Το κείμενο αυτό το βλέπω να κυκλοφορεί εδώ και χρόνια στο ελληνόφωνο Διαδίκτυο, κι όλο λέω να επιχειρήσω να το ανασκευασω αλλά μετά παραιτούμαι. Είναι τόσο μεγάλο και αγγίζει τόσα πολλά διαφορετικά θέματα, που αν ήθελε κανείς να το ανασκευάσει καταλεπτώς θα ήθελε ολόκληρο βιβλίο. Βλέπετε, ο νόμος του Μπραντολίνι λέει πως η ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται για να καταρριφθεί μια σαχλαμάρα είναι μια τάξη μεγέθους μεγαλύτερη από την ποσότητα που χρειάζεται για να παραχθεί η σαχλαμάρα -ή, κατά την κρητική παροιμία που μ’αρέσει να επαναλαμβάνω, «Ρίχνει ο κουζουλός μια πέτρα στο πηγάδι και σαράντα γνωστικοί δεν μπορούν να τηνε βγάλουν».
Οπότε, δεν έχω μέχρι σήμερα βρει το κουράγιο να αναμετρηθώ κατά μέτωπο με τον Γολιάθ των λερναίων μεταλλάξεων και ούτε θα το επιχειρήσω σε τούτο το άρθρο. Θα πιάσω ένα μόνο σημείο του, που έτυχε και συζητήθηκε χτες, όταν ένας υποστηρικτής του κειμένου με προ(σ)κάλεσε να βρω ένα (1) λάθος σε αυτό.
Του λέω λοιπόν ότι στο απόσπασμα αυτό υπάρχει λάθος στην ετυμολογία που προτείνεται.
Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει.
Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.
Το πιρούνι δεν είναι καθόλου προφανές ότι προέρχεται απευθείας από το ρήμα «πείρω» που (όντως) σημαίνει «τρυπώ, διαπερνώ». Κανένα ετυμολογικό λεξικό δεν δέχεται την εξήγηση αυτή και για το λόγο αυτό άλλωστε η γραφή «πειρούνι» που προτείνεται στο άρθρο είναι πολύ σπάνια.
Πριν από λίγες μέρες, την Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου, ήμουν προσκαλεσμένος στο Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα «Λαμπηδόνα» για να δώσω μια διάλεξη ενταγμένη στον κύκλο «Τέσσερις Τετάρτες για τη γλώσσα». Ήταν η τέταρτη από τις διαλέξεις, είχαν προηγηθεί ο Παντελής Μπουκάλας δυο φορές και η Μάρω Κακριδή-Φερράρι.
Πρώτη φορά επισκεπτόμουν τη Λαμπηδόνα, παρόλο που είχα ακούσει πολλά και καλά για το κέντρο αυτό. Πρόκειται για μια συλλογικότητα που γεννήθηκε μέσα από μια κατάληψη στο τότε εγκαταλειμμένο Δημοτικό Αναψυκτήριο, και που συνεχίζει τη δράση της εδώ και περισσότερα από εφτά χρόνια, με πολλές και ποικίλες δραστηριότητες και με συνέλευση των μελών κάθε εβδομάδα.
Η εκδήλωση πήγε πολύ καλά, έγινε αρκετή και ουσιαστική συζήτηση και τέθηκαν πολλά ζητήματα πέρα από αυτά που είχα θίξει στην εισήγησή μου. Χάρηκα που είδα μερικούς παλιούς φίλους -και από το ιστολόγιο- και που γνώρισα καινούργιους ανθρώπους. Στη συζήτηση πήραν μέρος με ουσιαστικές τοποθετήσεις οι φίλοι Παντελής Μπουκάλας και Χάρης Αθανασιάδης, του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο οποίος έκανε πολύ ενδιαφέρουσες επισημάνσεις για την εκπαίδευση.
Πριν προχωρήσω, μια αυτοδιαφημιστική αναγγελία: Σε λιγη ώρα, στις 10.30 το πρωί, είμαι καλεσμένος στην εκπομπή «Απευθείας» της ΕΡΤ όπου θα συζητήσουμε για τις λέξεις της χρονιάς.
Έχω ηχογραφήσει την εκδήλωση, δηλαδή την εισαγωγική ομιλία της Καίτης Σπυροπούλου, εκ μέρους του Κέντρου, τη δική μου ομιλία και τη συζήτηση που ακολούθησε -που ελπίζω να ακούγεται εξίσου καλά.
Παραθέτω επίσης το γραπτό κείμενο της ομιλίας μου, που όπως θα διαπιστώσετε έχει αρκετές ομοιότητες με ανάλογες παλιότερες ομιλίες μου για το ίδιο θέμα αλλά επίσης διαφοροποιείται σε αρκετά σημεία.
Μύθοι και αλήθειες για την ελληνική γλώσσα
Ξεκινώντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που ήρθατε εδώ σήμερα, να ευχαριστήσω και το Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Λαμπηδόνα για την τιμή που μου έκανε να με προσκαλέσει να σας μιλήσω, και ειδικά τη φίλη Καίτη Σπυροπούλου που με αυτήν κάναμε τις συνεννοήσεις.
Ενώ έχω ακούσει τόσα πολλά για το Κέντρο σας, ομολογώ κοκκινίζοντας ότι σήμερα είναι η πρώτη φορά που έρχομαι -δεν έχω παρακολουθήσει καμιά από τις πολλές ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις που έχετε κάνει, αν και στο ιστολόγιό μου έχω δημοσιεύσει το κείμενο μιας διάλεξης του Κώστα Βλησίδη με θέμα την πρόσληψη του ρεμπέτικου από την αριστερή διανόηση, που είχε γίνει εδώ το 2015.
Με τη σημερινή ομιλία κλείνει ο κύκλος “Τέσσερις Τετάρτες για τη γλώσσα”, που ούτε αυτές αξιώθηκα να παρακολουθήσω διότι τον περισσότερο καιρό βρίσκομαι στο εξωτερικό, έμαθα όμως πως ήταν ομιλίες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Ο πήχης έχει μπει πολύ ψηλά, ελπίζω να σταθώ στο ύψος των προηγούμενων ομιλητών.
Θα συζητήσουμε σήμερα για τους μύθους και τις αλήθειες σχετικά με την ελληνική γλώσσα, αλλά επειδή η γλώσσα είναι απέραντη και επειδή θα αγγίξουμε και άλλα θέματα, στη συζήτηση θα μπορέσουμε να επεκταθούμε σχεδόν σε οποιοδήποτε γλωσσικό θέμα θέλετε.
Θα εννοήσω τους μύθους με την ευρεία έννοια. Καταρχάς, σε ένα πρώτο επίπεδο, έχουμε τους εξωφρενικούς μύθους που διαδίδονται μέσα από το Διαδίκτυο. Τέτοιοι μύθοι δεν είναι βεβαίως μόνο γλωσσικοί. Υπάρχουν οι λεγόμενοι “αστικοί μύθοι” όπως θα αποδώσουμε το urban legends, για παράδειγμα η ιστορία για τους κροκόδειλους που εκκολάφθηκαν στους υπονόμους της Νέας Υόρκης και υπάρχει φόβος να τους δείτε να ξεμυτίζουν απ’ τη λεκάνη της τουαλέτας. Έχουμε εθνικούς μύθους, πάμπολλους στο παρελθόν· από τους νεότερους να αναφέρουμε τον ανύπαρκτο εύζωνο Κωνσταντίνο Κουκκίδη που τυλίχτηκε τη σημαία στις 27.4.1941 και έπεσε από τον βράχο της Ακρόπολης. Έχουμε βέβαια και τα φέικ νιουζ, βραχύβιες ιστορίες πολιτικής προπαγάνδας, όπως η γυναίκα που σκοτώθηκε τάχα στο Πισοδέρι. Εδώ η διαφορά είναι ότι το φέικ νιουζ συνήθως έχει βραχεία διάρκεια ζωής -αν επαναλαμβάνεται συνεχώς, όπως ο αστυνομικός που έσβησε αθόρυβα ή η αντιμεταναστευτική δήλωση του πρωθυπουργού της Αυστραλίας, τότε μεταπίπτει στην κατηγορία του μύθου. Βέβαια, οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι πάντα πεντακάθαρες ή αμετακίνητες.
Δημοσιεύτηκε πριν από μερικές μέρες στον εκπαιδευτικό ιστότοπο esos.gr ένα άρθρο του μαθηματικού Γιάννη Π. Πλατάρου με τον εντυπωσιακό τίτλο «Για ποίους λόγους, η ελληνική γλώσσα, πλησιάζει την τελειότητα» (αγνοήστε τα περιττά κόμματα στον τίτλο, άλλωστε δεν έχουμε ακόμα φτάσει στην τελειότητα). Στο άρθρο ο συγγραφέας, που νομίζω πως είναι και μάχιμος εκπαιδευτικός στη δημόσια εκπαίδευση, παρουσιάζει κάποια επιχειρήματα για να στηρίξει τον ισχυρισμό του τίτλου, αντλημένα εν μέρει από τη δεξαμενή των ελληνοκεντρικών παραγλωσσολογικών μύθων που έχω παλιότερα αποκαλέσει «Λερναίο κείμενο», αλλά μεταπλασμένα και αναδιατυπωμένα.
Αυτό που ξεχωρίζει το πόνημα του κ. Πλατάρου από το αυθεντικό Λερναίο ή τα παρακλάδια του, είναι ότι ο συντάκτης φαίνεται να αποστασιοποιείται σε κάποια σημεία από τη ρητορική των παραγλωσσολογούντων, να αποδοκιμάζει «παραθεωρίες και αναπόδεικτους ισχυρισμούς» για την ανωτερότητα της ελληνικής γλώσσας, να επιδιώκει μια μέση λύση.
Σαν πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, θα αναφέρω ένα σημείο, στο οποίο μάλιστα γίνεται αναφορά και σε δικό μου κείμενο. Σε σχέση με την υποτιθέμενη μαθηματική δομή της ελληνικής γλώσσας, ο κ. Πλατάρος γράφει:
Αναφερόμαστε στη ρήση του ιδρυτή της Microsoft Μπίλ Γκέϊτζ , ότι τάχα, «μόνο σ΄ αυτήν δεν υπάρχουν όρια». Και ότι οι γενιές των νέων υπολογιστών, θα βασιστούν σ΄ αυτήν, ότι γίνονται προσλήψεις σε όσους ξέρουν Αρχαία Ελληνικά κ.ο.κ. Ένας κυκεώνας φημών που αναπαράγονται από τα ΜΜΕ και τα ΜΚΔ … Ομοίως οι «λεξάριθμοι» όπου μια λέξη μεταφράζεται σε αριθμό και εκ του αριθμού βγαίνουν διάφορα συμπεράσματα, δεν έχει σχέση με μαθηματική δομή. Βεβαίως ο επινοητής των «λεξαρίθμων» πολύ καλός συμπατριώτη μου Ελευθέριος Αργυρόπουλος, επιμένει στα ευρήματά του και στην ερμηνεία τους [3] . Στον αντίποδα στέκεται ο Νίκος Σαραντάκος που αποδομεί τα όποια συμπεράσματα [4] και ως τρίτος πόλος η ρήση του Μπιλ Γκέϊτζ. Προσωπικώς πιστεύουμε, ότι όλοι έχουν κάποιο δίκιο σε κάποιο βαθμό αφού υπάρχουν υπερβολές και αντιφάσεις παντού.
Ο συντάκτης, θα προσέξατε, εκφράζει μεν επιφυλάξεις για τη θεωρία των λεξαρίθμων ή την ψευδώς αποδιδόμενη στον Μπιλ Γκέιτς ρήση για τα αρχαία ελληνικά και τους Η/Υ, χωρίς όμως να τις αποδοκιμάζει ρητά και στο τέλος πιστεύει ότι «κάποιο δίκιο έχουν». Σαν να λέμε: υπάρχει η θεωρία της επίπεδης Γης, υπάρχει η ανασκευή της, υπάρχει και η θεωρία της κοίλης Γης -όλες έχουν δίκιο σε κάποιο βαθμό.
Και ο «κάποιος βαθμός» στον οποίο ο κ. Πλατάρος βρίσκει ότι ισχύει η άποψη για «μαθηματική δομή» της ελληνικής, είναι ότι… στις σύνθετες ελληνικές λέξεις τα δύο συνθετικά διατηρούνται ακέραια, ενώ σε ορισμένους νεολογισμούς της αγγλικής γίνεται σύμφυρση -και φέρνει το παράδειγμα του νεολογισμού phubbing από το ph(one) + (sn)ubbing.
Ωστόσο, ο ισχυρισμός του κ. Π. είναι πολλαπλά σαθρός.
Το σαββατοκύριακο που μας πέρασε είχα πάει στις Βρυξέλλες όπου την Κυριακή, προσκαλεσμένος του Ελληνικού Κύκλου, έδωσα μια ομιλία με τον μακροσκελή τίτλο «Ελληνική γλώσσα: Μύθοι και αλήθειες, δάνεια και αντιδάνεια». Πέρασα πολυ ωραία με παλιους φίλους, γνώρισα και μερικούς καινούργιους ενώ εντυπωσιάστηκα και από την προσέλευση στην ομιλία, παρά τον βροχερό καιρό (ή ίσως εξαιτίας του).
Όπως συνηθίζω σε τέτοιες περιστάσεις, αναδημοσιεύω εδώ το κείμενο της ομιλίας μου, αν και βέβαια οι τακτικοί θαμώνες του ιστολογίου θα έχουν διαβάσει πολλές φορές τα όσα είπα, ίσως μάλιστα με την ίδια ακριβώς διατύπωση -οι ομιλίες που κατά καιρούς δίνω, εφόσον έχουν το ίδιο θέμα εύλογο είναι να έχουν και το ίδιο περίπου περιεχόμενο. Τέλος πάντων, αμαρτία εξομολογημένη.
Η ομιλία μου διάρκεσε περιπου μιάμιση ώρα, ενώ ακολούθησε συζήτηση με το κοινό για άλλη μιαν ώρα περίπου.
Εδώ δημοσιεύω το γραπτό κείμενο που έχει μόνο τη δική μου εισήγηση. Όμως παραθέτω και μια πρόχειρη ηχογράφηση που έκανα, όπου μπορείτε να ακούσετε και τις ερωτήσεις (όχι πολύ καθαρά) και τις απαντήσεις, ενώ βέβαια και στην εισήγησή μου σε διάφορα σημεία ξέφυγα από το χειρόγραφο.
Τέλος, κάποιος καλός άνθρωπος βιντεοσκόπησε τα πρώτα 17 λεπτά της ομιλίας μου και τα ανέβασε στο Γιουτούμπ. Ιδού:
Ελληνική γλώσσα: Μύθοι και αλήθειες, δάνεια και αντιδάνεια!
Ξεκινώντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που ήρθατε σήμερα, να ευχαριστήσω και τον Κύκλο για την τιμή που μου έκανε να με προσκαλέσει να σας μιλήσω, και ειδικά τον φίλο Κωστή Γεραρή που με αυτόν κάναμε τις συνεννοήσεις. Στις Βρυξέλλες έχω κάνει άλλες δυο φορές ομιλίες για τη γλώσσα, αλλά εκείνες είχαν γίνει στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και είχαν θέμα προσαρμοσμένο περισσότερο στο αντικείμενο των ελληνικών μεταφραστικών τμημάτων. Σήμερα θα συζητήσουμε κάτι περισσότερο τερπνό και λιγότερο υπηρεσιακό: για τους μύθους και τις αλήθειες σχετικά με την ελληνική γλώσσα, καθώς και τα ταξίδια των γλωσσών και των λέξεων, θέματα πολύ εκτεταμένα, που δεν φιλοδοξώ να τα εξαντλήσω· άλλωστε, προτίμησα να αφήσω αρκετό χρόνο για τη συζήτηση, στην οποία μπορούμε να συζητήσουμε οποιοδήποτε σχεδόν γλωσσικό θέμα θέλετε.
Ομολογώ ότι κι άλλες φορές ειχα σκεφτεί να ασχοληθώ με το σημερινό θέμα, και δεν το αποφάσιζα επειδή το έβρισκα ανάξιο λόγου, αλλά είναι η τρίτη ή τέταρτη φορά που κάποιος αλληλογράφος με καλεί να το σχολιάσω, οπότε ίσως δεν είναι εντελώς περιττό.
Εννοώ ένα ανόητο κείμενο που κυκλοφορεί τα τελευταία χρόνια, σε διάφορες παραλλαγές, για μια «αρχαία επίκληση» ή, αλλού, μια «μυστική προσευχή» που είναι τάχα κρυμμένη μέσα στο ελληνικό αλφάβητο. Ως τώρα το κείμενο αυτό δημοσιευόταν σε αναξιόπιστους ιστοτόπους, αλλά τώρα βλεπω ότι ο μύθος δημοσιεύτηκε σε ιστότοπο που διά γυμνού οφθαλμού φαίνεται σχετικά σοβαρός και μάλιστα συνδέεται με κάποιο τρόπο με τη Μηχανή του Χρόνου (που βέβαια τον τελευταίο καιρό έχει δημοσιεύσει κι άλλα αναξιόπιστα άρθρα).
Πρόκειται για αυτό εδώ το άρθρο, που διατυπώνει από τον τίτλο κιόλας την ερώτηση: Γνωριζετε ποια είναι η αρχαία επίκληση που κρύβει η αλφαβήτα;
Το άρθρο δεν ασχολείται μόνο με την «αρχαία επίκληση» αλλά διατυπώνει και άλλους εξωφρενικούς ισχυρισμούς, για τη δήθεν μαθηματική δομή της ελληνικής, για την αρχαία ελληνική την οποία χρησιμοποιούν (μόνο αυτήν) οι σύγχρονοι υπολογιστές για να επικοινωνήσουν και για τα έξι εκατομμύρια λέξεις που δήθεν έχει η ελληνική γλώσσα. Παίρνετε, δηλαδή, μια ιδέα για τη σοβαρότητα του άρθρου -και του ιστοτόπου που το φιλοξενεί.
Ωστόσο, με τα θέματα αυτά έχουμε ασχοληθει παλιότερα. Για τη δήθεν μαθηματική δομή της γλώσσας έχουμε γράψει στο ιστολόγιο, για τον αριθμό των λέξεων της ελληνικής γλώσσας υπάρχει ένα παλιό μου άρθρο, που πάντως θέλει επικαιροποίηση, ενώ για τους σύγχρονους υπολογιστές που μόνο στα αρχαία ελληνικά μπορούν να επικοινωνούν (Τι τηνικάδε αφίξαι, ω Χιούλετ;) αρκεί να ζητήσουμε απ’ αυτούς που προβάλλουν τον ισχυρισμό να μας υποδείξουν τα στοιχεία της έρευνας που επικαλούνται. Ποιοι είναι τέλος πάντων αυτοί οι υπολογιστές; Πού βρίσκονται; Μήπως στην υπόγεια ραβινική βιβλιοθήκη της Ζυρίχης;
Οπότε, αυτά τα προσπερνάμε και εστιαζόμαστε στην «αρχαία επίκληση».
Ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη, και μεταφέρω αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα του άρθρου:
Ωστόσο αυτό που αποδεικνύεται πράγματι ασύλληπτο είναι το γεγονός ότι το Ελληνικό αλφάβητο κρύβει μια μυστική επίκληση! Εάν πάρουμε τα γράμματά του και τα θέσουμε στη σειρά, ως δια μαγείας εμφανίζεται μια αρχαία προσευχή που εξυμνεί το Φως και την Ψυχή!
Έχουμε, λοιπόν:
“Αλ φα, βη τα Γα! Αμα δε Ελ, τα εψ ιλών. Στη ίγμα, (ίνα) ζη τα, η τα, θη τα Ιώτα κατά παλλάν Δα. (Ινα) μη νυξ η, ο μικρόν (εστί) πυρός δε ίγμα ταφή εψ ιλών, φυ (οι) Ψυχή, ο μέγα (εστί)!”
Η μετάφραση έχει ως εξής:
“Νοητέ ήλιε, εσύ που είσαι το φως, έλα στη Γη! Κι εσύ, ήλιε ορατέ, ρίξε τις ακτίνες σου στον πηλό που ψήνεται. Ας γίνει ένα καταστάλαγμα για να μπορέσουν τα Εγώ να ζήσουν, να υπάρξουν και να σταθούν πάνω στην παλλόμενη Γη. Ας μην επικρατήσει η νύχτα, που είναι το μικρόν, και κινδυνεύσει να χαθεί το καταστάλαγμα της φωτιάς μέσα στην αναβράζουσα λάσπη, κι ας αναπτυχθεί η Ψυχή, που είναι το μέγιστο, το σημαντικότερο όλων!”
Τη μυστική αυτή επίκληση μαθαίνουμε να κάνουμε όλοι ασυνείδητα από την ώρα που μαθαίνουμε το Ελληνικό αλφάβητο!
Ο εμπνευστής του μύθου βάζει τα γράμματα του αλφαβήτου στη σειρά, και μετά τα χωρίζει και τα ενώνει με αρκετή φαντασία ώστε να σχηματίσει λέξεις ή πιο σωστά σπαράγματα λέξεων της αρχαίας ελληνικής.
Τις προάλλες ο φίλος μας ο Αλέξης, σε σχόλιό του, μας ενημέρωσε ότι στην εκπομπή Πάμε πακέτο η παρουσιάστρια Βίκυ Χατζηβασιλείου αναφέρθηκε σε γλωσσικά θέματα, δυστυχώς αναπαράγοντας έναν από τους πολλούς γλωσσικούς μύθους, που μπορεί να ακούγονται ευχάριστα αλλά δεν έχουν καμιά ή σχεδόν καμιά βάση.
Εδώ στο ιστολόγιο μας αρέσει να ανασκευάζουμε μύθους, ιδίως γλωσσικούς. Περιέργως όμως δεν βρίσκω να έχουμε αφιερώσει άρθρο στον συγκεκριμένο μύθο, αν και παρεμπιπτόντως έχουμε αναφερθεί -οπότε, σκέφτηκα να γράψω το σημερινό άρθρο, να υπάρχει.
Αλλά ας δούμε πρώτα το στιγμιότυπο απο την εκπομπή. Δεν κρατάει πολύ, ένα μόνο λεπτό είναι, από το 34.30 ως το 35.30 -ή, αν προτιμάτε, δείτε πιο κάτω τη δική μου μεταγραφή.
Αν κατάλαβα καλά, ο νεαρός κύριος που είναι καλεσμένος στην εκπομπή είναι Άγγλος, ονόματι Φίλιπ. Αντιγράφω από το δελτίο τύπου της εκπομπής: Ο Φιλίπ είναι ένας 33χρονος άντρας που έρχεται από την Αγγλία για να εντοπίσει τα ίχνη του Έλληνα πατέρα του, μιας και δεν τον έχει γνωρίσει ποτέ. Είναι ο καρπός ενός καλοκαιρινού ειδυλλίου της μητέρας του με έναν Έλληνα που γνώρισε κατά τη διάρκεια των διακοπών της στον Πόρο. Από μικρός γνωρίζει για την ελληνική του καταγωγή, αλλά μέχρι σήμερα δεν τολμούσε να αναζητήσει τις ρίζες του.
Αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε, οπότε θα εστιάσουμε την προσοχή μας στα γλωσσικά. Η κυρια Βίκυ Χατζηβασιλείου λοιπόν, συνομιλεί με τη βοήθεια διερμηνέα με τον Φίλιπ, ο οποίος λέει ότι η μητέρα του σκόπιμα του έδωσε το όνομα αυτό, που έχει ελληνική αρχή. Και τότε η παρουσιάστρια λέει (απομαγνητοφωνώ πιστά):
Ο τίτλος του σημερινού πολυσυλλεκτικού μας άρθρου είναι φυσικά παρμένος από τα… μαγικά γιλέκα που διαφήμιζε στην εκπομπή του ο Άδωνης Γεωργιάδης, τα οποία υποτίθεται ότι είναι νανοβιονικά και άλλωστε κατασκευάζονται και διατίθενται στην αγορά από μια (ελληνική) εταιρεία που ονομάζεται Nanobionic.
Η εικόνα αριστερά είναι παρμένη από την εκπομπή αυτή, που μπορείτε να δείτε ολόκληρη στο βίντεο εδώ, αν και φαντάζομαι πως λίγα λεπτά θα αρκέσουν για να μπείτε στο νόημα.
Το ζήτημα δεν είναι απλώς ότι ο αντιπρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (μια θέση σχεδόν θεσμική, επιτέλους) επιδίδεται σε τηλεπωλήσεις κατά τρόπο όχι και τόσο αξιοπρεπή.
Το πρόβλημα είναι πως η συγκεκριμένη εκπομπή αγγίζει τα όρια της παραπλανητικής διαφήμισης, και ίσως τα ξεπερνάει, αφού διατυπώνει ισχυρισμούς για τη θεραπευτική δράση των θαυματουργών αυτών γιλέκων, που δεν αντέχουν σε έλεγχο και δεν αποδεικνύονται. Άλλωστε, όταν το 2011 τα ίδια νανογιλέκα είχαν διαφημιστεί από την εκπομπή του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Καταναλωτή είχε επιβάλει πρόστιμο 150.000 ευρώ στην εκπομπή για παραπλανητική διαφήμιση.
Τους ισχυρισμούς που ακούστηκαν στην εκπομπή τούς ανατέμνει και τους ανασκευάζει καλά ο ιστότοπος Ελληνικά Hoaxes σε δύο συνεχόμενα άρθρα του (πρώτο και δεύτερο) οπότε δεν χρειάζεται να γράψω περισσότερα. Ασχολήθηκα με το θέμα επειδή το ιστολογιο έχει ανοιχτό μέτωπο κόντρα στους μύθους και την αγυρτεία -και τα μαγικά γιλέκα θαρρώ πως ανήκουν στην κατηγορία αυτή.
Θα επισημάνω πάντως μια λεπτομέρεια: ότι στην εκπομπή του Άδωνη τα γιλέκα προσφέρονταν προς 119 ευρώ -που υποτίθεται ότι ήταν προσφορά, αφού η κανονική τιμή υποτίθεται πως είναι 179 ευρώ. Ωστόσο, στο skroutz.gr βλέπω τα ίδια γιλέκα να προσφέρονται προς 79 ή 89 ευρώ!
Ανακουφισμένα όχι επειδή φύσηξε λίγο και πέρασε ο καύσωνας του περασμένου σαββατοκύριακου, αλλά για το εξαιρετικά χαρμόσυνο νέο που καταύγασε τη χτεσινή μέρα -και εννοώ βέβαια την αθώωση του αναρχικού Τάσου Θεοφίλου από όλες τις κατηγορίες για την αιματηρή ληστεία στην Πάρο. Θυμίζω ότι ο Θεοφίλου είχε κατηγορηθεί με μονο πειστήριο το γενετικό υλικό του που βρέθηκε πάνω σε ένα καπέλο, το οποίο όμως δεν είχε περιληφθεί στην επιτόπια φωτογράφιση των πειστηρίων στον τόπο της ληστείας και διέφερε από το καπέλο που φορούσε ο ληστής όπως τον κατέγραψαν οι κάμερες. (Γράψαμε προχτές).
Η πανηγυρική αθώωση του Τάσου Θεοφίλου συνιστά ίσως προηγούμενο ώστε να μην καταδικάζονται πολίτες με μόνο πειστήριο το γενετικό υλικό τους πάνω σε κινητά αντικείμενα που μπορούν να εμφανιστούν εκ των υστέρων, έτσι ώστε η πρόοδος της επιστήμης αντί για δυνατότητα απαλλαγής αθώων να μη μετατρέπεται σε αμάχητο υπεραποδεικτικό στοιχείο με το οποίο μπορεί να ενοχοποιηθεί ο καθένας -να βρεθεί, όπως έγραψα, ,τυλιγμένος σε μια κόλλα χαρτί με γενετικό υλικό πάνω της.
Όλοι εκείνοι που συμπαρασταθήκαμε στον Τάσο Θεοφίλου, με οποιονδήποτε τρόπο, από τη μαρτυρική κατάθεση έως την υπογραφή σε ένα κείμενο συμπαράστασης, μπορουμε να είμαστε χαρούμενοι -και λιγάκι περήφανοι ή έστω ανακουφισμένοι.
* Τώρα που τελείωσε η περιπέτεια του Τάσου Θεοφίλου να θυμηθούμε ένα από τα αθλιότερα σκιτσα της ελληνικής γελοιογραφίας. Είναι Αυγουστος του 2012, ο Θεοφίλου έχει μόλις συλληφθεί, και ο Χαντζόπουλος, ενεργώντας ως παράρτημα γελοιογραφίας της ΓΑΔΑ, δημοσιεύει στα Νέα αυτό το άθλιο σκίτσο που παρουσιάζει τον Θεοφιλου (που έχει σπουδάσει θεολόγος) υπεύθυνο για τη δολοφονία του ταξιτζή.
Θα ντρέπεται άραγε λιγάκι σήμερα, συνειδητοποιώντας ότι συνέβαλε να μείνει πέντε χρόνια στη φυλακή ένας αθώος;
* Κατά τα άλλα, μέσα στη βδομάδα που μας πέρασε τα μεζεδάκια μας έχασαν έναν βασικό τροφοδότη μας σε μαργαριτάρια, αφού ο δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Μπογδάνος αποπέμφθηκε από τον Σκάι ύστερα από τον εξωφρενικό ισχυρισμό του ότι τον Λουκά Παπαδήμο τον χτύπησαν «πρώην σύντροφοι» του σημερινού πρωθυπουργού. Η απώλεια πάντως μοιάζει για προσωρινή, αφού οι άξιοι δεν πάνε χαμένοι.
Σε κείμενό του, στο οποίο προσπαθεί να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του, ο Κ. Μπογδάνος παρουσιάζει μια σειρά στοιχεία που κατ’ αυτόν δείχνουν τη φιλική στάση της αριστεράς προς την τρομοκρατία -και όχι με τη συγκεκριμένη ενέργεια. Ανάμεσα στ’ άλλα, γράφει ότι 15 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ «έσπευσαν να υπογράψουν κοινή δήλωση για την Ηριάννα Β. Λ. (δύο επίθετα – χαρακτηριστική αναρχική επιλογή)».
Όπως καταλαβαίνετε, ειναι ύποπτοι για αναρχικές τάσεις όσοι έχουν διπλό επίθετο, έστω κι αν αυτό είναι αρμοδιότητα των γονέων, που μάλιστα το διαλέγουν στο ληξιαρχείο πριν από τον γάμο, δηλ. συνήθως χρόνια πριν γεννηθεί το παιδί. Είναι γνωστό άλλωστε ότι υπήρξαν επιφανείς αναρχικοί και αντιεξουσιαστές με διπλό επώνυμο, όπως ο διαβόητος Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, που μάλιστα έγραψε και το αναρχικό μανιφέστο «Φωτιά και τσεκούρι», ο Όθων Λέφας-Τετενές ή ο Νίκος Δίγκας-Χαρδαλιάς, πρώτος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (αναρχικός ιδιοκτήτης, Πεσόα φάε τη σκόνη μας)!
Κανονικά, το πολυσυλλεκτικό μας άρθρο δημοσιεύεται το Σάββατο. Σήμερα κάνουμε μια παρασπονδία στο έθιμο, αφού το Σάββατο πέφτει την πρώτη του μηνός, που έχουμε το μηνολόγιο. Άλλες φορές μεταθέτουμε τα μεζεδάκια για την Κυριακή, τούτη τη φορά είπα να τα επισπεύσω για την Παρασκευή, εξού και προχρονολογημένα, με κάπως διασταλτική χρήση του όρου.
Θα μπορούσα βέβαια να τα τιτλοφορήσω και «διακεκαυμένα» τα σημερινά μας μεζεδάκια, μια και από χτες ξεκίνησε -και αναμένεται να κορυφωθεί το σαββατοκύριακο- καύσωνας, αλλά θυμήθηκα ότι τον τίτλο αυτό τον έχω χρησιμοποιήσει ξανά, και συγκεκριμένα το 2014, και μάλιστα ακριβώς τις ίδιες μέρες, στις 28 Ιουνίου -ομολογώ πως δεν θυμόμουν ότι και τότε είχαμε καύσωνα, η μετεωρολογική μας μνήμη είναι κοντή.
* Και ξεκινάμε τα μεζεδάκια μας, με μήνυμα που στέλνει φίλος που ταξίδεψε με την Ετζίαν. Όπως γράφει, ξεφυλλίζοντας το τεύχος Μαΐου Ιουνίου του περιοδικού Blue της Aegean, (εδώ, στη σελίδα 260) βρήκε τον τίτλο «Η κρυφή γοητεία του Αννόβερο». Σε άλλη σελίδα, ωστόσο, το Εδιμβούργο κλίνεται κανονικά.
Πράγματι, δεν είναι η πρώτη φορά που έχουμε δει το Αννόβερο να πέφτει θύμα ακλισιάς, κάτι που είναι εντελώς αδικαιολόγητο αφού το συγκεκριμένο τοπωνύμιο, στη μορφή αυτή, μόνο ελληνικό είναι -στα αγγλικά είναι Hanover, στα γερμανικά Hannover (και προφέρεται κάπως σαν Χανόφα), στα γαλλικά Hanovre. Το Εδιμβούργο, όπως και όλα τα τοπωνύμια με την ίδια κατάληξη, δεν μένει ποτέ άκλιτο, επειδή η ελληνικότητα του τοπωνυμίου γίνεται σαφής αμέσως. Αλλά το ίδιο ισχύει και για το Αννόβερο (ή Ανόβερο). Ίσως αν το γράφαμε Ανώβερο… 🙂
* Μιλώντας για την ακλισιά, φίλη μού έλεγε ότι άκουσε τις προάλλες σε συνεδρίαση επιτροπής της Βουλής κάποιον βουλευτή να λέει «του Δέλτα Σίγματος» αντί για το αναμενόμενο «του Δέλτα Σίγμα», απόδειξη, λέει η φίλη μου, και συμφωνώ, ότι το λαϊκό γλωσσικό αίσθημα δεν ανέχεται την ακλισιά. Και οι αρχαίοι έκλιναν σποραδικά και σπανίως το σίγμα, αν θυμάμαι καλά.
* Και για να μείνουμε στο ίδιο θέμα, σε άρθρο του in.gr για κινηματογραφικό αφιέρωμα διαβάζουμε τον τίτλο: «Ξαφνικά φέτος το καλοκαίρι» σε Ριβιέρα και Λαΐς. Όμως οι τίτλοι κλίνονται. Αν ο δεύτερος κινηματογράφος λεγόταν, π.χ., Δαναός, κανείς δεν θα έλεγε «σε Ριβιέρα και Δαναός», έτσι δεν είναι; Οπότε και «σε Ριβιέρα και Λαΐδα».
Διαβάζω πως τούτο το σαββατοκύριακο δεν θα κυκλοφορήσουν ούτε τα Νέα του Σαββάτου ούτε το Βήμα της Κυριακής -οπότε τα μεζεδάκια που δημοσιεύονται σήμερα μπορούμε να πούμε πως είναι άδολα ή, για να το κάνω σαφέστερο, α-ΔΟΛ-α. Την άποψη μου για τη δεινή θέση στην οποία βρίσκεται ο ΔΟΛ την εξέφρασα στο προχτεσινό άρθρο, δεν πανηγυρίζω για την εξέλιξη -που άλλωστε δεν προδικάζει τίποτα για το μέλλον του οργανισμού, αφού η κρίσιμη απόφαση του δικαστηρίου θα εκδοθεί αύριο- απλώς δεν μπόρεσα ν’ αντισταθώ στον πειρασμό για ένα εύκολο λογοπαίγνιο.
Να πω με την ευκαιρία πως ο τίτλος που είχα διαλέξει για το προχτεσινό άρθρο, το «Τελευταίο εξώφυλλο;» είχε μιαν ελαφριά ακυρολεξία, αφού, όπως μου επισήμανε φίλος στο Φέισμπουκ, οι εφημερίδες έχουν πρωτοσέλιδα, εξώφυλλα έχουν τα περιοδικά -αν και έχω ελαφρυντικά, αφού το συγκεκριμένο πρωτοσέλιδο έμοιαζε με εξώφυλλο.
* Και ξεκινάω με ένα μεταφραστικό ορντέβρ από το Χάφιποστ. Σε άρθρο περί συναισθηματικής ευφυΐας και δεν συμμαζεύεται, διαβάζουμε ότι:
Το TalentSmart εξέτασε περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους και ανακάλυψε πως τα ανώτερα κλιμάκια των κορυφαίων επιδόσεων ήταν γεμάτα με ανθρώπους που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε συναισθηματική νοημοσύνη (90% των κορυφαίων εκτελεστών, για την ακρίβεια).
Τι είναι οι κορυφαίοι εκτελεστές; Ποδοσφαιριστές ή πιστολάδες; Νόμιζα πως το αγγλικό κείμενο θα έλεγε top executives, αλλά τελικά αν το δείτε λέει «top performers». Αλλά δεν θα το πούμε «εκτελεστές». Κάτι με επιδόσεις ή με απόδοση θα πούμε.
* Αποχώρησε πολιτευτής από την Ένωση Κεντρώων και στην επιστολή του κατηγορεί τον Β. Λεβέντη ότι επιχειρεί να χτίσει (σιγά μη γλιτώναμε την κλισεδιά) «πολιτικό προφίλ στον πρόγονό σας -γιό της γυναίκας σας κο Μάριο Γεωργιάδη».
Όμως ο γιος της συζύγου κάποιου είναι προγονός του, δεν είναι πρόγονός του!
* Το επόμενο δεν το άκουσα με τ’ αυτιά μου, αλλά το ψάρεψα στο Φέισμπουκ. Γράφει φίλος:
Μου λέει «βάλε ρε να δεις Αλέφαντο στον Αρναούτογλου». Τι να κάνω, τον είδα, είδα και την sex therapist, και έπεσα πάνω στη Δωροθέα Μερκούρη:
-«Είμαι μοντέλο, μάνα, ηθοποιός και επιβήτορας»
-«τι είσαι;»
-«επιβήτορας, επιβιώνω»
Επειδή σήμερα έχω ταξίδι δεν προλάβαινα να γράψω άρθρο, οπότε σκεφτόμουν να επαναλάβω κάποιο παλιότερο άρθρο του ιστολογίου, που να το έχουν ξεχάσει οι παλαιότεροι επισκέπτες και να μην το ξέρουν οι νεότεροι.
Είδα όμως ότι ξαναήρθε στην επιφάνεια ένα άρθρο από τον παλιό μου ιστότοπο, που δεν έχει δημοσιευτεί ποτέ εδώ, οπότε αποφάσισα να αναδημοσιεύσω εκείνο. Βέβαια, είναι άρθρο του 2008 (στον παλιό μου ιστότοπο έχω σταματήσει να προσθέτω νέο υλικό από το 2009), αλλά έχει ως αντικείμενο αφενός το Λερναίο κείμενο, που συνεχώς επανέρχεται στην επικαιρότητα, και αφετέρου τον κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη, που εξακολουθεί να έχει πολιτική δραστηριότητα, και μάλιστα εξ αιτίας του ξαναέγινε λόγος για εκείνο το παλιό μου άρθρο. Οπότε, δεν είναι εντελώς ανεπίκαιρο.
Το ιστολόγιο, κυρίως λόγω έλλειψης χρόνου, δεν έχει πάρει μέρος στη συζήτηση που έχει ανοίξει για το μάθημα των Θρησκευτικών και την αλλαγή του χαρακτήρα του σε θρησκειολογικό μάθημα, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός κ. Ν. Φίλης, αλλά συμφωνεί ένθερμα με την αλλαγή (δεν ξέρω πάντως αν ισχύει από φέτος ή αν πρόκειται για εξαγγελία).
Στη συζήτηση αυτή, παρενέβη και ο κ. Στυλιανίδης, που έχει διατελέσει και υπουργός Παιδείας, με το τιτίβισμα που βλέπετε αριστερά, που το βρίσκω κατάπτυστο και διχαστικό, αλλά και εντελώς εκτός πραγματικότητας (σκεφτείτε μονο ότι σε πολλές τάξεις οι αλλόθρησκοι μαθητές είναι πλειοψηφία).
Τα σημερινά μεζεδάκια δεν λέγονται «ολυμπιακά» για να τιμήσουν την προχτεσινή ηρωική προσπάθεια του Ολυμπιακού, ο οποίος κατάφερε επί 80 λεπτά να διατηρήσει ανέπαφη την εστία του απέναντι στο μεγαθήριο της ερήμου, τη σαρωτική υπερομάδα Χάποελ Μπερσέβα. Απλώς, από σήμερα τα χαράματα άρχισαν οι Ολυμπιακοί αγώνες στο Ρίο -όχι των Πατρών, αλλά στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Και είναι «ξανά» διότι και πριν από 4 χρόνια είχαμε άρθρο με τον τίτλο Ολυμπιακά μεζεδάκια, μόνο που τότε ήταν για τους προηγούμενους Ολυμπιακούς αγώνες, του Λονδίνου. Όπως βλέπετε, το ιστολόγιο μετράει ήδη δύο Ολυμπιάδες.
Η τελετή έναρξης έγινε στις 2 το πρωί, αλλά δεν ξενύχτησα για να την παρακολουθήσω. Πάντως, αν τηρήθηκε το πρόγραμμα, είχαμε μια πρωτιά: πρώτη φορά (ίσως όχι τυχαία, επί αριστερής κυβέρνησης) σημαιοφόρος της ελληνικής αποστολής ήταν μια γυναίκα, η ιστιοπλόος Σοφία Μπεκατώρου.
Και όπως επισήμανε στη Λεξιλογία ο φίλος Δρ. Ζίμπενμαλ, αυτή τη στιγμή ο πίνακας των μεταλλίων παρουσιάζει μια εικόνα που δεν θα την ξαναδείτε (παρά μόνο σε τέσσερα χρόνια), αφού προηγούνται το Αφγανιστάν, η Αμερικανική Σαμόα και η Ανδόρρα! Φυσικά, αφού ακόμα δεν έχουν απονεμηθεί μετάλλια, η κατάταξη του πίνακα γίνεται με αλφαβητική σειρά. (Εγώ έχω το γαλλόφωνο γκουγκλ, που δίνει στη δεύτερη θέση την Ανδόρρα και στην τρίτη την Αρμενία).
Μπορεί να γενικεύω την προσωπική μου στάση, αλλά έχω την εντύπωση πως λίγοι, τουλάχιστον στην πατρίδα μας, ενδιαφέρονται για τους Ολυμπιακούς αγώνες της Βραζιλίας -αν πέφτω έξω, θα μου το πείτε στα σχόλια. Εμάς άλλη Ολυμπιάδα μάς έκαψε, τούτη εδώ καίει τους Βραζιλιάνους.
* Επειδή όμως και φέτος είναι πιθανό να επανέλθει η συζήτηση, που γίνεται κάθε 4 χρόνια, για τη δήθεν λανθασμένη χρήση της λέξης «Ολυμπιάδα», προκειμένου για τη διοργάνωση, μεταφέρω ένα απόσπασμα από το άρθρο του 2012:
Με τον τίτλο αυτό δημοσιεύτηκε το Σάββατο στην Εφημερίδα των Συντακτών ένα άρθρο του Δημήτρη Τερζή και της Αφροδίτης Τζιαντζή, που είχε ως αντικείμενο τα ψέματα που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, και που γράφτηκε ίσως με αφορμή την πρώτη στα ελληνικά δικαστικά χρονικά καταδίκη για διασπορά ψευδών ειδήσεων μέσω Διαδικτύου.
Το θέμα των μύθων γενικά και των ιντερνετικών μύθων ειδικότερα με ενδιαφέρει πολύ, πράγμα που άλλωστε φαίνεται και στη θεματολογία του ιστολογίου, αφού πολύ συχνά ασχολούμαστε με μύθους ή με χόακες κατά τον όρο που έχουμε πλάσει, εξελληνίζοντας το αγγλικό hoax σε «χόαξ» και επί το δημοτικότερον σε «χόακας» (βέβαια, για να προλάβω μεταχόακες, όσο κι αν μοιάζει αρχαιόπρεπη, η αγγλική λέξη δεν έχει ελληνική ετυμολογία).
Δεν είναι λοιπόν αταίριαστο να αναδημοσιεύσω μεγάλα κομμάτια από το άρθρο της Εφ.Συν., ιδίως μάλιστα αφού στο άρθρο λέω κι εγώ τη γνώμη μου για τους ιντερνετικούς μύθους (Όπως συνήθως συμβαίνει, είχαμε μια μακρά συνομιλία με την Αφροδίτη Τζιαντζή, από την οποία τελικά στο γραπτό κείμενο μπήκε ένα μικρό σχετικά μέρος. Αυτό δεν το λέω με παράπονο, έτσι γίνεται σχεδόν πάντα και, εδώ που τα λέμε, έτσι πρέπει να γίνεται, αφού δεν πρόκειται για συνέντευξη).
Βέβαια, τα περισσότερα τα έχουμε πει και ξαναπεί (και θα τα ξαναπούμε). Το καινούργιο στοιχείο, που λέω κι εγώ γι’ αυτό τη γνώμη μου, είναι η καταδίκη για χόακα.
Αληθινά ψέματα στο Διαδίκτυο
Πριν από περίπου έναν μήνα καταγράφηκε η πρώτη καταδίκη στα ελληνικά δικαστικά χρονικά για την αναμετάδοση hoax, μιας είδησης-απάτης στο διαδίκτυο.
Το σαββατοκύριακο που μας πέρασε ήμουν στη Δράμα (και στην Καβάλα) ύστερα από πρόσκληση του Συνδέσμου Φιλολόγων Δράμας, με πρωτοβουλία του Βασίλη Συμεωνίδη και του Σωτήρη Γκαρμπούνη, με τους οποίους είχα διασταυρωθεί και συνοδοιπορήσει αρκετές φορές στα δικτυακά γλωσσομονοπάτια αλλά δεν είχε τύχει ως τώρα να συναντηθούμε. Στη Δράμα πήρα μέρος σε δυο εκδηλώσεις: την Παρασκευή 31.10 μίλησα στο δημοτικό ωδείο με θέμα «Γλώσσα, γλώσσες: μύθοι και αλήθειες» ενώ το Σάββατο έγινε συζήτηση, πιο χαλαρή, σε καφενείο.
Εδώ βλέπετε μια φωτογραφία από την πρώτη εκδήλωση -και εδώ άλλη μία, ενώ προσπαθούμε εναγωνίως να κάνουμε τον λάπτοπ να συνεννοηθεί με τον προτζέκτορα, που μια βεβιασμένη κίνηση τους έκανε να διακόψουν διπλωματικές σχέσεις (τελικά παρουσιάστηκε ως από μηχανής θεός ένας αρχαίος λάπτοπ που έκανε καλά τη δουλειά του). Εδώ βλέπετε μια φωτογραφία από τη δεύτερη εκδήλωση, ενώ το πρόγραμμα περιλάμβανε επίσης και εκδρομές στα πέριξ (απ’ όπου βλέπετε ότι τη σήμερον ημέρα όλοι φωτογραφίζουν -και αυτούς που φωτογραφίζουν).
Περισσότερες φωτογραφίες θα βρείτε στη σελίδα του Συνδέσμου, όπου υπάρχει επίσης το κείμενο της ομιλίας μου σε pdf (αλλά αυτό θα το δημοσιεύσω εδώ πιο κάτω), καθώς και οι διαφάνειες που χρησιμοποίησα, επίσης σε pdf.
Πιο κάτω θα παραθέσω το κείμενο της ομιλίας μου, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι σε ορισμένα σημεία είπα και πράγματα εκτός κειμένου, ενώ βέβαια από το γραπτό κείμενο λείπουν εντελώς οι (πολλές) ερωτήσεις και απαντήσεις που έγιναν μετά την ομιλία, στη συζήτηση. Ωστόσο, είχα μαζί μου ένα μαγνητοφωνάκι και ηχογράφησα την όλη εκδήλωση, που κράτησε σχεδόν δύο ώρες, από τις οποίες η δεύτερη ώρα ήταν αφιερωμένη στη συζήτηση.
Με προβλημάτισε ελαφρώς μια ερώτηση που έγινε γύρω στο 1.28.30 της ομιλίας, από έναν εκπαιδευτικό, φυσικό στην ειδικότητα, ο οποίος εξέφρασε πολύ ευγενικά την απογοήτευσή του επειδή στην ομιλία μου αναφέρθηκα μόνο στα κακώς κείμενα της γλώσσας και μόνο σε ένα σημείο την επαίνεσα, ενώ θα έπρεπε κατ’ αυτόν να εξάρω το ρυθμό, τη μουσικότητα και τη σοφία της. Θα ακούσετε τη στιχομυθία (ελπίζω να ακούγεται καλά και η δική του τοποθέτηση) που όμως ξεστράτισε και σε άλλα θέματα. Αυτό που θέλω να γράψω εδώ είναι ότι αυτονόητη είναι η αγάπη που τρέφουμε για τη γλώσσα μας όσοι τη μελετάμε, και δεν πιστεύω ότι για να ανασκευάσουμε μερικούς «ευχάριστους μύθους» πρέπει πρώτα να αναφέρουμε και ισόποσους επαίνους.
Το κείμενο της ομιλίας, θα το έχετε προσέξει, μοιάζει πολύ με το κείμενο της αντίστοιχης ομιλίας που είχα δώσει τον Γενάρη στο ΜΙΘΕ. Ωστόσο, έχω αλλάξει μερικά πράγματα, κάποιες ενότητες πρόσθεσα και κάποιες αφαίρεσα. Εκεί που διαφοροποιούνται απόλυτα οι δυο εκδηλώσεις, είναι στις ερωτήσεις και απαντήσεις, που περιστράφηκαν γύρω από διαφορετικά θέματα τούτη τη φορά -και κρίμα που δεν προλαβαίνω να απομαγνητοφωνήσω αυτό το κομμάτι της εκδήλωσης.
Ενώ είχα ανεβάσει το άρθρο, πρόσεξα ότι τα παιδιά του Συνδέσμου Φιλολόγων ανέβασαν το βίντεο της εκδήλωσης που μπορείτε να το δείτε εδώ:
Η αλήθεια είναι ότι η εικόνα υπερισχύει, αλλά από το βίντεο λείπουν τα τελευταία πέντε λεπτά της ομιλίας μου, καθώς και όλη η συζήτηση με το κοινό. Διαλέγετε και παίρνετε.
Γλώσσα, γλώσσες: μύθοι και αλήθειες
Ξεκινώντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που ήρθατε σήμερα, να ευχαριστήσω και τον Σύλλογο Φιλολόγων Δράμας για την τιμή που μου έκανε να με προσκαλέσει να σας μιλήσω σήμερα, και ειδικά τον φίλο Βασίλη Συμεωνίδη που αυτός είχε την αρχική ιδέα. Λοιπόν, σήμερα θα συζητήσουμε για τους μύθους και τις αλήθειες σχετικά με την ελληνική γλώσσα, ένα θέμα πολύ εκτεταμένο, που δεν φιλοδοξώ να το εξαντλήσω· άλλωστε, προτίμησα να αφήσω αρκετό χρόνο για τη συζήτηση, στην οποία μπορούμε να συζητήσουμε οποιοδήποτε σχεδόν γλωσσικό θέμα θέλετε.
Χτες έπιασα μια συζήτηση στο Φέισμπουκ με αφορμή ένα κείμενο που είχε αναδημοσιευτεί από γνωστόν γνωστού, μια παραλλαγή του Λερναίου με τον ποιητικό τίτλο «Τι σημαίνει η ελληνική γλώσσα λίγοι από εμάς το γνωρίζουν«.
Πριν από λίγες μέρες, την Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου, ήμουν προσκαλεσμένος στο Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα «Λαμπηδόνα» για να δώσω μια διάλεξη ενταγμένη στον κύκλο «Τέσσερις Τετάρτες για τη γλώσσα». Ήταν η τέταρτη από τις διαλέξεις, είχαν προηγηθεί ο Παντελής Μπουκάλας δυο φορές και η Μάρω Κακριδή-Φερράρι.
Η εικόνα αριστερά είναι παρμένη από την εκπομπή αυτή, που μπορείτε να δείτε ολόκληρη 
* Τώρα που τελείωσε η περιπέτεια του Τάσου Θεοφίλου να θυμηθούμε ένα από τα αθλιότερα σκιτσα της ελληνικής γελοιογραφίας. Είναι Αυγουστος του 2012, ο Θεοφίλου έχει μόλις συλληφθεί, και ο Χαντζόπουλος, ενεργώντας ως παράρτημα γελοιογραφίας της ΓΑΔΑ, δημοσιεύει στα Νέα αυτό το άθλιο σκίτσο που παρουσιάζει τον Θεοφιλου (που έχει σπουδάσει θεολόγος) υπεύθυνο για τη δολοφονία του ταξιτζή.
Στη συζήτηση αυτή, παρενέβη και ο κ. Στυλιανίδης, που έχει διατελέσει και υπουργός Παιδείας, με το τιτίβισμα που βλέπετε αριστερά, που το βρίσκω κατάπτυστο και διχαστικό, αλλά και εντελώς εκτός πραγματικότητας (σκεφτείτε μονο ότι σε πολλές τάξεις οι αλλόθρησκοι μαθητές είναι πλειοψηφία). 
Η τελετή έναρξης έγινε στις 2 το πρωί, αλλά δεν ξενύχτησα για να την παρακολουθήσω. Πάντως, αν τηρήθηκε το πρόγραμμα, είχαμε μια πρωτιά: πρώτη φορά (ίσως όχι τυχαία, επί αριστερής κυβέρνησης) σημαιοφόρος της ελληνικής αποστολής ήταν μια γυναίκα, η ιστιοπλόος Σοφία Μπεκατώρου.
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 