Το Καταραμένο μουντιάλ

Την Κυριακή αρχίζει στο Κατάρ το 22ο Παγκόσμιο Κύπελλο, που εμείς εδώ στην Ελλάδα συνήθως να το λέμε Μουντιάλ (ως γνωστόν, το Μουντιάλ είναι ελληνική λέξη). Το Μουντιάλ του Κατάρ θα είναι μοναδικό από πολλές απόψεις, και όχι μόνο -ή όχι κυρίως- επειδή είναι το πρώτο παγκόσμιο κύπελλο που θα φιλοξενηθεί από μουσουλμανική χώρα.

Η ιδιαιτερότητα που χτυπάει στο μάτι, βέβαια, είναι ότι την Κυριακή έχουμε 20 Νοεμβρίου -πράγματι, το αλ Μουντιάλ (το προηγούμενο το είχα πει Μουντιαλόφσκι) θα διεξαχθεί από τις 20 Νοεμβρίου έως τις 18 Δεκεμβρίου, για πρώτη φορά χειμώνα (ή έστω χειμώνα για το βόρειο Ημισφαίριο).

Αυτό ήταν απαραίτητο, από τη στιγμή που αποφασίστηκε να γίνουν οι αγωνες στο Κατάρ, όπου τον Ιούνιο, που είναι ο συνηθισμένος μήνας τέλεσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ψήνει ο ήλιος το ψωμί και λιώνει την πέτρα. Η κατά τα άλλα λογική αυτή μετάθεση προκάλεσε βέβαια ένα άνευ προηγουμένου ανακάτωμα στα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα όλων των χωρών του κόσμου, ή τουλάχιστον της Ευρώπης -την Κυριακή που μας πέρασε έγιναν οι τελευταίοι αγώνες πρωταθλημάτων στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θα διακοπούν για ένα μήνα και θα ξαναρχίσουν λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Δεν ξέρω τι θα κάνουν οι χώρες εκείνες (πχ Γαλλία, Γερμανία) οι οποίες ήδη συνήθιζαν να διακόπτουν το χειμώνα (συνήθως μέσα Δεκεμβρίου με μέσα Ιανουαρίου) τα πρωταθλήματά τους.

Αυτή ήταν η ιδιαιτερότητα που χτυπάει στο μάτι, αλλά δεν είναι η μόνη. Για να χτιστούν τα στάδια στο Κατάρ, όπου η ποδοσφαιρική υποδομή γενικά απουσίαζε, και μάλιστα να χτιστούν ολοκαίνουργα και με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, δούλεψαν σε συνθήκες κόλασης δεκάδες χιλιάδες κολασμένοι. Οι κατασκευές έγιναν με πολύ εντατικούς ρυθμούς και σε συνθήκες πλήρους απαξίωσης των εργατικών δικαιωμάτων και των κανόνων ασφαλείας. Χιλιάδες άνθρωποι, σύγχρονοι σκλάβοι από την Ινδία, το Νεπάλ, την Σρι Λάνκα και το Μπαγκλαντές, πέθαναν κατά την κατασκευή των γηπέδων και εξ αιτίας αυτής: οι νεκροί υπολογίζονται σε 6500. Η ΦΙΦΑ αδιαφόρησε προκλητικά. Ο Πρόεδρός της Ινφαντίνο δήλωσε χαρακτηριστικά «Όταν δίνεις δουλειά σε κάποιον, ακόμα και σε σκληρές συνθήκες, του δίνεις αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια. Δεν κάνεις φιλανθρωπία, δεν είναι φιλανθρωπία». Ακόμα και τώρα, η ΦΙΦΑ αρνείται να αποζημιώσει αξιοπρεπώς τις οικογένειες των νεκρών εργατών.

Να προσθέσουμε εδώ ότι το Κατάρ είναι καθεστώς αυταρχικό, όπου η εστεμμένη φαμίλια των Αλ Θάνι έχει εκτεταμένο έλεγχο στη χώρα κι έτσι βρίσκεται πιο κοντά σε απόλυτη μοναρχία παρά σε συνταγματική μοναρχία, και ότι έχουν εκφραστεί πολύ έντονες διαμαρτυρίες για την καταπάτηση δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+.

Θα μου πείτε, πρώτη φορά είναι, που διοργανώνεται Παγκόσμιο Κύπελλο σε χώρα που δεν ανταποκρίνεται στα δημοκρατικά στάνταρ; Όχι, δεν είναι η πρώτη φορά. Μάλιστα, το δεύτερο κιόλας Μουντιάλ, το μακρινό 1934, διεξήχθη στη φασιστική Ιταλία (η οποία και το κέρδισε). Κι αν αυτό δεν πιάνεται, όσοι είναι της γενιάς μου ή μεγαλύτεροι θα θυμούνται το Μουντιάλ του 1978, που έγινε στην Αργεντινή τον καιρό που βρισκόταν στην εξουσία η χούντα του στρατηγού Βιντέλα. Τότε υπήρχαν εκκλήσεις για μποϊκοτάζ από φιλελεύθερους και αριστερούς στην Ευρώπη, όπως και στη χώρα μας (θυμηθείτε το τραγούδι του Βασίλη Νικολαΐδη) αν και το ΚΚΕ, επειδή ο στρατηγός Βιντέλα είχε κάνει κάποια ανοίγματα προς την ΕΣΣΔ, ήταν αντίθετο και υποστήριζε (ο αείμνηστος Κώστας Κάππος είχε αναγκαστεί να το πει) πως ο Βιντέλα ήταν κεντρώος δικτάτορας τάχα. Και άλλες φορές εκφράστηκαν αντιρρήσεις για τη φιλοξενία του Μουντιάλ στη μία ή στην άλλη χώρα, πιο πρόσφατα στο αμέσως προηγούμενο Μουντιάλ της Ρωσίας.

Advertisement

Τα αποτελέσματα της απογραφής

Όχι βέβαια της απογραφής πληθυσμού και κατοικιών 2021 -αυτή συνεχίζεται, ενώ πολλοί παραπονιούνται ότι δεν έχουν ακόμα πάρει τον κωδικό για να αυτοαπογραφούν.

Απογραφή όμως έγινε και στο ιστολόγιο. Θα το θυμάστε, την περασμένη βδομάδα κάλεσα όλους τους φίλους του ιστολογίου να απογραφούμε, να δούμε καλύτερα ποιοι είμαστε, ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της παρέας που βρίσκεται εδώ κάθε μέρα, άλλοι με καθημερινά σχόλια, άλλοι με πιο σπάνια παρουσία, κάποιοι σιωπηλοί και αφανείς, αλλά τακτικοί ωστόσο αναγνώστες.

Το ερωτηματολόγιο της απογραφης μας έμεινε στον αέρα μια βδομάδα, αλλά οι περισσότεροι απάντησαν στις δυο πρώτες μέρες. Τελικά πήραμε 447 απαντήσεις. Λίγες; Δεν νομίζω. Φυσικά σε ψηφοφορίες όπως η Λέξη της χρονιάς παίρνουμε πολύ περισσότερες απαντήσεις, κάπου 2000 ας πούμε, αλλά σε αυτές συμμετέχουν πάρα πολλοί περιστασιακοί επισκέπτες, που βλέπουν την ψηφοφορία από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -η συμμετοχή στην απογραφή είναι διαφορετικό πράγμα.

Τέλος πάντων, ξεκινάω την παρουσίαση των αποτελεσμάτων.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

1. Φύλο

1.1 Άντρας 357 (79,9%)
1.2 Γυναίκα  89 (19,9%)
1.3 Άλλο 0
1.4 ΔΞ/ΔΑ 1

Όπως αναμενόταν, τα 4/5 όσων απάντησαν είναι άντρες. Ο συσχετισμός 4:1 δείχνει ετεροβαρή σύνθεση, η οποία, αν δούμε τα ποιοτικά στοιχεία της απογραφής (βλ. στο τέλος) γίνεται ακόμα πιο αντροκρατούμενη.

2. Ηλικία

2.1 30 ή νεότερος:   16 (3,6%)
2.2 31-44:               111 (24,8%)
2.3 45-60:                206 (46,1%)
2.4 61-74:                101 (22,6%)
2.5 75+:                     13 (2,9%)

Εντυπωσιακή συμμετρία εδώ. Η μεσαία ηλικιακή ζώνη, 45-60, συγκεντρώνει σχεδόν τους μισούς απ’ όσους απάντησαν, ενώ η αμέσως νεότερη φουρνιά και η αμέσως γηραιότερη έχουν, η καθεμιά, περίπου τα μισά μέλη από την μεσαία. Η νέα φρουρά (κάτω των 30) και οι βετεράνοι (άνω των 75) αντιπροσωπεύονται ελάχιστα -αν και οι νεότατοι επικρατούν με βραχεία κεφαλή.

Βέβαια, ίσως θα είχε ενδιαφέρον και μια κατάτμηση: έως 35, 36-50, 51-65, 66+ αλλά αυτό δεν θα το μάθουμε. Έλεγε κάποιο μέλος της εφορευτικής επιτροπής να ζητάμε έτος γεννήσεως αντί για ζώνη, αλλά δεν έπεισε το άλλο μέλος 🙂

3. Τυπική μόρφωση

3.1 Xωρίς απολυτήριο Δευτεροβάθμιας:  4
3.2 Απολυτήριο Δευτεροβάθμιας:            37 (8,3%)
3.3 ΑΕΙ                                                    190 (42,5%)
3.4 Μεταπτυχιακό                                    137 (30,6%)
3.5 Διδακτορικό                                         77 (17,2%)
3.6 ΔΞ/ΔΑ                                                    2

Πολλά προσόντα έχουμε 🙂

4. Κλάδος σπουδών

Ισορροπία ανάμεσα σε θετική και θεωρητική κατεύθυνση. Πρώτοι με βραχεία κεφαλή οι μηχανικοί. Εδώ είχαμε και πολλαπλές απαντήσεις.

5. Κύρια απασχόληση

5.1 Μαθητής-φοιτητής                                            5
5.2 Μεταπτυχιακός-διδακτορικός-ερευνητής          18
5.3 Εκπαιδευτικός (και πανεπιστήμια)                    75
5.4 Αυτοαπασχολούμενος                                       67
5.5 Μισθωτός δημόσιου τομέα                                65
5.6 Μισθωτός ιδιωτικού τομέα                                107
5.7 Επιχειρηματίας                                                  11
5.8 Συνταξιούχος                                                      82
5.9 Άνεργος                                                            13
5.10 ΔΞ/ΔΑ                                                              2

Πρώτη κατηγορία απασχόλησης οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα. Πολλοί εκπαιδευτικοί. Υστερούμε στο επιχειρείν. Το 18% συνταξιούχοι, αλλά η πυραμίδα είναι υγιής, αφού οι εργαζόμενοι είναι πολύ περισσότεροι.

 

6. Από πότε παρακολουθείτε το ιστολόγιο

6.1 Από το 2009-2010              107      (23,9%)
6.2 Από το 2011-2012                 80      (17,9%)
6.3 Από το 2013-2014                 87      (19,5%)
6.4 Από το 2015-2016                 68      (15,2%)
6.5 Από το 2017-2018                 54      (12,1%)
6.6 Από το 2019-                         45      (10,1%)
6.7 ΔΞ/ΔΑ                                      6

Οι πιο παλιοί, δηλ. της πρώτης διετίας, αποτεούν την πολυπληθέστερη κατηγορία, αν και σε ποσοστό δεν φτάνουν στο ένα τέταρτο του συνόλου. Λιγότεροι οι νεοφερμένοι, που είναι αναμενόμενο.

7. Πόσο συχνά το επισκέπτεστε;

7.1 Καθημερινά (ή σχεδόν)                             293 (65,5%)
7.2 2-3 φορές την εβδομάδα ή λιγότερο          107 (23,9%)
7.3 Μια φορά την εβδομάδα ή λιγότερο            36
7.4 Μια φορά το μήνα                                        8
7.5 Ακόμα πιο σπάνια                                        2
7.6 ΔΞ/ΔΑ                                                           1

Όπως βλέπετε, η συντριπτική πλειοψηφία όσων απάντησαν, σχεδόν οι 9 στους 10, επισκέπτονται το ιστολόγιο τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, ενώ σχεδόν τα 2/3 το επισκέπτονται καθημερινά ή σχεδόν. Βέβαια, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι πολλοί περιστασιακοί επισκέπτες δεν θα είδαν το άρθρο καν ή δεν θα έκριναν σκόπιμο να πάρουν μέρος στην απογραφή.

8. Σχολιάζετε;

8.1 Σχεδόν σε κάθε άρθρο                                              22   (4,9%)
8.2 Συχνά                                                                        30   (6,7%)
8.3 Περιστασιακά                                                             81  (18,1%)
8.4 Σπάνια (3-4 φορές το χρόνο και λιγότερο)                 65 (14,5%)
8.5 Πολύ σπάνια (μια φορά το χρόνο και λιγότερο)         82 (18,3%)
8.6 Ποτέ                                                                         167 (37,4%)

Όπως βλέπετε, η πλειοψηφία όσων απάντησαν δεν σχολιάζουν ποτέ (το 37%, εντυπωσιακά μεγάλο ποσοστό) ή σχολιάζουν έως μία φορά το χρόνο (το 18%). Όσοι σχολιάζουν συχνά ή σχεδόν καθημερινά μόλις ξεπερνούν, αθροιστικά, το 10%.

9. Από ποιο μέρος μας διαβάζετε; (μία απάντηση, ο συχνότερος τόπος)

9.1 Αττική                                             199   (44,5%)
9.2 Θεσσαλονίκη                                    43   (9,6%)
9.3 Αστικά κέντρα επαρχίας                   88   (19,7%)
9.4 Κωμόπολη-χωριό                             34   (7,6%)
9.5 Ευρώπη                                            65   (14,5%)
9.6 Υπόλοιπος κόσμος                            18  (4%)

Αττικοκεντρική η σύνθεση όσων απάντησαν -και πάνω από τα τέσσερα πέμπτα κάτοικοι Ελλάδας

10. Ποια κατηγορία άρθρων σας ενδιαφέρει περισσότερο (έως τρεις απαντήσεις)

Εδώ μπορούσατε να δώσετε έως τρεις απαντήσεις, γι’ αυτό και βλέπετε τέτοια ποσοστά. Περιμένω τα σχόλιά σας.

11. Ποια κατηγορία δεν σας αρέσει καθόλου (μία)

11.1 Λέξεις της επικαιρότητας                                                              9
11.2 Ιστορίες λέξεων, ετυμολογικά, γενικά γλωσσικά, φρασεολογικά 13
11.3 Σχολιασμός της επικαιρότητας (και πολιτικά)                           42
11.4 Μεζεδάκια                                                                                 20
11.5 Βιβλιοφιλικά                                                                              17
11.6 Επιστημονικά                                                                            27
11.7 Φιλολογικά                                                                                23
11.8 Λογοτεχνικά επώνυμων                                                            32
11.9 Λογοτεχνικά φίλων                                                                  101
11.10 Άλλη – προσδιορίστε
11.11 ΔΞ/ΔΑ                                                                                   153

Οι απαντήσεις στην ερώτηση αυτή είναι τρόπον τινά το αντίστροφο των απαντήσεων στην προηγούμενη ερώτηση. Πρωτεύει με διαφορά η απάντηση ΔΞ/ΔΑ, που θεωρώ ότι σημαίνει «όλες οι κατηγορίες καλές είναι» (κάποιοι απάντησαν και έτσι). Από τις «άλλες» απαντήσεις, 4 ανέφεραν το Μηνολόγιο και 2 τα αθλητικά-ποδοσφαιρικά (άρθρα ή σχόλια, αναρωτιέμαι).

 

12. Τι θα θέλατε να προστεθεί και λείπει;

Εδώ είχαμε μερικές ενδιαφέρουσες απαντήσεις. Θα κοιτάξω μήπως μπουν σε χωριστό άρθρο.

13. Από ποια συσκευή μάς διαβάζετε κατά κανόνα;

13.1 Ντέσκτοπ    135  (30,2%)
13.2 Λάπτοπ       158  (35,3%)
13.3 Τάμπλετ         40  (8,9%)
13.4 Κινητό          109  (24,4%)
13.5 Άλλο                5

Περίμενα μικρότερο τον αριθμό των ντέσκτοπ -αλλά βέβαια κάποιοι μας διαβάζουν και από το γραφείο. Στο «άλλο» οι 4 στους 5 απάντησαν έναν συνδυασμό των προηγούμενων απαντήσεων, ενώ ένας δήλωσε «από Kindle».

 

Και εδώ ολοκληρώνεται το ποσοτικό μέρος των απαντήσεων.

Να δούμε όμως και μερικά ποιοτικά στοιχεία, συνδυάζοντας απαντήσεις από διάφορες κατηγορίες.

* Καταρχάς, είπαμε ότι το ιστολόγιο ανδροκρατείται αφού οι άντρες είναι τα 4/5 όσων απάντησαν.

Η ανδροκρατία όμως είναι ακόμα μεγαλύτερη αν κοιτάξουμε τους 52 συχνούς και καθημερινούς σχολιαστές. Από τους 22 καθημερινούς ή σχεδόν σχολιαστές οι 20 είναι άνδρες και 2 μόνο γυναίκες. Από τους 30 συχνούς σχολιαστές, οι 27 είναι άντρες, μόνο 3 γυναίκες.

Ή, για να το δούμε διαφορετικά, οι συχνοί/καθημερινοί σχολιαστές είναι το 13,2% των ανδρών που απάντησαν (47/357) ενω οι συχνές/καθημερινές σχολιάστριες είναι το 5,6% των γυναικών που απάντησαν (5/89). Δηλαδή ο μέσος άνδρας σχολιάζει 2,5 φορές περισσότερο συχνά.

* Μου έκανε μεγάλη εντύπωση ότι υπάρχουν 97 φιλοι που μας διαβάζουν «καθημερινά ή σχεδόν» αλλά δεν έχουν σχολιάσει «ποτέ» στο ιστολόγιο. Γιατί άραγε; Υπάρχει κάτι που τους αποθαρρύνει; Αυτοί οι 97 είναι σχετικά καινούργιοι, οι περισσότεροι, όμως υπάρχουν και 13 φίλοι που μας διαβάζουν καθημερινά ή σχεδόν από το 2009-12 χωρίς να έχουν σχολιάσει ποτέ! (Αυτό το στοιχείο δεν βγαίνει αυτόματα από τον πίνακα πιο κάτω, το έβγαλα με το χέρι)

Kαι ο ίδιος πίνακας για την ηλικιακή ομάδα 45-60, που είναι η πολυπληθέστερη:

Κι άλλα στοιχεία μπορούν να βγουν, αλλά θα σας έχω κουράσει. Σταματάω εδώ, εκφράζοντας την ευχή να σχολιάσουν (και μάλιστα: να σχολιάζουν) και κάποιοι απο εκείνους που δεν έχουν σχολιάσει ποτέ ή που σχολιάζουν σπανιότατα. Και το 2031 τα ξαναλέμε!

 

Η δική μας απογραφή

Θα το έχετε αντιληφθεί, τις μέρες αυτές γίνεται η απογραφή πληθυσμού, όπως σε κάθε πρώτο χρόνο δεκαετίας (αν θεωρήσουμε ότι η δεκαετία αρχίζει το 2001, το 2011, το 2021). Φέτος η απογραφή έχει μια διαφορά από τα προηγούμενα χρόνια, διότι δεν θα επισκεφτούν απογραφείς όλα τα νοικοκυριά για προσωπικές συνεντεύξεις, όπως τις προηγούμενες φορές. Ο απογραφέας αφήνει ένα χαρτί σε κάθε σπίτι, με έναν μοναδικό αριθμό, και οι πολίτες μπορούν να αυτοαπογραφούν μέσω διαδικτύου. Για όσους δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, θα γίνουν προσωπικές συνεντεύξεις σε δεύτερο χρόνο.

Αυτό βέβαια είναι θεωρητικό: ξέρω φίλους που έχουν πάρει το χαρτί και έχουν αυτοαπογραφεί, ξέρω άλλους που δεν έχουν πάρει τίποτα -ούτε σε μας έχει έρθει ακόμα.

Καινοτομία της φετινής απογραφής είναι επίσης η συζήτηση για τους «αρνητές απογραφής», κάποιους δηλαδή που αρνούνται να απογραφούν επειδή φοβούνται ή θεωρούν ότι η απογραφή έχει ανομολόγητους σκοπούς («μετράνε για να μας φέρουν και άλλους μέσα στα σπίτια μας»). Δεν ξέρω βέβαια πόση έκταση έχει το φαινόμενο αυτό -υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο όλος ο θόρυβος να έχει γίνει από δυο αναρτήσεις στο Φέισμπουκ. Είδα πάντως αναρτήσεις από απογραφείς, που λένε ότι συναντούν απροθυμία ή αγένεια εκ μέρους των πολιτών -και βέβαια, η πανδημία έχει παίξει ρόλο και εδώ.

Αυτά για την απογραφή πληθυσμού, εμείς όμως σήμερα θα κάνουμε εδώ τη δική μας απογραφή, την απογραφή του ιστολογίου. Είναι κάτι που το σκεφτόμουν εδώ και καιρό και η επικαιρότητα μού έδωσε την απαραίτητη ώθηση ώστε να το προχωρήσω. Να το προχωρήσουμε, πιο σωστά, αφού καθοριστική ήταν η βοήθεια που πρόσφερε (για μιαν ακόμα φορά) ο φίλος μας ο Στάζιμπος.

Προχτές σας ρώτησα πώς βλέπετε το ενδεχόμενο μιας απογραφής στο ιστολόγιο και είδα ότι όλες σχεδόν οι αντιδράσεις φίλων ήταν θετικές, έως και ενθουσιώδεις, ενώ έγιναν και κάποιες προτάσεις, που τις πήραμε υπόψη στη διαμόρφωση του ερωτηματολογίου.

Θα δημοσιεύσω πιο κάτω το ερωτηματολόγιο της απογραφής. Μπορείτε να το σχολιάσετε κτλ. αλλά δεν θα απαντήσετε εδώ. Εδώ μόνο σχολιασμός. Οι απαντήσεις στην απογραφή πρέπει να δοθούν στην ωραιότατη ειδική σελίδα που έφτιαξε ο φίλος μας ο Στάζιμπος.

To ερωτηματολόγιο της απογραφής (κατά προσέγγιση -το κείμενο της ειδικής σελίδας έχει κάποιες δευτερεύουσες αλλαγές):

Μαραθώνια μεζεδάκια

Αύριο Κυριακή θα γίνει ο Μαραθώνιος της Αθήνας -οπότε βρήκα τίτλο για τα μεζεδάκια της εβδομάδας. Σπεύδω να διευκρινίσω ότι δεν θα πάρω μέρος στη διοργάνωση -μου αρέσει να διανύω αποστάσεις, αλλά με το πάσο μου ή τέλος πάντων σε ρυθμό πεζοπορίας, όχι τρέχοντας. Έχω ωστόσο καναδυό φίλους που θα συμμετάσχουν -ρισπέκτ, που λέμε.

Ξέρουμε ότι η απόσταση που θα διανύσουν αύριο οι δρομείς είναι κάτι παραπάνω από 42 χιλιόμετρα. Και πολλοί ξέρουμε και με μεγαλύτερη ακρίβεια την απόσταση, 42 χιλιόμετρα και 195 μέτρα. Θα μου πείτε, δεν έχουν μεγάλη σημασία τα 195 μέτρα, είναι κάτω από το μισό τοις εκατό του συνόλου, αλλά η ακρίβεια έχει σημασία στον προσδιορισμό της διαδρομής.

Σχολιάστηκε πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η αφίσα της διοργάνωσης, που αναφέρει την απόσταση ως «42.195 χλμ.» που σημαίνει, στα ελληνικά, 42 χιλιάδες και 195 χιλιόμετρα. Στα ελληνικά, το κανονικό είναι να γράψουμε «42,195 χιλιόμετρα», χρησιμοποιώντας την υποδιαστολή για να χωρίσουμε το ακέραιο μέρος από το δεκαδικό.

Ζούμε όμως σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο -και στα αγγλικά, που κυριαρχούν παντού, ειδικά στο Διαδίκτυο, αντί της υποδιαστολής χρησιμοποιείται η τελεία, οπότε το 42.195 στα αγγλικά δηλώνει 42 και κάτι και όχι 42 χιλιάδες και κάτι. (Και το πιο αστείο είναι ότι στα αγγλικά συχνά χωρίζουν με κόμματα τις χιλιάδες, δηλαδή θα έγραφαν 42,195 μέτρα, αν και αυτή η σύμβαση δεν έχει καθολική εφαρμογή νομίζω). 

Η αγγλική σημειογραφία μάς επηρεάζει. Δεν ξέρω μάλιστα αν οι νεότεροι επηρεάζονται περισσότερο. Θα μου πείτε, το κόμμα είναι ζωντανό, αφού και όταν διαβάζουμε ένα δεδκαδικό μέγεθος λέμε (ή τουλάχιστον εγώ λέω, αν και νομίζω ότι έτσι γίνεται κατά κανόνα) π.χ. «εφτά κόμμα πέντε». (Δεν θα με εξέπληττε αν κάποιος πει «εφτά κόμμα πέντε» και γράψει «7.5» όμως).

Οπότε, κανονικά το «42.195» της αφίσας είναι βεβαίως αντικανονικό στα ελληνικά -έστω κι αν κανείς απ’ όσους το διαβάζουν δεν θα σκεφτεί πως θα τρέξουν αύριο οι δρομείς 42 χιλιάδες χιλιόμετρα.

Παρεμπιπτόντως, η ακτίνα της Γης είναι 6371 χιλιόμετρα οπότε δεν ευσταθεί ότι τα υποτιθέμενα 42195 χιλιόμετρα είναι οχτώ φορές η ακτίνα της Γης -ούτε 7 δεν είναι, το λέω σε περίπτωση που είχατε βάλει σκοπό να τα τρέξετε.

Και επίσης παρεμπιπτόντως, στην αγγλική Βικιπαίδεια η ακτίνα της Γης δίνεται «6 371.0» ενώ στην ελληνική «6.371,0». Στη γαλλική «6 371,008».

* Σε κάποια πρόσφατα σχόλια είχαμε ασχοληθεί με τη γραφή «ψέμμα / ψέμματα» και είχαμε παρατηρήσει ότι στον πληθυντικό τα δύο μ είναι συχνότερα.

Πριν από εκατό χρόνια, η γραφή «ψέμμα, ψέμματα» συνηθιζόταν. Για το κύμα δεν είχα δει ποτέ μου να γράφεται με δύο μ αλλά το είδα σε οθονιά από το Mega, που μου έστειλε φίλος.

Βέβαια, το συγκεκριμένο σουπεράκι έχει μια γενικότερη κλίση στα Μ (μυμανία;) αν κρίνω και από το «αμεμβολίαστοι».

* Κι ένα καυτερό μεζεδάκι από το Διάστημα. 

Διαβάζουμε σε άρθρο για τις πιπεριές που καλλιέργησαν οι αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό:

Οι αστροναύτες καλλιέργησαν τις πρώτες πιπεριές τσίλι στο διάστημα – «μια ωραία ηθική ώθηση», σύμφωνα με την ΜακΆρθουρ. «Έχουν μια ωραία πικάντικη γεύση, λίγο παρατεταμένο κάψιμο». 

Τι θα πει όμως «ηθική ώθηση»; 

Υποχρεωτικότητα, μια νέα λέξη

Πριν αρχίσω το σημερινό άρθρο, μια σημείωση επί της διαδικασίας. Εδώ και πολλά χρόνια, δημοσιεύω κάθε δεύτερη Τρίτη, σε συνέχειες, βιβλία του πατέρα μου. Αυτό το άρχισα μετά τον αναπάντεχο θάνατό του στα τέλη του 2011 και σταδιακά έχω δημοσιεύσει όλα σχεδόν τα βιβλία του -πριν από 14 μέρες ολοκληρώθηκε η παρουσίαση του βιβλίου του «Οι εσταυρωμένοι σωτήρες». Επειδή διστάζω να παρουσιάσω ανέκδοτα έργα του που δεν τα είχε χαρακτηρίσει «έτοιμα προς έκδοση» κι επειδή για τεχνικούς λόγους δεν μπορώ αυτή τη στιγμή να παρουσιάσω ένα βιβλίο του που δεν έχει παρουσιαστεί εδώ, θα διακόψω για ένα διάστημα αυτές τις δημοσιεύσεις.

Πάμε λοιπόν στο άρθρο μας, που ο τίτλος του ίσως σας φανεί ανακριβής. Είναι πράγματι «νέα λέξη» η υποχρεωτικότητα; Ναι και όχι, θα έλεγα. Ασφαλώς η λέξη δεν εμφανίστηκε το 2021. Αν κάνετε αναζήτηση στα σώματα κειμένων, θα τη βρείτε, σποραδικά, και σε προηγούμενα χρόνια.

Αλλά και λεξικογραφικά, έχει κάποια παρουσία, αφού από τα τέσσερα μεγάλα έντυπα λεξικά μας υπάρχει ένα που την καταγράφει. Είναι το Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας, που δίνει τον ορισμό: «η ιδιότητα του υποχρεωτικού» και τις φράσεις: «η υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης / της προσχολικής εκπαίδευσης / της ψήφου». Αλλά και το Βικιλεξικό καταγράφει τον όρο.

Βέβαια, η λέξη είναι παράγωγος όρος, κανονικά σχηματισμένος, απόλυτα διαφανής. Όμως δεν εμφανίζεται συχνά στα παλιότερα σώματα κειμένων, ίσως επειδή είναι πολυσύλλαβη (οχτώ οι συλλαβές της, ακόμα και με τα ελληνικά μέτρα είναι πολλές) αλλά και, κυρίως, επειδή υπάρχουν εύκολες περιφράσεις -ας πούμε, αντί για «η υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης» θα μπορούσαμε να πούμε -και το λέμε- «ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης». Πάντως, σε νομικά κτλ. κείμενα ο όρος ακουγόταν.

Βρίσκω διατριβή με τίτλο «Η υποχρεωτικότητα ως χαρακτηριστικό γνώρισμα της κοινωνικής ασφάλισης», που έχει εκδοθεί και σε βιβλίο. Χαρακτηριστικό είναι ότι η αγγλική μετάφραση του τίτλου χρησιμοποιεί περίφραση: The compulsory character…

Να σημειώσω ακόμη ότι σε παλιότερα κείμενα βρήκα τη λέξη να χρησιμοποιείται κάποτε με διαφορετική σημασία, αν και η διαφορά έγκειται στη σημασία της λέξης «υποχρεωτικός». Διότι υποχρεωτικός δεν είναι μόνο αυτός που μας επιβάλλει μια υποχρέωση αλλά και ο ευγενικός και περιποιητικός, που με τη συμπεριφορά του μας υποχρεώνει. Κι έτσι, όταν στην αλληλογραφία των Κουντουριώτηδων διαβάζουμε «Σας εκφράζομεν κατ’ ακολουθίαν τάς ειλικρινεστάτας των ευχαριστιών διά την τόσην ευγενή και φιλικήν υποχρεωτικότητα» πρέπει να καταλάβουμε την περιποιητική συμπεριφορά, όχι την επιβολή υποχρέωσης.

Αλλά βέβαια φέτος η συχνότητα της χρήσης του όρου «υποχρεωτικότητα» εκτινάχθηκε σε ύψη πρωτοφανή. Και βέβαια στον καιρό της πανδημίας, όταν λέμε «υποχρεωτικότητα» όλοι καταλαβαίνουμε «υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών» αν και ο όρος είχε επίσης χρησιμοποιηθεί για τα τεστ. Και σίγουρα η υποχρεωτικότητα θα περιλαμβάνεται στις υποψήφιες για τη Λέξη του 2021, αν είμαστε καλά ως τότε και έχουμε όρεξη να κάνουμε τον διαγωνισμό.

Κλειστόν λόγω ασθενείας

Το ιστολόγιο θα μείνει κλειστό λόγω ασθενείας του Νικοκύρη, από σήμερα και για κάμποσες μέρες, σίγουρα ίσαμε τη Δευτέρα, μπορεί και παραπάνω. Εκείνη η άτιμη ίωση που με ταλαιπωρούσε δεν ήταν τελικά μια κάποια ίωση, ανώνυμη και μπανάλ. αλλά στρεπτοκοκκική ζαμπονοτυρόπ… όχι, κάτι άλλο που έχει μέσα λαρυγγο- και πιάνει 8 συλλαβές (δεν αποκαλύπτω όμως ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα). Ως τώρα ήμουν στο κρεβάτι με υψηλό πυρετό, απο χτες το βράδυ άρχισε και ο λαιμός τα δικά του.

Η πλάκα είναι ότι επειδή είχα ιδρώσει πολύ και νόμιζα πως μου είχε πέσει ο πυρετός, πήγα στον γιατρό άνετος, λέγοντάς του, καθώς έβαζα το θερμόμετρο: «Γιατρέ, νομίζω ότι περνάει, είμαι σχεδόν απύρετος».

Κοιτάζει το θερμόμετρο: «Κούνια που σας κούναγε αγαπητέ (αυτό μόνο το σκέφτηκε, δεν το είπε), έχετε 39».

Τώρα που τα γράφω αυτά είμαι όντως σχεδόν απύρετος (ένα τριανταεφτάμισι το έχω βέβαια), γιατί πήρα αντιπυρετικό και έχω εναποθέσει τις ελπίδες μου στο αντιβιοτικό για τα υπόλοιπα.

Που σημαίνει ότι για μερικές μέρες το ιστολόγιο δεν θα ανανεώνεται, εκτός αν παρουσιάσω απρόσμενη καλυτέρεψη. Στα πέντε χρόνια που κοντεύει να συμπληρώσει το ιστολόγιο δεν έχω πάρει ποτέ τόσο μακρά αναρρωτική από το μετερίζι. Θα μπορούσα να ανεβάζω παλιά άρθρα, αλλά επειδή με πιάνει το φιλότιμο και τα αλλάζω τελικά είναι κι αυτά αρκετός κόπος.

Το σημερινό άρθρο…

Το άρθρο που είχα ετοιμάσει για σήμερα, θα ανεβεί αύριο (εκτός αν πάει για μεθαύριο λόγω τυχόν έκτακτης επικαιρότητας).

Για σήμερα, επειδή η απόφαση του ΣτΕ δεν επιτρέπει να σιγήσει εντελώς το σήμα του ιστολογίου, βάζω ένα τραγούδι που μου αρέσει.

Τα σερί είναι για να σπάνε

Σερί είναι επίρρημα που σημαίνει «στη σειρά, συνεχώς, χωρίς διακοπή»: Δούλεψα δώδεκα ώρες σερί, ξεθεώθηκα! Το σερί είναι και ουσιαστικό, για μια ενέργεια που επαναλαμβάνεται χωρίς διακοπή: Με ένα σερί δώδεκα πόντων στα πέντε πρώτα λεπτά της τρίτης περιόδου, ο Παναθηναϊκός γύρισε το παιχνίδι. Το «σερί δώδεκα πόντων» σημαίνει φυσικά ότι η ομάδα πέτυχε δώδεκα συνεχόμενους πόντους χωρίς να δεχτεί κανέναν. Βέβαια, κάποτε θα βάλει καλάθι κι ο αντίπαλος: τα σερί είναι για να σπάνε.

Στο slang.gr βρίσκω καταγραμμένη την έκφραση το πάω σερί που σημαίνει ότι βγαίνω έξω το βράδυ και το τραβάω ως το πρωί, και χωρίς να κοιμηθώ πηγαίνω κατευθείαν στη δουλειά ή στο μάθημα ξενύχτης. Πρόκειται για έκφραση της νεανικής αργκό βέβαια, διότι μετά τα τριάντα αυτά τα πράγματα ευκολότερα λέγονται παρά γίνονται, τουλάχιστον συχνά. Και πάλι στο σλανγκρ βρίσκω ότι σερίφης, μεταξύ άλλων, είναι εκείνος ο οποίος το έχει πάει σερί.

Το σερί είναι δάνειο από τα γαλλικά, όπου série είναι η σειρά. Η γαλλική λέξη ανάγεται στο λατινικό series και στο ρήμα sero (συνδέω, πλέκω, συνάπτω). Αυτό θα έλεγε κανείς ότι είναι δάνειο από το ελλ. σειρά, ή έστω ότι οι δυο λέξεις συγγενεύουν, αλλά τα ετυμολογικά λεξικά δεν βρίσκουν σύνδεση της σειράς με το series, παρόλο που είναι συνώνυμα, κι έτσι το σερί δεν είναι αντιδάνειο.

Γιατί ιστολόγιο;

Στο Διαδίκτυο έχω παρουσία από το 1998, στην αρχή φιλοξενούμενος σε δωρεάν ιστοτόπους, από το 2004 με το δικό μου όνομα περιοχής, το http://www.sarantakos.com. Πολλές φορές όλον αυτό τον καιρό, και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, ένιωθα τον πειρασμό να ανοίξω δικό μου ιστολόγιο. Αυτό που με απέτρεπε ήταν πως το ιστολόγιο είναι χρονοβόρο πράγμα. Τα οφέλη που έβλεπα ήταν αφενός ότι με το ιστολόγιο υπάρχει δυνατότητα ακαριαίας αντίδρασης και αφετέρου ότι είναι πιο εύκολη η αναπληροφόρηση. Τελικά, αφού αντιστάθηκα μήνες και χρόνια στον πειρασμό, σήμερα, 16 Φεβρουαρίου 2009, ενδίδω και ξεκινάω το ιστολόγιο, υπακούοντας έτσι στις προτροπές πολλών φίλων αλλά και επειδή διαπίστωσα ότι έχω ανάγκη την αναπληροφόρηση και, όσο κι αν οι επισκέπτες του ιστοτόπου άφηναν σχόλια, το ιστολόγιο είναι μορφή που ευνοεί τον σχολιασμό.

Προς το παρόν, το ιστολόγιο θα είναι «καθρέφτης» του ιστότοπου sarantakos.com, δηλαδή όσα άρθρα μπαίνουν στο sarantakos.com θα αναδημοσιεύονται κι εδώ, με εξαίρεση ίσως κάποια λογοτεχνικά κείμενα. Επίσης, στο ιστολόγιο ενδέχεται να μπουν ημερολογιακές σημειώσεις και επίκαιρα σχόλια που ίσως δεν μπουν στο σάιτ (π.χ. έβγαλα μια ωραία φωτογραφία).

Πόσο θα κρατήσει αυτή η δυαδική κατάσταση, δεν το ξέρω. Μπορεί σε ένα μήνα να διαπιστώσω ότι το ιστολόγημα μού τρώει πολύ χρόνο και να το παρατήσω παρόλα του τα κάλλη. Μπορεί, αν και το θεωρώ λιγότερο πιθανό, να αφοσιωθώ εδώ και ν’ αφήσω το σάιτ ν’ αραχνιάζει. Μπορεί να τα διατηρήσω και τα δυο, ποιος ξέρει.

Μετριασμό σχολίων (μοδερέσιο που λένε) δεν θα βάλω, αλλά διατηρώ το δικαίωμα να κόβω σχόλια και να αποκλείω σχολιαστές. Ελπίζω πως δεν θα χρειαστεί να το ασκήσω. Εξηγούμαι από τώρα για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις.

Φυσικά, το ιστολόγιο θα ασχολείται με τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα.

ν.σ.