο στον Σπύρο , στον Θανάση και στον Σταύρο, στον Θωμά, στον Στέφανο, στον Χαράλαμπο, στην Παρασκευή και τον Παρασκευά., στον Αντώνη και την Αντωνία. και, το τελευταίο, φέτος τον Μάρτιο, στη Θεοδώρα και στον Θόδωρο.

Σήμερα έχουμε 30 Νοεμβρίου, γιορτάζει ο Ανδρέας και η Ανδριανή ή η Ανδριάνα, οπότε θα τους ευχηθούμε με ένα ακόμα άρθρο της σειράς των ονομάτων.

Το όνομα είναι αρχαίο ελληνικό και προέρχεται από το ουσ. ανήρ, ανδρός, άρα θα σήμαινε «ανδρείος». Ο αρχαίος τύπος ήταν Ανδρεύς, και με αυτό το όνομα βρίσκουμε και μυθολογικά πρόσωπα, όπως τον ιδρυτή του Ορχομενού ή τον βασιλιά της Άνδρου, αλλά και ιστορικά όπως τον τύραννο της Σικυώνας, πρόγονο του Κλεισθένη.

Ωστόσο, η μεγάλη διάδοση του ονόματος στους χριστιανικούς χρόνους οφείλεται στον απόστολο Ανδρέα, τον πρωτόκλητο (φαίνεται πως το ελληνικό αυτό όνομα ήταν διαδεδομένο στους ελληνίζοντες Εβραίους της Ιουδαίας, όπως άλλωστε και το Φίλιππος). Ο απόστολος Ανδρέας σταυρώθηκε το έτος 60 στην Πάτρα, η οποία σήμερα τον έχει και πολιούχο της.

Αρκετούς αιώνες μετά, αναπτύχθηκε στη Δύση η παράδοση ότι ο Ανδρέας ζήτησε να σταυρωθεί σε σταυρό διαφορετικού σχήματος από του Ιησού, αφού δεν ήταν άξιος να βρει τον ίδιο θάνατο, κι έτσι σταυρώθησε σε σταυρό σχήματος Χ (crux decussata). Αυτή η θεωρία επικράτησε κι έτσι ο χιαστός σταυρός ονομάζεται Σταυρός του Αγίου Ανδρέα -κοσμεί, ας πούμε, τη σημαία της Σκωτίας (βλ. εικόνα), όπου ο Άγιος Ανδρέας θεωρείται προστάτης άγιος και η σημερινή μέρα είναι εθνική εορτή.

Είναι επίσης προστάτης άγιος της Ρουμανίας, της Ρωσίας και των Μπαρμπέιντος, αλλά και πολιούχος σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας και αλλού.

Ο Ανδρέας δεν είναι από τα πιο κοινά αντρικά ονόματα. Σε μια μελέτη συχνότητας βρίσκεται στη 19η θέση, ανάμεσα στον Ηλία και στον Απόστολο. Ωστόσο, στην Πάτρα έχει προφανώς μεγαλύτερη συχνότητα, αλλά δεν έχουν γίνει αναλύσεις της τοπικής συχνότητας των ονομάτων.

Χρόνια πολλά στη Θεοδώρα και στον Θόδωρο!

Στο ιστολόγιο συνηθίζουμε να δημοσιεύουμε άρθρα, αφιερωμένα σε ονόματα, τη μέρα της γιορτής τους, και με τον καιρό έχουμε καλύψει τα περισσότερα διαδεδομένα αντρικά και γυναικεία ονόματα -τη Μαρία και την Άννα, τον Δημήτρη και τη Δήμητρα, τον Γιάννη, τον Γιώργο, τον Νίκο, τον Κώστα και την Ελένη, τον Στέλιο και τη Στέλλα, τον Χρίστο (ή Χρήστο) και την Κατερίνα. Από τα λιγότερο συχνά έχουμε αφιερώσει άρθρο στον Σπύρο , στον Θανάση και στον Σταύρο, ενώ παλιότερα στον Θωμά, στον Στέφανο, στον Χαράλαμπο, στην Παρασκευή και τον Παρασκευά. Τελευταίο άρθρο της κατηγορίας αυτής είχαμε τον Γενάρη, για τον Αντώνη και την Αντωνία.

Σήμερα θα τιμήσουμε με το άρθρο μας τα ονόματα Θεοδώρα και Θεόδωρος -η γιορτή των Αγίων Θεοδώρων, βέβαια, είναι αύριο, που είναι Σάββατο. Είναι κινητή γιορτή, πέφτει το Σάββατο μετά την Καθαρά Δευτέρα, αλλά αφού το Σάββατο είναι μέρα αφιερωμένη στα μεζεδάκια είπα να δημοσιεύσω το άρθρο σήμερα. Έχω κι έναν ακόμα λόγο γι’ αυτό, διότι και σήμερα γιορτάζουν κάποιες Θεοδώρες, αφού σήμερα είναι η γιορτή της Αγίας Θεοδώρας της Άρτας, της πολιούχου αγίας της πόλης. Αυτή η γιορτή είναι σταθερή βέβαια και είναι απλώς σύμπτωση ότι πέφτει μία μέρα πριν από την πανελλήνια των Αγίων Θεοδώρων.

Για να είμαι ακριβέστερος, σήμερα, δηλαδή το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής, τιμάται το θαύμα με τα κόλλυβα που έκανε ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων τον καιρό του Ιουλιανού. Ο άγιος αυτός λέγεται έτσι επειδή είχε καταταγεί νεοσύλλεκτος (tiro στη στρατιωτική ορολογία των Ρωμαίων) και μαρτύρησε για την πίστη του, κάηκε ζωντανός στην πυρά το 307. Το θαύμα το έκανε 55 χρόνια μετά, όταν εμφανίστηκε στον ύπνο του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και του έδωσε οδηγίες. Υπάρχει όμως και άλλος άγιος Θεόδωρος, ο Στρατηλάτης, συντοπίτης κατά σύμπτωση του Τήρωνος, και γι’ αυτό συχνά τους μπερδεύουν. Ο καθένας από τους δυο τους έχει και άλλη γιορτή, τον Φεβρουάριο και στις 12 Μαΐου, αλλά οι περισσότεροι Θόδωροι που ξέρω, όπως και οι Θεοδώρες (εκτός αν είναι από την Άρτα γιορτάζουν το Σάββατο. Πολλά είπα και σας μπέρδεψα οπότε σταματάω με τα εορτολογικά, πάντως επειδή είναι δύο οι γνωστοί Θεόδωροι που άγιασαν γι’ αυτό και το αγιώνυμο, σε εκκλησίες και τοπωνύμια, φέρεται συνήθως στον πληθυντικό: Άγιοι Θεόδωροι.

Πώς αλλάζουν και πάλι τα φώτα;

Χτες κανένα  παιδάκι δεν μας χτύπησε το κουδούνι για κάλαντα στο σπίτι. Στο κέντρο της Αθήνας που πήγα αργότερα, είδα μερικά παιδιά να τα λένε -ή τουλάχιστον να επιχειρούν να τα πουν, όπως εκείνο το συνεσταλμένο κοριτσάκι που μπήκε στο καφενείο όπου κουβέντιαζα μ’ έναν φίλο μου, ρώτησε δειλά «Να τα πω;» και έκανε μεταβολή πριν καλά-καλά περάσει χρονικό διάστημα αρκετό ώστε η σιωπή να θεωρηθεί άρνηση. Πάντως, η καλαντιστική κίνηση ήταν εμφανώς μικρότερη από τις παραμονές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αν και -απ’ ό,τι θυμάμαι- υπάρχουν παιδιά που τα λένε και ανήμερα.

Εγώ πάντως ποτέ δεν είπα τα κάλαντα των Φώτων όταν ήμουν παιδί, ενώ τα άλλα τα έλεγα κανονικά. Θυμάμαι μια φορά, καθώς ήμασταν στο σπίτι του φίλου μου του Κώστα και γεμάτοι έξαψη μοιράζαμε τις εισπράξεις από την πρωτοχρονιάτικη εξόρμηση, ρώτησα «Θα τα πούμε και τα Φώτα;» «Όχι», μου απάντησε εκείνος, «μόνο τα φτωχά παιδιά τα λένε τα Φώτα, λέει η μητέρα μου».

Δεν ξέρω πώς γίνεται ή πώς γινόταν στα νησιά ή σε άλλα θαλασσινά μέρη με το ρίξιμο του Σταυρού, αλλά στην Αθήνα τα Φώτα, τα Θεοφάνια για να τα πούμε επίσημα, είναι γιορτή κάπως περιφρονημένη, έτσι όπως έρχεται στο ξεφούσκωμα του εορταστικού δωδεκάμερου, όταν όλοι έχουν κορεστεί. Μάλιστα, δεν είναι καν υποχρεωτική αργία όπως δεν παραλείπει να τονίζει ένας φίλος μου μηχανικός σε εργοστάσιο, ο οποίος κάθε χρόνο δουλεύει κανονικότατα στις 6 του Γενάρη.

Τόσον καιρό δεν έχω γράψει άρθρο για τα λεξιλογικά ή τα λαογραφικά των Φώτων -λογάριαζα να το κάνω σήμερα, αλλά κάτι έκτακτο που μου έτυχε με εμπόδισε. Οπότε, μετά την εισαγωγή, συνεχίζω με ένα άρθρο που είχα δημοσιεύσει εδώ τέτοια μέρα πριν από τέσσερα χρόνια, το οποίο έχει ως θέμα του όχι τα Φώτα, παρά τα φώτα -και μάλιστα εκείνα που (μας τα) αλλάζουν.

Τι εννοώ; Δεν πρόκειται να αναφέρω τις αμέτρητες παραλλαγές του ανέκδοτου που λέει πόσοι χρειάζονται για να αλλάξουν μια λάμπα, ούτε βέβαια να σας δώσω ηλεκτρολογικές συμβουλές (τα μαστορέματα δεν είναι το φόρτε μου) αλλά σκοπεύω να εξετάσω τη φράση «του άλλαξα τα φώτα». Καθώς σήμερα έχουμε τα Φώτα η φράση είναι κάπως επίκαιρη, και μάλιστα την είδα ήδη να χρησιμοποιείται σε λογοπαίγνιο. Επειδή, όπως λέγεται, ο πρωθυπουργός δεν θα πάει σήμερα στην τελετή των Θεοφανίων στον Πειραιά για να μην συναντήσει τον αγιατολάχ Σεραφείμ που έκανε τις γνωστές δηλώσεις για το Σύμφωνο Συμβίωσης, κάποιο άρθρο είχε τον τίτλο «Τους άλλαξε τα Φώτα το σύμφωνο συμβίωσης«.

Χρόνια πολλά στη Στέλλα και στον Στέλιο!

Χτες γιόρταζε η Κατερίνα, σήμερα γιορτάζει η Στέλλα και ο Στέλιος. Δεν ξέρω αν έχουμε πολλές τέτοιες συνεχόμενες γιορτές στο εορτολόγιό μας. Βέβαια, κάθε μέρα κάμποσοι άγιοι γιορτάζουν, αλλά εννοώ συνεχόμενες μέρες που να γιορτάζουν συχνά ονόματα. Πρόχειρα θυμάμαι τα Νικολοβάρβαρα (4-5-6 Δεκεμβρίου, αλλά ο Σάββας είναι σχετικά σπάνιο όνομα) και τον Αντώνη με τον Θανάση (17-18 Ιανουαρίου).

Για την Κατερίνα έχω γράψει ευχετήριο άρθρο πρόπερσι, που λεξιλογεί για τ’ όνομά της. Οπότε, μια καλή φίλη του ιστολογίου χτες μού θύμισε πως είχα υποσχεθεί άρθρο και για τη σημερινή γιορτή, του Στέλιου και της Στέλλας. Μην τάξεις σ’ άγιο κερί και σε παιδί κουλούρι, λέει η παροιμία -για άρθρα δεν λέει, και είναι πολλές οι τέτοιες υποσχέσεις που έχω δώσει, καθώς τις δίνω εύκολα, και που δεν έχω τηρήσει -ωστόσο τούτην εδώ λέω να την τηρήσω, χωρίς να αποτελεί αυτό προηγούμενο.

Όμως, ενώ χτες γιόρταζαν μόνο κυρίες, σήμερα έχουμε και κυρίους: γιορτάζει και η Στέλλα αλλά κι ο Στέλιος, οπότε μοιραία το σημερινό άρθρο θα είναι δίκορκο, άρα δεν θα πάει σε μεγάλο βάθος.

Από τον Στέλιο θα ξεκινήσω για λόγους τεχνικούς. Ο Στέλιος στο επίσημο είναι Στυλιανός, και ο άγιος Στυλιανός είναι που γιορτάζει σήμερα. Ο άγιος Στυλιανός έδρασε στην Παφλαγονία ενώ είχε εδραιωθεί η χριστιανική θρησκεία, τον 5ο αιώνα περίπου, δεν μαρτύρησε δηλαδή -αλλά άγιασε επειδή μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς και βοηθούσε γυναίκες να τεκνοποιήσουν (με μια θαυματουργή προσευχή, να εξηγούμαστε), κι έτσι θεωρήθηκε προστάτης των νηπίων.

Το όνομα Στυλιανός ετυμολογείται από τη λέξη «στύλος», και αναφέρεται στους στυλίτες μοναχούς, όμως στα νεότερα χρόνια ερμηνεύτηκε ότι βοηθάει το νεογέννητο «να στυλώσει» -κι έτσι, καθώς η παιδική θνησιμότητα έκανε θραύση, σε πολλά παιδιά έδιναν αυτό το όνομα για να στυλωθούν, να μεγαλώσουν γερά.

Σεπτεμβρίου εορτολόγιο, πριν 125 χρόνια

Από τον Οκτώβριο πέρσι άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Αυτά τα «εορτολογικά-μαρτυρολογικά» άρθρα τα έβαζα άλλοτε την πρώτη του μηνός, ίδια μέρα με το Μηνολόγιο, άλλοτε την επόμενη, όταν δεν προλάβαινα να γράψω κάτι άλλο, όπως συμβαίνει σήμερα. Χρησιμοποιώ χρόνο αόριστο, επειδή με το σημερινό άρθρο τελειώνει ο κύκλος των 12 μηνών (είχαμε αρχίσει τον Οκτώβριο του 2014) οπότε εδώ σταματάει η δημοσίευση του εορτολογίου του Σουρή εκτός αν ανακαλύψω έμμετρα εορτολόγια άλλης χρονιάς.

Αυγούστου εορτολόγιο

Από τον Οκτώβριο πέρσι άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Αυτά τα «εορτολογικά-μαρτυρολογικά» άρθρα τα βάζω άλλοτε μεν την πρώτη του μηνός, ίδια μέρα με το Μηνολόγιο, άλλοτε δε την επόμενη, όταν δεν προλαβαίνω να γράψω κάτι άλλο. Επειδή τούτο το σαββατοκύριακο λείπω σε ταξιδάκι, σήμερα αντί για φιλολογικό άρθρο θα βάλω το στιχούργημα του Σουρή, μαζί με κάποια σχόλια στο τέλος.

Εορτολόγιο Ιουλίου και οι χαβιαροχανίτες

Το άρθρο αυτό κανονικά θα έμπαινε χτες, αφού την πρώτη του μηνός εδώ και λίγο καιρό βάζω διπλά άρθρα: το καθιερωμένο Μηνολόγιο και το Εορτολόγιο του Σουρή, ένα το πρωί κι ένα το απόγευμα. Έπεσε όμως πολλή δουλειά και δεν πρόλαβα -οπότε το βάζω σήμερα. Δεν θέλησα να το παραλείψω, αφενός επειδή ο κύκλος κοντεύει να κλείσει και αφετέρου διότι κατά σύμπτωση το σημερινό στιχούργημα του Σουρή περιέχει και μια λέξη που με έχει απασχολήσει -και την έβαλα και στον τίτλο.

Συναισθάνομαι βεβαίως ότι, αν τον καλό καιρό τα άρθρα αυτού του τύπου είναι μία φορά ανεπίκαιρα, ειδικά σήμερα είναι ανεπίκαιρα δέκα φορές. Από την άλλη, αυτό δεν είναι μονοσήμαντα κακό: θα έχουμε επιπρόσθετο περιθώριο να σκεφτούμε τα της επικαιρότητας -και βέβαια τα σχόλιά σας για την τρέχουσα επικαιρότητα μπορείτε να συνεχίσετε να τα καταθέτετε στο άρθρο της Δευτέρας για το δημοψήφισμα, το οποίο μετράει αισίως πάνω από 550 σχόλια.

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Για τον Ιούλιο, ο Σουρής έγραψε τα εξής:

Ιουνίου μαρτυρολόγιον

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Για τον Ιούνιο, ο Σουρής έγραψε τα εξής:

Ιούνιος — Ο ήλιος επάνω στον Καρκίνον
τας σοφοτάτας κεφαλάς ανάπτει των Ελλήνων.

Μαΐου μαρτυρολόγιον

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Απόψε στου Θωμά

Σήμερα είναι Δευτέρα του Θωμά, που τη θεωρούσα αποφράδα μέρα όταν ήμουν μαθητής, και φαντάζομαι και σήμερα έτσι θα τη θεωρούν τα παιδιά. Αλλά η ονομασία της μέρας είναι καταχρηστική: ο Θωμάς δεν γιορτάζει σήμερα, χτες ήταν η γιορτή του -αλλά χτες, Κυριακή του Θωμά, ήταν αργία, οπότε σε σχολεία και γραφεία οι ευχές θα δοθούν σήμερα. Το ιστολόγιο δεν είχε αργία, αλλά την Κυριακή έχει δικό του πρόγραμμα, οπότε θα ευχηθεί τον Θωμά σήμερα.

Μόνο τον Θωμά; Όχι, υπάρχει και η Θωμαή, αλλά είναι πολύ σπανιότερο σαν όνομα. Όχι ότι ο Θωμάς είναι όνομα ιδιαίτερα συχνό: στην έρευνα του Χάρη Φουνταλή για τη συχνότητα των ελληνικών ονομάτων ο Θωμάς είναι 26ος στους άντρες (ανάμεσα στον Σωτήρη και τον Στέφανο) -δεν το λες και πολύ συχνό. Η Θωμαή όμως είναι στην 96η θέση στις γυναίκες, σαφώς σπανιότερη.

Ο Θωμάς ανήκει σε μια κατηγορία ονομάτων, συνήθως δισύλλαβων, που δεν έχουν διαδεδομένο χαϊδευτικό, γιατί δεν υπάρχει η ανάγκη για υποκορισμό αφού το όνομα είναι σύντομο -άλλα ονόματα της κατηγορίας αυτής είναι ο Σταύρος, ο Παύλος, ο Λουκάς, ο Λάμπρος, ο τρισύλλαβος Άγγελος και άλλα. Βέβαια, στην εποχή μας η χρήση ανεπίσημων τύπων ονομάτων (ξέρετε, Νίκος αντί Νικόλαος, Γιάννης αντί Ιωάννης κτλ.) έχει συρρικνωθεί αρκετά, ενώ απειλούνται με εξαφάνιση οι ανεπίσημοι τύποι που έχουν υποκορισμό (Τάκης, Λάκης, Μάκης κτλ.). Μια αιτία είναι ότι η μωροφιλοδοξία των μανάδων και των μπαμπάδων δεν ανέχεται ο κανακάρης τους να είναι σκέτος Κώστας ή (θού Κύριε) Αλέκος’ όχι! θέλουμε το όνομα ακέραιο, πολυσύλλαβο, αρχοντικό -και μεγαλώνουμε, τόχω ξαναγράψει, γενιές άνεργων αυτοκρατόρων, Κωνσταντίνους, Αλέξανδρους και.. Ιωάννηδες. Ο άλλος λόγος, που δεν τον έχω ξαναγράψει αλλά νομίζω πως ισχύει, είναι ότι πολλές φορές δίνουμε το όνομά μας με τον επίσημο τύπο σε διάφορες υπηρεσίες, από τις κρατικές μέχρι το ιμέιλ μας, κι αυτό μας συνοδεύει και εμφανίζεται παντού -και εδραιώνεται. Τέλος της παρένθεσης όμως.

Ούτε έχω υπόψη μου πολλές τοπικές παραλλαγές του ονόματος του Θωμά, ή τουλάχιστον δεν μου έρχονται στο νου. Υπάρχει το ηπειρώτικο «Σιώμος» (έχει δώσει και επίθετο), όπως επίσης και το κυπριακό Τουμάζος, που πρέπει να είναι επιρροή από τα ιταλικά. Αν ξέρετε κι άλλες τοπικές παραλλαγές, ευχαρίστως να τις δούμε στα σχόλια.

Ο πρώτος Θωμάς στην ελληνική γλώσσα ήταν ο μαθητής του Ιησού, και το όνομα Θωμάς ετυμολογείται από το αραμαϊκό te’oma που θα πει «δίδυμος». Ο απόστολος Θωμάς δεν λεγόταν Θωμάς, αλλά Ιούδας -και ήταν δίδυμος. Από τα ελληνικά της Βίβλου το όνομα πέρασε στις υπόλοιπες γλώσσες της Ευρώπης, όπου το Θ συνήθως αποδόθηκε Τ -με εξαίρεση τα ρώσικα, που το ελληνικό Θ το μετατρέπουν σε Φ και ο Θωμάς είναι Φομά. Η εντύπωσή μου ήταν ότι το αγγλικό Τόμας (και Τομ) είναι αρκετά συχνότερο, αλλά σε κάτι ιστοσελίδες που ανέτρεξα είδα ότι και στις ΗΠΑ το όνομα Thomas τώρα βρίσκεται στην 27η θέση -ενώ τον 19ο αιώνα ήταν στην πρώτη δεκάδα.

Μαρτυρολόγιον Απριλίου -πριν από 126 χρόνια

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Του Απριλίου το μαρτυρολόγιο είναι μεγαλούτσικο, αλλά το ανεβάζω σε εμβόλιμο άρθρο, απογευματινό.

Απρίλης. — Μην ανοίξεως, που βγαίνουν τα ζουμπούλια,
οι αγκινάρες, τα κουκιά, οι τσίροι, τα μαρούλια,
αλλά και μην ιστορικός και πλήρης μεγαλείου
διά την υπερένδοξον εβδόμην Απριλίου,                                 Εννοεί τις εκλογές της 7.4.1885, όπου ο Τρικούπης ηττήθηκε
που ο Τρικούπης ο κλεινός εχόρτασε το μαύρο,                     -αν και νίκησε στις επόμενες, το 1887.
κι ο ήλιος τώρα έρχεται απάνω εις τον Ταύρο.

Μαρτίου μαρτυρολόγιον

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Και του Μαρτίου το μαρτυρολόγιο δεν είναι πολύ μεγάλο, οπότε το ανεβάζω σε εμβόλιμο άρθρο, απογευματινό.

Μαρτυρολόγιο του Φλεβάρη -πριν από 126 χρόνια

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.