Το Σαρλί Εμπντό και η ελευθερία

Εδώ και αρκετές μέρες γίνεται στο Παρίσι η δίκη για τη δολοφονική επίθεση στο σατιρικό περιοδικό Σαρλί Εμπντό, τότε που οι φανατικοί ισλαμιστές αδελφοί Κουασί εισέβαλαν στα γραφεία του περιοδικού σε ώρα σύσκεψης του επιτελείου του και δολοφόνησαν πολλά στελέχη του περιοδικού, ανάμεσά τους και τον 80χρονο διάσημο γελοιογράφο Ζορζ Βολίνσκι. Είχαμε γράψει τότε στο ιστολόγιο.

Κατηγορούμενοι είναι συγγενείς και φίλοι των (φερόμενων ως) δραστών, που μόνο βοηθητικό ρόλο έπαιξαν στο μακελειό, αφού οι φερόμενοι ως δράστες σκοτώθηκαν στη συνέχεια (όχι αμέσως, αλλά μερικές μέρες μετά) από την αστυνομία. Έτσι, η δίκη δεν έχει φοβερό ποινικό ενδιαφέρον αλλά οπωσδήποτε φέρνει ξανά στις μνήμες το απαίσιο εκείνο έγκλημα.

Με την ευκαιρία της δικης, το περιοδικό κυκλοφόρησε στις αρχές του μηνός έχοντας στο εξώφυλλό του τις γελοιογραφίες για τον Μωάμεθ που αποτέλεσαν την αρχική αιτία του μακελειού -αφού πρώτα δημοσιεύτηκαν από τη δανέζικη Jyllands Post και στη συνέχεια από το γαλλικό περιοδικό- και με μεγάλα στοιχεία, σε μαύρο φόντο, τη φράση Tout ça pour ça, «Όλα αυτά γι’ αυτό». Όλα αυτά: το μακελειό, το κυνηγητό, οι απειλές, η δαμόκλεια σπάθη που κρέμεται τόσα χρόνια πάνω από το κεφάλι όσων επέζησαν κι όσων πήραν τη θέση των δολοφονημένων.

Η αναδημοσίευση, όπως θα μπορούσε κανείς να περιμένει, προκάλεσε καινούργιες απειλές. Προχτές η επικεφαλής του τμήματος προσωπικού του περιοδικού, που επί πέντε χρόνια ζει με αστυνομική φρούρηση, αναγκάστηκε να φύγει εσπευσμένα από το σπίτι της για να ζει στο εξής κρυμμένη.

Στο τεύχος του που κυκλοφόρησε χτες, το περιοδικό έχει στην πρώτη του σελίδα μια έκκληση που την υπογράφουν πολλά γαλλικά έντυπα και μέσα ενημέρωσης. Πιο κάτω αναδημοσιεύω και το χτεσινό εξώφυλλο.

Η έκκληση συντάχθηκε με πρωτοβουλία του Riss, του σημερινού διευθυντή του περιοδικού, που το 2015 είχε τραυματιστεί με σφαίρα στον ώμο.

Σε ένδειξη αλληλεγγύης, μετέφρασα και δημοσιεύω την έκκληση, μια και δεν την βρήκα πουθενά μεταφρασμένη ολόκληρη.

Πιλάφι

Πριν από μερικές μέρες (ανα)δημοσιεύσαμε και συζητήσαμε εκτενώς ένα άρθρο ξένου ιστοτόπου για το εθνικό φαγητό της κάθε χώρας, φυσικά δίνοντας περισσότερο έμφαση στο αν πράγματι είναι εθνικό μας φαγητό στην Ελλάδα αυτό που αναφερόταν στο άρθρο (ο μουσακάς).

Από τα περίπου 200 φαγητά (ένα για κάθε χώρα) που έχει το άρθρο αυτό, αναφέραμε τα εθνικά πιάτα περίπου 20 χωρών. Σήμερα θα εστιάσω σε κάποια άλλα.

Το εθνικό φαγητό του Αζερμπαϊτζάν, σύμφωνα πάντοτε με το άρθρο, είναι το Plov. Eίναι ένα από τα (όχι πολλά) πιάτα που το ξέρω, εννοώ το έχω δοκιμάσει, μια και το έφτιαχνε ένας φίλος που είναι παιδί πολιτικών προσφύγων και γεννηθηκε και μεγάλωσε στην Τασκένδη. Η Τασκένδη βέβαια βρίσκεται στο Ουζμπεκιστάν, και στο άρθρο για εθνικό φαγητό του Ουζμπεκιστάν δίνεται μια σούπα με κρέας, shurpa, που πρέπει να είναι της ίδιας ρίζας με τον τσορβά, αλλά γειτονικές χώρες είναι όλες αυτές, δεν έχει σύνορα το φαγητό. Στη φωτογραφία, που είναι από τη Βικιπαίδεια, μαγειρεύουν πλοβ στο δρόμο, στην Τασκένδη.

Αν πάμε λίγο πιο πέρα, στο Αφγανιστάν, θα βρούμε ότι το εθνικό φαγητό είναι το Kabuli palaw, κι αυτό με βάση το ρύζι. Δεν κοίταξα ολες τις χώρες της περιοχής, ίσως να έβρισκα και άλλες παραλλαγές. Γενικά, στα εθνικά φαγητά του άρθρου τη σχετική, ίσως και την απόλυτη, πλειοψηφία την έχουν τα πιάτα με βάση το ρύζι, το οποίο το βρίσκει κανείς και στην Άπω αλλά και στην Εγγύς Ανατολή, και στην Ινδία, και στην Αφρική, αλλά και στην Κεντρική και Νότια Αμερική.

Τι κοινό έχουν το ουζμπέκικο ή αζέρικο πλοβ με το αφγανικό παλάου; Όχι μόνο μοιάζουν στα συστατικά τους αλλά και ετυμολογικώς συνδέονται, ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων, μιαν οικογένεια όπου βρίσκεται και το δικό μας το πιλάφι. Το πιλάφι είναι ρύζι «που έχει βράσει σε νερό ή ζωμό, έχει στραγγιστεί ή έχει αφυδατωθεί από τα υγρά του και έχει ζεματιστεί με βούτυρο ή λάδι» (ο ορισμός από το ΜΗΛΝΕΓ). Δεν είναι λοιπόν πιλάφι κάθε ρύζι, αλλά τους μαγειρικούς ορισμούς τους αφήνω σε εκείνους που μαγειρεύουν. Πάντως, η αγγλική Βικιπαίδεια επισημαίνει ότι στο πιλάφι το ρύζι είναι σπυρωτό, δηλ. οι κόκκοι διακρίνονται σαφώς ο ένας από τον άλλον.

Πώς ερώμιεψε το χωριό (διήγημα του Ιωάννη Κονδυλάκη)

Κυριακή σήμερα, και για το σχεδόν καθιερωμένο λογοτεχνικό μας ανάγνωσμα διάλεξα ένα διήγημα του Ιωάννη Κονδυλάκη, που τον μνημονέψαμε πρόσφατα δημοσιεύοντας μιαν επιστολή του σχετική με τη γλώσσα. Το σημερινό διήγημα δεν είναι άγνωστο στο Διαδίκτυο, αφού το είχα ανεβάσει και στον παλιό μου ιστότοπο, αλλά έχει την πρωτοτυπία ότι μπορείτε όχι μόνο να το διαβασετε παρά και να το ακούσετε -και μάλιστα από κάποια μάλλον απρόσμενη φωνή.

Μπορείτε επίσης να το διαβάσετε και στα αγγλικά, διότι -με αφορμή μια συζήτηση που είχαμε κάνει εδώ πριν από δέκα χρόνια- ο φίλος Νίκος Νικολάου το μετέφρασε στ’ αγγλικά και το δημοσίευσε στον ιστότοπό του. O Νικολάου επισημαίνει ότι το χωριό, που ήταν σχεδόν τουρκοχώρι και στο τέλος ρώμιεψε, είναι το Μόδι, το χωριό όπου υπηρέτησε ως δάσκαλος ο Κονδυλάκης -και έγραψε το Όταν ήμουν δάσκαλος.

Αλλά ας δούμε πρώτα το διήγημα:

Πώς ερώμιεψε το χωριό

Πολλάκις είχεν ακούσει από τον πατέρα του την ιστορίαν διά την οποίαν εξεπούλησεν από το Μόδι και μετώκησεν εις το ορεινόν χωρίον Ακαράνου. Η αφορμή ήταν ένας Τούρκος με συμπάθιο και ένας χοίρος με συχώρεσι, ως έλεγε δια να εκφράσει το μίσος του κατά του Τούρκου εκείνου ιδιαιτέρως και κατά των Τούρκων εν γένει. Το Μόδι ήτο τότε ακόμη τουρκοχώρι. Είχεν ολίγους Χριστιανούς, αλλά ήσαν ταπεινοί κατωμερίτες, τριτάριδες, δηλαδή καλλιεργηταί των τουρκικών κτημάτων με απολαυήν ενός ποσοστού από το εισόδημα. Σχεδόν δούλοι. Ο μόνος όστις είχε κάποιαν ανθρωπίνην αξιοπρέπειαν και υπερηφάνειαν, διότι είχε και αρκετήν περιουσίαν ώστε να μη δουλεύει τους αγάδες, ήτο ο πατέρας του ο Μιχάλης Αλεφούζος. Αλλά ακριβώς διότι είχεν ανεξαρτησίαν φρονήματος και η σπονδυλική του στήλη δεν ελύγιζεν εύκολα, δεν τον εχώνευεν ο Κερίμ αγάς, ο πλουσιότερος και ισχυρότερος Τούρκος εις το Μόδι, άνθρωπος φανατικός και τυραννικός, ο οποίος ήθελε τους Χριστιανούς να συναισθάνονται ότι ζουν μόνον κατ’ ανοχήν των Τούρκων. Δια τούτο όταν διέβαινεν ο Αλεφούζος και τον εχαιρέτα μ’ ένα απλούν «καλή ’σπέρα, Κερίμ αγά», έσειε την κεφαλήν και τον παρηκολούθει με απειλητικόν βλέμμα απομακρυνόμενον. Μίαν ημέραν δε είπε προς άλλον Τούρκον παριστάμενον:

– Αυτός, μωρέ, βαλλαή, ο Αλεφούζος, είναι ασής[1]˙ εσήκωσε κεφαλή, δεν είναι ραγιάς αυτός.

Όταν η αιγυπτιακή κυριαρχία έφερε κάποιαν ανακούφισιν εις την κατάστασιν των Χριστιανών της Κρήτης, ο Αλεφούζος, ενθαρρυνθείς, έκαμε μέγα τόλμημα. Ηγόρασεν ένα χοίρον και τον έτρεφε δια τα Χριστούγεννα. Χοίρο στο Μόδι! Χοίρο στο χωριό του Κερίμ αγά, δίπλα μάλιστα στο κονάκι του! Φτου! Ανασινί σικτιγήμ ο γκιαούρης!

Ρατσισμός, αντίστροφος και ευθύς

Ποιος είναι ο αντίστροφος ρατσισμός, θα ρωτήσετε. Αν ο ρατσισμός είναι, με βάση τον ορισμό του λεξικού «η αντίληψη εκείνων που πιστεύουν ότι η δική τους φυλή είναι ανώτερη από τις άλλες που η φύση τις έχει καταδικάσει σε κληρονομική κατωτερότητα» ή, να το πούμε πιο απλά, το να πιστεύεις ότι υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες φυλές, πώς μπορεί η έννοια αυτή να έχει αντίστροφο;

Στην πράξη όμως, ο όρος reverse racism εμφανιστηκε στις ΗΠΑ και χρησιμοποιείται ιδίως στις ΗΠΑ και στη Νότια Αφρική, όπου υπήρχαν από παλιά εδραιωμένες πρακτικές φυλετικού διαχωρισμού και φυλετικών διακρίσεων εις βάρος των μαύρων. Όσοι πλασάρουν τον όρο «αντίστροφος ρατσισμός», σχεδόν πάντα λευκοί που ανήκουν στην (τραμπική) δεξιά, θεωρούν ότι οι λεγόμενες «θετικές διακρίσεις» υπέρ των μαύρων συνιστούν «ρατσισμό κατά των λευκών» δηλαδή «αντίστροφο ρατσισμό».

Στα καθ’ ημάς, τον όρο τον χρησιμοποιούν κυρίως ακροδεξιοί, ας πούμε όταν διαδίδουν μισές αλήθειες και ολόκληρα ψέματα για τα δήθεν παχυλά επιδόματα και τα δωρεάν διαμερίσματα που δήθεν παρέχονται στους πρόσφυγες τη στιγμή που τόσοι και τόσοι Έλληνες δοκιμάζονται από την κρίση.

Δηλαδή, ο όρος «αντίστροφος ρατσισμός» είναι στην καλύτερη περίπτωση αμφιλεγόμενος και οπωσδήποτε χαρακτηρίζει αυτόν που τον χρησιμοποιεί.

Καταλαβαίνετε λοιπόν την έκπληξη που δοκίμασε η ελληνική παροικία των Βρυξελλών όταν ο νεοφερμένος συντονιστής Εκπαίδευσης στην ελληνική πρεσβεία των Βρυξελλών, ο κ. Θανάσης Διαλεκτόπουλος, ανακοίνωσε ότι πρόκειται να οργανώσει την επόμενη Κυριακή, στις 24 Νοεμβρίου, ομιλία με τίτλο «Πολυπολιτισμικότητα και επιλεκτικός ανθρωπισμός» στην οποία, όπως φαινόταν και στην περίληψη που συνόδευε την αναγγελία, θα έκανε λόγο για «αντίστροφο ρατσισμό κατά των γηγενών».

Ιδού και η περίληψη της διάλεξης:

Σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες οι προσπάθειες καταπολέμησης φυλετικών και κοινωνικών διακρίσεων ή απλά οι προσπάθειες ικανοποίησης των αιτημάτων μελών προσφυγικών και μεταναστευτικών ομάδων με διαφορετική θρησκεία, οδηγούν σε επιλεκτικό ανθρωπισμό ή «αντίστροφο ρατσισμό» σε βάρος των γηγενών, καθώς συχνά αντιτίθενται σε κατεστημένες αξίες της χώρας υποδοχής, με αποτέλεσμα να δημιουργείται δυσφορία στους γηγενείς.

Στην παρούσα διάλεξη παρουσιάζονται οι διακρίσεις με έντονο «προνοιακό και φιλανθρωπικό» χαρακτήρα, σε βάρος των χριστιανών γηγενών σε ευρωπαϊκές χώρες και μελετάται ο αντίκτυπός τους στις παραδοσιακές κοινωνίες. Αντίστροφος ρατσισμός εντοπίζεται στις εθνικές κουλτούρες κρατών και τα νομικά τους συστήματα, στις δημόσιες αρχές, ακόμα και στην εκπαίδευση. Το ερώτημα που δημιουργείται είναι αν η πολυπολιτισμικότητα μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική συνοχή κρατών.

Ξεσηκώθηκε κατακραυγή κατά της πρότασης του κ. Διαλεκτόπουλου, κατακραυγή που έφτασε μέχρι το Λουξεμβούργο (μας χωρίζουν οι Αρδέννες μόνο) κι έτσι αποφάσισα να γράψω το σημερινό άρθρο.

Το μπάρμπεκιου των γουρουνιών στα Διαβατά

Εδώ και μερικές μέρες η ακροδεξιά κίνηση «Ενωμένοι Μακεδόνες» έχει ανακοινώσει ότι διοργανώνει, την Κυριακή 10 Νοεμβρίου το μεσημέρι, μπάρμπεκιου «διαμαρτυρίας κατά των λαθρομεταναστών» πολύ κοντά στο χοτ σποτ των Διαβατών όπου στεγάζονται ή στοιβάζονται πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο μέχρι να ανακατευθυνθούν σε άλλες δομές στην ενδοχώρα.

Η ανακοίνωση των ακροδεξιών ακτιβιστών είναι εύγλωττη, το ίδιο και η αφίσα τους.

Γράφουν: Απέναντι στον διεθνιστικό και ισλαμικό λαθροεποικισμό της πατρίδας μας και της Ευρώπης…απαντάμε με … άφθονο χοιρινό κρέας, με άθφονο αλκόολ, με άφθονο τρολάρισμα και αγωνιστική δράση!

Χτες, ο βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ Χρ. Γιαννούλης, μιλώντας σε επιτροπή της Βουλής, χαρακτήρισε «σαδισμό και κτηνωδία» την εκδήλωση αυτή, που ευθέως αποσκοπεί την πρόκληση και στην προσβολή μιας ιδιαίτερα ευάλωτης μερίδας συνανθρώπων μας. Αναρωτήθηκε μάλιστα αν είναι ποινικά κολάσιμες παρόμοιες εκδηλώσεις.

Με τον τρόπο αυτό, ο βουλευτής της αντιπολίτευσης ήρθε να βοηθήσει την κυβέρνηση, αφού δεν πήρε το μέρος των διαμαρτυρόμενων, αλλά ο βουλευτής της συμπολίτευσης κ. Κυρανάκης που πήρε μετά τον λόγο ουσιαστικά ενθάρρυνε το χάπενινγκ των ακροδεξιών, αφού είπε ότι «στην Ελλάδα επιτρέπεται η κατανάλωση χοιρινού και δεν μπορούν υπήκοοι τρίτων χωρών να επιβάλλουν τις απόψεις τους», λες και αυτό ήταν το ζήτημα, λες και είχε ζητηθεί από κάποιον η απαγόρευση της λειτουργίας ψητοπωλείων! (Το ρεπορτάζ εδώ).

Η εκδήλωση της ακροδεξιάς κίνησης είναι έξυπνη, διότι σκορπάει το ξενοφοβικό της δηλητήριο κρυμμένο μέσα σε λαχταριστούς μεζέδες και γαργαλιστικές μυρωδιές και ταυτόχρονα κατασκευάζει έναν φανταστικό εχθρό, τον «μουσουλμάνο λαθροέποικο» [δεν είναι δική μου η ορολογία φυσικά] που θέλει, τάχα, να αλλαξει τον τρόπο ζωής μας. Το ψέμα είναι κολοσσιαίο, αλλά έχει απήχηση σε αρκετό κόσμο.

Το χαλάλι και το χαράμι

 

Το σημερινό άρθρο γράφεται ύστερα απο προτροπή φίλων, με αφορμή ένα επεισόδιο που για μερικές μέρες (όχι πάνω απο δυο-τρεις, βέβαια) προκάλεσε τρικυμία στο ποτηράκι του ελληνόφωνου Τουίτερ.

Η αρχή ήταν η εξης φωτογραφία που την ανάρτησε κάποιος, σχολιάζοντας ότι αφού το τυρί Ήπειρος έχει πιστοποίηση χαλάλ (μέσα στον κύκλο κάτω αριστερά) τότε ο ίδιος θα προτιμήσει μια άλλη μάρκα (δεν θυμάμαι ποιαν και δεν έχει σημασία το γούστο του κάθε ισλαμόφοβου).

Ακολούθησαν πολλά σχόλια, κάποια επίσης ισλαμοφοβικά που καλούσαν για μποϊκοτάζ, αλλά ευτυχώς τα περισσότερα λογικά και μετρημένα.

Μερικοί αναρωτήθηκαν, όχι παράλογα, πώς μπορεί να είναι πιστοποιημένο «χαλάλ» ένα τυρί -αφού η παρασκευή του δεν συνεπάγεται τη σφαγή ζώου. Και αυτό διότι το χαλάλ, που θα πει «επιτρεπτό» στα αραβικά είναι ο κώδικας που διέπει τα ισλαμικά διαιτολογικά έθιμα -και έχει αρκετές ομοιότητες με το εβραϊκό κοσέρ, χωρίς όμως να ταυτίζονται.

Για να παρασκευαστεί το τυρί απαραίτητη είναι (ή, έστω, ήταν) η πυτιά, που προκαλεί το πήξιμο και που προέρχεται από το στομάχι μηρυκαστικού. Υποθέτω ότι για να είναι χαλάλ ένα τυρί πρέπει να περιέχει πυτιά από σφάγιο χαλάλ ή να μην περιέχει ζωική πυτιά διότι πήξιμο γίνεται και με το γάλα της συκιάς ή με άλλες μεθόδους.

Το χαλάλ ορίζει συγκεκριμένη διαδικασία σφαγής των ζώων, με βαθιά τομή στο λαιμό του ζώου (σφαγίτιδα φλέβα, καρωτίδα και τραχεία) και στη συνέχεια το ζώο κρέμεται ανάποδα μέχρι να να στραγγίξει πλήρως από αίμα. Παράλληλα ο σφαγέας προσεύχεται στον Αλλάχ για να του εξηγήσει γιατί το σφάζει, αφού στο Ισλάμ η θανάτωση ζώου επιτρέπεται μόνο προς βρώση ή για λόγους ασφαλείας πχ λύσσα. Το εβραϊκό κοσέρ έχει κάποιες μικροδιαφορές. Και οι δυο τρόποι είναι πανάρχαιοι, παραδοσιακοί, και με παρόμοιο τρόπο (αν και χωρίς το στράγγισμα από το αίμα) θανάτωναν τα ζώα και στα μέρη μας από τα παλιά χρόνια έως πρόσφατα.

Ωστόσο, στα σύγχρονα σφαγεία (πλην χαλάλ/κοσέρ) το ζώο πρώτα αναισθητοποιείται/θανατώνεται και μετά σφάζεται, οπότε υποφέρει λιγότερο. Αυτό αποτελεί μειονέκτημα των χαλάλ/κοσέρ τρόπων, αφού η θρησκεία δεν έχει επιτρέψει την εξέλιξη των μεθόδων ώστε ν’ ανταποκρίνονται στις σημερινές αντιλήψεις.

Φυσικά, όλοι εκείνοι που έκραζαν το χαλάλ τυρί δεν ενδιαφέρονταν για την καλή μεταχείριση των ζώων -τα οποία και στη δυτικοευρωπαϊκή βιομηχανική κτηνοτροφία δεν περνάνε και πολύ καλά, πρέπει να πούμε- αλλά εξέφραζαν το ενστικτώδες μίσος τους στο διαφορετικό.

Όμως εμείς εδώ δεν θρησκειολογούμε ούτε διαιτολογούμε αλλά λεξιλογούμε, οπότε θα προχωρήσουμε από το χαλάλ στο χαλάλι. Η απόσταση αλλωστε είναι ελάχιστη. Όπως είπαμε, το halal είναι λέξη αραβική (حلال). Στα τουρκικά είναι helal, αλλά στα ελληνικά πρέπει να πέρασε από τουρκικό διαλεκτικό τυπο halal. Κι αν στα αραβικά και στα τουρκικά το helal/halal ειναι το επιτρεπτό και το νόμιμο, στα ελληνικά το χαλάλι έχει θέση επιρρήματος και σημαίνει μια δαπάνη ή μια θυσία όχι ευκαταφρόνητη αλλά που αξίζει τον κόπο. Ας πούμε «Πολύ ωραίο σπίτι, χαλάλι τα λεφτά που ξόδεψες» ή «Χαλάλι τόσοι κόποι αφού πέρασα στη σχολή». Υπάρχει και το πασίγνωστον κυπρέικον τραγούιν, «για την καρκιάν και την αγκάλη σου, μα τον θεόν ούλλα χαλάλιν σου».

Έχουμε και το ρήμα ‘χαλαλίζω’, όταν κάνω μια δαπάνη ή μια θυσία με ευχαρίστηση, επειδή το αξίζει -θα τα χαλαλίσω τα δυο κατοστάρικα γι’ αυτά τα παπούτσια.

Το αραβικό halal έχει αντίθετο το haram, που κι αυτό έχει περάσει στα ελληνικά ως χαράμι. Επειδή για το χαράμι έχουμε γράψει παλιότερα άρθρο, μπορώ να αντιγράψω μερικά πράγματα:

Στα τούρκικα, haram είναι το απαγορευμένο από τη θρησκεία, το παράνομο, το αθέμιτο, το κακό. Harami είναι ο ληστής (που πέρασε και στα ελληνικά, χαραμής, και που έγινε και επώνυμο).

Χαράμ ολσούν είναι κατάρα, που έχει περάσει και στα ελληνικά: «χαράμι να σου γίνει», δηλαδή να μην το χαρείς, στο λαιμό να σου κάτσει. Πολύ ωραία είχε πει η Μοσχολιού το «Χαράμι» του Σουγιούλ (σε στίχους Τραϊφόρου)

Από την ίδια τριγράμματη αραβική ρίζα χ-ρ-μ από την οποία προήλθε το χαράμι πηραμε επίσης το χαρέμι και το χράμι, αλλά για την ιστορία των λέξεων αυτών σας παραπέμπω στο παλιό άρθρο.

Το χαράμι λοιπόν με το χαλάλι είναι δίπολο στα ελληνικά, όπως και το χαραμίζω είναι αντίθετο του χαλαλίζω -εκεί, τα χρήματά μας πάνε στο βρόντο, μάταια. Χαράμισα τα νιάτα μου για σένα, μπορεί να πει κάποιος/α στο έτερόν του ήμισυ.

Το δίπολο το βλέπουμε και σε ένα ωραίο δημοτικό τραγούδι, όπου η κόρη διαπιστώνει πως ενώ κοιμόταν κάποιος την φίλησε. Ήταν όμως ο άντρας της ή ο αγαπός;

Ξυπνά η κόρη την αυγή σα μήλο μαραμένο
βρίσκει τον κόρφο τς ανοιχτό, τ’ αχείλι φιλημένο
και τη χρυσή της την ποδιά ψηλά ανασκουμπωμένη.
«Τάχα το ποιος μου το ‘κανε, τάχα ποιος μου το κάνει;»
Αν είν’ από τον άντρα μου, χαράμι να του γένει
κι αν είν’ από όποιον αγαπώ, χαλάλι να του γένει!

Τέτχοιες είστε. Αλλά ας κλείσουμε με μια κάπως αθωότερη παραλλαγή, όπου αυτός που τραγουδάει πατάει ένα νημόρι (μνημούρι, μνήμα):

Και το νημόρι μίλησε και το νημόρι λέει
Ποιος είναι αυτός που με πατεί ανάμεσα στα μάτια

Αν είναι κάνας νιος καλός, χαλάλι να του  γένει
Αν είναι κάνας γέροντας, χαράμι να του γένει

Τα ελληνικά ποιήματα του Τζελαλεντίν Ρουμί (μια συνεργασία του Νίκου Νικολάου)

Εδώ και λίγο καιρό έχουμε αρχίσει να δημοσιεύουμε συνεργασίες του φίλου γλωσσολόγου Νίκου Νικολάου. Το σημερινό άρθρο είναι το έβδομο αυτής της συνεργασίας. Στο τέλος θα βρείτε ευρετήριο των προηγούμενων.

Το σημερινό άρθρο αναφέρεται σε μια εντυπωσιακή μικροφιλολογική λεπτομέρεια -σε κάποια ποιήματα που έγραψαν στην ελληνική γλώσσα ο Τζελαλεντίν Ρουμί (ή Μεβλανά Ρουμί), κορυφαίος Πέρσης ποιητής και θεολόγος του 13ου αιώνα, πρόδρομος του κινηματος των σούφι, και ο γιος του ο Σουλτάν Βαλέντ. Ο Ρουμί δεν ήταν Έλληνας -το προσωνύμιο το πήρε επειδή εγκατασταθηκε στο Ικόνιο. Γνώριζε ομως ελληνικά. Τα υπόλοιπα θα μας τα πει ο Νίκος Νικολάου.

Αρχική δημοσίευση εδώ.

Μου τέθηκε στην Κβόρα το ερώτημα: «Πώς είναι τα ελληνικά ποιήματα του Ρουμί;»

Το ερώτημα μού τέθηκε από τον εκεί φίλο μου Muḥammad Ḵẖaṭīb Kāmrān (মুহম্মদ্ খতীব কাম্রান্), χωρίς καμιά δική μου προτροπή.

Μου το έθεσε το ερώτημα ο φίλος Χατίμπ, γιατί ήξερε πως είχα σχοληθεί με τους λίγους στίχους που έγραψε στα ελληνικά ο Τζελαλεντίν Ρουμί, «ο Ρωμιός» (αφού εγκαταστάθηκε στο Ικόνιο), και ο γιος του ο Σουλτάν Βαλέντ. Τους περισσότερούς τους ελληνικούς στίχους τους έχω βάλει στο ιστολόγιό μου: Greek Verses of Rumi & Sultan Walad, πάνε δέκα χρόνια τώρα. (Μια σχετικά πρόσφατη δημοσίευση στίχων του Βαλέντ δεν την συμπεριέλαβα.)

Τη σελίδα αυτή την ανάρτησα, πάνε δέκα χρόνια τώρα, γιατί την κύρια εργασία για τους στίχους, την πιο πρόσφατη απόπειρα να αποκρυπτογραφηθούν οι στίχοι, την βρήκα εντελώς κατά σύμπτωση, σε ανάτυπο από μικρό περιοδικό που αμφιβάλλω πόσο προσιτή παραμένει: Δημήτρης Δέδες, «Τα ελληνικά ποιήματα του Μαυλανά Ρουμή και του γιου του Βαλέντ κατά τον 13ον αιώνα», Τα Ιστορικά, τόμ. 10, τεύχ. 18-19 (Ιούνιος-Δεκέμβριος 1993), σσ. 3-22. Το ανάτυπο μού το έδωσε ο ίδιος ο Δέδες, που τον συνάντησα στο σπίτι της Βασιλικής Τσιούνη-Φάτση, ξαδέρφης του, που ο Γιώργος Μπαλόγλου κι εγώ την είχαμε επισκεφτεί για να συζητήσουμε την Παιδιόφραστο Διήγηση. Και κατάλαβα πως αν δεν το ανέβαζα στον ιστό εγώ, δεν θα το έβρισκε ποτέ κανείς εκτός Ελλάδας.

Αντισημιτικές γελοιογραφίες, ισλαμοφοβικές γελοιογραφίες

Πριν από ένα μήνα περίπου είχαμε συζητήσει δυο γελοιογραφίες του Μιχ. Κουντούρη στην ΕφΣυν, που είχαν κατηγορηθεί από κάποιους για αντισημιτικές και που είχαν προκαλέσει ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων και μέσα στην εφημερίδα. Στο σημερινό άρθρο θα δούμε άλλες δύο γελοιογραφίες, από τον διεθνή Τύπο τούτη τη φορά, που συζητήθηκαν πολύ και που κατηγορήθηκαν η μία για αντισημιτική και η άλλη για ισλαμοφοβική.

Η πρώτη κατά σειρά δημοσίευσης γελοιογραφία δημοσιεύτηκε στη γερμανική Suddeutsche Zeitung, μια από τις κορυφαίες γερμανικές εφημερίδες, γύρω στις 15 Μαΐου, αμέσως μετά τη βράβευση της συμμετοχής του Ισραήλ στον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον και τη δήλωση «Του χρόνου στην Ιερουσαλήμ» της νικήτριας, της Νέτας. Υπογράφεται από τον Ντίτερ Χάνιτς, βετεράνο γελοιογράφο και επί δεκαετίες συνεργάτη της εφημερίδας.

 

Ο Χάνιτς παρουσιάζει τον πρωθυπουργό του Ισραήλ ντυμένο σαν τη Νέτα (αναρωτιέμαι αν έκανε κάποιος το εύκολο λογοπαίγνιο ανάμεσα σε Νέτα και Νετανιάχου) να κραδαίνει πύραυλο και να δίνει ραντεβού του χρόνου στην Ιερουσαλήμ.

Μεζεδάκια του ΟΧΙ

Αφού δημοσιεύονται ανήμερα στις 28 Οκτωβρίου, ο τίτλος μού φάνηκε αυτονόητος -το περίεργο είναι που δεν είχε παρουσιαστεί ξανά η ιδια περίσταση.

Καθώς είναι σήμερα η μέρα μιας ιστορικής επετείου, δεν είναι περίεργο που τα μεζεδάκια μας είναι κι αυτά έμφορτα (άλα το κλισέ!) ιστορίας.

* Και ξεκινάμε ακριβώς με ένα ιστορικό μαργαριτάρι από το Βήμα, που από τότε που πέρασε σε νέα ιδιοκτησία ξύνει με όλο και μεγαλύτερη επιμονή τον πάτο της ανυποληψίας.

Σε άρθρο για τη «μακρά περιπλάνηση των σεφαραδιτών Εβραίων στην Ευρώπη«, ο υπότιτλος μας πληροφορεί πως αυτό έγινε: «Μετά τον ξεριζωμό τους από την Ισπανία του Φράνκο το 1942″

Πώς προέκυψε η θηριώδης κοτσάνα; Μέσα στο κείμενο, η χρονολογία εκδίωξης των Εβραίων από την Ισπανία γράφεται σωστά, 1492. Ο υλατζής που έβαλε τους τίτλους, όμως, φαίνεται πως το… αναριθμήτισε ή το αναρίθμησε (αφού όταν γράψουμε ΠΕΡΤΑ αντί για ΠΕΤΡΑ έχουμε αναγραμματισμό, όταν το 1492 το κάνουμε 1942 θα έχουμε αναριθμητισμό ή αναρίθμηση)

Και αφού το 1492 έγινε 1942, στη συνέχεια κάποιος άλλος (ή και ο ίδιος, ποιος ξέρει) βλέποντας το 1942 και γνωρίζοντας (σωστά) ότι το 1942 κυβερνούσε ο Φράνκο, θεώρησε καλό να… επιμορφώσει το αναγνωστικό του κοινό προσθέτοντας αυτή την εγκυκλοπαιδική πληροφορία, «ίνα το κακόν αθάνατον γένηται»!

* Το οποίο μού θύμισε έναν αθλητικογράφο στην παλιά Ελευθεροτυπία, με ιταλοπρεπές επώνυμο, που είχε τη συνήθεια να διανθίζει τα κείμενά του με εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες, μερικές σωστές. Όταν αναγνώστης εξέφρασε τη γνώμη ότι, τέλος πάντων, οι πολλές παρεκβάσεις δεν ωφελούν, εκείνος απάντησε ότι τα άρθρα του δεν έχουν μόνον ενημερωτικό, παρά και εκπαιδευτικό χαρακτήρα!

* Η φωτογραφία είναι από την έκθεση κινέζικης ζωγραφικής που γίνεται αυτό τον καιρό στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Τα Lesser Khinghan mountains αποδόθηκαν «Όρος Λεσερκινγκαν» (δεν ξερω πού τονίζεται και δεν θέλω να μάθω) χαρίζοντας ένα ακόμα βουνό στη Νομανλάνδη.

Το λάθος είναι πολλαπλό -καταρχάς πρόκειται για Όρη και όχι για Όρος, και, το σημαντικότερο, το Lesser του αγγλικού δεν είναι βέβαια κινέζικη λέξη ώστε να παρατίθεται αμετάφραστη! (Και δεν θα μπορούσε να είναι, σκέφτομαι εγώ που δεν ξέρω κινέζικα, διότι οι Κινέζοι δεν έχουν ρο, αν και βέβαια στην αγγλική λέξη lesser δεν ακούγεται ρο).

Πρόκειται για τα Όρη Σινγκ Αν, όπως με ενημερώνει ο κινεζομαθής φίλος που το αλίευσε και το φωτογράφισε. Τέτοια λάθη ειναι, θαρρώ, απαράδεκτα.

Αύριο ψηφίζουν στο Λονδίνο

Δεν είναι σκοπός του ιστολογίου να σας ενημερώνει για τις εκλογικές αναμετρήσεις στον πλανήτη γενικά ή έστω στην Ευρώπη ειδικότερα. Εκλογικά άρθρα βάζουμε κυρίως για τις εγχώριες εκλογές, αν και πρόσφατα είχαμε επίσης αφιερώσει ένα άρθρο στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας. Σήμερα όμως κάνουμε μια εξαίρεση, ίσως επειδή οι αυριανές αγγλικές εκλογές είναι αρκετά ιδιόμορφες.

Και στη Γαλλία ψηφίζουν, παρεμπιπτόντως, αλλά όχι αύριο -την Κυριακή που μας έρχεται και την επόμενη, 11 και 18 του μήνα, διότι οι Γάλλοι ακολουθούν την πεπατημένη ενώ οι Βρετανοί (όπως και οι Ολλανδοί) επιμένουν να διοργανώνουν τις εκλογές τους σε εργάσιμη μέρα.

Στη Γαλλία ψηφίζουν περίπου υποχρεωτικά, θα λέγαμε, αφού στο ημιπροεδρικό γαλλικό σύστημα οι προεδρικές εκλογές σχεδόν πάντοτε ακολουθούνται από βουλευτικές, τον δε πρωθυπουργό τον ορίζει ο πρόεδρος -κι έτσι, μετά την εκλογή του Μακρόν τον περασμένο μήνα ακολουθούν τώρα οι βουλευτικές εκλογές, όπου από τις σφυγμομετρήσεις φαίνεται πως το κόμμα του νέου προέδρου, παρότι νεοπαγές, καταφέρνει να εξαργυρώσει την αποδοχή του ηγέτη του και βρίσκεται κοντά στο να αποκτήσει όχι απλώς σημαντική εκπροσώπηση, όπως ήταν οι αρχικές του βλέψεις, αλλά πιθανώς και αυτοδύναμη πλειοψηφία. Το κατορθώνει αυτό κυρίως κονιορτοποιώντας το σοσιαλιστικό κόμμα, ενώ η πέραν των σοσιαλιστών Αριστερά (Μελανσόν και κομμουνιστές) παρόλο που δεν μπόρεσε να καταλήξει σε πανεθνική συνεννόηση και ενιαία ψηφοδέλτια, θα καταφέρει μάλλον, χάρη σε τοπικές συμφωνίες και αμοιβαίες υποχωρήσεις, να αυξήσει τον (πολύ χαμηλό πάντως) αριθμό των βουλευτών της. Η άκρα δεξιά του Εθνικού Μετώπου της Λεπέν, εξαιτίας και του εκλογικού συστήματος (μονοεδρικές με δύο γύρους) που ευνοεί τις συμμαχίες, δύσκολα θα βγάλει περισσότερους από 10-15 βουλευτές -στους 577 που έχει η γαλλική Εθνοσυνέλευση.

Παρασύρθηκα με τη Γαλλία όμως, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο ψηφίζουν αύριο -και μάλιστα μια κι έξω, σε έναν γύρο, και πάλι σε μονοεδρικές περιφέρειες. Η απερχόμενη πρωθυπουργός, η Τερέζα Μέι των Συντηρητικών, προκήρυξε πρόωρες εκλογές δήθεν για να προσέλθει στις σκληρές διαπραγματεύσεις για το Μπρέξιτ αναβαπτισμένη σε νωπή λαϊκή εντολή, στην πραγματικότητα για να εκμεταλλευτεί τις εσωτερικές διχόνοιες των Εργατικών και την έντονη αμφισβήτηση του Τζέρεμι Κόρμπιν από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος (οι δεξιές πτέρυγες, όταν χάνουν τις εσωκομματικές εκλογές, εκνευρίζονται πολύ) και να καταγάγει συντριπτική νίκη, δεδομένου ότι ήλπιζε να απορροφήσει τις περισσότερες ψήφους του ακροδεξιού Ukip.

Ωστόσο, χάρη στην πολύ καλή προεκλογική εκστρατεία των Εργατικών και στα αλλεπάλληλα λάθη των Συντηρητικών, η δημοσκοπική ψαλίδα άρχισε να κλείνει, σε σημείο που οι Συντηρητικοί (που είχαν άνετη αυτοδυναμία στη Βουλή που διαλύθηκε) όχι μόνο να μην έχουν πιθανότητες να αυξήσουν τις έδρες τους αλλά να κινδυνεύουν και με απώλεια της αυτοδυναμίας. Αν αναδειχθεί Κοινοβούλιο χωρίς πλειοψηφία, hung Parliament που το λένε οι Αγγλοι, θα είναι πανωλεθρία για τους Συντηρητικούς και προσωπικός θρίαμβος του Κόρμπιν. (Σχετικά με τον Κόρμπιν, δείτε ένα άρθρο του βουλευτή και φιλόσοφου Κώστα Δουζίνα, που ειναι βαθύς γνώστης της αγγλικής πραγματικότητας).

Για εκεί πήγαινε το πράγμα, όταν ήρθε το τρομοκρατικό χτύπημα στη γέφυρα του Λονδίνου, το δεύτερο μετά το μακελειό στο Μάντσεστερ. Υπήρξαν σκέψεις για αναβολή των εκλογών, αλλά τελικά απλώς σταμάτησε για μια-δυο μέρες η προεκλογική εκστρατεία.

Θα επηρεάσουν τα τρομοκρατικά χτυπήματα το εκλογικό αποτέλεσμα; Και σε ποια κατεύθυνση; Εκ πρώτης όψεως, οι Συντηρητικοί θα ωφεληθούν. Αφενός επειδή κάθε έκτακτη κατάσταση λίγες μέρες πριν από εκλογές βοηθάει τους απερχόμενους -είτε επειδή προκαλεί ανακλαστικά συσπείρωσης είτε επειδή τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν αναγκαστικά την ηγεσία της χώρας που απευθύνει μηνύματα ενότητας ή παίρνει μέτρα ανακούφισης: αυτό το είδαμε π.χ. στην επανεκλογή του Σρέντερ το 2002 μετά τις πλημμύρες ή, για να μην πάμε μακριά, στη νίκη του Κ. Καραμανλή το 2007 μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές. (Υπάρχει όμως και το αντιπαράδειγμα, της ήττας του Ραχόι στην Ισπανία αμέσως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα του 2004, όταν οι ψηφοφόροι τιμώρησαν τη χονδροειδή προσπάθεια του κυβερνητικού κόμματος να χρεώσει το μακελειό στην ΕΤΑ).

Ο δεύτερος παράγοντας υπέρ της Τερέζας Μέι είναι ότι, κακά τα ψέματα, όταν έρχονται στο προσκήνιο ζητήματα ασφάλειας πολλοί αναποφάσιστοι ψηφοφόροι στρέφονται προς τα δεξια επειδή θεωρούν ότι η δεξιά, πιο σκληρή σε θέματα καταστολής και λιγότερο προσεχτική σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι αποτελεσματικότερη. Ωστόσο, οι Συντηρητικοί κατηγορούνται ότι επί των ημερών τους έγιναν πολλές περικοπές θέσεων στην αστυνομία. Κι έπειτα, υπάρχει η ελπίδα, όπως το διατυπώνει ο Δουζίνας, να επικρατήσουν το φλέγμα και η στωικότητα του βρετανικού λαού -όπως φαίνεται στη φωτογραφία που έγινε ιότροπη, με τον θαμώνα της παμπ που τρέχει μεν να σωθεί μετά το τελευταίο χτύπημα, αλλά χωρίς να χύσει σταγόνα από το ποτήρι μπίρα που κρατάει!

Πάντως, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των εκλογών, η Δυτική Ευρώπη έχει ανεπαισθήτως -μετά τα χτυπήματα του Σαρλί Εμπντό, ας πούμε- περάσει σε μια νέα εποχή όπου τα λιγότερο ή περισσότερο πολύνεκρα τρομοκρατικά τζιχαντιστικά χτυπήματα εναντίον πλήθους δεν είναι πια κάτι το αδιανόητο ή το μεμονωμένο αλλά τείνουν να γίνουν κομμάτι της καθημερινής ζωής.

Φυσικά, η λύση δεν είναι στην περισσότερη αστυνόμευση, διότι δεν επαρκεί το προσωπικό της αστυνομίας για τη φύλαξη και την επιτήρηση όλων των χώρων όπου συναθροίζεται κόσμος. Στη συναυλία που έγινε στο στάδιο του Μάντσεστερ στη μνήμη των θυμάτων της τρομοκρατικής επίθεσης που είχε σημειωθεί πριν λίγες μέρες στην πόλη στο ίδιο στάδιο εφαρμόστηκαν, διάβασα, δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, με πολλαπλούς ελέγχους, ενώ ένα ελικόπτερο της αστυνομίας έκανε βόλτες πάνω από το στάδιο. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνεται σε κάθε συναυλία, δεν μπορεί να γίνεται σε κάθε γήπεδο ποδοσφαίρου, σε κάθε σημείο όπου μαζεύεται κόσμος. Κάποια γενικά μέτρα μπορούν να παρθούν αλλά η φύλαξη των πάντων είναι αδύνατη -ήδη ο προϋπολογισμός της Γαλλίας δοκιμάζεται από τα πρόσθετα μέτρα ασφαλείας.

Μια και ανέφερα τη Γαλλία, θα προσέξατε ότι χτες, στο καλύτερα φυλασσόμενο σημείο της γαλλικής πρωτεύουσας ένας σαραντάχρονος Αλγερίνος φοιτητής επιτέθηκε με σφυρί σε περίπολο αστυνομικών, τραυματίζοντας τον έναν, πριν τον πυροβολήσουν οι άλλοι και τον ρίξουν κάτω σοβαρά τραυματισμένο. Η επίθεση λοιπόν «απέτυχε», αφού σχεδόν δεν υπήρξαν θύματα; Από μια άποψη νομίζω ότι πέτυχε να σταλάξει στις καρδιές όλων -όχι μονάχα στο Παρίσι ή στη Γαλλία αλλά σε ολη την Ευρώπη, λίγο περισσότερη ανασφάλεια, φόβο, μίσος, παραίτηση.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η λύση είναι να χτυπηθούν τα αίτια, είτε πρόκειται για την περιθωριοποίηση των φτωχών μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς στα προάστια των μεγαλουπόλεων, είτε για τους πολέμους που ανακινεί και διεξάγει η Δύση στις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, είτε για την προκλητική ανοχή που δείχνει στο σαουδαραβικό καθεστώς. Ωστόσο, το τζίνι έχει ήδη βγει από το μπουκάλι και το χτύπημα των αιτίων δεν φέρνει αποτέλεσμα παρά μακροπρόθεσμα.

Σε συνδυασμό με την προσφυγική/μεταναστευτική κρίση, φοβάμαι πως δημιουργούνται οι αντικειμενικές συνθήκες για μια μετατόπιση του εκλογικού σώματος των χωρών της Ευρώπης προς συντηρητικότερες κατευθύνσεις, και όχι μόνο στις χώρες που έχουν ήδη πληγεί, χωρίς βέβαια αυτό να εξασφαλίζει καν την εξάλειψη των τρομοκρατικών χτυπημάτων. Και αυτό αφορά φυσικά και τη χώρα μας, και όχι μόνο ως χώρα υποδοχής προσφύγων. Όχι, δεν βλέπω κάποια λύση, εύχομι όμως να κάνω λάθος.

Κι ας δούμε και τι θα ψηφίσουν αύριο στο Λονδίνο.

 

Η Σώτη Τριανταφύλλου, ο Μάρκο Πόλο και η ελευθερία του λόγου

Η είδηση έχει γίνει γνωστή εδώ και μερικές μέρες: όπως γράφτηκε, η γνωστή συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου πρόκειται να δικαστεί τον Ιούλιο ύστερα από μήνυση που κατέθεσε ο Παναγιώτης Δημητράς, για άρθρο της στην Άθενς Βόις το οποίο θεωρήθηκε ότι υποκινεί την ισλαμοφοβική βία και άρα εμπίπτει στις διατάξεις του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου (σημείωση: έτσι γράφτηκε, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι).

Το ιστολόγιο ενδιαφέρεται πολύ για την υπόθεση, επειδή αγγίζει θέματα που τα έχουμε συζητήσει κατ’ επανάληψη, επειδή τυχαίνει να έχω προσωπική γνωριμία και με τους δυο εμπλεκόμενους και κυρίως επειδή κατά κάποιο τρόπο έχουμε ήδη εμπλακεί στην υπόθεση, με την έννοια ότι είχα σχολιάσει το επίμαχο άρθρο της Σώτης Τριανταφύλλου τότε που δημοσιεύτηκε και μάλιστα το απόσπασμα που προκάλεσε τη δίωξη. Θα έγραφα νωρίτερα, αλλά οι προηγούμενες μέρες ήταν δεσμευμένες για άλλα άρθρα.

Πράγματι, σε άρθρο της που δημοσιεύτηκε την επομένη των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι, με το μακελειό στο Μπατακλάν και στα άλλα σημεία, η Σώτη Τριανταφύλλου είχε γράψει ένα άρθρο στην Αθενς Βόις, στο οποίο, ανάμεσα στ’ άλλα, γράφει:

Όμως, θα επιμείνω: όπως έλεγε ο Μάρκο Πόλο, «φανατικός μουσουλμάνος είναι αυτός που σου κόβει το κεφάλι, ενώ μετριοπαθής είναι εκείνος που σε κρατάει για να σου κόψουν το κεφάλι». Πολύ λίγα έχουν αλλάξει στο ισλάμ από τον ύστερο Μεσαίωνα.

Και εδώ έρχεται η εμπλοκή του ιστολογίου, διότι όπως είχα γράψει τότε:

Τώρα, κι ένα μικρό παιδί καταλαβαίνει ότι το ρητό αυτό ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να ειπώθηκε στα χρόνια του Μάρκο Πόλο, στα χρόνια του Μεσαίωνα, η ορολογία «φανατικός» και «μετριοπαθής» είναι οπωσδήποτε σύγχρονη. Πώς και δεν το κατάλαβε αυτό μια διαβασμένη και ευφυής συγγραφέας; Μάλλον δεν θέλει να το καταλάβει.

Και στη συνέχεια παρέπεμπα σε λινκ του μυθοκτόνου ιστότοπου snopes, που εξηγούσε τη γέννηση του ισλαμοφοβικού μύθου.

Η μπούρκα και το μπουρκίνι

Τη λέξη την ακούσαμε τώρα τελευταία, με τις ειδήσεις  που έρχονται από τη Γαλλία, όπου μια σειρά δημοτικές αρχές της Κυανής Ακτής (ανάμεσά τους και μεγάλοι δήμοι όπως οι Κάννες και η Νίκαια) πήραν αποφάσεις με τις οποίες απαγορεύουν στις πλαζ της δικαιοδοσίας τους το μπουρκίνι, δηλαδή ένα είδος γυναικείου μαγιό που φορούν ορισμένες μουσουλμάνες, το οποίο καλύπτει ολόκληρο το σώμα αλλά και τα άκρα, αφήνοντας ακάλυπτο μόνο το πρόσωπο και τα άκρα των χεριών και των ποδιών.

Η φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο είναι από πλαζ της Τυνησίας, και έχει ενδιαφέρον γιατί παρουσιάζει τέσσερις γυναίκες (υποθέτω Τυνήσιες και υποθέτω μουσουλμάνες) με διαφορετικά ποσοστά κάλυψης του σώματός τους -το μπουρκίνι είναι το ένδυμα που φοράει η κυρία με τα μαύρα γυαλιά που βρίσκεται λίγο πιο πίσω από τις άλλες, η δεύτερη από τα δεξιά.

Κατά σύμπτωση, στους Ολυμπιακούς αγώνες που μόλις τελείωσαν είδαμε αθλήτριες από μουσουλμανικές χώρες να αγωνίζονται φορώντας μια στολή που έμοιαζε αρκετά με το μπουρκίνι και κάλυπτε επίσης τα μαλλιά και ολόκληρο το σώμα. Ιότροπη έγινε μια φωτογραφία από τον αγώνα Αιγύπτου-Γερμανίας στο μπιτς βόλεϊ (τη βλέπετε εδώ). Στα κοινωνικά μέσα η φωτογραφία συζητήθηκε πολύ, ενώ κάποιοι υποστήριξαν ότι κακώς οι διοργανωτές επέτρεψαν την ενδυματολογική παρέκκλιση διότι αυτό αποτελεί υποχώρηση απέναντι στον ισλαμικό φανατισμό -ή κάτι τέτοιο.

Η μαντίλα της παραστάτριας

Τις τελευταίες μέρες το ιστολόγιο είχε κάνει ένα διάλειμμα από την (ζοφερή) επικαιρότητα και πήρε χαρακτήρα επετειακό, αφού είχαμε άρθρα για την επανάσταση του 1821. Ξαναπιάνουμε σήμερα το νήμα της επικαιρότητας, με ένα συμβάν που συζητήθηκε πολύ και που έχει την αφετηρία του, ακριβώς, στον πρόσφατο γιορτασμό της 25ης Μαρτίου.

Κι άλλοι γιορτασμοί της εθνικής μας εορτής έχουν δώσει αφορμή για συζητήσεις, καθώς συνοδευτηκαν από μικρά ή μεγάλα γεγονότα, εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ας πούμε ή τις ρατσιστικές ιαχές κάποιου επίλεκτου τμήματος ένστολων, αλλά η πρόσφατη συζήτηση έγινε με αφορμή τη μαθητική παρέλαση και όχι τη στρατιωτική και είχε να κάνει με την αμφίεση μιας μαθήτριας που παρέλασε.

Και άλλες φορές έχει σχολιαστεί η αμφίεση μαθητριών και καθηγητριών που παρελαύνουν, τούτη τη φορά όμως η κριτική δεν αφορούσε τα ψηλοτάκουνα ή τις πολύ κοντές φούστες, αλλά, αντιθέτως, το γεγονός ότι μια αριστούχα μαθήτρια από την Αίγυπτο, η Άγια Ιμπραήμ, μαθήτρια του 41ου Λυκείου (Πλατεία Αμερικής), παρέλασε, και μάλιστα ως παραστάτρια, φορώντας μακριά φούστα και το κεφάλι σκεπασμένο με το χιτζάμπ, το ισλαμικό κεφαλομάντιλο.

Οι Βρυξέλλες λοιπόν…

Άλλο άρθρο θα ανέβαζα σήμερα, ένα επετειακό για την επανάσταση του 1821, μια και μεθαύριο έχουμε την επέτειο. Όμως το ιστολόγιο, όσο κι αν δεν παρακολουθεί δουλικά την επικαιρότητα, δεν είναι έξω του κόσμου τούτου -κι έτσι δεν θα μπορούσα να μην αφιερώσω άρθρο στο μακελειό των Βρυξελλών, παρόλο που το έχουμε ήδη συζητήσει με τα σχόλιά μας στο χτεσινό άρθρο.

Δυστυχώς, την αμηχανία και την απόγνωση θα μοιραστώ μαζί σας, μπροστά σ’ αυτό το καινούργιο τυφλό χτύπημα. Ούτε απάντηση έχω, ούτε μαγικές συνταγές, ούτε βολικές ρετσέτες που να ρίχνουν το φταίξιμο κάπου και να ξεμπερδεύουν. Μερικές αμήχανες σκέψεις θα διαβάσετε λοιπόν και μακάρι με τα σχόλιά σας να με φωτίσετε κι εμένα.

Το χτεσινό διπλό χτύπημα, στο αεροδρόμιο Ζάβεντεμ των Βρυξελλών και σε σταθμό του μετρό, είχε πάνω από 30 νεκρούς και περίπου 190 τραυματίες. Τα αεροδρόμια είναι χώροι που φυλάσσονται, αλλά κυρίως με στόχο να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των πτήσεων. Ως τώρα, σε κανένα αεροδρόμιο χώρας της ΕΕ δεν υπήρχε έλεγχος κατά την είσοδο στον χώρο των αναχωρήσεων. Στην αίθουσα αναχωρήσεων του «Ελευθέριος Βενιζέλος», για παράδειγμα, αλλά και του Ρουασί ή του Μαλπένσα ή του Χίθροου, μπαίνει όποιος θέλει, χωρίς τον παραμικρό έλεγχο -και μάλιστα μπαίνει άλλοτε τρέχοντας, άλλοτε μπουλουκηδόν κι άλλοτε κουβαλώντας αναρίθμητα μπαγκάζια και παρασυμπράγκαλα. Φοβάμαι ότι αυτό θα αλλάξει σύντομα και θα εγκατασταθούν μηχανήματα με ακτίνες και πριν από το τσεκ-ιν, όπως (μου λένε ότι) γίνεται στο Τελ Αβίβ, στην Κωνσταντινούπολη ή στη Μόσχα.

Οι σταθμοί του μετρό είναι χώροι πιο δυσκολοφύλαχτοι, επειδή είναι πάρα πολλοί, με πολλές εισόδους και εξόδους, με εξαιρετικά μεγάλο συνωστισμό βιαστικών ανθρώπων στις ώρες αιχμής. Δεν ξέρω να υπάρχει πουθενά έλεγχος στις εισόδους, αν και μια φίλη με πληροφόρησε ότι μηχανήματα με ακτίνες υπάρχουν στο μετρό της Σαγκάης.

Και επειδή σε μιαν ανοιχτή κοινωνία στις μεγάλες πόλεις υπάρχουν πολλά σημεία στα οποία μαζεύεται πολύς κόσμος -πλατείες, θέατρα, συναυλιακοί χώροι, γήπεδα ποδοσφαίρου- η κατακόρυφη αύξησης της αστυνόμευσης έχει όρια πέρα από τα οποία θα οδηγήσει σε ασφυξία ή και ακύρωση των δραστηριοτήτων που θέλει να διασφαλίσει. Έχει επίσης δυσβάστακτο κόστος στην ποιότητα ζωής, αλλά και οικονομικό κόστος έχει. Όχι, δεν μπορεί να είναι αυτή η λύση.

Ποια είναι όμως; Εδώ σηκώνω τα χέρια ψηλά.