Ο Μωάμεθ στην Ολλανδία

Σύμφωνα με την παροιμία, ο Μωάμεθ πηγαίνει ή δεν πηγαίνει στο βουνό. Η Ολλανδία βουνά δεν έχει, ως γνωστόν, αφού το ψηλότερο σημείο της (στο τριεθνές με τη Γερμανία και με το Βέλγιο, έχω πάει) είναι μόλις 322 μέτρα. Αλλά πηγαίνει ο Μωάμεθ στην Ολλανδία;

Ο ακροδεξιός ανεξάρτητος βουλευτής Κώστας Μπογδάνος, διαγραμμένος από τη Νέα Δημοκρατία και πρόεδρος του κόμματος ΠΑΤΡΙ.Δ.Α., που σημαίνει Πατριωτική Δύναμη Αλλαγής, δημοσίευσε τις προάλλες στο Φέισμπουκ και στο Τουίτερ μια ανάρτηση, που τη βλέπετε στην οθονιά:

Δεύτερο δημοφιλέστερο όνομα στην Ολλανδία για το 2022: Μοχάμεντ. Μέσα σε λίγα χρόνια, έθνη ολόκληρα καταλύονται. Οι «προοδευτικές» κυβερνήσεις και οι ΜΚΟ τελειώνουν τους γηγενείς πληθυσμούς.

Θα αφήσουμε να συμβεί και στην Ελλάδα; Αυτό είναι το μέγιστο ζήτημα στις επόμενες κάλπες.

Εννοεί προφανώς «δεύτερο δημοφιλέστερο όνομα σε νεογέννητα κατά το 2022″, εξάλλου εκεί παραπέμπει και η φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο, και βεβαίως «σε νεογέννητα αγόρια».

Πολλοί κατηγόρησαν τον ακροδεξιό βουλευτή για παραπληροφόρηση, διότι σε διάφορες ιστοσελίδες τα αποτελέσματα που έβρισκαν ήταν διαφορετικά, και το όνομα Muhammad δεν βρισκόταν στην πρώτη δεκάδα. Για παράδειγμα, εδώ βλέπουμε ότι τα δέκα δημοφιλέστερα ονόματα που δόθηκαν, στην Ολλανδία, σε νεογέννητα αγόρια, ήταν:

1. Noah
2. Liam
3. Luca
4. Lucas
5. Mees
6. Finn
7. James
8. Milan
9. Levi
10. Sem

Όχι μόνο δεν υπάρχει πουθενά Muhammad, αλλά πρώτο είναι, όπως και τα προηγούμενα 2-3 χρόνια, το όνομα Noah, εμφανώς χριστιανικό/εβραϊκό.

Ωστόσο, ο Κ. Μπογδάνος απάντησε παραθέτοντας άρθρο της TRT, στο οποίο δηλώνεται, με καμάρι, ότι το όνομα Muhammad δόθηκε το 2022 σε 671 νεογέννητα αγόρια στην Ολλανδία και έρχεται στη δεύτερη θέση πίσω από τον Noah.

Nα κάνουμε εδώ μια παρένθεση. Όταν κάποιοι διαμαρτύρονται για τις επαναπροωθήσεις που κάνει το Λιμενικό στο Αιγαίο, οι εθνικόφρονες τούς κατηγορούν ότι προωθούν την τουρκική προπαγάνδα. Πρόσφατα, στο Τουίτερ, η εθνικόφρων δημοσιογράφος Βασιλική Σιούτη κατηγόρησε για φορέα τουρκικής προπαγάνδας τον άξιο διασώστη Ιάσονα Αποστολόπουλο επειδή ο τελευταίος παρουσίασε ένα βίντεο τουρκικής προέλευσης που έδειχνε επαναπροωθήσεις. Απ’ όσο ξέρω, κανείς δεν κατηγόρησε για προωθητή τουρκικής προπαγάνδας τον βουλευτή Μπογδάνο παρόλο που η TRT είναι, ακριβώς, η τουρκική ραδιοτηλεόραση και ελέγχεται απόλυτα από το καθεστώς Ερντογάν -και παρόλο που, όπως θα δούμε, το επίμαχο άρθρο παρουσιάζει τα δεδομένα κατά τρόπο μεροληπτικό. Τέλος της παρένθεσης.

Advertisement

Παιδιά που κάνουν κούνια

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, η πεζοπορία που έκανα με έφερε σ’ ένα χωριό που λέγεται Βαλ (Wahl, όπως οι εκλογές στα γερμανικά), στο δυτικό μέρος του Λουξεμβούργου, καμιά σαρανταπενταριά χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα (είναι μικρό το Λουξεμβούργο, αλλά δεν είναι και Μονακό, έχει αποστάσεις).

Το χωριό αυτό (που είναι και έδρα δήμου) δεν είχε τύχει να το επισκεφτώ ως τώρα, ίσως επειδή δεν έχει κάποιο τουριστικό αξιοθέατο ή κάποια περιοχή με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος. Το όνομα όμως το θυμόμουν επειδή πριν απο μερικά χρόνια που είχα διαβάσει τα στοιχεία του πληθυσμού του Λουξεμβούργου, είχα προσέξει ότι το μεσοδυτικό Λουξεμβούργο γενικά και ο δήμος του Βαλ ειδικότερα είχαν το μικρότερο ποσοστό αλλοδαπών κατοίκων, μόλις 20%. Αυτό σε μια χώρα όπου οι ξένοι φτάνουν στο 48% (και φυσικά στο 52% των Λουξεμβούργιων πρέπει να υπολογιστούν οι χιλιάδες που έχουν πάρει ιθαγένεια τα τελευταία χρόνια). Σε αντιδιαστολή, στην πρωτεύουσα, οι ξένοι αντιπροσωπεύουν ποσοστό 70%.

Όπως βλέπετε, είναι αγροτικό χωριό το Βαλ. Λοιπόν, καθώς προχωρούσα και είχα πια μπει μέσα στο χωριό, κι ενώ ήταν μεσημέρι και ο ήλιος έλαμπε ακμαίος (δεν είναι τόσο συχνό, οπότε το τονίζω), πρόσεξα από μακριά στον κήπο ενός σπιτιού μια κούνια από εκείνες που έχουν μια μεγάλη σαμπρέλα για κάθισμα -και πάνω στη σαμπρέλα ήταν 3-4 παιδιά, και άλλα τόσα έπαιζαν τριγύρω.

Η κραυγή του Οδυσσέα (Συνεργασία από Cronopiusa)

Κλείνει σήμερα χρόνος από τον αδόκητο θάνατο της αγαπημένης μας Cronopiusa, της φιλης μας της Αμαλίας, που τόσα χρόνια μας συντρόφευε με τις μουσικές και με τις εικονες της.

Ο φίλος μας ο Χτήνος, που αταίριαστο μοιάζει το χρηστώνυμό του στην τόση ευαισθησία του, είχε την ιδέα να κάνει το ιστολόγιο μνημόσυνο στην Cronopiusa, και μαζί με τη φίλη μας τη Λουκρητία βρήκαν το υλικό που θα παρουσιάσω σήμερα. Πρόκειται για ένα κείμενο της Αμαλίας για τα Αναφιώτικα. H Κρόνη το έγραψε το 2003 με αφορμή ένα άρθρο της Καθημερινής και το έστειλε στην εφημερίδα, χωρίς να ελπίζει σε δημοσίευση βέβαια -και πώς να δημοσιευτεί αφού η Αμαλία δεν μασούσε τα λόγια της. Όπως θα δείτε είναι ένα εξαιρετικά καλογραμμένο κείμενο που κρύβει πολλή δουλειά και φανερώνει πολλή αγάπη για τον τόπο και τους ανθρώπους του.

 

Η κραυγή του Οδυσσέα

«O Aνδρούτσος  έστειλε στους Τούρκους μολύβι για να μην σπάνε τα μάρμαρα, τον γκρέμισαν απ΄την Ακρόπολη, ακόμα τα βράδυα ακούγονται οι φωνές του. Δεν έμαθα πολλά γράμματα στο σχολειό, εκείνα τα χρόνια η ζωή ήταν δύσκολη ,και τα παιδάκια έπρεπε να συμβάλλουν στην οικονομία του σπιτιού. Ευρυδίκη Ανδριανού η δασκάλα μου, παρακαλούσε τον πατέρα μου να συνεχίσω: «Τόσες κόρες έχεις, άσε μια  στα γράμματα». Από Ιστορία μόνο για τον Ανδρούτσο θυμάμαι, τ’άλλα , την Ιστορία με το Γλέζο και τον  Σιάντο , που κατεβάσανε τη σημαία των Γερμανών, τά ’ζησα ….»

Λιπόσαρκη, αεικίνητη, νευρώδης,σπαθάτη η ογδοντάχρονη κυρά Βαγγελιώ. Ο λόγος της λιτός, σταράτος, όπως ο λόγος των βαθιά φιλοσοφημένων και πονεμένων ανθρώπων μπορεί να είναι. Τα μάτια της, μαύρα σαν ελιές σε κοιτάνε ίσα στα μάτια και πίσω απ’αυτά, η ματιά  της γιαλίζει όταν οι σκέψεις της αλέθουν τα περασμένα, γίνεται νερό και δάκρυ στο αυλάκι του χρόνου όταν η φωνή της κυλάει σαν λάδι στο καντυλάκι της ελπίδας. Να μην χάσει το σπίτι της, να μην την ξεσπιτώσουν στα γεράματα της, να μη χάσει τις βραδινές βεγγέρες με τα παιδιά κ’εγγόνια της στη πεζούλα της γειτονιάς:

«Eίμαι από την Σαντορίνη, στην Αθήνα  ήρθα το 33, ήμουνα  έντεκα χρονών. Ο πατέρας μου είχε δεκατέσσερα παιδιά, ήτανε μιναδόρος, έβαζε φουρνέλα, έχασε τα δυο του χέρια και το μάτι του το ’50 στις βουλευτικές εκλογές. Τον  αδερφούλη μου, ένα χρόνο μικρότερο από μένα τον χάσαμε στον πελτέ, την βράζαμε τότε την ντομάτα κι έπεσε  μέσα, …κάηκε…, μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες το χάσαμε το παιδί μας. Τρείς χιλιάδες οκάδες ντομάτα πήγανε στη θάλασσα , κανένας δεν έπαιρνε τον πελτέ, είχαμε χρέος στις  τράπεζες, καταστραφήκαμε.

Πήγα σε σπίτι και δούλεψα…. Τα  ξένα χέρια , είναι μαχαίρια… έκλαψα πολύ,κι’ όταν θυμόμουνα το νησί έβαφε η θάλασσα κόκκινη, … ο πατέρας μου με σκοινια  κρεμασμένος στο βράχο στα Φυρά ,στο γυαλό, να φωνάζει: «Βάρδα φουρνέλο», … η μάνα μου,να δουλεύει και να τραγουδάει: «… …Στον Άγιο Νικόλαο θα χτίσω μία τέντα, νάρχεται το παιδάκι μου να πιάνουμε κουβέντα….. Στον Άγιο Νικόλαο θα χτίσω εκκλησιδάκι , να βγαίνει το παιδάκι μου να παίρνει αντιδωράκι…».

Στ’ Αναφιώτικα είχα συγγενείς,τον άντρα μου εδώ τον γνώρισα, Πλακιώτης γεννημένος στην οδό Υπερείδου, τραγούδαγε ωραία, ο πατήρ Σουλιανός σαν πέθανε είπε: «Φεύγει άλλος ένας Πλακιώτης». Παντρευτήκαμε στη Σαντορίνη το 45, δεν τον ήθελε ο πατέρας μου γιατί ήταν φαντάρος, ούτε η μάνα του με ήθελε γιατί ήτανε κρητικιά., αγαπιόμασταν. Με καϊκι πήγαμε, … οχτώ μέρες βάσταξε το ταξίδι, …το ηλιοβασίλεμα να βάφεται η θάλασσα κόκκινη, και εγώ να θυμάμαι το τραγούδι του αδερφούλη μου: «Απ’όταν εγεννήθηκα φωτιά με τριγυρίζει, και να με κάψει δεν μπορεί μόνο με φοβερίζει.».

Στα αποκαΐδια…

Το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Μόρια κάηκε ολοσχερώς προχτές τη νύχτα. Λέγεται, αλλά δεν έχει σημασία, ότι η φωτιά ξεκίνησε γύρω στα μεσάνυχτα, όταν ξέσπασαν επεισόδια επειδή πρόσφυγες που είχαν βρεθεί θετικοί στον κορονοϊό αρνήθηκαν να μπουν σε απομόνωση.

Λέγεται, αλλά δεν έχει σημασία. Και δεν έχει σημασία επειδή η προχτεσινή συμφορά ήταν προδιαγεγραμμένη. Όταν σε έναν χώρο που έχει χωρητικότητα 3.500 ατόμων στοιβάζονται 13.000 μέσα σε συνθήκες πανδημίας, τότε η σπίθα που θα ανάψει τη φωτιά είναι θέμα χρόνου.

Η πανδημία δεν ήρθε χτες. Εδώ και μήνες πολλοί το φώναζαν, ότι επίκειται ανθρωπιστική καταστροφή. Ότι δεν μπορείς να τηρήσεις αποστάσεις όταν οι άνθρωποι είναι στοιβαγμένοι σαν σωροί σκουπιδιών. Ότι δεν μπορείς να έχεις ατομική υγιεινή όταν αντιστοιχεί μία βρύση σε 1300 άτομα.

Mεγάλες είναι οι ευθύνες της κυβέρνησης, που από τότε που ανέλαβε τα ηνία της χώρας ειδικά στο μεταναστευτικό κάνει συνεχώς σπασμωδικές κινήσεις καθώς θέλει να καθησυχάσει το καθόλου ευκαταφρόνητο ξενοφοβικό κομμάτι της εκλογικής της βάσης. Αμέσως μετά τις εκλογές κατάργησε το υπουργείο Μετανάστευσης, σε ένα συμβολικό κλείσιμο ματιού στην αδωνομπογδανική της πτέρυγα, για να αναγκαστεί μερικούς μήνες μετά να το επανιδρύσει. Σχετικά νωρίς προανάγγειλε -και πολύ σωστά- ότι θα συνεχίσει την αποσυμφόρηση των νησιών -μάλιστα ο κ. Χρυσοχοΐδης, το διάστημα που ηταν αυτός αρμόδιος για τη μετανάστευση είχε δώσει και χρονοδιάγραμμα- για να υποχωρήσει κακήν κακώς με τους πρώτους κρωγμούς μιας δράκας ακροδεξιών που διαδήλωναν έξω από τους χώρους που είχαν προδιαγραφεί για την υποδοχή όσων θα έρχονταν απο τα νησιά.

Βέβαια, παρέλαβε μιαν ήδη δύσκολη κατάσταση -τον Ιούλιο του 2019 η Μόρια είχε ήδη ξεπεράσει τα όρια της χωρητικότητάς της, καθώς στέγαζε 5.500 άτομα. Και βέβαια μεσολάβησαν δυο αστάθμητοι παράγοντες που δυσκόλεψαν πολύ τα πράγματα, αφενός η απόφαση του Ερντογάν να εκβιάσει την ΕΕ ανοίγοντας τη στρόφιγγα του προσφυγικού, και αφετέρου η πανδημία. Οπότε, πρέπει να αναγνωρίσουμε σαφή ελαφρυντικά, αλλά πρέπει να καταδικάσουμε και την ιδεοληψία της κυβέρνησης, που την επανέλαβε ο πρωθυπουργός χτες, ότι (με εξαίρεση 400 ασυνόδευτους ανήλικους) δεν θα μεταφερθεί κανείς στην ενδοχώρα. Αλλά η υπόσχεση του πρωθυπουργού για ταχείες διαδικασίες ασύλου και ταχείες απελάσεις ήταν χιμαιρικές -πώς ν’ αντεπεξέλθει ο υποστελεχωμένος μηχανισμός του ελληνικού κράτους όταν χώρες πολύ πιο ρονταρισμένες από τη δική μας, όπως Γερμανία και Σουηδία, γνωρίζουν τεράστιες καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των διαδικασιών;

Υπάρχει λύση στο προσφυγικό/μεταναστευτικό;

Tο τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας κάθε άλλο παρά αμέριμνο ήταν -και όχι, όπως θα μπορούσε κανείς να υποθέσει, εξαιτίας της επιδημίας του κορονοϊού, που προκάλεσε και τη ματαίωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων.

Ο λόγος ήταν το προσφυγικό, που οξύνθηκε σε βαθμό που θύμισε σε πολλούς την κρίση του 2015. Την κρίση προκάλεσε η απόφαση του Τούρκου ηγέτη Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να θεωρήσει πως η ΕΕ δεν τιμά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας του 2016 και να «ανοίξει τις στρόφιγγες» σύμφωνα με το απάνθρωπο κλισέ, ενθαρρύνοντας με όλα τα μέσα πρόσφυγες να δοκιμάσουν να περάσουν όχι μόνο τα θαλάσσια αλλά και τα χερσαία σύνορα με την Ελλάδα -στον Έβρο.

Ο Ερντογάν δεν το έκανε αυτό αυτό απλως για να φέρει σε δύσκολη θέση την Ελλάδα. Ήταν μια, σπασμωδική εδώ που τα λέμε, κίνηση απελπισίας μπροστά στις στρατιωτικές του ήττες στη Συρία. Ζήτησε τη βοηθεια του ΝΑΤΟ στον πόλεμο που διεξάγει στο έδαφος της Συρίας αλλά πήρε μόνο φραστική συμπαράσταση -και για να εκβιάσει την κατάσταση, χρησιμοποίησε τους πρόσφυγες σαν όπλο.

Ωστόσο, να μη λησμονούμε ότι η Τουρκία εδώ και πολλά χρόνια φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες της Συρίας στο έδαφός της ενώ υποστηρίζει ότι με τις ήττες της στο Ιντλίμπ ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί. Η ΕΕ ενισχύει οικονομικά την Τουρκία για τους πρόσφυγες που βρίσκονται στο έδαφός της, προκειμένου εκείνη να συγκρατεί τις προσφυγικές ροές. Έτσι όμως, η ΕΕ έχει μόνη της δώσει στον Τούρκο ηγέτη (ο οποίος τα τελευταία χρόνια κυβερνάει όλο και περισσότερο αυταρχικά) τα όπλα ώστε να την εκβιάζει -και τις συνέπειες του εκβιασμού τις υφίσταται πρώτα και κύρια, και σχεδόν αποκλειστικά, η Ελλάδα.

Αυτό οφείλεται στο καταστρεπτικό «σύστημα του Δουβλίνου», βάσει του οποίου οι πρόσφυγες που ζητούν άσυλο στην ΕΕ υποβάλλουν αίτηση στο πρώτο κράτος της ΕΕ που βρίσκεται στον δρόμο τους. Και επειδή, πρακτικά, οι ροές προσφυγων έρχονται από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, αυτό έχει μετατρέψει τρία κράτη μέλη, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία, σε αποκλειστικους χειριστές των αιτήσεων ασύλου, παρόλο που οι προσφυγες και οι οικονομικοί μετανάστες δεν επιθυμούν να εγκατασταθούν σε αυτά τα κράτη -οι περισσότεροι έχουν στόχο να φτάσουν στα πλουσιότερα κράτη της ευρωπαϊκής ενδοχώρας, στη Γερμανία ας πούμε ή στη Γαλλία. Το σύστημα του Δουβλίνου ήταν σχεδιασμένο για άλλες συνθήκες και η ανεπάρκειά του στη σημερινη κατάσταση είναι κραυγαλέα, επειδή όμως επιβαρύνει τρία μόνο κράτη, και όχι από τα πιο ισχυρά, τα άλλα κράτη δεν έχουν δείξει καμιά προθυμία να το μεταρρυθμίσουν.

Απαντώντας στον εκβιασμό του Ερντογάν, η ελληνική κυβέρνηση πήρε καποια προφανή και κάποια λιγότερο αυτονόητα μέτρα. Το προφανές ήταν ότι απωθήθηκαν οι μαζικές προσπάθειες παραβίασης των χερσαίων συνόρων στον Έβρο και έκλεισε το συνοριακό φυλάκιο στις Καστανιές. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι «έκλεισαν τα σύνορα» με την Τουρκία, παρόλο που αυτή η παραπλανητική διατύπωση κυριάρχησε: το φυλάκιο των Κήπων όχι απλώς έμεινε σε λειτουργία αλλά και γνώρισε ιδιαίτερη κίνηση στο εορταστικό τριήμερο, κυρίως από Έλληνες που επισκέφτηκαν την Πόλη.

Λιγότερο αυτονόητα ήταν τα θεσμικά μέτρα που εξαγγέλθηκαν όπως η αναστολή επί ένα μήνα της δυνατότητας υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου «από άτομα που εισέρχονται στη χώρα παράνομα». Σωστά η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες επισήμανε σε ανακοίνωσή της ότι «Ούτε η Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων ούτε το προσφυγικό δίκαιο της ΕΕ παρέχουν οποιαδήποτε νομική βάση για την αναστολή της καταγραφής αιτημάτων ασύλου».

Η κυβέρνηση επικαλέστηκε το άρθρο 78 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο η διάταξη αυτή προβλέπει τη λήψη προσωρινών μέτρων από το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής και σε διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην περίπτωση που ένα ή περισσότερα Κράτη Μέλη είναι αντιμέτωπα με μια επείγουσα κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την αιφνίδια εισροή υπηκόων τρίτων χωρών. Ολοφάνερα, η κυβέρνηση δεν ακολούθησε εδώ την προβλεπόμενη διαδικασία, επομένως είναι έωλη και προσχηματική η επίκληση του άρθρου.

Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που δημοσιεύτηκε χτες προβλέπει ότι Αναστέλλεται για ένα μήνα η υποβολή αιτήσεων χορήγησης ασύλου, από όσους εισέρχονται παράνομα στη χώρα. Οι άνθρωποι αυτοί θα επιστρέφονται, χωρίς καταγραφή, στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής. Εκτός του ότι η απόφαση αυτή, όπως είδαμε, παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, φοβάμαι πως είναι και αναποτελεσματική, απλώς για το θεαθήναι.

Ποιος φοβάται το μπόλιασμα;

Μπήκαμε πια στον Δεκέμβρη -την άλλη βδομάδα, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα αρχίσει η διαδικασία για να αναδείξουμε τη Λέξη της χρονιάς. Η λέξη που θα συζητήσουμε σήμερα δεν θα διεκδικήσει μάλλον μια από τις πρώτες θέσεις, ωστόσο τον τελευταίο καιρό ακούγεται πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ έχει κάνει την εμφάνισή της και σε αρθρογραφία ιστοτόπων.

Εννοώ τη λέξη «μπόλιασμα».

Σύμφωνα με τον κάπως εκνευριστικό αλλ’ ακριβή ορισμό των λεξικών, μπόλιασμα είναι «η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του μπολιάζω«, ενώ μπολιάζω σημαίνει «βάζω μέσα στο βλαστό φυτού, ιδίως δέντρου, μπόλι για να αναπτυχθεί και να δημιουργηθεί έτσι καινούριο φυτό». Ωστόσο, τόσο το ρήμα όσο και το ουσιαστικό χρησιμοποιούνται και μεταφορικά, για να δηλωθεί ο συνδυασμός ενός στοιχείου με κάποιο άλλο συνήθως με στόχο τη βελτίωση. Έτσι, τα λεξικά δίνουν παραδειγματικές φράσεις όπως «Κάθε πολιτισμός μπολιάζει και μπολιάζεται από άλλους πολιτισμούς». Ο όρος χρησιμοποιείται αρκετά στην τέχνη, όταν λέμε ότι ο τάδει καλλιτέχνης μπόλιασε π.χ. το ροκ με στοιχεία από τις παραδοσιακές μπαλάντες της πατρίδας του.

Ωστόσο, ο όρος «μπόλιασμα» στη συγκεκριμένη περίπτωση αφορά κάτι ειδικότερο και πιο συγκεκριμένο. Τον χρησιμοποιούν, με αποτροπιασμό, όσοι είναι κατηγορηματικά αντίθετοι στην είσοδο προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα, επειδή πιστεύουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένα καταχθόνιο σχέδιο (του Σόρος, του διεθνούς σιωνισμού, των προαιώνιων εχθρών του ελληνισμού) για «αντικατάσταση πληθυσμού» και για «μπόλιασμα» της ηρωικής ελληνικής φυλής με γονίδια αλλοφύλων -και δη μουσουλμάνων.

Για παράδειγμα, ο γνωστός Σκαλούμπακας απάντησε πρόσφατα σε τουίτ του Υπουργείου Αμύνης που αφορούσε την καθέλκυση ενός νέου πλοίου του Πολεμικού Ναυτικού: Ελπίζω να εχει άνετες εγκαταστάσεις για τους ΛΑΘΡΟΕΙΣΒΟΛΕΙΣ που θα μεταφέρετε στην ενδοχώρα για ΕΠΟΙΚΙΣΜΟ και ΜΠΟΛΙΑΣΜΑ...

Ή: Σχολιαστής παραπονιέται στον Άδωνη Γεωργιάδη: Η πολιτική ενσωμάτωσης και μπολιάσματος συνεχίζει να ισχύει? και συνεχίζει: Δεν σας ενοχλεί η ιδέα του μπολιάσματος? Ο πολιτισμός μας θα γίνει καλύτερος με το μπόλιασμα ισλαμικών αξιών? Βιασμών, αποκεφαλισμών, λιθοβολισμών κλπ.?

(Όπως βλέπετε ο συγκεκριμένος δεν είναι αντίθετος στο μπόλιασμα της ελληνικής γραφής με το λατινικό ερωτηματικό).

Μεζεδάκια Θερμοπυλών-Σαλαμίνας

Τα ονομάζω έτσι, φυσικά, από την απόφαση του πρωθυπουργού να δοθεί πανηγυρικός χαρακτήρας στον εορτασμό της επετείου των 2500 χρόνων και να συσταθεί ειδική επιτροπή εορτασμού με πρόεδρο τη Μαριάννα Βαρδινογιάννη (που θα διηγηθεί και τα γεγονότα όπως τα έζησε στα νιάτα της, όπως είπε κάποιος κακεντρεχής στα σόσιαλ).

Ότι το 2020 δεν συμπληρώνονται 2500 χρόνια αλλά 2499 το συζητήσαμε ήδη στα μεζεδάκια της περασμένης εβδομάδας. [Σύντομα: Έτος 0 δεν υπήρξε. Από την 1η Ιανουαρίου του 1 π.Χ. ως την 1η Ιανουαρίου του 1 μ.Χ. η αποσταση ειναι 1 χρόνος, όχι 2. Παρομοίως, από τον Σεπτεμβριο του 480 π.Χ. ως τον Σεπτέμβριο του 2020 η απόσταση είναι 2499 χρόνια].

Η ανάδειξη της ψευδοεπετείου σε σχεδόν εθνικό στόχο, κολλητά με τις προηγούμενες εξαγγελίες για πανηγυρικό εορτασμό των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, δείχνει μάλλον ότι η κυβέρνηση σκοπεύει να πορευτεί με ταρατατζούμ. Θα πείτε, φιέστες για τη Σαλαμίνα έκανε και ο Καμμένος την προηγούμενη τετραετία. Πράγματι, αλλά οι δικές του, αν και εξισου γελοίες, είχαν τουλάχιστον το πλεονέκτημα πως ήταν διακριτικές και κυρίως φτηνές. Πήρε ο καημένος ένα χαλί, το έστρωσε στην ακροθαλασσιά και έκανε ό,τι έκανε, δεν συγκρότησε επιτροπές με λογότυπα και άλλα τέτοια πολυδάπανα.

Αλλά πιο ενοχλητικό δεν βρίσκω το ταρατατζούμ, όσο τον παραλληλισμό που έκανε ο πρωθυπουργός ανάμεσα στο τοτε και στο σήμερα: Στους καιρούς μας, οι προκλήσεις, προφανώς, είναι διαφορετικές. Κύματα προσφύγων και οικονομικών μεταναστών πολιορκούν τώρα τις ευρωπαϊκές χώρες,

Διαφέρει άραγε πολύ το «πολιορκουν» από το «εισβολείς» που λένε οι χρυσαβγίτες και ο Βελόπουλος;

* Ίσως ακούσατε μέσα στη βδομάδα για την πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Πεντέλης, η οποία εξέδωσε μια άκρως ξενοφοβική ανακοίνωση για τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση προσφύγων στο νοσοκομείο Αμαλία Φλέμιγκ και στη συνέχεια, ύστερα από την κατακραυγή που ξεσηκώθηκε, εξαναγκάστηκε σε παραιτηση.

Στο αποχαιρετιστήριο μήνυμά της καταγράφεται μια ακόμα φορά το ρήμα ενσκήπτω με την αποκλίνουσα σημασία του ή ίσως το νεόπλαστο ρήμα «ενσκύπτω» αφού έτσι το γράφει:

Ευχαριστώ και πάλι και παρακαλώ να ενσκύψετε στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στα Μελισσια.

Το «εγκύπτω» παραείναι λόγιο (και αδιάφανο), το «σκύβω» θεωρείται ξερωγώ χυδαίο, οπότε του φοράμε το «εν» για να γίνεται πιο αποδεκτό.

* Στην εθνική προσπάθειά του να εμπλουτιστεί με νέες λέξεις η γλώσσα μας ώστε να φτάσουμε τον εθνικό στόχο των 5.000.000 λέξεων, ο Σκάι βάζει το λιθαράκι του προσθέτοντας τη νέα λέξη «βιοπραγίες».

(Στον Δημητράκο πάντως βρίσκω τη μεταγενέστερη λέξη «βιοπράγος», αυτός που έχει πετύχει στη ζωή του ή κάτι τέτοιο).

* Δεν έχω καμιά διάθεση να κάνω τον συνήγορο του Προέδρου Τραμπ, αλλά αυτό που τον χλευάζουν επειδή, λέει, έκανε λόγο για συμμαχία ΗΠΑ-Ιταλίας από τον καιρό της αρχαίας Ρώμης (παράδειγμα αβάσιμου χλευασμού εδώ από το in.gr) δεν έχει καμιά απολύτως βάση.

Βρίσκω ότι είπε

«The United States and Italy are bound together by a shared cultural and political heritage dating back thousands of years to ancient Rome» το οποίο είναι απολύτως σωστό, μιλάει για κοινή πολιτιστική και πολιτική κληρονομιά, κάτι που βέβαια δεν έχει καμια σχέση με… συμμαχία όπως γράφτηκε ευρέως.

Μια πρόταση για την ψήφο των Ελλήνων εξωτερικού

Έχει έρθει στην επικαιρότητα το ζήτημα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού, μετά τις επαφές του πρωθυπουργού  με τους πολιτικούς αρχηγούς.

H πρόταση της κυβέρνησης δεν έχει ακόμα δημοσιοποιηθεί. Μπορούμε να κάνουμε υποθέσεις με βάση τις δηλώσεις του πρωθυπουργού και διαφόρων κυβερνητικών στελεχών. Ο ΣΥΡΙΖΑ, προηγούμενη κυβέρνηση, έχει καταθέσει τον νόμο που ετοίμαζε ως κυβέρνηση. Προβλέπει ειδική κατηγορία «βουλευτών ελλήνων εξωτερικού», που θα είναι από 3 έως 12 τον αριθμό, αντικαθιστώντας ενμέρει τους σημερινούς βουλευτές επικρατείας. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιμενει να μην υπολογίζεται η ψηφος των Ελλήνων εξωτερικού στο συνολικό αποτέλεσμα, δηλαδή να μην μετράει για το μπόνους που μπορεί να δοθεί στο πρώτο κόμμα.

Το ΚΙΝΑΛ είχε επίσης προβλέψει βουλευτές Ελλήνων εξωτερικού, αλλά στα άλλα σημεια συμφωνεί με την κυβέρνηση. Το ΚΚΕ έθεσε τρεις προϋποθέσεις: να υπάρχει σχέση του απόδημου με τη χώρα, δηλ να έχει ο απόδημος ΑΦΜ, να μπει ένα χρονικό όριο στην απουσία, πχ τα 30 χρόνια, και να προβλέπεται οχι επιστολική ψήφος αλλά αυτοπρόσωπη ψήφος στο προξενείο. Το ΜέΡα πλειοδοτεί στην εκπροσώπηση των ομογενών, αφού προβλέπει εφτά εκλογικές περιφέρειες ομογενών που θα εκλέγουν δεκάδες βουλευτές ανάλογα με τον αριθμό των εγγεγραμμένων (στο παράδειγμα που συνοδεύει την πρόταση νόμου του ΜέΡΑ γίνεται ενδεικτικά λόγος για 29 βουλευτές αποδήμων).

Η αναφορά στις θέσεις όλων των κομμάτων έχει νόημα διότι, παρόλο που το κυβερνών κόμμα έχει αυτοδύναμη πλειοψηφία, για το θέμα της ψήφου των Ελλήνων εξωτερικού το άρθρο 51 του Συντάγματος (που δεν είναι στα αναθεωρητέα) οριζει πλειοψηφία 2/3, δηλ. 200 βουλευτών. Για να μη χάνεστε στις μαθηματικές πράξεις, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ έχουν 101 βουλευτές μαζί, που σημαίνει ότι η οποια λύση πρέπει να πετυχαίνει τη συναίνεση και του ενός από τα δύο κόμματα της Αριστεράς.

Πρέπει επίσης να προσέξουμε ότι η συζήτηση γινεται ανεξαρτητα από τον εκλογικό νόμο. Ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία ποιος θα είναι ο εκλογικός νόμος -η επιμονή του ΣΥΡΙΖΑ να μην υπολογίζεται η ψήφος των αποδήμων στο τελικό αποτέλεσμα έχει ακριβως το σκοπό να αποτρέψει το εξής καθόλου απίθανο ενδεχόμενο: στις εκλογές, το κόμμα Α προηγείται σαφώς στην Ελλάδα, αλλά το κόμμα Β, που συγκεντρώνει μεγάλα ποσοστά στους ομογενείς Αυστραλίας και ΗΠΑ, έρχεται πρώτο στο συνολικό αριθμό των ψήφων (εσωτερικού και εξωτερικού) και παίρνει το μπόνους των 50 βουλευτών. Ολοφάνερα, με ένα αναλογικό εκλογικό σύστημα χωρίς μπόνους στο πρώτο κόμμα (που πρέπει να είναι ελληνική πρωτοτυπία) δεν έχει μεγάλη σημασία αν οι ψήφοι εξωτερικού θα συνυπολογίζονται ή όχι.

Από ποιον απειλείται ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής;

Το ερώτημα του τίτλου ίσως σας φανεί παράξενο, με την έννοια ότι, έτσι όπως τίθεται, θεωρεί δεδομένο ότι υπάρχει «ευρωπαϊκός τρόπος ζωής» ως ξεχωριστή και αναγνωρίσιμη έννοια. Αλλά η ενασχόληση με αυτό δεν είναι φιλοσοφική άσκηση -η έννοια βρέθηκε ξαφνικά στην επικαιρότητα αφού το χαρτοφυλάκιο που ανατέθηκε στον προτεινόμενο Έλληνα Επίτροπο έχει, ακριβώς, την ονομασία «Προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» -στα αγγλικά ο τίτλος του κ. Μαργαρίτη Σχοινά είναι Vice-president designate for Protecting our European way of life.

O όρος designate («ορισθείς» ή «προτεινόμενος») είναι προσωρινός: οι Επίτροποι που προτάθηκαν απο τα κράτη μέλη θα περάσουν από ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο στη συνέχεια θα εγκρίνει το Σώμα των Επιτρόπων στο σύνολό του -και μόνο τότε θα αναλάβουν καθήκοντα, από την 1η Νοεμβρίου, αντικαθιστώντας την απερχόμενη Επιτροπή Γιούνκερ. Έχει συμβεί στο παρελθόν ορισθείς Επίτροπος να μην τα πάει καλά στην ακρόαση και να αντικατασταθεί -το 2004 ο Ιταλός συντηρητικός Ρόκο Μπουτιλιόνε κατά την ακρόαση εξέφρασε απόψεις που κρίθηκαν ομοφοβικές και τελικά αντικαταστάθηκε. Να σημειωθεί πάντως ότι η ολομέλεια του Κοινοβουλίου δεν ψηφίζει ένα-ένα τα μέλη της Επιτροπής αλλά το όργανο στο σύνολό του.

Η τωρινή Κομισιόν έχει την ιδιομορφία να είναι η πρώτη μετά το Μπρέξιτ -βέβαια, το Μπρέξιτ δεν έχει ακόμα συντελεστεί, αλλά ήδη έχει προεξοφληθεί στη σύνθεση της νέας Επιτροπής, που έχει 27 μόνο μέλη (ένα από κάθε κράτος μέλος, αλλά όχι από το Ηνωμένο Βασίλειο). Είναι επίσης η πρώτη που προεδρεύεται απο γυναίκα, τη γερμανίδα χριστιανοδημοκράτισσα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και που η σύνθεσή της πετυχαίνει ισορροπία των δυο φύλων, αφού έχει 13 γυναίκες και 14 άνδρες στα 27 μέλη.

Αν θέλουμε μια αναλογία με την εγχώρια πολιτική, η Κομισιόν ειναι σαν κυβέρνηση και ο κάθε Επίτροπος σαν υπουργός -όμως δεν υπάρχουν αναπληρωτές υπουργοί και υφυπουργοί, μόνο Επίτροποι, όλοι ίσοι μεταξύ τους θεωρητικά, αν και κάποιοι έχουν νευραλγικές αρμοδιότητες και κάποιοι άλλοι λιγότερο καίριες. Βέβαια, ξεχωρίζουν ελαφρώς οι Αντιπρόεδροι της Επιτροπής, που είναι οχτώ, οι τέσσερις απο τους οποίους είναι ‘εκτελεστικοί αντιπρόεδροι’ εκ των οποίων ο Ολλανδός σοσιαλιστής Φρανς Τίμερμανς ορίστηκε πρώτος αντιπρόεδρος και αναπληρώνει την Πρόεδρο, ενώ ο Ισπανός (Καταλανός, για την ακρίβεια) Γιοζέπ Μπορέλ είναι επισης αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική -ακριβές αντίστοιχο του Υπουργού Εξωτερικών στα κράτη.

Ένας απο τους οχτώ αντιπροέδρους είναι και ο Έλληνας επίτροπος -πρώτη φορά η Ελλάδα έχει αυτή τη διάκριση. Ο κ. Σχοινάς είναι επίσης ο πρώτος Έλληνας επίτροπος που δεν είναι πολιτικός καριέρας αλλά προέρχεται από τα σπλάχνα της ευρωπαϊκής δημόσιας διοίκησης, αν και έχει διατελέσει ευρωβουλευτής, όχι για ολόκληρη θητεία. Τελευταία ήταν εκπρόσωπος τύπου της Επιτροπής υπό τον Γιούνκερ. Βέβαια και οι δύο πρώτοι Έλληνες Επίτροποι, ο Γιώργος Κοντογιώργης που δεν είχε πλήρη θητεία και ο Γρηγόρης Βάρφης, επίσης δεν ήταν πολιτικοί καριέρας αλλά είχαν αναλάβει βουλευτικά και υπουργικά αξιώματα στην εγχώρια πολιτική σκηνή.

Ονοματολογικά και ιστορικά του Σκουταριού Σερρών (Συνεργασία του Βαγγέλη Δαρδαντάκη)

Η κωμόπολη Σκούταρι Σερρών ήρθε πρόσφατα στην επικαιρότητα όταν η μεγάλη πλειοψηφία των γονέων του δημοτικού σχολείου της αρνήθηκαν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο προχτές, την Παρασκευή, επειδή εκείνη τη μέρα θα άρχιζαν να φοιτούν, σε ειδική τάξη, δέκα προσφυγόπουλα από τον κοντινό καταυλισμό προσφύγων. Μόνο 25 από τα 130 παιδιά προσήλθαν στα μαθήματα.

Στη συνέχεια, ο σύλλογος γονέων του Δημοτικού Σχολείου Σκουτάρεως πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι οι γονείς είχαν ετοιμάσει και γιορτή για την υποδοχή των παιδιών αλλά την Παρασκευή το πρωί αποφάσισαν να μην τα στείλουν επειδή το σχολείο περιστοιχιζόταν από τηλεοπτικές κάμερες και αστυνομικές δυνάμεις. Δεν ξέρω κατά πόσον αληθεύει αυτή η εκδοχή, αλλά αν ειναι έτσι τότε -υποθέτω- από σήμερα τα μαθήματα θα γίνουν κανονικά μακριά από την πολλή δημοσιότητα.

Μακάρι να γίνει έτσι και μακάρι οι κάτοικοι του χωριού να μην διακρίνονται από προσφυγοφοβία, που θα ήταν και αρκετά ειρωνικό καθώς είναι και οι ίδιοι εγγόνια προσφύγων.

Πέρα από την ουσία του ζητήματος, που θα τη συζητήσουμε ενδεχομένως στα σχόλιά σας, θα προσέξατε την ασυνήθιστη καθαρευουσιάνικη γενική «Σκουτάρεως», από την εποχή που η κωμόπολη αποτελούσε την Κοινότητα Σκουτάρεως και στη συνέχεια τον καποδιστριακό Δήμο Σκουτάρεως.

Στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ έγινε συζήτηση για το όνομα Σκούταρι και ο φίλος μας ο Βαγγέλης Δαρδαντάκης, που σχολιάζει συχνά εδώ με το χρηστώνυμο Jago, ερεύνησε το θέμα και έγραψε ένα αρθράκι στο οποίο συνοψίζει τα όσα βρήκε.

Καθώς εδώ λεξιλογούμε, νομίζω πως μας ενδιαφερουν και τα λεξιλογικά του τοπωνυμίου χωρίς να χάνουμε από τα μάτια μας και το γεγονός που έδωσε αφορμή για τη συζήτηση.

Ονοματολογικά και ιστορικά του Σκουταριού Σερρών

Πολλή η συζήτηση τελευταία για το χωριό Σκούταρι των Σερρών εξαιτίας της απόφασης μιας συντριπτικής πλειονότητας κατοίκων να μην στείλουν στο σχολείο τα παιδιά τους επειδή θα μπουν στις τάξεις μια δεκάδα κατατρεγμένων προσφυγοπαίδων. Η μαζική αντίδραση των social media ήταν να επισημάνουν ότι το Σκούταρι είναι το ίδιο αμιγώς προσφυγοχώρι. Οι σημερινοί κάτοικοι κατάγονται από την προσφυγική μετακίνηση των πληθυσμών στην Ανατολική Ρωμυλία προς τη Μακεδονία το 1924, συγκεκριμένα την εκεί ομώνυμη κωμόπολη Σκούταρι ως τόπο καταγωγής, λόγω των συμφωνιών ανταλλαγής πληθυσμών ένθεν κι ένθεν. Αναφέρεται από το ομώνυμο λήμμα της Βικιπαίδειας [1], χωρίς όμως καθόλου παραπομπές σε όλες τις αναφορές, πως πιο πριν εγκαταστάθηκαν μικρασιάτες πρόσφυγες το 1922 από τη Χωρούδα της Προύσας. Σε κάθε περίπτωση ο αριθμός των προσφύγων παραμένει μερικώς αδιευκρίνιστος αλλά έμμεσα μπορούμε να δούμε το σύνολό τους όπως θα δούμε παρακάτω.

Ο αρχικός λίκνος λοιπόν βρισκόταν στην Ανατολική Ρωμυλία, που είναι η Βόρεια Θράκη [2], που αυτή σήμερα ανήκει στη Βουλγαρία και ένα μικρό τμήμα στην Ευρωπαϊκή Τουρκία. [3] Επισημάνθηκε όμως σε γκρουπ στο Facebook, τα Υπογλώσσια, η ομωνυμία με το δήμο της Ιστανμπούλ Ουσκουντάρ, στη βυζαντινή περίοδο ως Χρυσούπολις [4], που ονομάζεται επίσης και Σκούταρι, πράμα που αποτελεί θέμα προς διερεύνηση. Γιατί Σκούταρι είναι το γνωστό σκουτάρι δηλαδή λατινιστί η ασπίδα τουλάχιστον για το δήμο [5].

Κατά τον Βασίλη Γιαννογλούδη, σε ομιλία του για το χωριό Σκούταρι της σημερινής Βουλγαρίας: [6]
Το παλιό χωριό Σκούταρι, από το οποίο ήρθαν οι θρακιώτες πρόσφυγες το 1924, βρίσκεται κοντά στο τριεθνές σηµείο Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας. Ο οικισµός σήµερα µε το όνοµα Στιτ, ανήκει στη Βουλγαρία ενώ το πιο έφορο [σσ μάλλον εύφορο] τµήµα από το κτηµατολόγιο του ανήκει στην Τουρκία. Την παλαιότερη ονοµασία του το χωριό την οφείλει στο Βυζαντινό κάστρο που υπήρχε και λεγόταν Σκουτάριον (=ασπίδα), αργότερα στην Οθωµανοκρατία το χωριό ονοµάστηκε Ουσκουντάρ (στο Σκούταρι), αργότερα Σκούταρι και τέλος οι Βούλγαροι το µετονόµασαν σε Στιτ (=ασπίδα).

Το όνομα προέρχεται από την ονοµασία της ασπίδας των Ρωµαίων (Βυζαντινών) στρατιωτών της αυτοκρατορικής φρουράς, η οποία είχε σχήµα επιµήκες και µήκος 1,60 µέτρα και κάλυπτε ολόκληρο το σώµα του στρατιώτη. Οι στρατιώτες που έφεραν το σκουτάριον ονοµάζονταν Σκουτάριοι και ανήκαν στην ιδιαίτερη φρουρά του αυτοκράτορα. Σκουτάριος αργότερα ονοµάζονταν και ο αξιωµατούχος της βυζαντινής αυλής, ο οποίος έφερε το αυτοκρατορικό σκουτάριον (ασπίδα – θυρεό), ακολουθούσε τον αυτοκράτορα στις εκστρατείες του και προηγούνταν στις µετακινήσεις του. Το όνοµα Σκουτάριον δινόταν και για τα κάστρα που απείχαν λίγα χιλιόµετρα από µεγάλες πόλεις και είχαν σκοπό: 1) να ειδοποιούν έγκαιρα τις στρατιωτικές αρχές των πόλεων για την εµφάνιση του εχθρού, ώστε να κλείνουν τις πύλες και να προετοιµάζονται για την άµυνα και 2) να αντιµετωπίσουν τους επελαύνοντες εχθρούς των βυζαντινών. Το κάστρο του χωριού βρίσκεται βόρεια της Αδριανούπολης, άρα συµπεραίνουµε ότι αποτελούσε την ασπίδα άµυνας της Αδριανούπολης απέναντι των εχθρών που έρχονταν από τα Βόρεια (Βούλγαροι, Κομάνοι, Πετσενέγκοι κτλ).

Να σημειώσω εδώ ότι υπάρχει και ένα «βιλαέτι του Σκούταρι» που συνόρευε με το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο, επίσης βιλαέτια κι αυτά τότε επί οθωμανικής κυριαρχίας. <[7]

Το Σκούταρι όμως δεν γεννήθηκε εκ του μηδενός, φυσικά, αλλά σε προϋπάρχοντα οικισμό διαφορετικής εθνοτικής σύστασης. Πιο πριν ονομαζότανΚιοπεκή αλλά σε άλλες πηγές αναφέρεται και ως Κισκεπεσί που μάλλον αποτελεί προϊόν σύγχυσης από τις συνεχείς διοικητικές μεταβολές της περιοχής μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων.

Κιοπεκή λοιπόν ήταν ένα χωριό που είχε πληθυσμό αποτελούμενο από Βούλγαρους και πιθανόν και Μουσουλμάνους. Σύμφωνα με το βουλγαρικό λήμμα για το Къспикеси (εδώ Κισκεπεσί αφού το λήμμα συνδέεται με το Σκούταρι/Κιοπεκή και σε άλλες γλώσσες) ήταν «καθαρά βουλγαρικός οικισμός» με τουρκόφωνη ονομασία που το 1873 αποτελούνταν από 38 νοικοκυριά με 132 κατοίκους. [8] Ο Βούλγαρος Βασίλι Καντσόφ αναφέρει για το 1900 20 οικογένειες με 100 μέλη. [9] Την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, ο πληθυσμός του χωριού βρίσκεται στην αγκαλιά του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Σύμφωνα με τα στοιχεία του γραμματέα της Βουλγαρικής Εξαρχίας Δημήτρη Μίσεφ (1907), ο πληθυσμός του Κισκεπεσί αποτελείται από 240 βούλγαρους πατριαρχικούς και 24 τσιγγάνους. [10] Τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία από το 1908 δείχνουν το Κισκεπεσί με «250 Ορθόδοξους Έλληνες υπό βουλγαρικό τρόμο» [11], πάντα σύμφωνα με το βουλγαρικό λήμμα και τις πηγές του.

Από κει και πέρα είναι γνωστός ο πόλεμος των απογραφών μεταξύ Ελλήνων, Βουλγάρων και Οθωμανών εκείνη την περίοδο αλλά οι περισσότερες δημοσιευμένες πηγές δίνουν στοιχεία μέχρι επιπέδου των καζάδων οπότε επαφίεται στον φιλέρευνο αναγνώστη να αναζητήσει τις τοπικές πηγές. Μπορούμε όμως να δούμε κάποια άλλα δημοσιευμένα στοιχεία για το Σκούταρι.

Η κοινότητα του Κιοπεκή μετονομάστηκε το 28/12/1926 σε Σκούταρι κι εγκρίθηκε με το ΦΕΚ 7/1927. Την πορεία των διοικητικών μεταβολών από Κισκεπεσί σε Κιοπεκή μπορείτε να τη δείτε στην ιστοσελίδα της ΕΕΤΑΑ.[12] Σε δημογραφικό πίνακα για τη Μακεδονία και τη Θράκη την περίοδο 1913-1928, ανακύπτει η ονομασία Κισκεπεσί με συνολικούς γηγενείς πληθυσμούς για τα έτη 1913, 1920 και 1928 ως εξής: 341 – 273 – χωρίς καταμέτρηση, αντίστοιχα. [13] Η Επιτροπή Αποκατάσταση Προσφύγων (ΕΑΠ) με πρόεδρο τον Ερρίκο Μοργκεντάου, που είχε την ευθύνη για την εγκατάσταση των προσφύγων, αναφέρει για το έτος 1927 πως συνολικά ως μικτό πληθυσμό 241 οικογένειες με σύνολο 1125 ψυχές. Όπου εδώ ως μικτό πληθυσμό πρέπει να συνυπολογιστούν οι δύο διαφορετικές προελεύσεις μικρασιατών και θρακιωτών προσφύγων χωρίς ν’ αποκλείονται κάποιοι εναπομείνοντες ντόπιοι. [14] Έτσι λόγω των εκατέρωθεν συμφωνιών ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, είναι δεδομένο πως οι προϋπάρχοντες πληθυσμοί ανταλλάχθηκαν με τον ερχομό των προσφύγων με αποτέλεσμα την πλήρη και ριζική δημογραφική και εθνοτική αλλαγή της περιοχής.

[1] Βικιπαίδεια Σκούταρι Σερρών

[2] Βικιπαίδεια Ανατολική Ρωμυλία

[3] Βικιπαίδεια Δήμος Σκουτάρεως Βόρειας Θράκης

[4] Βικιπαίδεια Ουσκουντάρ

[5]  Εκ του Λατ. Scutum=ασπίδα> σκούτον>υποκοριστικό σκουτάριον> σκουτάρι.

[6] Η αλληλουχία της μετονομασίας χωριών Ν. Σερρών

[7] Βικιπαίδεια Scutari_Vilayet

[8] Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 118 – 119. Η Μακεδονία και το βιλαέτι της Αδριανούπολης. Στατιστικές του πληθυσμού του 1873, Μακεδονικό Ινστιτούτο Ερευνών, Σόφια, 1995, σελ. 118 – 119.

[9] Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. Βασίλι Καντσόφ, Μακεδονία – Εθνογραφία και Στατιστική

[10] Brancoff, D.M. «La Macédoine et sa Population Chrétienne». Paris, 1905, р. 200 – 201.

[11] Δημοτικό Σχολείο Σκουτάρεως Σερρών (πλέον ανενεργό λινκ)

[12] https://www.eetaa.gr/index.php?tag=oikmet_details&id=18122

[13] Αλέξανδρος Δάγκας, Η περιφέρεια Θεσσαλονίκης στον 20ό αιώνα, εκδ. Επίκεντρο, σελ. 632.

[14] Δημήτρης Λιθοξόου, Η εγκατάσταση των προσφύγων στα χωριά της Μακεδονίας

 

Δεν επέμβηκα στο άρθρο του Βαγγέλη, εκτός από ένα σημείο στην υποσημείωση 5, όπου μεταφερόταν η άποψη ότι το λατινικό scutum είναι ελληνικής αρχής, από το σκύτος. Ωστόσο, τα λεξικά δεν θεωρούν τη λατινική λέξη δάνειο από την ελληνική, γι’ αυτό και έκανα τη διόρθωση.

Η λαθρομετανάστευσις εις τον λιμένα Πειραιώς ξανά

Ταξίδευα χτες οπότε δεν προλάβαινα να γράψω φρέσκο άρθρο κι έτσι καταφεύγω στη δοκιμασμένη λυση της αναδημοσίευσης ενός παλιότερου. Διάλεξα μάλιστα ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε εδώ ακριβώς σαν σήμερα αλλά πριν από εννιά χρόνια, τότε που το ιστολόγιο μετρούσε λίγους μηνες ζωής μόνο.

Αν συγκρίνετε με το αρχικό άρθρο, θα δείτε ότι έχω προσθέσει κάποια πράγματα στην αρχή-αρχή του άρθρου, επειδή προσφατα το θέμα αυτό συζητηθηκε σε μια γλωσσική ομαδα στο Φέισμπουκ.

Ρωτησε κάποιος φίλος την ομήγυρη:

Τι γνώμη έχετε για τη λέξη λαθρομετανάστης; Την θεωρείτε ουδέτερη; Όπως για παράδειγμα τη λέξη λαθρεπιβάτης; Ή για εσάς έχει υποτιμητικό περιεχόμενο;

Απάντησα ότι προσωπικά τη λέξη τη θεωρώ φορτισμένη, όχι ουδέτερη -μεταξύ άλλων εξαιτίας της χρήσης της σε ξενοφοβικά κηρύγματα. Μια φίλη συμπλήρωσε ότι όποιος χρησιμοποιεί τη λέξη σε πολιτικό κόντεξτ πρέπει να είναι προετοιμασμένος για αντιδράσεις και σίγουρα δεν δικαιούται να διαμαρτυρηθεί αν τον κατατάξουν ακριβώς επειδή τη χρησιμοποίησε.

Πιο επιστημονικά τα λέει ο Ηλεδικηγόρος, σε παλιότερο άρθρο του, στο οποιο επισημαίνει ότι ούτε στον ποινικό κώδικα ουτε στις ποινικές διατάξεις του νόμου που διέπει τη μετανάστευση (Ν.3386/2005, «Για την είσοδο, διαμονή και κοινωνική ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελληνική Επικράτεια») δεν απαντά ο ορος «λαθρομεταναστης» ή «λαθρομετανάστευση» παρά μονο σε μια διάταξη διοικητικού δικαίου του εν λόγω νόμου (άρθρο 76). Και συμπεραίνει:

Έτσι, η χρήση του όρου «λαθρομετανάστες» στο δημόσιο λόγο, θεωρώ ότι προσβάλλει το τεκμήριο της αθωότητας αλλά και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια των προσώπων, στα οποία αναφέρεται. Γιατί τους αποδίδει αυτομάτως την ιδιότητα του παρανόμου, χωρίς να προβλέπεται τέτοια ιδιότητα και, πολύ περισσότερο, χωρίς βέβαια να υπάρχει σχετική δικαστική απόφαση που να κηρύσσει τα πρόσωπα ένοχα. Έτσι πρόκειται τελικά για έναν όρο όχι μόνο τεχνικά ασαφή, αλλά, ανάλογα και με το πλαίσιο της χρήσης του, μπορεί να αποτελέσει και προσβολή της προσωπικότητας του άλλου, ως μια περίπτωση εξύβρισης.

Για τον ίδιο άλλωστε λόγο και διεθνώς ο αντίστοιχος όρος illegal immigrant αποφευγεται π.χ. στα επίσημα κείμενα της ΕΕ.

Αλλά ας δούμε την ιστορία του όρου «λαθρομετανάστης» -και απο εδώ αρχίζει το παλιότερο άρθρο που αναδημοσιεύω.

Οι λέξεις «λαθρομετανάστης, λαθρομετανάστευση» μπήκαν στην επικαιρότητα και στα λεξικά στη δεκαετία του 1990. Σε παλιότερα λεξικά δεν φαίνεται να υπάρχουν: για παράδειγμα, δεν τις έχει το 15τομο λεξικό του Δημητράκου (1938) ούτε το μεταπολεμικό του Σταματάκου. Ακόμα πιο χαρακτηριστικά, το Ελληνικό Λεξικό των Τεγόπουλου-Φυτράκη, που πρέπει να κυκλοφόρησε το 1993 δεν περιλαμβάνει τέτοιο λήμμα. Αντίθετα, το Λεξικό Μπαμπινιώτη και το ΛΚΝ, που κυκλοφορούν και τα δύο το 1998, έχουν το λήμμα.

Ωστόσο, σε σώματα κειμένων βρίσκουμε από παλιότερα αναφορές σε λαθρομετανάστες και στη λαθρομετανάστευση. Κάνοντας, για παράδειγμα, αναζήτηση στο σώμα της εφημερίδας Τα Νέα, βρίσκουμε σποραδικές αναφορές σε ασιάτες μετανάστες από το 1975, καθώς και τους πρώτους «κινδυνολογικούς» τίτλους (π.χ. Κίνδυνοι επιδημιών από λαθρομετανάστες; Νέα 2.9.1978, σ. 5). Αυτές πρέπει να είναι και οι παλαιότερες εμφανίσεις της λέξης «λαθρομετανάστης» για περιπτώσεις μετανάστευσης προς την Ελλάδα. Νωρίτερα, αμέσως μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουμε κάμποσες αναφορές σε «λαθρομετανάστες» εβραίους που μετέβαιναν στην Παλαιστίνη την περίοδο αμέσως πριν από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ.

Με τον Σπύρο Χουρσούτογλου στο «Salonica Bar» (διήγημα του Αντώνη Σουρούνη)

Ο συγγραφέας Αντώνης Σουρούνης πέθανε πέρυσι, στις αρχές Οκτωβρίου. Είχα τότε δημοσιεύσει ένα διήγημά του, από τη συλλογή «Τα τύμπανα της κοιλιάς και του πολέμου». Το διήγημα εκείνο ήταν, ας πούμε, ναυτικό. Πιο αντιπροσωπευτικό, τουλάχιστον της πρώτης περιόδου, που έκανε γνωστό τον Σουρούνη, θα ήταν ένα διήγημα για τη ζωή των μεταναστών στη Γερμανία, αλλά εκείνη τη στιγμή δεν είχα πρόχειρη τη συλλογή του «Μερόνυχτα Φραγκφούρτης».

Τις προάλλες ξαναβρήκα το βιβλίο που έψαχνα κι έτσι σήμερα παρουσιάζω το διήγημα που τον μακροσκελή τίτλο του βλέπετε παραπάνω. Το διήγημα είναι μονόλογος, όσα αφηγείται ο μετανάστης εργάτης Σπύρος Χουρσούτογλου στον συγγραφέα ένα βράδυ σε ένα μπαρ, προφανώς κάπου στην περιοχή της Κολωνίας.

Προειδοποιώ ότι στο διήγημα αυτό (όπως και σε όλα τα «Μερόνυχτα Φραγκφούρτης») ο Σουρούνης χρησιμοποιεί μάγκικο, αγοραίο σχεδόν λεξιλόγιο, ακατάλληλο δι’ ανηλίκους, αλλά νομίζω πως το κάνει με μαστοριά και ειλικρίνεια. Σωστά κατά τη γνώμη μου είχε γράψει τότε κάποιος κριτικός στην Αυγή «Μια χαρά τα καταφέρνει ο μάγκικος κυνισμός να εκφράσει συγκλονιστικά συναισθήματα», ενώ μού έχει εντυπωθεί και η φράση του Σπύρου Τσακνιά «Κλείνοντας το μικρό βιβλιαράκι απορείς πώς μπόρεσε να χωρέσει μέσα του τόσος καημός ξενιτειάς».

Το διήγημα είναι το τελευταίο του βιβλίου. Είχε πρωτοδημοσιευτεί στο περιοδικό Διαγώνιος το 1979 και μάλιστα υπάρχει και ονλάιν, αλλά όχι σε html. Μονοτονίζω.

Οι Νίππες που αναφέρονται στο βιβλίο είναι περιοχή της Κολωνίας (Nippes).

Με τον Σπύρο Χουρσούτογλου στο «Salonica Bar»

Λοιπόν, άκου πώς έχει η όλη ιστορία, για να μου πεις, αν έκανα καλά ή όχι. Ήταν δυο τρία χρόνια προτού έρθεις εσύ, είχαμε φτάσει ένα τσελιγκάτο κοπά­δι Βορειοελλαδίτες. Μας μέτρησαν από κάτω, μας φόρ­τωσαν, μας ξεφόρτωσαν, μας βρήκαν σωστούς και μας κουβάλησαν μέσα στη νύχτα ο διάολος ήξερε πού. Την άλλη μέρα μάθαμε πως βρισκόμασταν τριάντα χιλιόμε­τρα έξω από το Ντούσελντορφ. Σκέτο Νταχάου, αδερ­φέ μου… Πήγα να τρελαθώ. Ερχόταν νύχτα το πούλ­μαν, μας πήγαινε στη φάμπρικα, απόγεμα μας γύριζε πίσω ψόφιους. Νταχάου, σου λέω.

Ο Κώστας Καζάκος και οι «προδότες που φεύγουν στο εξωτερικό»

Αργία σήμερα, αλλά όχι για όλους, αφού αργούν μόνο οι… εργαζόμενοι του πνεύματος. Οι άλλοι, λέει, δουλεύουν. Το ιστολόγιο δεν έχει αργίες, βέβαια, δημοσιεύει ένα άρθρο την ημέρα κάθε μέρα, αδιάλειπτα από τον Γενάρη του 2014, αλλά σήμερα, που έχουμε και δεν έχουμε αργία είχα δίλημμα. Κανονικά, στις αργίες βάζω κάποιο ανάγνωσμα, λογοτεχνικό με την ευρεία έννοια του όρου, αλλά αφήγημα είχαμε και χτες, θα έχουμε και αύριο κείμενο του πατέρα μου, φοβήθηκα μην σας πέσει βαρύ.

Και πάνω που σκεφτόμουν τι άρθρο να ανεβάσω, άρχισα να γράφω ένα σχόλιο για το Φέισμπουκ -και ύστερα σκέφτηκα πως δεν θα ήταν κακή ιδέα να το συζητήσουμε εδώ αυτό το θέμα, οπότε το σχόλιο μετατράπηκε σε άρθρο.

Παίρνω αφορμή από τον τελευταίο… σάλο που προκλήθηκε στα κοινωνικά μέσα, όπου βέβαια ένα θέμα συγκεντρώνει τους προβολείς της προσοχής για μια-δυο μέρες, προκαλεί παθιασμένα σχόλια και ομηρικές αντιπαραθέσεις για να ξεχαστεί λίγες ώρες αργότερα. Στην προκειμένη περίπτωση, πρόκειται για μια δήλωση του ηθοποιού Κώστα Καζάκου στην τηλεόραση -όπως γράφτηκε ευρέως, ο Καζάκος (συγνώμη που λινκάρω Άθενς Βόις) αποκάλεσε «προδότες» τους νέους που φεύγουν για να δουλέψουν στο εξωτερικό.

Δεν έχω καμιά διάθεση να κάνω τον δικηγόρο του Καζάκου, πολύ περισσότερο που κι εγώ στο εξωτερικό ζω (δεν είμαι βέβαια νέος, αλλά ήμουν όταν έφυγα), παρατηρώ όμως ότι η μεταφορά των όσων είπε έγινε με τρόπο που τον αδικεί.

Και πάλι για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού

Με αφορμή το τουρκικό δημοψήφισμα, άναψε στα κοινωνικά μέσα μια συζήτηση που τακτικά έρχεται στην επικαιρότητα: εννοώ τη δυνατότητα των Ελλήνων του εξωτερικού να ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές από τον τόπο κατοικίας τους.

Η αφορμή δόθηκε επειδή σε ορισμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπου υπάρχει πολυπληθής τουρκική παροικία, οι ψηφοφόροι έδωσαν συντριπτικά ποσοστά στο «Ναι» (78% στο Βέλγιο, 70% στην Ολλανδία, 64% στη Γερμανία, 60% στη Γαλλία) με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αρχικά (και σε μένα) η εντύπωση ότι, όπως έγραψα, «την (οριακή και στιγματισμένη με καταγγελίες για νοθεία) νίκη στον Ερντογάν την έδωσαν, σε μεγάλο βαθμό, εκείνοι που ΔΕΝ θα υποστούν όλες τις συνέπειες: οι Τούρκοι του εξωτερικού, πολλοί με διπλή υπηκοότητα και πάντως μόνιμοι κάτοικοι Ευρώπης».

Αν το κρίνουμε αυστηρά, η εντύπωση αυτή δεν ήταν σωστή, αφού το Ναι επικράτησε με 1.380.000 ψήφους διαφορά ενώ στους ψηφοφόρους εξωτερικού είχε προβάδισμα 260.000 (με ποσοστό 59%). Πάντως, αυτή η διαφορά συμπεριφοράς πυροδότησε, καλώς ή κακώς, τη συζήτηση για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού.

Καθώς παρακολουθούσα στο Φέισμπουκ τη συζήτηση, πρόσεξα ότι γινόταν σε οξύτερους τόνους από παλαιότερα, και ότι, παράλληλα (και αντίρροπα) με την απαίτηση να καθιερωθεί η επιστολική ψήφος, που επιτακτικά την προβάλλουν οι νεοξενιτεμένοι, από μερίδα φίλων που κατοικούν στην Ελλάδα διατυπώθηκε αντίθεση, ίσως για πρωτη φορά τοσο έντονη, γενικά στην ιδέα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού. Σκέφτηκα λοιπόν να αναδημοσιεύσω επικαιροποιημένο ένα παλιό μου άρθρο για το θέμα αυτό. Όχι τόσο παλιό: είχε αρχικά δημοσιευτεί λίγες μέρες πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Από τότε έχουν περάσει σχεδόν δυόμισι χρόνια και τρεις εκλογικές διαδικασίες στις οποίες οι Έλληνες του εξωτερικού μπόρεσαν να συμμετάσχουν μόνο εφόσον είχαν τα χρήματα και τον χρόνο για να πάρουν το αεροπλάνο και να έρθουν στην Ελλάδα να ψηφίσουν (αν σκεφτούμε μάλιστα ότι και οι τρεις εκλογές προκηρύχτηκαν αιφνιδιαστικά).

Τη μέρα που ανακοινώθηκε ότι οι πρόωρες εκλογές θα γίνουν στις 25 Ιανουαρίου 2015, μπήκα στον ιστότοπο της Swiss και έβγαλα εισιτήριο για να έρθω να ψηφίσω. Επειδή τα τέλη Ιανουαρίου είναι στη χαμηλότερη τουριστική περίοδο, το εισιτήριο το έβγαλα φτηνά -έχω πληρώσει και διπλάσια γι’ αυτό το ταξίδι, καμιά φορά και παραπάνω από διπλάσια. Φτηνά, αλλά δεν παύει να είναι ένα έξοδο υπολογίσιμο, ιδίως αν ταξιδεύει ολόκληρη οικογένεια, χώρια που δεν έχει κανείς την ευκολία να παίρνει άδειες κατά βούληση ή να πληρώνει δεύτερο εισιτήριο τόσο κοντά στο προηγούμενο (αφού πολλοί ξενιτεμένοι είχαν ήδη κατεβεί για τις γιορτές). Οπότε, λίγοι Έλληνες του εξωτερικού έκαναν τον κόπο και τα έξοδα για να έρθουν να ψηφίσουν. Περισσότερο δυσκολεύτηκαν οι νεότεροι μετανάστες, που έχουν φύγει από την Ελλάδα μέσα στα χρόνια της κρίσης.